БҚму хабаршысы жылына 4 рет шығады

БҚМУ  Набарш ы  № 4 - 2 0 1 6 ж .
language  environment.  The  key  in   this  case  is  a  foreign  language  communicative 
competence,  the  successful  establishment  o f  w hich  is  impossible  without  the 
grammatical  competence,  w hich in  turn is  to  a  certain  extent  determines  the  quality  o f 
m astering a foreign language and culture.  Possession of these competences is confirmed 
by  degree  o f freedom,  independence  and efficiency  o f studying a foreign language,  and 
so  far he  has  shown the  willingness  and  ability to  self-study  language  and  autonomous 
development o f their linguistic identity  [3,  p.  47].
L ite ra tu re :
1.  Бисембаева Ж.Н.  Формирование коммуникативной  компетенции у  будущих 
офицеров на основе современных педагогических технологий. -  Алматы,  2013. -  89 с.
2.  Сакаева 
А.Н. 
Формирование 
грамматической 
компетенции 
(синтактический  аспект)  студентов  по  направленю  «юриспруденция»  на  основе 
дискурсивного подхода.  -  М.,  2015.  -  108 с.
3. Драгунова 
А.А. 
Формирование 
иноязычной 
коммуникативной 
компетенции  у   студентов  факультетв  иностранных  языков  через  использывание 
учебных интернет-ресурсов на основе технологий ВЕБ 2.0. -  Ярославль,  2014. - 1 0 2  с.
К и см ето в а Г .Н ., Қ ар аб ай  А.А.
Б о л а ш а қ  м ұғалім дердің оқу м азм ұны  м е н  грам м ат икалы қ құзірет т ілікт ерін 
цалы пт аст ы рудагы  құзірет т ілік т әсіл м ет одологиялы қ негіз р ет інде
Қазіргі 
цогам  дамуы  оқу  процесі  мен  тәрбиенің  ж огары  деңгейде 
болуына  байланысты.  Сарапшылардың  пікірінше,  бәсекеге  қабілетті  адам,  ол 
көптеген  ж агдаяттарда  қолдана  алатын,  өзінің  қабылдау  қабілетіне  ж әне 
білімін  дамытуга,  дагдысы м ен  құзіреттілігіне  байланысты.  Құзіреттілік тәсіл 
ол  субъектінің  оқуда  ж аңа  қызмет  игеруі,  оқушылар  м ен  студенттердің  ж аңа 
багдарламаны  орындай  алуда  байқалады.  Құзыреттілік  -  білімнің  тікелей 
нәтижесі,  қатысушылардың  нақты  жинацталган  қабілеттерінің  қызметі.  Ол 
оқу  нәтиж есінің  арқасында,  өзінің  қызметін  басқарып,  өзіндік  «ресурстық 
пакетін» құзіреттілікті қалыптастыру үшін қалыптастыра  бастайды.
Тірек  сөздер:  Құзіреттілік,  кұзіреттілік  тәсіл,  грамматикалық  кұзіреттілік, 
грамматикалық түсінік,  коммуникативтік тәсіл,  концептуальдық тәсіл.
К и см ето в а Г .Н ., Қ ар аб ай  А.А.
К ом пет ент н ост ны й подход как м ет одологическая основа ф орм ирования 
грам м ат ической  ком пет енции у  б удущ их у ч и т е ле й
Современный  этап  развития  общества  характеризуется  повышенным 
вниманием 
к 
совершенствованию 
процесса 
образования, 
воспитания. 
Конкурентоспособность  человека  на  современном  ры нке  труда,  по  мнению 
специалистов,  во м ногом   зависит  от  его  способности приобретать  и развивать 
умения,  навыки  и компетенции,  которые могут   использоваться  применительно  к 
целому  ряду  ситуаций.Компетентностный  подход  в  обучении  проявляется  в 
освоении  новой  деятельности  для  субъекта,  когда  он  приобретает  умения 
выполнять  новые  для  ученика  или  студента  действия.Компетентность  - 
непосредственный 
результат 
образования, 
выраж ающийся 
в 
овладении 
учащ им ися  определенным  набором  способов  деятельности. 
Он  начинает 
управлят ь  своей  деятельностью,  используя  различные  результаты  образования, 
формируя  собственный  «ресурсный  пакет»,  необходимый  для  формирования 
компетенции.
К лю чевы е 
слова: 
Компетентность, 
компетентностный 
подход, 
грамматическая  концепция,  грамматическая  компетенция,  коммуникативный 
подход,  концептуальный подход.
97

БҚМУ  Х абарш ы   № 4 - 2 0 1 6 ж .
ӘОЖ   373.2
М ен д а л и ев а Д.К. -  химия ғылымдарының докторы,  профессор
М .Өтемісов атындағы БҚМ У 
E -m ail:  mendalieva_dina@ mail.ru 
С е р ік ұ л ы  Н. -  М .Өтемісов атындағы БҚМ У магистранты
E -m ail:  nurbek_445@ mail.ru
М Е К Т Е П  Б А Ғ Д А Р Л А М А С Ы Н Д А  Ф И З И К А Л Ы Қ  Х И М И Я  Т А РА У Л А РЫ  
Б О Й Ы Н Ш А  Е С Е П  Ш Ы Ғ А Р У Д А  К О М П Ь Ю Т Е Р Д ІҢ  М Ү М К ІН Д ІК Т Е Р ІН  
Қ О Л Д А Н У
А ңдат па.  Бұл м ақалада мект еп  багдарламасында  физикалық химия  тарауы 
бойынша  есеп  шыгаруда  кездесететін  қиыншылықтар  туралы  айтылган.  Ш ешім 
ж олы  күрделі  есептерді  ж аңа  технологияларды,  ягни  компьютерді  қолдану  арқылы 
шыгарудың  ж олы  қарастырылды.  Х им иялы қ реакцияның  рет т ілігін  есептеуде  көп 
уақы т   қаж ет  ететіндігін  ескеріп,  сол  есептерді  компьютерлік  багдарлама  арқылы 
оңай,  әрі  жылдам  шешілетін  әдіс  царастырытды.  Мұндай  тәсіл  химияның  теориялық 
негіздерін  терең  меңгеруге  мүмкіндік  тугызады,  химиялық  және  математикалыц 
білімдерінің интеграциясын,  ақпараттық мәдениетін қалыптастырады.
Тірек сөздер: Microsoft Excel, жаңа технология, физикалык, химия, кинетика.
Химия  -   табиғаттың  неғұрлым  жалпы  және  іргелі  заңдары  туралы  ғылым. 
Көптеген  жаратылыстану  ғылымдары  химиялык  заңдылыктарға  сүйенеді.  Ал 
физикалык  химия  тарауларын  окушылар  ж аксы  игеріп  алуы  үш ін  оның  ажырамас 
бөлігі  химиялык  есептерді  шығару  аркылы  іске  асырылады  [1].  Физикалык  химия 
есептері  -   бұл  окушылардан  білім  әдістеріне  негізделген  ойлау  мен  практикалык 
әрекеттерді талап ететін ситуация.  Физикалык химияның маңызды тарауларынын бірі 
ол  химиялык  кинетика.  Химиялык  кинетикаға  байланысты  есептерді  шешуді  әр 
окытушы  немесе  ізденуш і  өз  тәжірибесін,  окыту  әдісі  мен  бар  ш еберлігін  колдана 
отырып,  окушының санасына жеткізуге тырысады.  Қазіргі кезде арнайы әдістер және 
есеп  шығару  тәсілдері  баршылык.  Есеп  шығарудың  өзі  көп  ізденісті  талап 
еткендіктен,  окушылар  үш ін  ең  тиімдісі 
алгоритмдік  әдіс  болып  табылады. 
Алгоритмдік әдістер  есепті колайлы жолмен ш ығаруға мүмкіндік туғызады  [2].  Орта 
мектепте 
көптеген 
физикалык  химия  тарауларына  кіретін  есептер 
карапайым 
формулалардың көмегімен шығаруды ұсынады,  және олардың көпшілігі накты жағдайдан 
алшак  болады.  Окушылардың  химиялык  кұбылыстарды тереңірек түсінуі  үшін,  сонымен 
бірге пәнге деген кызығушылығы арту үшін накты өмірге жакын есептерді шыгарткан жөн.
Ж алпы  білім  беретін  мектеп  жүйесіндегі  химия  курсында  есептерді  шығару 
сабактары  оку  үдеріснде  маңызды  орын  алады.  Оку  үдеріснде,  әдетте,  физикалык 
химия  есептері  окытушы  мен  окушыға  киындыктар  туғызады,  ол  ж алпы   алғанда 
логикалык  тұжырымның  көмегі  аркылы  химиянын  заңдары  мен  әдістері  негізінде 
математикалык  есептеулер  мен  эксперименттің  көмегімен  шығарылады.  Әйткенмен, 
мұндай  сабакты,  әдістемелік  тұрғыдан  алғанда  дұрыс  кұру  және  өткізу  біршама 
күрделі.  Химия  сабактарында  окушыларды  компьютерлік  техникаға  катыстырудың 
әр  түрлі  тәсілін  колдануға  болады.  Олардың  бірі  —   компьютердің  көмегімен 
физикалык  химия  тарауынан  есептерін  шығару.  Қазіргі  уакытта  мектептерде 
компьютерлердің  кеңінен  колданылуына  байланысты  көптеген  есептеулерді  техника 
көмегімен  шығару  мүмкіндігі  бар.  Яғни  аналитикалык жолмен  шешуге  болмайтын 
есептердің  жуык  теңдеулері  сандык  әдіспен  алынып  одан  кейін  компьютердің 
көмегімен оңай ш ығарылады  [3; 4].  Ондай есептерге келесілер жатады:
1. 
Бір  формуланың  көмегімен  бірнеше  рет  есептеуді  кажет  ететін  есептер. 
Әсіресе графиктер аркылы орындалатын есептер.
98

БҚМУ  Набарш ы  № 4 - 2 0 1 6 ж .
2. Ш ешу  барысында  жоғары  дәрежелі  теңдеулер  немесе  трансценденттік 
теңдеулер кездесетін сандық әдіспен оңай ш ешілетін есептер.
3. Функциялардың  экстремумдарын  табу  ұсынылып,  ал  оны  аналитикалық 
жолмен табуға болмайтын есептер.
4. Тек  сандық  әдістермен  шешуге  болатын  анықталған  интегралды  табуға 
арналған есептер.
5.  Дифференциалдық теңдеулерге  келтірілген  есептер.  Ш еш імі  сандық  әдісті 
қолдану арқылы табылады.
6. Теңдеулер жүйесін шешуге арналған есептер.
М ектеп  бағдарламасында  физикалық  химия  тарауынан  есептерді  шығару 
көптеген  мақсаттарды  көздейді:  химиялық  құбылыстардың  мазмұнын  түсінуге, 
ұғымдарды  қалыптастыруға,  оқушылардың  ш ығармаш ылық  ойлауын  дамыту  және 
оларға  өз  білімдерін  іс  жүзінде  қолдана  білуге  үйрету,  оқушыларды  тәрбиелеу, 
білімдерін,  дағдылары  мен  іскерліктерін  қадағалау  және  есепке  алу.  Осы  маңызды 
мақсаттарға қол жеткізу үш ін есептің шартын терең түсіну  қажет,  оған жетудің жаңа 
технологиялық  жолдарынын  бірі  -  есеп  ш ығаруда  компьютерді  пайдалану.  Оқыту 
машиналы  графиканы  пайдалана  отырып,  экранда  суреті  көрсетілген  бағдарлама 
жазуға,  сондай-ақ  қозғалысқа  келтіруге  болады.  Компью терлік  бағдарламаның  бұл 
мүмкіндігі  көзге  байқалмайтын  кейбір  химиялық  үдерістерді 
демонстрациялап 
көрсетуге  мүмкіндік береді.  Атап  айтқанда,  альфа-белшектердің  шашырауы,  тізбекті 
реакция  және  т.б.  MS  Excel 
пайдаланып  есеп  ш ығарғанда  химия  теориясын, 
құбылыстардың  және  үдерістердің  қолдану  ш екарасын  анықтап,  оларды  аналогтық 
амал арқылы жүзеге асыруға болады.
М ектеп  бағдарламасына  кіретін  химиялық  кинетика,  термодинамика  және 
тағы  басқа  физикалық  химия  тарауларынан  есептерді  шығару  үш ін  көп  уақыт 
жұмсалатыны 
белгілі. 
MS 
Excel 
электрондық 
кестелерді 
қолданудың 
артықш ылықтарына мына жағдайларды айтуға болады:
1.  Автоматты түрде есептік мәндерді есептеу.
2.  Формулалық  қатынастармен  байланысқан  барлық  ұяшықтарды  автоматты 
түрде қайта есептеу.
3. Есептеу үдерісінде барлық формулалар анық барлық мәндер қол жетімді.
4.  Графикалық есептерді түсіндіре білу мүмкіншіліктері бар.
5.  Түрлі қосымшалар үш ін бекітілген функциялар бар.
MS Excel есептеу артықш ылықтарын химиялық кинетика тарауындағы есеп 
шығару арқылы көрсетуге болады.
М ы сал  1.  Бензоилпероксид  100*С дан жоғары температурада ыдырайды. 
Берілген реакциялар үш ін келесі кинетикалық деректер берілген  [5]:
t,  мин
15
30
45
60
75
90
120
150
180
C, моль/л
0,0140
0,0100
0,0070
0,0050
0,0036
0,0025
0,0013
0,0006
0,0003
Бензоилпероксидтің  бастапқы  концентрациясы  0,02  моль/л. 
Кинетикалық 
қисық  тұрғызып,уақыт  бойынш а  реакцияның  жылдамдығының  графигін  салыныз. 
Реакция реттілігі мен орталама жылдамдық тұрақтылығын анықтаныз.
Реакция  реттілігін  айқындау  үш ін  аналитикалық  және  графикалық  әдістерін 
қарастыруға болады.
Аналитикалық  әдіс  («таңдаулы  теңдеулер»  әдісі,  «сынамалар  мен  қателер» 
әдісі)  уақыттың  концентрациясына  және  реакцияның  реттілігіне  байланысты 
эксперименттік деректерді алмастыруға негізделген  [6;  7].
a) 
k   =  1/t(C0-C),  б)  k   =  (1/t)ln(Q)/C), 
в)  k
2
  =  1/t(1/C-1/Q,), 
г)  ks  = 
1/2t(1/C2-1/Q>2).
99

БҚМУ  Набарш ы  № 4 - 2 0 1 6 ж .
Әртүрлі  уақытта, 
берілген  температурада  k  реакциясының  тұрақты 
жылдамдығының нақты болуы реацияның анықталған реттілігіне сәйкес келеді. 
Графикалық  әдісі  графиктегі  уақыт  арқылы  түзу  сызық  беретін  концентрациялық 
функцияға  негізделген.  Кинетикалық  теңдеулерге  байланысты,  осындай  функциялар 
жатады:  нөлдік реттілік  реакциялар  үш ін  -   C;  реттілігі  бірге  тең  реакциялар  үш ін  -  
InC; реттілігі екіге тең реакция үш ін -   1/С.
MS Excel программасындағы есептеу тәртібі:
1  кестедегі  бастапқы  деректер  А  және  В  бағандарына  жатқызылады. 
Деректер  бойынша  М астер  диаграммның 
көмегімен  концентрацияның  уақытқа 
байланысты  нүктелі  диаграмма  тұрғызылады.  Бұл  кинетикалық  қисық  деп  аталады 
(сурет  1).
А
в 
.
С 
D
Е 
| 
F 
G 
1 
И
1
J  
J 
1
К
1
і
с
2
0
0,0300
3
is
001С
і
30
00100
5
45
oocro
К н н е т ж а л ь щ  ж я с ы к .
е
й>
ООО»
7
Q fm
В
90
о о ск
9
ІЭЗ
Й0С1Э
10
ІЭЭ
00006
11
180
оосоз
12
13
14
ооіоо
15
10
м
14
13
0
50 
100 
150
200
20
21
1
а
Сурет  1 -  Кинетикалық қисық 
Аналитикалық  әдіспен  реакция  реттілігін  анықтау  үш ін  С3  ұяшығына 
мынадай  формула  енгізіледі  а)  t=15  болған  жағдайда  k0  есептеу  үшін.  Ехсе11-де  ол 
(B2-B3)/A3 
болып 
қабылданады. 
Ары 
қарай  B2 
ұяшығына 
Co 
бастапқы 
концентрациясының  таңба  орны  бекітіледі.  Оны  белгілеу  үш ін  міндетті  түрде  B2 
мекеніне  екі  рет  тышқанды  басып,  F4  пернесіне  басу  қажет.  Содан  соң  В2  ұяшығы 
абсолютті  болады,  баған  әріпінен  бұрын  және  мекен-жай  жолағының  номерлерін  $ 
символы  көрсетеді.  Формула  ($B$2-B3)/A3  қалпын  сақтайды.  В2  мекенінің 
формуласының  ауыстырылуы, 
В3 
мекеніне 
қарағанда, 
ешнарсе 
өзгермейді. 
М аркердің  көмегімен  С3  ұяшығының  формуласын  он  бірінш і  сызыққа  дейін  түсіру 
керек.  Бұдан  кейін  кестенің  С  бағанасына t уақытының  барлық  мәндері  үш ін k0  мәні 
толтырылады.
Аналитикалық  түрмен  б),  в),  г)  формулаларының  көмегімен  D,  E,  F 
ұяшықтары 
толтырылады. 
Excell-дің 
сәйкес 
формулалары 
D3 
ұяшығында: 
=LN(($B$2)/B3)/A3;  Е3  ұяшығында:  =(1/B3-1/$B$2)/A3;  F3  ұяшығында:  =(1/В3Л2- 
1/$B$2A2)/A3.
100

БҚМУ  Набарш ы  № 4 - 2 0 1 6 ж .
А
Е
с
D
Е
F
1
Г
С
к0
k1
k2
2
о:
0,0200
3
15
0,0140
0,0004
0,023770
1,42357
173,46539
4
3D
0,0100
0,0003
0.023105
1,66667
250,00000
5
45
0,0070
0,0003
0.023329
2,06349
397,95913
6
60 
0,0050
0,0003
0,023105 
2,50000 
625,00000
7
75
0,0036
0,0002
0,022364
3.03704
995,47325
3
90
0,0025
0,0002
0,023105
3,83339
1750,00000
9
120
0,0013
0,0002
0,022770
5,99359
4910,13314
10
150
0,0006
0,0001
0.023377
10,77773 13501,35135
11
130
0,0003
0,0001
0,023332
13,24074 61714,50617
12
0,023197
13
Сурет 2 -  Реакцияның рет т ілігін аналитикалық жолмен  анықтау үшін есептеулер
нәтиж есі
Есептеулердің  нәтижесінде 
алынған  мәліметтен 
(сурет  2), 
берілген 
реакцияның  реттілігі  бірге  тең  екенін  көруге  болады,  себебі  әр  түрлі  уақытта 
реакцияның  жылдамдық  шамасы  k   тұрақты  ш ама  болып  қалады.  D12  ұяшықта 
ортақ  тұрақты  жылдамдық  ш амасы  есептеледі.  Ол  үш ін  құрылған  кітапханалық 
функциядан  СРЗНАЧ  статистикалық  функциясын пайдалану  керек.  Excel  формуласы 
D12 
ұяшығында: 
=СРЗНАЧ(D3:D11) 
түрін 
қабылдайды, 
ал 
есептеулердің 
нәтижесінде 
- 
жылдамдықтың 
тұрақты 
орталаша 
шамасы 
0,02319 
тең. 
Реакциялардың  реттілігін  анықтау  үш ін  графикалық  әдіспен  G,H,I  бағаналарындағы 
ln  C,1/C,1/C2  белгілерін  есептейді.  Excel-дің  сәйкестендірілген  формулалары:  G3 
ұяшықта  =(B3  )  LN,  LN  функциясы  кітапханалық  функцияның  «математикалық» 
категориясына  жатқызылады;  H3  ұяшығында:  =  1/B3;  I3  ұяшығында:  =  1/В3л2.  Ал 
қалған ұяшықтардағы  G, H  ұяшықтарының бәрі маркер көмегімен толтырылады.
А
Б
С
D
Е
F
G
hi
I
1
г
С
кО
к1
k l
kJ
/»С
1/С
1/CA2
2
0
0,0200
3
15
0,0140
0,0004
0,023778
1,42857
173,46939 -4,2686979 71,42857 5102,041
4
30
0,0100
0,0003
0,023105
1,66667
250,00000 -4,6051702
100
10000
5
45
0,0070
0,0003
0,023329
2,06349
397,95918 -4,9618451
142,8571
20408,16
6
SO
0,0050
0,0003
0,023105
2,50000
625,00000 -5.2983174
200
40000
7
75
0,0036
0,0002
0,022864
3,03704
995,47325 -5,6268214 277,7778 77160,49
3
90
0,0025
0,0002
0,023105
3,88889
1750,00000 -5,9914645
400
160000
9
120
0,0013
0,0002
0,022778
5,99359
4910,13314 -6,6453910 769,2308
591716
10
150
0,0006
0,0001
0,023377
10,77778 18501.85185 -7,4185809
1666,667
2777778
11
180
0,0003
0,0001
0,023332
18,24074 61714,50617 -8,1117281 3333,333 11111111
12
0.023197
Сурет 3 -  Реакцияның реттілігін графикалық жолмен анықтау үшін есептеулер
нәтиж есі
Сурет  3-те  көрсетілген  мәліметтер  бойынша  мастерлік диаграмма  көмегімен
C,In C, 1/C,a/C2 t уақытының (сурет 4) тәуелділігіне байланысты график тұрғызылады. 
Берілген  реакцияның  реттілігі  бірге  тең  екенін  көруге  болады,  себебі,  тек  lnC  t -ға 
тәуелділігі түзу сызықты болады.
101

БҚМУ  Набарш ы  № 4 - 2 0 1 6 ж .
Сурет 4 -  Реакцияның реттілігін графикалық әдіспен анъщтаудың көрсетілімі
MS  Excel  электронды  кестесін  қолдана  отырып,  информатика  сабағындай 
есептерді  шешу,  сол  сияқты  интегралданған  сабақтарда,  мысалы,  компьютерлік 
сыныпта  жүргізілетін  химиялық  тұтастығын  оқыту  бағдарламаларын  жүргізуге  іске 
асырылады.  М ұндай  тәсіл  химияның  теориялық  негіздерін  терең  меңгеруге 
мүмкіндік  туғызады,  химиялық  және  математикалық  білімдерінің  интеграциясы, 
ақпараттық мәдениет қалыптасады,  сонымен бірге  мұндай тәгіл химия,  ықпалдаудың 
теориялық негіздерін қалыптастыруға 
мүмкіндік
 береді.
Ж алпы алғанда компьютерлік бағдарламаны мүмкіндігінше тек қажетті кезде 
ғана  пайдалану  керек.  Физикалық  химия  тарауынан  есептерді  шығаруда  10-20%-не 
ғана  компьютерлік  бағдарламаны 
пайдаланса  тиімді  болады.  Көбіне  төмендегі 
көрсетілген есептер түрін шығаруда пайдаланған дұрыс болып табылады  [7]:
а) Белгілі формулалар бойынша көп кайталап есептеу жургізуді талап ететін есептер.
ә)  Химиялык,  процесті  модельдегенде  трансцендентті  немесе  жоғары
дәрежелі теңдеулермен  өрнектелетін есептер.
Бұндай есептерде  әр түрлі  сандык әдістерді  пайдалануға тура келеді.  Әдетте, 
сандык әдістердің көбі бірнеше  рет кайталап есептеуді талап етеді.
б)  Химиялык,  үдерістерді  модельдегенде,  кейбір  кұбылыстарды  сөзбен 
тусіндіру,  көзбен көру киын болатын есептер.
Е септерді іріктеу кезінде төм ендегі т а л а п т а р д ы  ескерген  жөн:
—   есеп  тек  компьютерлік  бағдарламаның  көмегімен  ш ығарылады  немесе 
шешілуі  өте қиын;
—   компьютерлік  бағдарламаны  колданғанда  есеп  тез  ш ығарылады  және 
сәйкес бағдарламаны кұру көп уакытты талап етпейді;
—   есептер  окушылардың  логикалык  ойлауын  дамытатындай,  оларға  сабак 
болатындай мағыналы болуы тиіс.
К ом п ью терд і  п а й д а л а н ы п   есеп  ш ы ға р у   проц есін  ш а р т т ы   түрде  бірнеш е 
кезең дерге бөлуге болады :
—   есептің койылуы;
—   математикалык модель кұру;
—   алгоритм кұру;
—   компьютерде бағдарламалау;
—   алынған нәтижелерді талдау.
Физикалык химиялык есептерді шығару үдерісінде көп жағдайда электронды 
есептеу  техникасын  пайдалану  окушылардың  жұмысының  өнімділігінін  артуына
102

БҚМУ  Набарш ы  № 4 - 2 0 1 6 ж .
ықпалын тигізеді.  Компьютер әдеттегі химия есептерін жаңа мазмұнмен толықтыруға 
мүмкіндік  береді,  оларды  анағұрлым  қолайлы,  қызықты  етеді.  Физикалық  химия 
тарауынан  есептерді  компьютерде  шешу  -  информатика  сабағында  кұратын 
программа  басқа  пәнді  оқыту  кезінде  немесе  күнделікті  өмірде  қажетті  болатын 
қандайда  бір  жұмысты  жеңілдетуге,  уақытты  үнемдеуге  көмек  жасайтын  болса, 
оқушының бағдарлама кұрып үйренуге барынша қызыға түсері сөзсіз.
Ғылым  мен техниканын  үздіксіз  дамуы  оқушы  назарынан тыс  қалмауы  тиіс. 
Сондықтан  біздің  мақсатымыз  логикалық  байланыс  негізінде  өтілетін  мәліметтерді, 
яғни  тақырыптар  мен  бөлімдерді  оқушылар  жедел  ұғынатындай  етіп  түсіндіру. 
Қазіргі  кезде  кейбір  химиялық эксперименттің қымбатқа түсуіне  байланысты  оларды 
көрсету  мүмкіндігі  келмейтін  себебінен  химиялық  кұбылыстардың  оқылып  —  
түсіндірілуіндегі  қиындықтардың  көптігі  біршама  күрделі  мәселе.  Осының  барлығы 
біздің заманымызда химия және  оның оқытылуына компьютердің тигізетін көмегінің 
зор  екендігін  көрсетеді.  Компьютерлік бағдарламаның  физикалық  химияның  кеңінен 
қолданылуы  —   жаңа  методологиллық  зерттеу  әдісі,  яғни  сандық  эксперимент 
арқылы  жүзеге  асуда.  Оның  көмегімен  өте  күрделі  де  көп  параметрлі  үдерістерді 
бейнелеуге  болады.  Сонымен  қатар  компьютер  пайдалану  тәжірибені  жарыкқа 
шығаруға,  дамытуға  және  әртүрлі  гипотезалардың  дұрыс-бұрыстығына  неғұрлым 
тезірек  көз  жеткізуге  мүмкіндік  береді.  Химия,  математика  пәндерінен  ұлттық 
мазмұнды  есептерді  ш ығаруға  арналған  бағдарламалар  кұрып,  оны  сол  пәнді  өткізу 
барысында пайдаланылса,  онда сабақтың тиімділігі арта түседі  [7].
Оқушылар  физикалық  химия  тарауынан  есептерін  компьютердің  көмегімен 
ш ығаратын болса,  бірінш іден олардың химиялық үдерістердің нақты жағдайда  қалай 
өтетіндігімен  тереңірек  танысуға  мүмкіндік  бола  алады,  екіншіден  химиялық 
құбылыстар 
жөніндегі 
білім 
тереңдей 
түседі, 
үш інш іден 
компьютерлік 
бағдарламалау элементтерімен танысады,  төртіншіден оқушылар жаңа технологияны 
пайдалана  отырып,  өте  қуатты  “барлығы  қолынан  келетін”  сандық  әдістердің  негізгі 
идеаларын 
түсініп 
олардың 
есеп 
ш ығаруға 
деген 
қызығушылығы 
артып 
компьютердегі есептеу жолдарын жетілдіреді.
Әдебиеттер:
1. 
Абдыкеримова 
Э.А. 
Д инамикалы қ 
компьютерлік 
модельдерді 
практикада  қолдану  мысалдары  / /  Қазақстан  ж огары  мектебі.  -   2004.  -   №1.  -   Б. 
133-142.
2. 
Абдыкеримова 
Э.А. 
Физикалық 
құбылыстарды 
түсіндіруде 
динамикалық  компьютерлік  модельдерді  пайдаланып  оқыту  / /   Информатика- 
физика-математика.  -  2001.  -  №6.  -  Б.12-14.
3. 
Беспалько  В.П.  Педагогика  и  прогрессивные  технологии  обучения.  -  М., 
1995.  -  250 с.
4. 
Қ араев  Ж.Қ.  Компьютерді  оқыту  үдерісіне  пайдалануга  кіріспе.  -  
Алматы:  Рауан.  -  1992.  -  40 б.
5. 
Байрамов  В.  М.  Химическая  кинетика  и  катализ:  Примеры  и  задачи  с 
решениями:  учеб.  пособие  для  студ.  высш.  учеб.  заведений.  -   М.:  Изд.  центр 
«Академия».  -  2003.  -  320 с.
6. 
Задачи по физической химии: учебное пособие / В.В.  Еремин,  С.И.  Каргов 
и  др.  -  М.:  Изд.  «Экзамен».  -  2005.  -  320 с.
7. 
Таланов,  В.  М.  Сборник  вопросов  и  задач  по  Периодическому  закону: 
учеб.  пособ.  Д ля   студентов  химических  специальностей  высших  технических 
учебных.  -  М.:  Изд.  «Академия Естествознания»,  2007.  -   103 с.
103

БҚМУ  Х абарш ы   № 4 - 2 0 1 6 ж .
***
М ен д ал и ев а Д .К .,  С ер ік ұ л ы  Н.
И спользование возм ож ност ей  ком пью т ера при р е ш е н и и  задач в ф изической 
х и м и и  по ш кольн ой програм м е
В   данной  статье  рассмот рены   вопросы  реш ения  задач  из  разделов 
физической  химии,  входящих  в  школьной  курс  химии.  Предлагается  реш ение 
услож ненны х  задач  в  курсе  химии  с  применении  новых  технологий.  Показано,  что 
реш ение задач  с использованием  компьютеров позволяет  интегрировать химические 
и  математические  знания  учащихся,  и  проводить  интегрирование  уроков  химии  и 
информатики.
Ключевые слова: Microsoft Excel,  новая технология,  физическая химия,  кинетика.
M endalieva D.K.,  Serikuly N.
The usage o f  th e  com puter fu n c tio n s  in solving p h ysica l chem istry problem s
This  article  describes  the  difficulty  o f   solving  physical  chemistry  problem s 
included in  the  school  chemistry  course.  This  article  considers  usage  o f  new  technologies, 
computers,  in solving hard problems. A lso there  is an example  o f  solving the problem   using 
analytical  and  graphical  methods.  The  usage  o f   computers  can  increase  interest  o f  
students.  This method is convenient fo r  solving hard physical chemistry problem s
Keywords: M icrosoft Excel,  new technology, physical chemistry,  kinetics.
***
ӘОЖ   372.3/4
А л б ы т о в а Н .П .  -  педагогика ғылымдарының кандидаты, 
профессор м.а., Л.Н.  Гумилев атындағы Еуразия ұлттык университеті
E -m ail:  nalbytova@ mail.ru 
С л ам б ек о в а Т.С.  -  педагогика ғылымдарының кандидаты, 
профессор м.а., Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттык университеті
E -m ail:  tolkyn_1969@ mail.ru
Ж О Ғ А Р Ы  М Е К Т Е П Т Е  ЗА М А Н А У И  Т А Л А П Қ А  С Ә Й К Е С  М А М А Н  Д А Я РЛ А У
М Ә С Е Л Е Л Е Р І
А ңдат па.  М ақалада  әлемдік  ж аңарулар  кезеңіндегі  ж етістіктердің 
басында  адами  капиталдың,  оның  білімінің  тұратындыгы  туралы  айтылады. 
Қ азақстан  Республикасында  ж огары  білім  беруде  басымдылық  т еориялық  білімді 
өндіріспен  тыгыз 
байланыста  даярлауга 
берілетіндігі  қарастырылып, 
осы 
багыттагы 
әлемдік 
тәж ірибедегі 
дуальді 
білім 
беру, 
педагогтар 
шыгармашылыгының  бірлестігі,  еріктілер  (волонтерлік)  қызметіне тоқталады.
Тірек сөздер: А дам и капитал,  ж огары оқу орны,  негізгі құзыреттілік,  пәндік 
құзыреттілік,  дуальді  білім,  педагогтар  шыгармашылыгының  бірлестігі,  еріктілер 
(волонтерлік)  қызметі.
Әлем  жаңа  технологиялык  жетістіктер  мен  инновацияларды  енгізу,  IT- 
технологиялардың  каркынды  дамуы  және  адам  ресурстарының  ұткырлығы  күн  сайын 
артып, акпараттар легінің түрлі көзкараста алмасып келіп жаткан кезеңінде өмір сүруде.
Осы  жағдайда  білім  және  ғылым  өзгерістердің  а л д ы ң ы   катарында  тұруы 
тиіс  және  ол  -   Біріккен  Ұлттар  Ұйымының  Даму  Бағдарламасының  (БҰҰДБ)  адами 
даму рейтингінің негізгі үш  субъективті  факторының бірі.
Тәжірибе  көрсеткендей,  әлемде  экономикалык  жетістіктер  адам  капиталы 
есебінен  жоғары  деңгейге  кол  жеткізеді.  Оған  жаңа  білім  беру  стратегиялары  мен
104

БҚМУ  Набарш ы  № 4 - 2 0 1 6 ж .
саясаты  ықпал  ететіні  анық.  Білім  саласы  қашанда  күн  тәртібінде  ең  өзекті  мәселе 
болып саналады.
Қазақстандық білім берудің барлық деңгейлерінде толық теңдік негізінде әрбір 
білім  алушының  қабілеті  мен  ынтасына  қарай  сапалы  білім  алудың  қолжетімділігі 
іске асырылуды.
Осы  орайда  бәсекелестікке  қарсы  тұратын  берік  білімді  қамтамасыз  ету 
мақсатында жоғары және Ж ОО-дан кейінгі білімнің үш  деңгейлі моделінің білім беру 
бағдарламаларының сабақтастығын шешу бағытында жұмыстар атқарылып келеді.
Білім  берудің  алғашқы  сатысы  ретінде  республика  мектептерінде  2016  жылдың 
қыркүйегінен  бастап  1-  сыныпқа  келген  оқушылардың  жаңартылған  білім  мазмұны 
бойынша  білім  алуды  бастағаны  белгілі.  Жанартылған  білім  мазмұны  оқушылардың 
функционалдық  сауаттылығын  дамытуды  мақсат  етеді.  Ал  оның  нәтижесі  білім 
алушылардың  алған  білімдерін  практикалық  жағдайларда  тиімді  және  әлеуметтік 
бейімделу  процесінде  сәтті  пайдалануға  мүмкіндік  беретін  негізгі  және  пәндік 
құзыреттіліктер  жүйесін  меңгеруі  болып  табылады.  Ұлттық  жоспарда  орта  мектепті 
бітірушінің  басқарушылық  (проблеманы  шешу  қабілеті); 
ақпараттық  (өзіндік 
танымдық  қызметке  қабілеті  немесе  өмір  бойы  білім  ала  білуі);  коммуникативтік 
(қазақ,  орыс және  ағылш ын  (шет)  тілдерінде  ауызша,  жазбаша және  нәтижелі  қарым- 
қатынас  жасауға  қабілеті);  әлеуметтік  (әлеуметтік  өзара  іс-қимыл  жасауға  қабілеті); 
тұлғалық (өзіндік іске асыру,  өзін-өзі жетілдіру,  өмірлік және кәсіби өзін-өзі анықтау, 
төзімді  болу  қабілеті);  азаматтық  (қазақстандық  сана-сезім  мен  мәдени  ұқсастық 
негізінде  өзінің  отаны  үшін  жауапкершілікті  сезіну  қабілеті);  технологиялық  (тиімді 
пайдалану  деңгейінде  технологияларды,  оның  ішінде  ғылыми,  сандық  технологияларды 
пайдалану  қабілеті)  сияқты  негізгі  және  оқу  пәні  шеңберінде  меңгерілген  ерекше  білім, 
іскерлік, дағды ретіндегі пәндік құзыреттіліктер белгіленген.
Австралия,  Финляндия,  Жапония,  Ж аңа  Зеландия,  Италия,  Оңтүстік  Корея 
және т.б.  елдердің  нәтижесі көрсеткендей,  оқуш ылардың функциялық сауаттылығын 
дамытуға мынадай факторлар әсер етеді:
1)  білім беру мазмұны (ұлттық стандарттар,  оқу бағдарламалары);
2)  оқыту нысандары мен әдістері;
3) білім алушылардың оқудағы жетістікіерін диагностикалау мен бағалау жүйесі;
4) мектептен тыс,  қосымш а білім беру бағдарламалары;
5)  мектепті  басқару  моделі  (қоғамдық-мемлекеттік  нысан,  мектептердің 
оқу жоспарын реттеудегі дербестігінің жоғары деңгейі);
6)  барлық мүдделі тараптармен әріптестікке негізделген достық қалыптағы 
білім беру ортасының болуы;
7) ата-аналардың балаларды оқыту мен тәрбиелеу процесіндегі белсенді рөлі [1].
Осы  аталған  факторлардың  әрқайсысы  зерттеліп  жүрген  және  зерттеле
беретін  жеке-жеке  өзіндік  орны  бар  институт.  Дегенмен,  біртұтас  педагогикалық 
үдеріс  мәселесінде  педагог мамандардың орны,  мемлекет алдындағы қызметі  ерекше 
жауапкершілікті.  Өйткені,  білім  беру  сапасы,  бірінші  кезекте,  арнайы  даярлығы  бар 
жоғары деңгейдегі педагогтармен айқындалады.
Қазақстан Республикасының Президенті  Н.Ә.  Назарбаев  2012  жылғы «Ж аңа 
әлемдегі  жаңа  Қазақстан»  атты  Қазақстан  халқына  Жолдауында:  «Біз  бүкіл  еліміз 
боынша  әлемдік  стандарттар  деңгейінде  сапалы  білім  беру  қызметін  көрсетуге  қол 
жеткізуіміз керек»,-деп атап көрсетті  [2].  Сапалы білім беру қызметін көрсету -  білім 
мекемелері  мен  педагогтар  алдында  тұрған  міндет  білім  сапасы  ең  алдымен 
мақсаттың және  нәтиженің  сапасы,  одан  кейін  басқарудың,  ұстаздың,  педагогикалық 
іс-әрекеттің,  оқуш ының  сапасы,  ең  соңында  педагогикалық  үдерістің  сапасы. 
Осындай  сапалылықты  қамтамасыз  ететін  сапалы  мұғалімдер  шығармашылығы 
жоғары оқу орындарында даярлануы  қажет.
Қоғам  өзгеріп,  дамыған  сайын  адам  табиғатын  зерттеп,  тани  түскенде 
құндылық,  мораль,  оларды  сақтап,  ұрпақтан-ұрпаққа жеткізу  белгілі  бір  өзгерістерге
105

БҚМУ  Х абарш ы   № 4 - 2 0 1 6 ж .
ұш ырап  отырады.  Адамзат  мәдениет  пен  білім  беруді  әлеуметтік  институт  ретінде 
тасымалдауш ы  тұлғаларды  «мұғалім-педагог»  деп  атады.  Біркатар  зерттеулерде 
маманның  тәжірибе  жинактау,  тума  дарындылык  аркылы  калыптасатындығын 
айтады.  Бұл  зерттеушілердің  ойынша,  арнайы  педагогикалык  білім  алу  жеткіліксіз, 
сондыктан  кабілеттіліктің  болуы  міндетті.  Бірак,  біркатар  зерттеулерде  жас 
педгогтардың  түрлі  деңгейдегі  сайыстарда  жағары  кәсіби  деңгейдегі  жетістіктеріне  куә 
болып  жүргендіктен,  студенттің  жоғары  оку  орнын  аяктаған  соң  кәсібилікке  жету  үшін 
уакыт өткізбей, шығармашылык белсенділік танытканы дұрыс дегенді кұптайды.
Студенттік кезінде жас адамда бірте-бірте өз бетімен іс тындыру, дұрыс әрекет ету 
кабілеті  пайда  болады,  сонымен  бірге  онда  өз  іс-әрекеті  үшін  жауапкершілік  сезімі  де, 
өмірге  деген  парасатты  көзкарасы да  калыптасады,  адамдармен мәнді де  баянды  катынас 
орнатуға,  кәсіби міңцеттерін бар ынтасымен және  шығармашылыкден шешуге ұмтылысы 
байкалады. Ең бастысы, студенттің өз міндеттерін біліп, оларды мүлтіксіз орындауын талап 
ету.  Бұл  мшдеттер  біркатар  педагогикалык  әдебиеггерде  (Р.В.  Овчарова,  Е.И.  Рогов,
Н.Н.  Никитина,  О.М.  Железнякова,  М.А. Петухов,  К.М.  Левитан,  Л.И.  Рувинский  т.б.) 
талкыланып, карастырылган [3].
Ж оғары оку орындарындағы оку -  тәрбие процесінде болаш ак мұғалімдердің 
кәсіби  даярлығын 
калыптастыру 
мәселелеріне 
Н.Д. 
Хмель, 
К.С. 
Успанов, 
Д.М.  Жүсіпәлиева,  А.А.  Калюжный,  С.Т.  Каргин,  А.А.  М олдажанова  және  тағы 
баскаларының  еңбектері  арналған  [4].  Ғалымдар  еңбектерінде  педагогикалык  іс  -  
әрекеттің  кұрылымы,  кәсіби  даярлау  жүйесінде  және  тәлімгерлік  жұмысының 
барысында болашак мұғалімдердің кәсіби жағынан маңызды сапаларының калыптасу 
ж олдары  айкындалып,  педагогикалык  ж оғары  оку  орындарының  тәжірибесі 
сарапталған,  кәсіби -  педагогикалык бағдарлау жұмысы жүйеленген.
Ұ зак  жылдар  бойы  болашак  педагог  тұлғасын  тәрбиелеу  оларды  кәсіби 
окытуда  педагогикалык  білімдер  жүйесін  меңгерту  үдерісінде  іске  асырылды.  Ал, 
накты мектеп өмірі теориялык біліммен катар практикалык іскерлік пен дағдылардың 
кажет  екендігін  алға  тартып  отыр.  Сондай-ак,  жас  педагогтар  окушымен  өзара 
әрекеттестікте  өздерінің  жеке  тұлғалык  дайьшдығы  болуының  кажет  екендігін 
саналы ұғына бастады.
Заманауи  кезең  жан-жакты,  кез  келген  жағдаятка  икемделгіш,  өзін  кызмет 
нысанына  байланысты  өзгерте  алатын,  ұткыр  да  кәсіби  жоғары  деңгей  танытатын 
мамандарды  кажет  етеді.  Бүгінгі  мұғалім  еңбегі  ғалым-зерттеуші  еңбегіне  жакын. 
Себебі,  мұғалім  жоғары  деңгейде  окытудың  дидактикалык  үдерісін  жобалап, 
ұйымдастырып,  өз  пәнін  окытудың  түрлі  технологияларын  меңгеруі  тиісті.  Осы 
орайда  жаңа  типті  мектеп  сұранысына  жауап  беретін  педагог  мамандарды 
даярлаудың  максатын,  мазмұнын  кайта  карастыру  жағдайы  туындап  отыр  [4].  Білім 
беруді  реформалауды  іске  асырудағы  басты  міндет  -   ж оғары  білімді  мамандарды 
даярлаудың  практикалык  бағыттылығына  баса  назар  аудару  болғандыктан,  бұл  оку 
үдерісін түгел өзгертуді талап етеді.  Өйткені мектеп окуш ыларының функционалдык 
сауаттылығын  дамыту  мамандарды  жаңа  форматта  даярлауды  ж аңарту  шеңберінде 
білім берудің басым максаттарының бірі ретінде айкындалады.
М емлекеттік 
бағдарламалардағы 
накты 
сілтемелерде: 
«Экономикалык 
ынтымактастык  және  даму  ұйымы  (ЭЫДҰ)  және  оның  әріптестерінің  36-сының  27- 
сінде 
педагогикалык 
мамандыкка 
іріктеудің 
селективті 
өлшемшарттары 
колданылады. 
Педагог 
кадрларды 
даярлау 
бағдарламаларына 
кабылдау 
талапкерлердің  кабілеттерін  және 
ынталарын  бағалау  үш ін  міндетті  түрде 
әңгімелесуді,  тест  өткізуді  карастырады.  ЭЫ ДҰ-ның  32  елінде  педагогикалык 
практика  міндетті  болып  табылады.  Практиканың  ұзактығы  70-120  күнді  кұрайды. 
Ж ОО  окытушылары  студенттердің  педагогикалык  практикасына  катысады.  Мектеп 
менеджменті  жас  мұғалімдерге  колдау  көрсетуге  жауапты.  ЭЫДҰ-ның  17  елінде 
негізгі  және  жоғары  мектепте  жұмыс  істеу  үш ін  магистр  дәрежесі  талап  етіледі. 
М ұғалім  мансабының  бастапкы  кезеңі  кәсіпке  жіберу  үш ін  талаптарды  арттыруды
106

БҚМУ  Набарш ы  № 4 - 2 0 1 6 ж .
көздейді.  ЭЫ ДҰ-ның  18  елінде  лауазымға  міндетті  енгізу  жүргізіледі,  14  елінде 
мұғалімдердің  тағылымдамасы  қолданылады.  Әлемдік  практикада  мұғалімнің  қоғам 
дамуына  қосатын  үлесі  негізгі  болып  саналады.  Оқытушылық  мансап  ретінде 
қарастырылады.  Педагог  кадрлардың жұмыстан кетуі  5  % -дан кем»  - деп көрсетіледі 
[1;  5].  Осындай мақсатта Қазақстан Республикасының білім  беру кеңістігіне  көшуіне 
байланысты  білім  беру жүйесіндегі  қарқынды  өзгерістерді  түсіндіре  келіп,  ғалымдар
Н.М.Кушеров,  М.Р.Касымов,  Д.М.Наурузбаев  елімізде жаңа  форматтағы мұғалімдер 
дайындауда төмендегідей міндеттердің шешілуін ұсынады:
-  заманауи 
талаптарға 
сәйкес 
мұғалімдер 
даярлауда 
педагогикалық 
мамандықтар 
Ж алпыға 
міндетті 
білім 
беру 
стандарттарын 
педагогикалық 
қызметкерлердің квалификациялық сипаттамасын ескеріп  қайта  қарастыру;
-  12  жылдық  мектептің  білім  беру  деңгейлері  үш ін  мамандық  бойынша 
педагогикалық  қызметкердің  білім  деңгейіне  қатысты  квалификациялық  талаптары 
ескерілген квалификациялық сипаттамасын дайындау;
-  білім  берудегі  кредиттік  жүйені  ескере  отырып,  оқуш ылардың  оқу 
нәтижелері  мен  жоғары  оқу  орындарындағы  дайындықты  бағалаудың  бірыңғай 
жүйесін дайындау және енгізу;
-  қрьфетгілік негізінде жана форматтағы мұғалім профессиограммасын жетілдіру;
-  үздіксіз 
білім 
беру 
жағдайында 
интеллектуалды 
зиялылыларды 
қалыптастыруда приориттетті бағыттар мен тәрбие кеңістігінің мазмұнын анықтау;
-  12  жылдық  білім  беру  мәселелері  бойынша  үздіксіз  педагогикалық  білім 
беру  мазмұны,  формасы  және  әдістерімен  айналысатын  ғылыми-зерттеу  институтын 
(орталығын)  ашу;
-  Әлемдік  стандарттар  деңгейінде  материалдық-техникалық,  инновациялық 
және информациялық базаны модернизациялау;
-  Педагогикалық  мамандықтың  беделін  көтеріп,  әлеуметтік  статусын 
жоғарылату  мақсатында  педагогикалық  қызметкерлерді  қолдау  тетіктерін  дайындау 
(педагогикалық қызметкерлерге жеке жетістіктеріне қарай жалақы дайындауды енгізу);
-  Ж оғары  педагогикалық  білім  беру  жүйесінде  «Ү здік  базалық  оқулық  (оқу 
құралы)» атты реапубликалық конкурс ұйымдастыру  [6].
Ж оғары  білім республика  экономикасының  барлық  салалары үш ін  құзыретті 
және  бәсекеге  қабілетті  мамандарды кәсіби даярлауды  қамтамасыз  етуде,  теория  мен 
практиканы біріктіруде  маңызды  рөл атқарады.  Сондықтан жоғары оқу орындарында 
педагогикалық  мамандықтар  даярлау  барысында  түлектердің  ж аңартылған  білім 
мазмұны  бойынша  оқушының  функционалдық  сауаттылығын  дамытуға  дайын 
болуын  қамтамасыз  ету-  уақыт  талабы.  Көптеген  жұмыс  берушілер  жоғары  оқу 
орындары  оқытып  ш ығаратын  мамандар  сапасына  қанағаттанбайды.  Білім  беру 
бағдарламалары  жұмыс  берушілердің  күткен  нәтижелеріне  жауап  бермейді  және 
өндіріс  талаптарына  сәйкес  келмейді.  Осылайша  жасалған  қорытындылар  жоғары 
мектептегі  кәсіби  даярлық  барысын  теориялық  және  өндіріске  бейімделу  жағынан 
қайта  қарап,  әлемдік  тәжірибелерді  сараптап,  заманауи  қалыпта  қолдану  қажеттігін 
тудырды.  М емлекетіміздің  білім  беру  жүйесі  мынадай  екі  түрлі  маңызды  үдерісті 
жүзеге  асыруға  бағытталған:  ұлттық  білім  беруді  жаңа  арнаға  салу;  әлемдік  білім 
кеңістігімен  ықпалдасу  [7].  Біздің  міндетіміз  -   еліміздің  білім  беру  жүйесін  30 
дамы ған  елдің  қатарына  көтере  отырып,  қазақстандық  бірегейлігімізді,  мемлекеттік 
тілімізді және «М әңгілік Ел»  платформасын дамытуды сақтап  қалу.  Рухы биік,  еңбегі 
ерен,  бірлігі  мығым  М әңгілік  ел  болу  үш ін  жоспарланып  отырған  Қазақстан 
Республикасы  білімді  және  ғылымды  дамытудың  2016-2019  жылдарға  арналған 
мемлекеттік бағдарламасы Тәуелсіз Қазақстан жастарының жарқын болашығының кепілі.
Қазақстанның  жоғары  мектебін  125  жоғары  оқу  орны  құрайды.  Қазақстан 
Республикасында  білім  беруді  және  ғылымды  дамытудың  2016  -   2019  жылдарға 
арналған  мемлекеттік  бағдарламасында  мамандарды  даярлау  әлеуметтік  тапсырыс 
ретінде  ескеріле  отырып  жүзеге  асырылуы  белгіленіп  отыр.  Онда  Ж ОО-ның  білім
107

БҚМУ  Набарш ы  № 4 - 2 0 1 6 ж .
беру 
бағдарламаларының 
мазмұнын 
анықтаудағы 
академиялық 
еркіндігі 
бакалавриатта  55  %-ға,  магистратурада  70  %-ға,  докторантурада  90  % -ға  дейін 
ұлғайтылды. 
Ж ОО-ның 
білім 
беру 
қызметі 
нарығында 
олардың 
бәсекеге 
қабілеттілігін  күшейтуге  ықпал  ететін  білім  беру  бағдарламаларының  кең  спектрін 
ұсына  алады  [8].  Яғни,  жоғары мектеп  өз  оқу жоспарын  құруда жұмыс  берушілердің 
талап-тілектеріне сәйкес қажетті пәндерді енгізуге құқылы.
Ж оғары  оқу  орындарында  меңгерілген  теориялық  білімді  тәжірибе  жүзінде 
атқарып  байқау  мақсатында  бірнеше  бағытта жұмыстар  атқарылып  келеді.  Осындай 
уақыт  талабына  сәйкес  білім  беру  формаларының  бірі  -   дуальді  білім  беру, 
педагогтар шығармаш ылығының бірлестігі,  еріктілер  (волонтерлік)  қызметі және т.б.
Дуальді  білім  беру  жүйесі  бойынша  болашақ  маман  өзі  таңдап  алған 
мамандығы  бойынша  өзара тәуелсіз  екі  мекемеде  дайындықтан  өтеді.  Біреуі  -   кәсіби 
мектеп,  екіншісі  -   білім  беруші  мекеме,  екеуі  өзара  серіктестікте  болады.  Дуальді 
білім берудің мәні білім алушының теориялық меңгерген білімін өндірісте іске асыра 
алуға,  практикалық  машықтарға  дағдыландыру.  Бұл  жүйе  арқылы  білім  алушы  оқу 
уақытының  тең  жартысын  кейін  өзі  қызмет  атқаратын  өндірісте  жалғастырып, 
білімін  әрі  қарай  тереңдетіп,  өз  бетімен  кеңейтіп,  іскерлік  пен  дағдыларын 
жетілдіреді.  Сонымен  қатар  еңбек  ұжымындағы  қарым-қатынас  іскерліктерін 
меңгеруге  мүмкіндік  алады.  Жалпы,  дуальдық  білі  беру  үш   жақты  (білім  алушы, 
жоғары оқу орны,  кәсірорын (немесе мекеме) тиімді екендігі танылып келеді:
-  студент  қажетті  тәжірибе  жинақтайды,  оған  жоғары  оқу  орнынан  соң 
тұрақты жұмыс орнын табу оңай болады;
-  студент  жоғары  оқу  орнынан  соң  өндіріске  араласып  кетуге  уақыт 
жібермейді,  адаптация уақыты үнемделеді;
- білім алуға деген жоғары мотив туындап,  болашақ маманның психологиясы 
қалыптасады;
- студент өз бетімен өмір сүруге ерте жастан дағдыланады;
- жұмыс беруші  өндіріске дайын,  өзіне қажетті маманмен қамтамасыз етіледі;
-  дуальді  жүйе  арқылы  жұмыс  берушіге  ең  үздік  мамандарды  таңдап  алуға 
мүмкіндік туады;
- дуальді жүйе арқылы жұмыс беруші маман іздестіруге уақыт жібермейді;
- жоғары сапалы маман даярлау арқылы жоғары оқу орнының беделі артады;
- бітірушілерді жұмысқа орналастыру жоғары пайызға көтеріледі.
Білім берудегі мұндай қатынас арқылы мемлекет тарапынан кәсіби мамандар 
даярлау міндеті де мінсіз орындалады.
Ж оғары  оқу  орындарында  болашақ  педагог  мамандарды  мектеп  жұмысына 
дайындауда  түрлі  деңгейдегі 
(облыстық, 
қалалық, 
аудандық, 
мектепішілік) 
педагогтар  ш ығармаш ылығының  бірлестігі  жұмыстарына  ж аңаш а  сипат  беру  қажет. 
Мәселен,  оқытудың  инновациялық  әдістерін,  қазіргі  заманғы  білім  беру  және 
ақпараттық-коммуникациялық  технологияларды  пайлану  негізінде  сабақтар  үлгісін 
бірлесе  отырып  дайындап,  ең  үздік  оқытушылардың  сабақтарын  түрлі  желілермен 
тарату.  Педагогикалық  ш ығармаш ылық  бірлестігі  ұсынған  сабақтарды,  сыныптан, 
мектептен  тыс  іс-шараларды  ш ағын  жинақты  мектептерге  (Ш ЖМ)  ұсыну  әріптестік 
қарым-қатынас  орнатудың  бірден-бір  жолы. 
Осындай  жұмыстар  барысында 
ұйымдастыру,  орындау,  тарқату  шараларына:  материалдар  жинақтау,  педагогтар 
арасында  байланыс  орнату,  дайын  материалдарды  ақпараттық  құралдармен  жеткізу, 
сабаққа  қатысу,  талдау  және  т.б.  жұмыстарға  студент  жастарды  тарту  қажет. 
Осылайша  педагогтар  ш ығармаш ылығының  бірлестігі  бір  орталыққа 
біріксе,  ал 
студенттер  болаш ақ 
мамандықтарын  әр  қырынан  танып,  әріптестерімен  тығыз 
жұмыс жасау үдерісіне еркін енетін болады.
«Экономикалық  дамудың  ж оғары  деңгейіне  мектептерді  «үздік»  және 
«нашар»  деп  бөлмейтін  елдер  қол  жеткізуде.  Алдыңғы  қатарлы  әлемдік  білім  беру 
жүйелерінің  назары  мектеп 
оқушыларының  білім  жетістіктерін  теңестіруге
108

БҚМУ  Х абарш ы   № 4 - 2 0 1 6 ж .
бағытталған.  Сабак  үлгерімі  нашар  балаларға  үй  тапсырмасын  орындауда  колдау 
көрсету  бойынша  студенттердің  волонтерлік  кызметі  кең  тараған»  [8].  Яғни, 
педагогикалык  жоғары  оку  орындары  студенттердің  волонтерлік  кызметін  оку 
орнында  окып  бастаған  күннен  жоспарлы  аткаруды  жолға  койғандары  абзал.  Бұл 
педагогикалык практикадан  өтудің тиімді жолы болмак.  Волонтерлік кызметті аткара 
жүріп  студент  оку  процесін  неғұрлым  икемді  етіп,  практикалык  бағыттауға  мүмкіндік 
алады,  мұғалім  мен  окушы  арасындағы  әріптестік  және  достык  карым-катынас  орнату 
туралы теориялык білімдерін практикалык түрде накты жүзеге асырады.
Олай  болса,  жоғары  оку  орындарында  педагог  мамандарды  даярлауда 
Қазакстанның білім кеңістігінде калыптасып жаткан осы заманғы білімін реформалау 
бағыттары  ж алпы  әлемдік  бағдар  мен  үндес  келіп,  жаңа  белестерге  көтеріледі  деп 
сенеміз.  Қазакстандағы  педагогикалык  білім  беру  ж үйесі  төмендегідей  міндеттердің 
ш ешімін табады:
-  Ж ОО-дағы окуды өндіріспен үздіксіз жүргізу бағыт-бағдары;
-  білім беру жүйесінде әріптестілікті дамыту үш ін жағдайлар жасау;
-  окыту мен тәрбиелеу жүйесінің бірлігін камтамасыз ету;
-  білім мен ғылымның іс жүзінде интеграциялануын камтамасыз ету;
-  ресурстарды жұмылдыру және  білім  беру жүйесінің тиімділігін  арттыруда 
камтамасыз ету;
-  Ж ОО-дағы білім беру нәтижелерінің сапасын арттыру;
-  білімді гуманизациялау;
-  оку  желісінде  окыпушьшьщ  окыту  жұмыстарынан  гөрі  білім  алушылардың 
танымдык, әлеумттену, карым-катынаска түсу және т.б.  іс-әрекегтеріңе көбірек мән беру т.б.
Осы  іс  багыты  бойынша  тегеурінді  кимыл  жасауды  колға  алу  -   заман  талабы. 
Сондыктан педагогикалык мамандык бойынша білімдендіру үдерісіне батыл бетбұрыс керек.
Ә дебиеттер:
1.  М ект еп 
оқушыларының 
ф ункционалдық 
сауаттылыгын 
дамыту 
ж өніндегі  2012-2016  ж ылдарга  арналган  ұлттық  іс-қимыл  жоспары.  -   Астана, 
2012.  -  http://adilet.zan.kz/kaz/docs/P1200000832.  Пайдаланган уақыты:  15.07.2016 ж.
2.  Назарбаев  Н.Ә.  2012  ж ылгы  «Жаңа  әлемдегі  ж аңа  Қазақстан»  атты 
Қазақстан  халқына  Ж олдауы.  -   Астана,  2012.  -   http://www.akorda.kz/kz/addresses/ 
kazakstan-halkyna-zholdauy-2012-zhylgy-14-zheltoksan. 
Пайдаланган 
уақыты: 
15.07.2016 ж.
3.  Кертаева  Ғ.  М.  Педагогикалық  деонтология  негіздері:  оқу  құралы.  -  
Павлодар,  2015.  -  298  б.
4.  Х м ель  Н.Д.  Теоретические  основы  профессиональной  подготовки учит еля 
/  Автореф...  докт.  пед.  наук.  -  Киев,  1986.  -  46 с.
5. 
Львова Ю.Л.  Творческая лаборатория учителя. -  М.: Просвещение,  1992. -  224 с.
6.  Куш еров  Н.М.,  Касымов  М.Р.,  Д.М .Наурузбаев.  Ключевые  проблемы 
подготовки  учителя  новой  формации  в  Республике  Казахстан  / /   Вестник  Таразского 
государственного педагогического института -  2016. -  №7. -  С.87-89.
7.  Қазақстан  Республикасының  «Білім  туралы»  Заңы,  2007 ж.  27  шiлдедегi 
№319.  -  http://www.adilet.gov.kz/kk/node/989.  Пайдаланган уақыты:  25.07.2016 ж.
8.  Қазақстан  Республикасында  білім  беруді  ж әне  гылымды  дамытудың 
2016-2019 
ж ылдарга 
арналган 
м ем лекет т ік 
багдарламасы, 
2016 
ж. 
-  
http://adilet.zan.kz/kaz/docs/U1600000205.  П айдалангануақыты:  17.07.2016 ж.
А л б ы т о в а Н .П ., С л ам б ек о в а Т.С.
П роблем ы  подгот овки сп ециалист ов в соот вет ст вии с соврем енны м и 
т ребованиям и вы сш ей  ш колы
В  
статье  рассматриваются  мировые 
достижения 
как  результат 
человеческих  знаний.  П ри  подготовке  специалистов  в  высшей  школе  Республики 
Казахстан  отдается  приоритет  тесной  связи  теории  с  производством.  В   этом
109

БҚМУ  Набарш ы  № 4 - 2 0 1 6 ж .
направлении  рассматриваются  дуальное  образование,  творческое  объединение 
педагогов,  волонтерская  деятельность,  применяемые в зарубеж ной практике.
К лю чевы е  слова: 
Человеческий  капитал, 
высшее  учебное  заведение, 
функциональная 
грамотность, 
ключевая 
компетентность, 
предметные 
компетенции, 
дуальное 
образование, 
творческое 
обьединение 
педагогов, 
волонтерская  деятельность.
A lbytova N .P.,  S lam bekova T.S.
P roblem s o f  training in  accordance with m odern requirem ents o f  high  school
The  article  deals  with  global  achievements  as  a  result  o f  human  knowledge.  When 
training in  high  school  the Republic  o f  Kazakhstan  is prioritized close  connection  between 
theory and production.  In  this direction  is considered a  dual degree,  unification  o f  creative 
teachers,  volunteer activities,  applied in international practice.
Keywords:  Human  capital,  higher  education, functional  literacy,  key  competencies, 
subject specific competences,  dual education,  creative  unification o f  teachers volunteering.
***
УД К 811:372851
К у л ь ж у м и ев а  А.А. -  кандидат физико-математических наук,  доцент,
ЗКГУ им.  М.Утемисова 
E -m ail:  aiman-80@ mail.ru 
Н егм етов М .Ж . -  магистрант ЗКГУ им.  М.Утемисова 
E -m ail:  meirambek_negmetov@ mail.ru
Р Е А Л И З А Ц И Я  П Р О Г Р А М М Ы  П О Л И Я З Ы Ч Н О Г О  О Б У Ч Е Н И Я  П Р И  
И З У Ч Е Н И И  К У Р С А  « Д И Ф Ф Е Р Е Н Ц И А Л Ь Н Ы Е  У Р А В Н Е Н И Я »
А н н о т а ц и я.  Д анная  статья  посвящена  вопросам  полиязычного  образования. 
Особое  внимание  уделяет ся  методике  проведения  лекционны х  и  практических 
занятий  на  английском  язы ке  по  дисциплине  «Дифференциальные  уравнения»  для 
студентов специальности 5В010900 -  Математика.
К лю чевы е слова: Полиязычное образование,  дифференциальные уравнения, 
презентация,  мультимедийные технологии, результ ат ы обучения.
Идея  триединства  языков  впервые  озвучена  Президентом  Республики 
Казахстан,  Лидером  Нации  Н.  Назарбаевым  ещё  в  2004  г.  В  октябре  2006г.  на  ХІІ 
сессии  Ассамблеи  народа  Казахстана  Президент  вновь  отметил,  что  знание,  как 
минимум,  трех  языков  важно  для  будущего  наш их  детей.  А  уже  в  2007  году  на 
государственном 
уровне 
был 
принят 
Национальный 
культурный 
проект 
«Триединство  языков»,  цель  которого  -  поднять  уровень  казахского  языка  до 
мирового,  создать  в  стране  все  необходимые  условия  для  равного  и  полноценного 
изучения  и употребления  трех  языков:  государственного,  русского  и  английского.  В 
нем  Президент  Республики  Казахстан  Н.А.  Назарбаев  говорит  о  том,  « ...ч то   для 
современного  казахстанца  владение  тремя  языками  -   это  обязательное  условие 
собственного  благополучия.  Поэтому  считаю,  что  к  2020  году  доля  населения, 
владеющего  английским  языком,  должна  составлять  не  менее  20  процентов»  [1]. 
Именно  с  этого  момента  и  начинается  отсчёт  новой  языковой  политики  Казахстана. 
Полиязычное  образование  было  закреплено  следую щими законодательными  актами: 
Конституция Республики Казахстан,  Закон Республики Казахстан  «О  языках»,  Закон 
«Об  образовании»,  Государственная  программа  функционирования  языков  в 
Республике  Казахстан  на  2001-2010  гг., 
Концепция  развития  иноязычного
110

БҚМУ  Набарш ы  № 4 - 2 0 1 6 ж .
образования  Республики  Казахстан  и  другими,  которые  и  составили  его  правовую 
основу.  Перечисленными выше документами определены роль и место  полиязычного 
обучения,  принципы  создания  современной  эффективной  системы  управления 
полиязычным образованием  [2].
Целью 
Концепции 
полиязычного 
образования 
является 
реализация 
полиязычного  образования,  направленного  на  подготовку  конкурентоспособных 
специалистов,  путем  внедрения  в  учебный  процесс  инновационных  технологий 
обучения на трех языках.
Достижение поставленной цели возможно при реализации следующих задач:
S  создать условия для развития профессиональных компетенций  обучающихся 
посредством  реализации полиязычного образования;
S  внедрить полиязычное обучение в университетах Республики Казахстан;
S  разработать учебно-методическое сопровождение;
S  подготовить и издать учебники,  учебные пособия на английском языке,  в том 
числе на электронном носителе;
S  внедрить уровневую модель изучения языков;
S  разработать компетентностно  - языковую модель образовательных программ.
Принципы  полиязычного  образования  строятся  в  соответствии  с  основными 
принципами образования и науки и направлены на  интернационализацию,  успешную 
адаптацию студентов-выпускников на международном рынке труда  [3].
Реализация  целей  и  задач  полиязычия  ставит  перед  системой  образования 
задачу  внедрения  новейших  методик  уже  дошкольной  подготовки  и  раннего 
полиязычия.  Так  в  32  вузах  с  1  сентября  2012  г.  внедрена  подготовка  более  5,5 
тысячи  студентов  специальных  отделений,  что  позволит  в  ближайшее  время 
получить  не  только  конкурентоспособных,  владею щих  тремя  языками специалистов, 
но  и  осуществить  массовое  внедрение  полиязычия  на  всех  этапах  образования 
«дошкольное  образование —  школа —  вуз —  дошкольное  образование»  [4].  Для того 
чтобы  сделать  процесс  полиязычного  образования  непрерывным  необходимо  начать 
с 
методики 
преподавания 
учебных 
дисциплин, 
с 
подготовки 
учителей, 
удовлетворяющ их  современным  требованиям  к  целям  обучения.  В  условиях 
современной 
системы 
обучения 
большую 
роль 
при 
этом 
могут 
играть 
соответствующие  элективные  курсы  и  оптимальное  использование  современных 
образовательных технологий.
Поставленным  Президентом  Республики  Казахстан  задачам  по  повышению 
качества  подготовки  бакалавров  и  магистров,  участию  в  процессе  глобализации 
высшего  образования  соответствует,  проводимая  в  ЗКГУ  имени  М.  Утемисова 
модернизация  структуры  и  содержания  учебного  процесса.  Кафедрой  физики  и 
математики  в  продолжении  работы  по  реализации  программы,  направленной  на 
подготовку 
высококвалифицированных, 
конкурентноспособных 
выпускников 
созданы полиязычные группы,  в  которых дисциплины читаются на государственном, 
русском  и  английском  языках.  Преподавателями  кафедры  проведена  необходимая 
учебно-методическая  работа:
- обновлены образовательные программы и каталоги элективных дисциплин;
-  пересмотрены  существующие  и  разработаны  новые  учебно-методические 
комплексы дисциплин по кафедре;
-  разработана  компетентностно-языковая  модель  образовательных  программ  с 
участием  работодателей -  учителей инновационных школ.
Внедрению  полиязычного  образования  способствует  функционирование  в 
университете  мультимедийных  языковых  классов, 
оснащенных  современной 
цифровой  аудио,  видеоаппаратурой,  компьютерами,  подключенными  к  сети 
Интернет, 
интерактивными  досками  и  другими  средствами, 
позволяющими
111

БҚМУ  Набарш ы  № 4 - 2 0 1 6 ж .
компенсировать  отсутствие  языковой  среды.  Приглашаются зарубежные  профессора 
для чтения лекций.
Принцип  предметной  и профессиональной  направленности  обучения учителей 
физики  и  математики  находит  отражение  в  структуре  рабочего  учебного  плана, 
включающего  специальные  и  методические  дисциплины  с  учетом  целей  и  задач 
полиязычия  в  подготовке  специалистов.  Разработанный  рабочий  учебный  план 
включает в себя 50% дисциплин на родном языке,  30% - на английском языке и 20%  - 
на  втором  языке.  Полиязычие  при  изучении  математики,  как  и  других  предметов, 
предполагает 
одновременное 
изучение 
и 
предмета 
и 
совершенствование 
соответствующего  языка.  При  этом  обучению  на  русском  и  казахском  языках 
способствует  наличие  языковой  среды  и  большого  количества  учебных  и  учебно­
методических  пособий  на  этих  языках  в  школе  и  вузе.  Использование  английского 
языка  при  изучении  специальных  дисциплин  осложняется  отсутствием  языковой 
среды.  Это  должно  находить  отражение  в  методике  проведения  занятий.  Как 
показывает  опыт  работы  со  студентами,  обучающимися  в  полиязычных  группах, 
формированию  умений  и  навыков  писать  математическую  терминологию  на 
английском  языке  способствует  использование  мультимедийных  технологий, 
представление  текста  лекционного  материала  в  виде  презентации  на  слайдах.  При 
этом  слова,  термины,  определения,  теоремы  проговариваются  на  трех  языках. 
Визуализация представляемого материала,  использование различных схем  и таблиц могут 
оказать  существенную  поддержку  обучаемым.  Справочные  материалы  должны  быть 
написаны максимально «интернациональным» языком - языком формул и знаков.
Полиязычие 
в 
обучении 
предполагает 
межпредметную 
интеграцию 
специальной  дисциплины  и  языков.  При  этом  для  обучаемого  создаются  условия 
познания 
окружающего 
мира 
через 
изучаемый 
предмет 
и 
формирования 
коммуникативной компетенции в профессиональной сфере  [5].
Опыт  работы  в  полиязычной  группе  представим  на  примере  дисциплины 
«Дифференциальные  уравнения»  на  английском  языке:  специальность  5В010900  -  
М атематика,  3  кредита,  4  семестр.  Объем  предмета  лекци й-  15  часов,  практических 
занятий -  30 часов,  СРСП -  45  часов;  СРС -  45  часов.
Цель 
изучения 
курса: 
совершенствование 
подготовки 
выпускника 
бакалавриата путем интеграции изучения предмета и языка.
Задачи курса:
1)  Изучить  и  освоить  основные  понятия  и  факты  теории  дифференциальных 
уравнений.
2)  Выработать  умения  и  навыки  применять  различные  методы  теории 
дифференциальных уравнений для  решения задач в  различных областях математики, 
естествознания и техники.
3)  Формировать навыки английского языка в устной и письменной форме.
Для организации учебного  процесса  по изучению математической дисциплины 
на  английском  языке  нами  по  принятой  в  университете  структуре  разрабатывается 
силлабус.  Он вклю чает следующие материалы:
- лекционный комплекс,  развернутый план-конспект на английском языке;
-  темы  практических  занятий  по  решению  задач,  которые  предлагаются 
обучаемым на английском языке;
-  систему  контрольных  заданий  по  предмету  для  текущего,  рейтингового  и 
итогового контроля на английском языке;
-  критерий  оценивания,  учитывающий  достижения  обучаемых  по  предмету  и 
умению выразить свои знания на английском языке в устной и письменной форме.
Разработанные  учебно-методические  материалы  предлагаются  студентам  в 
начале семестра в качестве учебно-методического пособия.
Изучение  предмета  на  английском  языке  способствует  и  совершенствованию 
знаний  английского  языка,  пониманию  математического  текста,  особенностей
112

БҚМУ  Х абарш ы   № 4 - 2 0 1 6 ж .
представления  теоретического  содержания  курса  «Дифференциальные  уравнения»  и 
формулировки  задач  на  английском  языке,  развитию  письменной  и  устной  речи. 
Важное  значение  имеет  приобретение  навыка  чтения  математических  знаков, 
операций,  законов  и  формул,  теорем  и  т.п.  на  английском  языке.  Изучение 
специального  предмета  опирается  на  знания  студентами  английского  языка, 
полученные  ими  при  изучении  иностранного  язы ка  в  цикле  общеобразовательных 
дисциплин.  Освоение  математической  терминологии  на  английском  языке  связано  с 
пониманием  специфики  слов-синонимов,  обращая  внимание  студентов  на  то,  какой 
из  терминов  используется  в  зыке  математики.  Например,  в  русско-английском 
словаре  для  слова  «решение»  в  переводе  предлагается  несколько  слов,  среди 
которых:  «solution»,  «decision»;  в  математике используется термин  «solution».  В ходе 
учебного 
процесса 
студентами 
формируется 
трехязычный 
глоссарий 
с 
транскрипцией английского термина.
Далее  представлено  разработка  темы  «Equations  with  separated  variables» 
(«Уравнения  с  разделяющимися  переменными»).  На  занятии  чтение  лекции  на 
английском  языке  сопровождается  презентацией  лекционного  материала на слайдах. 
Звуковое  сопровождение  ключевых  слов,  законов,  формул  на  родном  языке
осуществляется нажатием значка.
LDifferential equations with separated variables
is an equation of the form
dy

жүктеу/скачать 7,32 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: