«Биология, география және химия» ббб
жүктеу/скачать 9,49 Mb.
|
umkd zoologiya (om rtkas zdar zhane om rtkal lar) hb-22-1.
- Бұл бет үшін навигация:
- Негізгі әдебиеттер
| НАСЕКОМДАРДЫҢ ЭКОЛОГИЯСЫ
Омыртқасыздар арасында ең жас және саны жағынан 1 млн. түрді есептейтін ең үлкен жануарлар класы. Олар барлық мекен аймақтарын толығымен игерді – суды, әуені, құрлықты. Оларға күрделі түйсікті сезім, жоғары өсімталдық, кейбіреулеріне қоғамдық тіршілік тән. Метаморфозбен дамуда ересек дарақтар мен дернәсілдер арасында мекендеу орталарын және қорек көздерін бөлу жүреді. Көптеген насекомдардың эволюция жолы гүлді өсімдіктермен тығыз байланысты. Ары дамыған насекомдар – қанаттылар. Табиғаттағы зат айналымда өсімдік қалдықтарды тұтынушылар қиконыздар мен көмбекейлер үлкен рөл атқарады, бірақ сонымен қатар насекомдар ауылшаруашылық өсімдіктерге, бау-бақшаларға, азық-түлік, тері, ағаш, жүн, кітап қорларына үлкен зиян келтіреді. Көптеген насекомдар – жануарлар мен адам ауру қоздырғыштарының тасымалдаушылары. Адам бірқатар жыртқыш және паразитті насекомдарды өсімдіктердің зиянкестерінен қорғанысы ретінде пайдаланады. Адам бал аралар мен түт жібеккөбелектерін өсіреді. Табиғи биогеоценоздардың қысқаруы мен пестицидтарды қолдануға байланысты насекомдар түрлерінің жалпы саны қысқаруда, сондықтан КСРО Қызыл кітабына 210 түр енгізілген. Негізгі әдебиеттер: 1. Дәуітбаева, К.Ә. Омыртқасыздар зоологиясы . 1-ші кітап: Оқулық- Алматы: Қазақстан Жоғары оқу орындарының қауымдастығы, 2004.- 376 б. 2. Дәуітбаева, К.Ә. Омыртқасыздар зоологиясы. 2-ші кітап: Оқулық- Алматы: ҚР Жоғары оқу орындарының қауымдастығы, 2005.- 416 б. 3. Байбатшанов, М.Қ., Божбанов А.Ж. Экологиялық зоогеография негіздері Оқулық- Алматы: Эверо, 2014.- 352 б. 4. Ковшарь, А.Ф., Ковшарь В.А. Қазақстандағы жануарлар әлемі .- Алматы: "Алматыкітап", 2005.- 128 б. 5. Түсіпова К.С. Омыртқасыздар зоологиясы.- Алматы: Республикалық баспа кабинеті, 1999. 6. Шарова И.Х. Зоология беспозвоночных. Учебник. М.: Просвещение, 1999. 7. Шапкин В.А. и др. Практикум по зоологии беспозвоночных. М.: Академия, 2003 8. Бердибаева Ж.Ш., Карменова Б.Қ. Омыртқасыздар зоологиясы: Әдістемелік нұсқаулар. Өскемен: С.Аманжолов атындағы ШҚМУ Баспасы, 2004. жүктеу/скачать 9,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|