БҚму хабаршысы жылына 4 рет шығады

БҚМУ  Набарш ы  № 4 - 2 0 1 6 ж .
7. 
Кайгородцева  Т.Ф.  Наноматериалы  и  нанотехнологии  в  Казахстане.  -  
http://group-global.org/en/node/3186. Д ат а обращения:  09.10.2016 г.
8. 
Алф еров  Ж.,  Таиров  Ю.,  Аст ахов  Н.,  Чаплыгин  Ю.,  Горбацевич А.  Новое 
направление  подготовки  -   «Нанотехнология»  / /   Высшее  образование  в  России.  -  
2004.  -  №6.  -  С.  175.
9. 
Кудрявцев П. С. Курс истории физики: 2-ое изд. -  М .: Просвещение,  1982. -  448 с.
10.  Кронгарт  Б.,  Кем  В.,  Қойшыбаев  Н.,  Физика  - 1 0   класс.  -   Алматы: 
Мектеп,  2010.  -  384 с.
11.  П рохоров А.М.  Квантовая электроника / /  В   сборнике  Физика:  Интеграция 
науки  и техники.  Серия  Физика.  -  М.,  1988.  -  200 с.
12.  Крупнейший  сборник  онлайн  -   словарей.  -   http://www.onlinedics.ru/.  Д ат а 
обращения:  09.10.2016 г.
13.  История  развит ия  нанотехнологий.  -   http://www.bestreferat.ru/referat- 
201283.html. Д а т а  обращения:  12.07.2016 г.
14.  Тодорова Наталья,  Нанотехнологии  - прорыв  в  будущее /  «Казахстанская 
правда»  от  1  августа  2016  г.  -   http://www.nomad.su/?a=17-200308020031.  Д ат а 
обращения:  09.10.2016 г.
К у зь м и ч е в а  А .Е., Ж у су п к ал и ев а Г .К .,  К аб и булл и н  М.Д.
Ғ ы л ы м н ы ң  дидакт ит калы қ п р и н ц и п і ж әне ф изиканы   оқы т у 
м азм ұны ндағы  нан от ехн ология сұрақтары
М ақалада заманауи  теориялық ж әне  қолданбалы  физика  гылымының  ж аңа 
багыттары,гылыми-техникалық  ілгерілеудің  ж аңа  деңгейі  нанотехнология  ж әне 
наноматериалдарды  білім  беру мазмұнына енгізу қарастырылады.
Тірек сөздер: Білім мазмұны, технологиялар, материалдар, Мемлекеттік бағдарламалар, 
наноматериалдар,  физика,  гьлыми-техникальщ ілгерілеу,  даму,  Қазақстан  Республикасындагы 
нанотехнологиялар, гытым мен техниканың басым багыттары
K uzm icheva A., Z h ussupkaliyeva G ., K ab ib u llin  M.
D idactic principles o f  scientific andquestions o f  nanotechnology in the content o f
teaching p hysics
The article considers the inclusion in the curriculum o f  one o f  the modern theoretical 
and  applied  areas  o f  modern  physical  science  as  the  implementation  o f  the  principle  o f  
scientific learning;  nanotechnology and nanomaterials as the  current level o f  scientific and 
technical progress.
Keywords:  The  content  o f   education, 
technology, 
materials, 
State  programs, 
nanomaterials,  physics,  scientific and technological progress,  the development o f  nanotechnology 
in the Republic o f  Kazakhstan,  the priority areas o f  science and technology.
***
39

БҚМУ  Набарш ы  № 4 - 2 0 1 6 ж .
ӘОЖ   377.8
Ш ам б и л о в а Г.Қ .  -  химия ғылымдарының докторы,  профессор, 
Х.Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университеті
E -m ail:  shambilova  gulba@ mail.ru 
С ах т аған о в а Т .А   -  APEC Petrotechnic жоғары техникалық мектебінің
оқу бөлімі әдіскері 
E -m ail:  tsakhtaganova@ mail.ru 
Ғ ап у о в а  Б .Б . -  Ғ.М ұратбаев атындағы 
Ж алпы білім беретін орта мектебінің директоры 
E -m ail:  B.gapuova74@ mail.ru
К О Л Л Е Д Ж  О Қ Ы Т У Ш Ы Л А Р Ы Н Ы Ң  Е Ң Б Е К  У Ә Ж Д Е М Е С І Ж О Л Ы М Е Н  
Б ІЛ ІМ   С А П А С Ы Н  А Р Т Т Ы Р У
А ңдат па.  Қазіргі  замангы  үрдістері  мен  қогам  дамуының  қарқыны,  жогары 
білікті  қызметкерлер  үшін  қажеттілігі,  инновациялық  нысандары  мен  орта  білімі 
бар  мамандарды  даярлау  сапасы  үшін  нақты  талаптары  бар  кәсіби  қызмет  әдістерін 
дамыту  болыт  табылады.  Мамандарды  сапалы  дайындаудың  қажетті,  негізгі  функциясы, 
алдымен басшылар мен оцытушыларды жогары деңгейде дайындау.
М ақалада  негізінен  үш  кезең  қарастырылган: 
колледж де  уәж демелік 
ортаның  диагностикасын  жүргізу,  уәж дем е  ж үйесін  дамыту,  материалдық  ж әне 
м оральды қ  құралдарын  қолдану,  уәж дем елік  ж үйелерді  түзету  ж әне  тұрақты 
монит оринг жүргізу.
Орта  кәсіптік  білім  мекемесінде  мұгалімдердің  еңбек  басқару  ынталандыру 
негізгі  аспектілері,  оқу-әдістемелік  ж ұмыстың  ынталандыру  жүйесін  багалау, 
мотивация  басқару  саласындагы  басымдықтарды  одан  әрі  дамыту  перспективалары, 
оның мақсаттарына жету үшін нақты шаралары талданды.
Тірек  сөздер:  Басқару,  жоспарлау,  ұйымдастыру,  кадрлармен  қамтамасыз 
ету,  қадагалау,  профессор-оқытушылар құрамы,  еңбек мотивациясы.
Еліміздегі  қазіргі  жағдай  білім  сапасына  әлеуметтік  категория  ретінде 
қарастырылатын,  қоғамдағы  білім  беру  үрдісінің  ахуалы  мен  нәтижелілігін,  оның 
азаматтық,  тұрмыстық  және  кәсіби  тұлға  құзыретін  қалыптастыру  мен  дамытудағы 
қоғам  (әртүрлі  әлеумепік  топтар)  үміті  мен  кажепілікіеріне  сәйкестігін  айқындайтын  жана 
талаптар  кояды.  Білім  беру  жүйесін  дамытудағы  маңызды  міндеттердщ  бірі  білім  беру 
мекемесін баскару денгейін арттыру болып табылады.
Соңғы  жылдары  басқаруға,  стратегия,  жаңартпа,  ж етекш ілік  теориясына 
жүйелі  және  ситуациялық  тұрғыдан  қарауға  негіз  болатын  басқарудың  жаңа 
парадигмасы  калыптасуда.  Білім  беру  мекемелерін  басқаруға  жаңа  тәсілдемелер 
пайда  болуда.  Басқарудың  жаңа  ұстанымдары,  түрлері  мен  әдістері  бизнесті 
ұйымдастыру саласынан білім беру мекемелеріне де таралады.
Қандай  дәрежелі  басшылар  болса  да  басқарудың  барлық  атқарымдарын 
орындай  білулері  кажет:  жоспарлау,  ұйымдастыру,  кадрларды  іріктеп  алу,  бакылау 
және  түрткі  болу.  Бұлардың  ішінде  ең  күрделісі  уәждеме  болып  табылады:  ол 
баскаларымен 
өзара 
байланысты. 
Қазіргі 
жағдайда 
басшылар, 
ұйымдык 
ресурстардың  барлык  түрлерінен,  адами  ресурстарға  анағұрлым  ыкпалын  тигізуге 
кабілетті.  Бұл,  білім  беру  мекемелерінің  жұмысын  жетілдіру  оларды  көбіне-көп  дұрыс 
пайдалану  аркылы  кол  жеткізілуі  мүмкін  екенін  және  бұл  бағыттағы  баскару  органы 
кыізметкерлерінін  максатты  кызметін,  соның  ішінде  педагогикалык  кызметкерлер 
кұрамының еңбек тәртібі уәждемесі  бойынша бағамдайтынын білдіреді.  Уәждеме аркылы 
адамдарға  ыкпал  жасауға  болады,  ол  өз  кезегінде  максатка  тез  кол  жеткізуге  ыкдалын 
тигізеді.  Баскарушы  уәждей  (негіздей)  білуі  кажет.  Уәждей  білмеу  жұмыстағы
40

БҚМУ  Набарш ы  № 4 - 2 0 1 6 ж .
кайшылыктарға,  бүкіл  көпшіліктің  карсыласуларына,  бакталастыкка,  алаңдаушылыкка 
және т.б. әкеп соктырады [
1
].
Орта  кәсіптік  білім  беру  сапасын  арттыру  мәселесі  Қазакстанда  жаңа 
акпараттык,  экономикалык,  кұкыктык және  саяси кеңістікті калыптастырудың казіргі 
сатысында  анағұрлым  өзекті  болып  табылады.  Сонымен  бірге  казакстандык  білім 
саясатының басты міндеті тұлға,  коғам және мемлекеттің маңызды әрі перспективалык 
кажеттіліктеріне  сәйкестігі  мен  оның  орныктылығын  сактау  негізінде  казіргі  білім  сапасын 
камтамасыз  ету  болып  табылады.  Қоғам  дамуының  казіргі  каркыны  мен  бағыттары  кәсіби 
кызметтің  жанартда  формалары  мен  технологияларын  меңгеруге  дайын  орта  буынның 
жоғары білікті кызметкерлеріне кажеттілікті айкындайды, бұл орта білімді мамандар даярлау 
сапасына айрыкша тал а та р  кояды.
Әрбір басшы уакыт өте келе  өз кызметкерлері жұмысының тиімділігін арттыру 
жөнінде  ойлануына тура  келеді,  алайда  «Сіз  өз  кызметкерлеріңізді  калай уәждейсіз?» 
деген  сұрак  көптеген  басшыларды  тығырыкка  тіреуі  мүмкін.  Ағаттығына  карамастан, 
көптеген  басшылар  карамағындағылар  уәждемесі  оларға  тәуелді  емес  -  ең  бастысы, 
еңбекакы оларды канағаттандырса болғаны деп есептейщ.
Бірак,  кызметкерлердің  ең  бастысы  -   жұмыс  жасауға  деген  ынтасы  болмаса, 
кабілеті мен кәсібилігі ешкандай нәтиже  бермейді.  Оку  орнының басшылығы тамаш а 
жоспарлар  мен  стратегиялар  жасактап,  колайлы  кұрылымдар  тауып  және  акпаратты 
өңдеу  мен  жеткізудің  тиімді  жүйесін  кұрып,  соңғы  заманауи  жабдыктарды  орнатып, 
казіргі  заманғы  озык  технологияларды  пайдалана  алады.  Бірак  окытушылар  өз 
дәрежесінде  жұмыс  жасамайтын  болса,  егер  олар  өз  міндеттерін  аткара  алмайтын 
болса,  өз  еңбегімен  оку  орнының  максатына  кол  жеткізуге,  оның  міндетті  ісін 
орындауға жұмыстанбайтын болса,  бұлардың барлығы жокка шығады.
Білім  кызметтерінің  сапасын  арттыру  -   бұл  бәсекелі  нарык  жағдайында 
колледж өміршеңдігінің бірден-бір жолы.  Сапа мен нәтижелілікті камтамасыз етудегі 
білім  беру  мекемесінің  жетістікке  жету  ұстанымдарының  бірі  болып  сапа  кызметіне 
кызметкерлерді  үздіксіз  тарту  болып  табылады.  Колледждің  барлык  кызметкерлерінің,  ең 
алдымен  басшылар мен окытушылардың уәждемесі мамандар даярлауда кажетті сапаға кол 
жеткізудің негізгі аткарымы болып табылады.
Уәждеменің  тиімді  жүйесін  жасактап,  енгізу  үш ін  үш   кезеңді  жүзеге  асыру 
кажет:  колледждің  уәждемелік  ортасының  диагностикасын  жүргізу,  уәждеменің 
материалдьщ  және  моральдьщ  әдістері  кешенді  колданылатын  жүйесін  жасактау,  жүйелі 
түрде  талданым  және  уәждемелік  жүйеге  түзету  жүргізу.  Яғни  білім  беру  мекемесінде 
ок^пуш^ілард^ің еңбек уәждемесі жүйесін дамыту бағдарламасы болуы кажет.
Окытушылардың  еңбек уәждемесі  жүйесін  дамыту  бағдарламасы  окытушылар 
еңбегі  уәждемесін  ОКБ  мекемесі  жағдайында  баскарудың  маңызды  аспектілерін, 
окытушылык  еңбек  уәждемесі  жүйесінің  накты  жағдайының  бағасын  камтиды, 
келешегін  белгілейді,  уәждемемен  баскару  саласындағы  одан  әрі  дамуының 
басымдылыктарын  айкындайды,  алға  койылған  максатка  кол  жеткізуге  арналған 
накты ш араларды камтиды.
Колледжде  окытушылардың  еңбегін  уәждемемен  баскару  жүйесін  кұрудың 
максаты  окыту  кызметінің  сапасын  арттыруға  окытуш ылардың  терең  мүдделілігі 
үш ін  жағдай  жасау,  және  болжағандай,  сапалы  кәсіптік  білімге  әкелетін  каркынды 
ш ығармаш ылык  еңбек  болып  табылады.  Окытушылардың  еңбек  уәждемесі  жүйесін 
тиімді кұру үш ін кажетті:
1. 
К олледж   миссиясын  ж үзеге  асыру  үшін  оқытушылардың  еңбегін 
уәж демемен  басқару  ж үйесін  енгізу  бойынша  шешімдер  қабылдау:  студенттермен 
негізгі  және  косымш а  кәсіби  бағдарламаларды  жүзеге  асыру  жолымен  мамандарды 
сапалы  дайындау.  Уәждеменің  тиімді  жүйесін  кұру  жоғарыдан  басталады,  колледж 
директорынан.  Басш ы  окытуш ылардың  сапалы  еңбегін уәждемемен  баскару жүйесін 
кұру  және  енгізу  жөнінде  шешім  кабылдауы  кажет.  Уәждеу  -   бұл  дегеніміз:  1) 
адамдардың  өзін-өзі  жетілдіру  мен  сапалы  еңбекке  тырысу  ынтасының  оянуына
41

БҚМУ  Набарш ы  № 4 - 2 0 1 6 ж .
ыкпал  ету; 
2
)  олар  ұжымның  маңызды  бөлігі  болып  табылатынын  баскаларға 
көрсету;  3)  ынталандыру.  Басш ылык  өз  кызметкерлерінің  санасына  ғана  карап 
коймай,  сонымен  коса,  олардың  сезіміне  де  мән  беруі  кажет.  Ұ закка  созылған  алға 
басушылык  тек  іс-әрекет  кызығушылык  және  ізденіспен  ынталандырылғанда  ғана 
мүмкін  болады.  Психолог  Ф.Томкинс  кызығуш ылыктың  болмауы  миды  күйретеді 
деп  дәлелдеген.  Қызығушылык  -   күнделікті  жұмысты  өз  деңгейінде  орындауға 
мүмкіндік беретін,  адам анағұрлым жиі сезінетін жағымды сезім әрекеті.
Уәждеменің  негізгі  ұстанымы,  бұл:  «Соңымнан  ер»  (бұл  бейнелі,  астарлы 
немесе дәлме-дәл айтыла ма).  Егер басшы сапаны дербес  нарсе деп кабылдамаса,  оны 
өз  басымен ұғынбаса,  оның окытушыларды сапаның басымдылығын түсінуге уәждеу 
немесе  иландыруға  мүмкіндігі  болмайды.  Директордың  кұлшынысы тартымдылыкка 
ие,  өзіне  назар аудартады және  окытушыларды кәсіби дәлелден гөрі тиімді  сендіреді. 
Ш абыттанған басшының түрі көбіне  педагогтардың директор сөзсіз  өзіне және  өзінің 
күшіне  сенетінін,  басында іске  асуы мүмкін емес  болып  көрінетін істерді  колға алуға 
корыкпайтынын;  максатка  жету  жолындағы  туындаған  уакытш а  киындыктарды 
жеңуге көмектесетінін ұғынуына алып келеді.
2. 
Оқытушыларды  еңбек уәж демесімен  басқару  саласындагы  саясатты  құру. 
Студенттердің,  олардың  ата-аналарының,  жұмыс  берушілердің,  мемлекеттің  және 
тұтас  коғамның  кажеттіліктерін  канағаттандыру  үш ін  кұзыреттілік  тәсілдеме 
шеңберінде сапалы еңбекке окытушылардың уәждемесін арттыру кажет.
Еңбек  уәж демесімен  басқару -   бұл  уәждеме  жүйесінің  негізгі  бағыттарын, 
сонымен катар,  оны  баскарудың  кұралдарын,  формаларын және  әдістерін аныктауды 
бағамдайтын,  максатка бағытталған кызмет.
Уәждемемен 
баскару 
жүйесіне 
койылатын 
ж алпы 
талаптар: 
Білім  беру  мекемесі  жасау  керек:  окытушыларды  сапалы  еңбек  уәждемесімен 
баскару  жүйесін  кұру;  окытушыларды  сапалы  еңбек  уәждемесімен  баскару  жүйесін 
кұжаттандыру;  онытутыларды  сапалы  еңбек  уәждемесімен  баскару  жүйесін  нығайту; 
онытутыларды  сапалы  еңбек  уәждемесімен  баскару  жүйесін  жұмыс  калпында  сактау; 
онытутыларды  сапалы  еңбек  уәждемесімен  баскару  жүйесінің  нәтижелілігін  үнемі 
жаксартып отыру; үрдістермен баскаруды жүзеге асыру [
2
].
Окытушыларды  еңбек  уәждемесімен  баскару  саласындағы  саясат  базалык 
(жүйелілікке,  кері  байланыска,  калыптылыкка,  вариациялыкка,  жаңартпашылыкка, 
рефлексиялыкка) 
және 
спецификалык 
(синергияға, 
контекстік 
спецификаға) 
ұстанымдарға негізделуі тиіс.
Еңбек  уәждемесімен  баскару  жүйесінің  (ЕУБЖ )  кұрылымдык  ұстанымдары 
төмендегідей: 
ЕУБЖ  
ғылым 
негізінде 
кұрылуы 
кажет; 
ЕУБЖ  
негізіне 
окытушылардың  рухани,  әрі  материалдык  накты  кызығушылыктары  есепке  алынуы 
кажет;  ЕУБЖ   колледждің  және  оның  әрбір  окытушысының  өзара  бірлескен 
жауапкершілігінің  негізінде  және  олардың  өзара  міндеттерінің  айкын,  әрі  бірізді 
сакталуы  аркылы  кұрылғаны  жөн;  ЕУБЖ   тұрактылык  пен  икемділікті  камтуы  тиіс, 
сонымен бірге оны дамытып және жетілдіріп отыру кажет;  ЕУБЖ  колледждің барлык 
окытушыларына,  әркайсысымен  дара  тіл  таба  отырып,  бірыңғай  карауды  камтуы 
керек,  бұл  жүйеге  жан-жакты  сипат  береді;  ЕУБЖ   каржылык  және  материалдык 
тұрғыдан  мүмкіндігінше  олардың  жұмыс  жасауына  анағұрлым  колайлы  жағдай 
туғыза  отырып,  окытушылардың  лайыкты  тұрмыс  калпын  камтамасыз  етуі  кажет; 
ЕУБЖ   жоғары  кәсібилік  тұрғысынан 
окытушылардың  жеке  шығармашылык- 
жасампаз  ахуалын  барынша  толык  аш уға  мүмкіндік  туғызуы  тиіс;  ЕУБЖ  
окытушылардың  білім  деңгейі  мен  кәсіптік  ш еберлігінің  артуына  колайлы  жағдай 
жасау  керек;  ЕУБЖ   окытушыларға  кажетті  мөлшерде  ыкпалды  әлеуметтік  корғауды 
камтамасыз 
етуі 
кажет; 
ЕУБЖ -де 
окытушыларды 
акшалай, 
материалдык 
марапаттаудың  адамгерш ілік  бастауын  адамгерш ілік  пен  марапаттау  бір-бірінен 
артып түсетіндей етіп үйлесімді байланыстыру керек  [3].
42

БҚМУ  Набарш ы  № 4 - 2 0 1 6 ж .
Әрбір  окытушы  колледждің  миссиясын,  оның  максаты  мен  міндетін  және  оку 
орнының  басшылығы  одан  не  күтетінін  анык  білуі  үш ін  өзінің  функционалдык 
міндеттерін  накты  білуі  кажет.  Педагог  өзінің  күш жігерінің  басшы  үмітін  актаудың 
жаксы  бір  мүмкіндігі  екеніне  сенуі  керек.  Педагогтың  сырткы  максатты  кабылдауы 
үш ін  оны  аныктау  мен  оған  кол  жеткізу  ш арттарын  талкылауға  оны  катыстыру 
кажет.  Бұның өзі сырткы максатты окытушыға катысты ішкіге ауыстыруға мүмкіндік 
береді,  бұл  сөзсіз,  оның  жұмыска  берілуіне  септігін  тигізеді.  Тиімді  максаттылык 
үрдісі  барысында  келесілер  жасалуы  кажет  бес  кезең  түрінде  берілуі  мүмкін: 
біріншіден, 
түпкілікті  максатты 
(мамандардың  сапалы  дайындығын) 
накты 
тұжырымдау;  екіншіден,  осы  максаттың  мәнін  ұғыну;  үшіншіден,  максатка  кол 
жеткізу  кезеңдерін  аныктау;  төртіншіден,  максатка  жетудің  әдістерін  айкындау; 
бесіншіден,  нәтижелерді  аралык және  корытынды  бакылау  әдістері  мен  формаларын 
аныктап  алып,  максатка  кол  жеткізу  жолындағы  ыктимал  киындыктарды  бағалау 
және олардың алдын-алу әдістерін айкындау.
Педагогтардың  кәсіби  кызметіндегі  киыншылыктарын  ұғынуларына,  жеке 
тәжірибені  есепке  ала  отырып,  кәсіптік  өзара  байланыска  олардың  белсене 
араласуына,  педагогикалык кызметте  ш ығармаш ылык тұрғыдан  өз-өзін жетілдіруіне, 
окытушылардың 
өз 
жетістіктеріне 
канағаттануларына 
мүмкіндік 
беретін 
ш арттардың 
жиынтығы 
ретінде 
окытушылар 
шеберлігінің 
калыптасуына 
педагогикалык  колдау  көрсету  [4].  Педагогикалык  колдау  педагогтардың  кәсіптік 
дамуын  камтамасыз  ететін  дербес  және  өзара  тығыз  байланысты  кұрылымдык 
бөлімдердің  жиынтығы  болып  есептеледі.  Окытуш ыларды  тиімді  жұмыс  жасауға 
басшылык  емес,  жағдайлар  мәжбүрлеуі  тиіс.  Окытушы  калағанына кол жеткізу үш ін 
оған  не  көмектесетінін  білгенде,  ал 
максатка  кол  жеткізудің  өзі  біршама  оңай 
кезеңдерге  бөлінгенде,  онда 
оның  жұмыска  деген  кызығушылығы  артады,  оң 
нәтижеге үміті пайда болады.
Педагогикалык  кадрлармен  жұмысты  ұйымдастыру  орталығы  бірнеше 
зертханалардың  жұмысын  камтитын,  дамыту  мектебі  жұмыс  жасайтын  ғылыми- 
әдістемелік кызмет болуы мүмкін:
1.  Ж ас  оқытушы  зертханасы  өз  кызметін  колледжде  жаиадан  бастаған 
ок^пуш^іларға, педагогикалык еңбек өтілі 3 жылға дейінгі окынутыларга арналған.
2.  Ш ыгармашыл  педагог  зертханасы  ЦӘК  баскарушыларын,  жоғары  және 
бірінші  біліктілік  дәрежесі  бар  окытушыларды,  ш ығармаш ылык  тұрғыдан  жұмыс 
жасайтын  окытуш ыларды  біріктіреді.  Ш ығармаш ыл  тұлғаны  тек  шығармаш ылык 
жұмыспен айналысатын педагог кана тәрбиелей алады.
3.  Ақпарат т ық  технологиялар  зертханасы  кәсіби  кызметте  акпараттык 
технологияларды  барынша  толык  пайдалануды  камтамасыз  ету  үш ін  акпараттык 
орталык  негізінде  кұрылған.  АКТ  саласында  окытуш ылардың  біліктілігін  арттыру 
карастырылған.
4. 
Уақытша  шыгармашылық  топтар  таңдап  алынған  бағыт  бойынша 
педагогикалык  ұжымның  кызметін  жандандыру  және  накты  міндеттерін  шешу  үш ін 
кұрылады.  Бірлескен  педагогикалык  кызмет  педагогтың  әлеуметтік  және  жеке  басына 
катысты маңызды кажеIтілікIерін байыту, жандандыру мүмкшщкгерін камтиды.
5.  Үздік  оқытушыга  ж ылма-ж ылдық  байқау.  Ж ұмыс  сапасын  әділ  бағалау 
және  ок^пуш^ілард^ің уәждемесін  арттыру  максатында  окынутылар  кызметін рейтингілік 
бағалау жүргізіледі.  Ол әрбір ок^пуш^ін^ің оку үрдісіне берген үлесіне карай сыйлык корын 
әділ және объективті бөліп беру үшін негіз болып табылады [5].
Ұжымдагы  психологиялық  ахуалды  ж ақсарту  мақсатында  колледж дің 
ұж ымдық мәдениетін  дамыту.  Оку  үрдісі  тиімді  болуы  үш ін  ұжы мда  кандай  көңіл 
күй  туындауы кажет деген мәселені ш ешіп алу кажет.
-  
Тұлғааралык  және  кәсіби  карым-катынасты  орнату  жолымен  педагогикалык 
ұжымның  бірігуі.  Адамдарды  емес,  карым-катынастарды  баскарып  отыру  кажет. 
Баскару  ізгі  ниеттілікке,  сыйластык  пен  түсіністікке  негізделген  болуы  керек.  Осы
43

БҚМУ  Набарш ы  № 4 - 2 0 1 6 ж .
максатпен  әлеуметтік  зерттеу  жүргізіледі  және  тұлғааралык  карым-катынастарды 
баскару бағдарламасы кұрылады.
-  
Психологиялык  кызмет жұмысы.  Ұжымдағы  шиеленістерді  дер  кезінде  және 
сауатты  ескертіп,  ш ешіп  отыру  кажет,  окытушылардың  кәсіби,  және  де  жеке 
сипаттағы  киындыктарын  шешуге  көмектесу,  жағдайға  және  олардың  тұлғалык 
ерекшеліктеріне 
сәйкес 
окытушылармен 
іскерлік 
катынас 
орнату.
-  
Ұжымдык 
шаралар 
өткізу: 
мейрамдар, 
мерейтойлар 
және 
т.б.
-   Мадактау,  алғыс  білдіру,  мактау,  басылымдар,  беделді  курстарға,  машыктануға 
жіберу,  және т.б.  түрінде окытушыларды моральдык ынталандыру  [
6
;  7].
Оқытушылардың  еңбек  шарттарын  жақсарту.  Білім  сапасын  жаксарту 
бойынша  жұмыстың  ең  маңызды  элементтерінің  бірі  -   окытушылардың  еңбек 
уәждемесі  мен  кәсіптік біліктілігін арттыру -   катаң  каржылык  колдауды талап  етеді. 
Өзіндік  жұмыстанудаіы  кажетIІлікIер  кәсіби-педагогикалык  кызмепщ   жетілмеген  оку- 
материалдык  базасында  каштаттандырыла  алмайды.  Педагогикалык  еңбекгің  материалдык; 
базасы  неғұрлым  жетілдірілген  сайын,  ок^пуш^і  өзінің  мүмкшшілігш  жүзеге  асыруына, 
педагогикалык  үрдістің  максатына  кол  жеткізуіне,  өзін-өзі  жетілдіруіне  мүмкіндігі  болған 
сай^ін, оған кәсідтік кызметгі жүзеге асыру соғұрлым кызығырак; болады.
Оқытушыларды 
еңбек 
уәж демесімен 
басқару 
бойынша 
қызметтің 
рефлексиясы.  Колледж  басшылығы  бағдарламаның  максатын,  сандык  және  сапалык 
нәтижелерін  жүзеге  асыруда  өз  іс-әрекеттерінің  мәнін  ұғынуы  кажет.  Колледжде 
жұмыс  жасайтын  окытушылар  өсу  барысы  мен  өмірлік  және  кәсіптік  тәжірибеге 
жету  барысында  өзгереді.  Ж уыкта  ғана  оларда  баска  кажеттіліктер  болды,  ал  казір  -  
мүлдем  баска.  Адамның  уәждемелік  бейімі  үнемі  өзгеріп  отырады.  Колледждегі 
уәждемелік  жүйені  түзету  үш ін  әрдайым  диагностикалык  кесінділер  жасап, 
окытуш ыларға  ұдайы  сұхбаттар  мен  сауалнамалар  жүргізіп  отыру  керек.  Кері 
байланыс  жүйелі  болуы  кажет.  Алынған  нәтижелер  талданылуы  кажет  және  талдау 
негізінде жүйені түзету бойынша шаралар кешенін жүргізу керек.
Өз  кызметкерлерін уәждемелеу жүйесін практикада колдану мен түсіну жалпы 
мекеменің  тиімділігінің  артуына  ғана  емес,  сонымен  катар,  кызметкерлердің 
өздерінің  жұмыстарына  канағаттануларына,  психологиялык  ахуалдың  жаксаруына, 
окытушылардың  ж алпы  икемделуіне  септігін  тигізеді.  Ж әне  аталғандай,  тағы  да, 
еңбек 
сапасын 
арттыру. 
Сауатты 
басшы 
барлык 
кызметкерлер 
біркелкі 
уәждемеленбейтінін  накты  білуі  тиіс.  Сондыктан  ол  өзінің  әрбір  кызметкерінің 
көкейтесті  уәжін  дәл  байкап  білуі  кажет  және  мүмкіндігінше  әркайсысының 
кажеттілігін  канағаттандыруға  тырысуы  керек.  Бірак  педагогтардың  өздерін  емес, 
ұжымдағы 
карым-катынастарын 
баскару 
кажет. 
Окытушылар 
әуел 
бастан 
педагогикалык  еңбекке  уәждемеленген,  сондыктан  мекемеде  жеке  шығармаш ылык 
ахуалдың  ашылуы  бағытында  кәсіби,  әрі  тұлғалык  даму  негізінде  уәждемемен 
баскару  сапасын  арттыру  және  кадрлар  ахуалын  мейлінше  тиімді  пайдалану  үшін, 
тұлғаңың  өз-өзін  уәждемелеуі  үшін  колайлы  жағдай  туғызу  кажет. Уәждемелеу  факторы 
ретінде  кәсіби  окыту  маңыздылығын  кайта  бағалау  кңын.  Алайда,  ұжымдык  окыту 
уәждемелік рөл  ойнауы үшін,  ол мщдет  емес,  марапат  болуы тиіс.  Басшы уәждеменің  ең 
жетілген  түрінің  өзіне  уакыт  өте  келе  өзгерістер  енгізуге  тура  келетінін  әркашан  есте 
сактауы кажет. Еңбек уәждемесі жүйесіне ұдайы талданым жасалып отырылуы  керек.
Ә дебиеттер:

жүктеу/скачать 7,32 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: