Республикалық қоғамдық-саяси ақпараттық газет
www.аlashainasy.kz
e-mail: info@аlashainasy.kz
ЗІЛЗ
А
ЛА
Хабарламаға қарағанда, сәуірдің 22-сі күні Астана
уақыты бойынша сағат 06.42 шамасында Қазақстан-
ның Ресей шекарасына жақын маңында магнитудасы
4-ке тең жер сілкінісі тіркелді. Зілзаланың эпицентрі
Павлодар қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 95 ша-
қырым қашықтықта анықталған. Павлодар облысында
зілзаланың әсері болған-болмағаны белгісіз. Еліміздің
Ресеймен және Моңғолиямен шектесетін өңірлерінде
бұдан кейін де бірнеше зілзала байқалды. Ең күшті
жерасты дүмпуі Астана уақыты бойын ша сағат 07.10
шамасында Моңғолия ау
мағында тіркелді. Маг-
нитудасы 4,6-ға жеткен зілзала ошағы – Ресейдің Тува
Республикасының астанасы – Қызыл қаласынан оң-
түстік-шығысқа қарай 392 шақырым қашықтықта,
Ресей мен Моңғолия шек ара сынан 90 шақырымда.
Зілзаланың энергетикалық класы 12,2-ге тең. Қызыл
қаласынан 93 шақырым жер де сенбі күні де жер
сілкінісі болып, оның маг нитудасы 3,6 деп анықталған
болатын. Арнайы сейс микалық ақпараттарды жинау
мен өңдеу ұлттық ор талығының мәліметінше, өткен
сенбі күні Өзбекстан аумағында да жер сілкінген. Маг-
нитудасы 4,8-ге тең зілзаланың ошағы Қашқа дария
облысының орталығы – Қаршиға жақын маңда анық-
талды. Қазақстандық бол жау комиссиясы маман-
дарының мәліметінше, сәуірдің 25-іне дейінгі ара-
лықта қуатты жер сілкінісінің болатыны туралы болжам
жоқ.
Болатбек МҰХТАРОВ
Кереку өңірінде
жер сілкінді
«АЛАШ АЙНАСЫ» ГАЗЕТІ МЕН СТВ ТЕЛЕАРНАСЫНЫҢ БІРЛЕСКЕН ЖОБАСЫ
Арнайы министрлік құру арқылы су мәселелерін шеше аламыз ба?
Алматы
+25 +28
о
+11+20
о
+20+22
о
+12 +20
о
Астана
АҢДАТПА
ЭКОНОМИКА АЙНАСЫ
дедім-ай, ау!
ИƏ
ЖОҚ
– Егер біз арнайы су шаруа шы-
лығы министрлігін құрсақ, елі міз-
дегі су мәселелерін шешуге үл кен
мүмкіндік туар еді. Қазіргі таңда
елімізде су мәселелері өзек ті болып
отыр. Соңғы бол жам дарға сүйен-
сек, 2030 жылға қа рай елі міздегі
әрбір тамшы су мұнайдан да қым-
батқа түсетін кезге жетуіміз мүмкін.
Себебі біз эконо микамызды сусыз
кө тере алмаймыз. Осыны біле тұра,
ысы рапшылдық көзқарас тан арыла
алмай отырмыз. Қара судың да сұ-
рауы бар екенін ұмыт тық. Елі міздің
кейбір өңірі қара су
ға қаталап
отырса, енді бір аймақ тар тасыған
судың астында қалып, орасан зор
шығынға тап болып жатыр.
– Жоқ, мен бұл пікірге қар-
сы
мын. Менің ойымша, ми-
нистр лік немесе агенттік құру
арқылы біз су мәселесін шеше
алмаймыз. Бізде басқару, ұйым-
дастыру,
қа да ғалау
жүйесі
дұрыс қалып таспаған. Егер бас-
қару және қадағалау жүйесі дұ-
рыс қалып тасқанда Ауыл ша-
руашылығы министрлігі суға
қатысты мәсе лелерді өзі-ақ ше-
шіп, суға қада ғалаушы мекеме
болып та отырар еді. Мәселен,
ауызсу мә се лесіне мил лиард-
таған қаржы бөлінсе де, бұл
мәселені шеше алмадық. Өйт-
кені оны қадағалап отырған еш-
кім жоқ.
Министр «Боратқа»
алғыс айтты
Сенсациялар шеруі
Діни ұстанымына
байланысты балаларын
ектірмейтін ата-аналарға
не істеуге болады?
-бетте
-бетте
-бетте
2
3
7
ДАТ!
Қазақстан картасын
өзіміз дұрыстап,
қайта жасауымыз керек
147,82
194,32
23,43
13029,26
1251,88
1642,80
5,01
1,31
1580,53
117,92
ДОЛЛАР
ЕВРО
РУБЛЬ
ЮАНЬ
EUR/USD
DJIA
KASE
RTSI
BRENT
GOLD
(ICE)
(NYMEX)
с
с
с
с
Сергей ДОРЕНКО,
ресейлік тележүргізуші:
– Бірде мен Кремльдің қабыл-
дауында болдым. Олар амандасқанда
көгілдірлер сияқты сүйіседі екен.
Мен со-о-ондай ыңғайсыз жағдайда
қалдым. «Сәлем, қымбаттым!» деп
амандасып алады да сүйеді, кейбіреуі
тіпті еріннен сүйеді. Ант етейін! Костя
Эрнест менің ернімнен сүйді. Мен
теріс бұрылдым да, қақырдым... Енді
мен ешқашан да Кремльге кір-
меймін!
(taini-zvezd.ru сайтынан)
Астана уақытымен сағат 18.00 бойынша
Жақыпбай ДОСТАЙҰЛЫ,
География институты су мәселелері
бөлімінің меңгерушісі, география
ғылымының докторы, профессор:
Совет-Хан ҒАББАСОВ, медицина
және педагогика ғылымдарының
докторы, профессор:
-бетте
3
Соңғы кездері елімізде суға қатысты мәселелер көбейіп
келеді. Таза ауызсу тапшылығы, көктем шыға су тасқыны
қаупінің артуы, өзен суларының тасуы салдарынан
аймақтардың суға кетуі, мұздақтардың күрт еруі,
суқоймалардың жеткіліксіздігі секілді мәселелердің
қайсысы болсын өзекті. Осыған орай қоғамдағы
қордаланған мәселелерді әртүрлі көзқарастағы
азаматтардың пікірімен саралайтын «Алаш
айнасы» газеті мен СТВ арнасының бірлескен
жобасы аясында жарық көрген бағдарламаның
кезекті тақырыбын су мәселесіне арнауды жөн
көрдік. Ендеше, осынау қордаланған су
мәселелерін арнайы министрлік құру арқылы
шешу мүмкін бе? Су мәселесін мамандардың
талқысына салып көрген едік.
ң
бетте
6
Өткен демалыс күндері еліміздің Ресеймен және
Моңғолиямен шектесетін өңірлерінде жер сілкінісі
болды. Бұл туралы мәліметті Ресей Ғылым
академиясының Сібір бөлімшесінің Геофизикалық
қызметі таратты.
№69 (751)
24 сәуір, сейсенбі
2012 жыл
Молдияр СЕРІКБАЕВ:
Мансұр Х
АМИТ (фо
то)
Бөкей ордасы қашан толық зерттеледі?
Осыдан 210 жыл бұрын иен да-
ла дағы құмды жерге Бөкей хан ел
қо ныстандырды. Патшалықтың иелі-
гін дегі Жайықтың оң жағасын мекен-
деген бүгінгі ұлан-ғайыр батыс өңірді
Бөкей хан заңдастырды деп сеніммен
айтуға болады. Бөкей сұлтан Ресейдің
Павел біріншісінен 1801 жылы 11
наурызда рұқсат алады. Дәл сол күні
рұқсат берілмесе, тарихтың қалай
өрбитіні бізге беймәлім еді. Өйткені
12 наурызда бірінші Павел қастан-
дық пен өлтіріледі. 5 мың түтінмен
На рын құмынан Торғын өзеніне, өзі
жерленген Астрахань облысына
дейінгі кең далаға иелік етуі, құмды
жерге Хан сарайының іргесін қалауы
Бөкей ханның көреген дипломатия-
сының арқасы болса керек. Бөкей
құрған хандықты Шыңғыс хан мем-
лекеттік құрылымы үлгісінің соңғы
қол таңбасы деп те атап жүр тарих-
шы лар. 46 жыл өмір сүрген Бөкей
хандығы – Еділ-Жайық қазақтарының
соң ғы хандығы. Бөкей хандығының
құ ры луын әркім әрқалай бағам дай-
ды. Бірі Сырым батыр көтерілісінің
жемісі десе, енді бірі Бөкейдің таққа
таластығының көрінісі деп болжайды.
Бөкей хандығына байланысты бол-
жам дардың ішінде оның сенімді серігі
саналған Сейіт бабаның есімі аз
аталмайды. Бөкей ханның жер ленген
жері де – Сейіт баба жатқан то пы-
рақтың қасында. Білетіндер Бө кей дің
өсиеті бойынша оны жол
да
сының
жанына жерлеген екен дейді. Жа йық-
тың жағасында 15 жыл Ішкі Орданы
басқарған Б ө кей сұлтанды хан етіп
көтерген Хан то ғайы деп аталатын жер
бар. Елі ескеріп, ұр
па
ғы біліп
жүретіндей сол жерге бел гі орнатылса
деген ой тастау ғой біздікі.
ТАМЫР
Жалғасы 5-бетте
Қазақ пен орыстың арасына достықтың ізін салған,
Қазақ елін Еуразия елі атандырған Бөкей ханның екі ел
шекарасының тыныштығын күзетіп жатқанына екі ғасырға
жуық уақыт болды. Астрахань қаласы жанындағы елеусіз
қалған бейіт басына биыл ғана кесене орнатылды. Осыған
дейін ханның саяси өмірі зерттелмегені, Бөкей ханның еліне
жасаған еңбегі ұмыт болғаны рас.
Б
АЙЛАНЫС
Осы ретте газетіміз «Оқырман сауалына жауап
іздейміз» атты жаңа айдар ашпақ. Бұл айдарда қо-
ғамдық өмірдің сан алуан саласындағы сауалдарға
жа уап табуға болады. Айталық, сіз көлікті техникалық
байқаудан өткізгелі жүріп, өзіңізге түсініксіз сұрақ-
тарға жолықтыңыз немесе азаматтық хал актілері
жағ дайларын тіркеуде қиындықтарға кезіктіңіз делік.
Мамандардан тиісті жауаптың бәрін толық ала ал-
мадыңыз. Демек, сіздің «Алаш айнасына» хабар-
ласып, ақпараттық көмек сұрауға мүмкіндігіңіз бар.
Сонымен бірге әлеуметтік сала, төтенше жағдай,
спорт пен мәдениет, шоу-бизнес мәселелері, қоғам-
дағы түрлі оқиғаларға қатысты пікір-көзқарастардың
дұрыс-бұрыстығы немесе тылсым құбылыстар
туралы да сұрауыңызға болады.
Оқырман сауалына
жауап іздейміз
«Алаш айнасы» газеті – жарық көрген сәтінен
бастап өз оқырмандарымен тығыз байланыста.
Жас пен жасамысты, қараша мен бақуаттыны
толғандырған кез келген сауалға басылым
қызметкерлері жауап табуға әзір. Бүгінгі өмірде сіз
кезіккен барлық түйткілді білуге біз де мүдделіміз.
Жауап таппаған сауалыңызды бізге жолдаңыз.
Редакцияның байланыс теле фоны:
8 (727) 3 88 80 60,
электронды пошта мыз:
info@alashainasy.kz.
Астанада төбесінен шаңғы тебетін
әлемде жоқ үй салынады
Арман АСҚАР
ЖӨКЕ АҒАШЫ – ҰЗАҚ ӨМІР
МЕН МЫҚТЫ
ДЕНСАУЛЫҚТЫҢ БЕЛГІСІ
Мемлекет басшысының атаулы
ағашын жаңа саябақтың қақ орта-
сында отырғызу дәстүрі Астанада
бұған дейін де болған. Осыдан он
жылдай бұрын Н.Назарбаев қазіргі
«Жерұйық» (ол кезде «Президенттік
бақ») саябағының негізін қалаған
кезде де, ол жердің «бас ағашы»
ретінде емен отырғызған еді. Бай-
қап қарасақ, оның астарында да
өзіндік мән бар. Емен – барлық
ағаш
тардың патшасы, ұзақ әрі
қуат ты өмірдің рәмізі. Мифологияда
емен тек құдайлармен ғана теңес-
тірілген. Ал жаңа «Жетісу» бағында
Президент жөке ағашын отыр ғыз-
ды. Ағаштың бұл түрі кем деген де
150 жыл жасайды екен. Оның ем-
дік әрі энергетикалық әлеуеті зор.
Сондық тан бағзы заманнан бері ол
денсаулық пен күш-қуаттың қайнар
көзі болып саналады. Де мек, жөке
ағашын отырғызу «ұзақ өмір ғана
емес, мықты денсаулық та болсын»
деген ниеттен туындаған бастама
болса керек. Осы жолғы дәстүрдің
тағы бір ерекшелігі – еліміздің сая-
си элитасы: Прези дент әкім ші лі-
гінің жетекшісі Аслан Мусин,
Мемлекет басшы сының іс басқару-
шы сы Серік Үмбетов, Ұлт тық қауіп-
сіздік коми тетінің төр ағасы Нұртай
Әбіқаев, «Нұр Отан» партиясы төр-
ағасының орын
басары Нұрлан
Нығ матулин, «Са мұрық-Қазына»
ұлттық әл-ау қат қорының басшысы
Өмірзақ Шө кеев және Астана қа-
ласының әкімі Иманғали Тас-
мағамбетов Ел
басы отырғызған
көшет ті айнала өз тал дарын екті.
Айт пақшы, жөке тек әр текті ағаш-
тардың арасында ғана жақсы өседі.
Содан болар, ботани калық бақтың
«бас ағашы» жанын да бұта тектес
көшеттер, ал оның айналасында
қарағай мен қайың дар отырғызыл-
ды. Болашақта «Жеті су» бағының
100 гектар же рінде әлемнің барлық
ағаш түрлері егілетін болады.
Өткен сенбі күні Елбасы
Нұрсұлтан Назарбаев астана-
лықтармен бірге жалпықалалық
сенбілікке шығып, «Жетісу»
атты жаңа ботаникалық бақтың
«бас ағашын» отырғызды. Бұл
бақ Есілдің сол жағалауында
орналаспақ. Оның эскизін
Президентке көрсеткен елорда
әкімі Иманғали Тасмағамбетов
орайы келген тағы бір «қысқы»
жобаны да таныстырып қалды.
Сәтін салса, келешекте Астанада
«Слалом-үйі» бой көтереді. Ол
үйдің ерекшелігі сол: төбесінде
шаңғы тебетін трассасы болады.
Әлем бойынша ондай ғимараттар
әлі салынбаған деседі.
Жалғасы 2-бетте
№69 (751)
24.04.2012 жыл,
сейсенбі
www.alashainasy.kz
2
e-mail: info@alashainasy.kz
РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ АҚПАРАТТЫҚ ГАЗЕТ
Еуропа мигранттары жоғары
жалақы ала алмайды
Осыдан біраз бұрын Еуропалық елдерге Иран мұнайын
импорттауға толықтай тыйым салынатыны жөнінде айтылып жүр еді.
Бұл талап енгізілді ме?
Берік,
Алматы
Үстіміздегі жылдың маусым айы-
нан бастап Иран мұнайына эмбарго
жариялайтын құжат қабылдана тыны
жөнінде айтылған болатын. Алайда
сарапшылар қауымы бұл талап құжат
жүзінде енгізілсе соғыс басталып кету
қаупі басым екенін мәлімдеді. Бұл
мәселе бойынша Еуропа елдері бір
шешімге келе алмай жатыр. Сондықтан
ЕО Кеңесі Иран мұнайына толықтай
тосқауыл қоятын құжатты қабылдау
мәселесін кейінге шегеріп отыр. Де-
генмен бұл мәселе мамыр айында
қайта қарастырылмақ. Аталған құжат-
тың енгізілуіне негізінен Италия мен
Греция қарсы болып отыр. Себебі олар
энергетикалық тапшылықтың баста-
лып кетуінен қорқады. Естеріңізге сала
кетейік, Иран саясаткерлері аталған
эмбарго енгізілген жағдайда әскери
жолмен Ормуз бұғасын бекітіп, теңіз
арқылы өтетін мұнай тасымалын тоқ-
татып тастайтынын мәлімдеген бо-
латын.
Қазақстандағы түрлі нысандарда жұмыс істеп жүрген шетелдік-
тердің жоғары жалақы алатын кездері болады. Жалпы Еуропа елдерін-
де мигранттардың жалақысы жергілікті тұрғындармен бірдей немесе
олардан артық бола ала ма?
Еркін,
Қызылорда
МӘЖІЛІС
Министр «Боратқа» алғыс айтты
алға қойып отырмыз, – дегенді алға тарт ты
ал дағы жоспарға көз жүгірткен Ержан
Хозеұлы. – Сосын 2017-2018 жылдары
БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің тұрақты емес мү-
ше сі болып, ал 2013-2015 жылдары БҰҰ-
ның Адам құқықтары кеңесіне сайлану
мақ сатын алға қойып отырмыз. Бұл мақ-
сат тарға қол жеткізу үшін сыртқы істер Үкі-
метпен және мемлекеттік органдармен
бір лесіп, белсенді әрекетті жандандырмақ».
Ал Қазақстанның халықаралық тың баста-
масына келсек, таяуда ғана осындай оң-
тай лы ұсыныс ЮНЕСКО деңгейінде мақұл-
даныпты. «Біздің әлем мәдениетін дамыту
жөніндегі күш-жігеріміз ЮНЕСКО тарапы-
нан қолдау тапты. Қазақстанның ұсынысы
бойынша 2013 жылдан 2022 жылға де-
йін гі аралық «Мәдениеттер жақындасуы-
ның халықаралық онжылдығы деп жария-
ланды», – деді мұны дәлелдей түскен ми-
нистр.
СЫРТҚЫ САЯСАТТАҒЫ БАСЫМДЫҚ
АЗИЯҒА ҚАРАЙ ОЙЫСАДЫ
Депутаттық корпус алдындағы баянда-
масында сыртқы саясат басшысы басым-
дық тың негізгі бағыттарын саралай келе,
Азиядағы ықпалдастық пен ынтымақтас-
тыққа барынша мән бере сөйледі. Бағыт-
тың бұлайғы бұрылысына да негіз жоқ
емес. Мәселен, беделді болжамшылар кә-
рі құрлықтан әл кете бастағанын жиі-жиі
ай тып, келешек дамуды көбінесе азиялық
ал па уыттармен байланыстыратын болып
жүр. Эко номикалық һәм саяси дамудың
әл ем дік орталығы да біртіндеп Азияға ойы-
сып, Шығыс жұрты экономикалық ық пал-
дастықта айқындаушы тарапқа айнала
бастаған. Сонымен қоса, министр әңгіме
бары сында Азиядағы индустрияландыру
қар қынын, инвестициялар мен жаңа тех-
но логиялар тартылысын, энергияның эко-
логиялық таза көздерін пайдаланудағы
Шы ғыс лидерлігіне мән бере сөйледі. Ең
ақыры: «Еуропадағы қаржы-экономикалық
дағ дарысты ескере келсек, бізге сыртқы
сая сатымызды Азия елдерімен ынтымақ-
тас тықты кеңейтуге бағыттай отырып, тең-
дестіру қажет. Сондықтан Қазақстанның
сыртқы саясатының «азиялық векторын»
дамыту жөніндегі тұжырымдамалық көз-
қарас тар мен тәжірибелік шараларды әз-
ір лейміз. Мұның мақсаты – біз үшін өзекті
болып табылатын азиялық мемлекеттер-
мен қарым-қатынасты жаңа сауда-эконо-
ми калық және инвестициялық стратегияға
бұру», – деп түйіндеді сыртқы саясат бас-
Биыл 20 жылдығын атап өтетін Қазақ-
стан дипломатиясы халықаралық аренада
өзінің біліктілігін жан-жақты таныта алды.
Басқасын айтпай-ақ, әлемдегі алпауыт
ұйым саналатын ЕҚЫҰ-ға төрағалық жа-
сап, оның шеңберіндегі Саммитте әлем
лидерлерінің басын қосу ең алдымен
қазақ стандық дипломатиядан табанды-
лық ты ғана емес, біліктілікті, жоғары білім-
ділікті де талап ететіні – ақиқат. Сондықтан
да отандық дипломатияның қызметін «5»-
ке бағалаған орынды.
Мәжілісмендер алдында Елбасы ай-
қын даған басымдықтарды ары қарай са-
бақ тап әкеткен сыртқы саясат ведомство-
сының басшысы Ержан Қазыханов, тола-
йым табыстармен қатар, түйінді мәселе-
лерге де көңіл бөлген болатын. «Қазақстан
дипломатиясының стратегиялық мақсатта-
рына қол жеткізуі халықаралық аренадағы
ұлттық мүдделерімізді одан әрі ілгерілету
үшін байсалды негіз болып табылады.
Осы ған орай елдің сыртқы саясаты бұрын-
ғыша Қазақстанның ішкі қажеттіліктері мен
азаматтарымыздың үміт-мақсаттарына ба-
ғытталатын болады», – дейді Ержан Хозе-
ұлы. Дегенмен жаһандық деңгейдегі өзге-
ріс тердің өзі ендігі басымдыққа өзгерістер
салуға мәжбүрлейтіні айқын. Осы тұрғыдан
алғанда, министр мырза сыртқы саясатта
«эко номикалық дипломатияға» екпін түсе-
тінін атап өтті. Сөйтіп, шеттегі дипломатия
арқылы Сыртқы істер министрлігі де елді
одан әрі жаңғыртуға, Қазақстанның Үде-
мелі индустриялық-инновациялық даму
бағдарламасын іске асыруға жәрдемдесетін
болады.
Ал жалпы бағытқа келсек, Қазақстан ең
бірінші БҰҰ-дағы белсенді қызметін ойда-
ғыдай жалғастыра береді. Айта кетер жайт,
соңғы уақытта Қазақстан экономикалық
өсі мі арқылы орташадан жоғары даму
дең гейіндегі мемлекеттер қатарына шық-
ты. Жан басына шаққандағы жалпы ішкі
өнім деңгейінде біз Шығыс Еуропа елдері
көр сеткішіне біртіндеп көтеріліп келеміз.
Тиі сінше Қазақстанның мәртебесі реципи-
енттен халықаралық көмек донорына
қарай өзгеріп отыр.
«Осыған орай біз Алматы қаласын көп
тарапты дипломатияның субөңірлік хаб ор-
талығына айналдыру және Алматыда БҰҰ
Хатшылығының ірі кеңсесін ашу міндетін
шы сы Ержан Хозеұлы. Шындығында, Ел-
басының Малайзияға, Индонезияға, Корея
мен Вьетнамға сапарлары «азиялық век-
тор» мәселесін қуаттай түссе керек. Бұдан
бөлек, Азиядағы Қазақстанның рө лін да-
мыту бағытында бірқатар кешенді шаралар
да қолға алынатын болады. Мәсе лен,
соның бастысы 3 миллиардтан астам халқы
бар 24 мемлекетті қамтитын Азиядағы
өзара іс-қимыл және сенім шаралары жө-
нін дегі кеңестің мәртебесімен тығыз бай-
ланысты болмақ. Қазақстан бастамасымен
шақырылған осынау кеңеске биыл 20 жыл
толады екен. «Мемлекет бас шысының тап-
сырмасына сәйкес, біз кеңесті толыққан ды
ұйымға айналдыру жұмысына кірістік.
Идея ны алдымен биыл күзде өтетін АӨСШК
сыртқы істер министрлері кеңесі шең бе-
рінде талқылаймыз. Оның қоры тындысы
бойынша тиісті шешім жобасын 2014 жыл-
ғы АӨСШК IV саммитінің күн тәр тібіне ен-
гізуді жоспарлаймыз», – деді министр.
Сөй тіп, сыртқы саясаттың «азия лық векто-
ры» басымдықпен қаралады, әйт се де
Қазақ станның бұған дейін белгіленген ба-
ғыты одан сайын нығая түседі. Барлық
стра тегиялық әріптестермен – Ресеймен,
Қы таймен, АҚШ-пен, Орталық Азия және
Еуропалық Одақ мемлекеттерімен қарым-
қатынас жоғары деңгейде дамитын бола-
ды. Министр баяндама барысында әлгін-
дей стратегиялық әріптес мем лекеттердің
әрқайсысына жеке-жеке тоқталды.
Сөз арасында әлемдік дипломатияны
тығырыққа тіреген Сирия, Иран, Палестина
мәселесіне Қазақстанның ресми көз қара сы
да мәлімделді. Мәселен, «араб көк темінің»
салқыны әлі де айналшықтап жүрген Сирия
мәселесінде Қазақстан Ислам ынтымақтас-
тығы ұйымы аясында белсенді әрекетті
жалғастыруды қолдайды. Жалпы, Қазақстан
өтпелі кезеңде Сирия мемлекетін қолдау
те тік терін қалыптастыру жөніндегі жұмысқа
бұдан әрі де белсенді түрде қатысуға дайын.
Ал Иран жағдайына келер болсақ, Қазақ-
стан мәселенің бейбіт, тек дипломатиялық
тұрғыдан реттелуін жақтайды.
«БОРАТҚА» НЕ ҮШІН АЛҒЫС
ЖАРИЯЛАНДЫ?
Сыртқы саясатты шарлаған 40 минуттық
баяндамадан соң сауалға көшкен депутат-
тар еліміздің бас дипломатының жұмысын
оң бағалады. Дегенмен қалаулылар қазақ-
стандықтардың шетелдегі құқығының сақ-
талу мәселесіне көбірек үңілді. Мәселен,
Қуаныш Сұлтанов жылдан-жылға шетке
шы ғатын азаматтарымыздың саны да өсіп
келе жатқандығына, ендеше олардың
мүд де лерінің қорғалуы да жоғары дең-
гейде болуы тиістігіне мән берді. «Австра-
лияда орын алған Сағынай Батырханқы-
зы ның тағдыры, оның ұлының тағдыры
қа лай шешіліп жатыр?» – дейді депутат.
Шетте жүріп жапа шеккен Сағынай Батыр-
ханқызының қайғылы өліміне қатысты ве-
домство басшысы алғашқы сәттен бастап
тиісті әрекет атқарылғанын алға тартты.
«Баланы елге қайтаруға көп жігер қылдық.
Соның арқасында екі апта бұрын сәби
Қазақстанға оралды, қазір қайтыс болған
азаматшаның ата-анасының қолында.
Осының өзі – біздің дипломатияның үлкен
жеңісі», – деді министр.
«Дипломаттар жеңісі» демекші, бұл сөз-
ді министр мырза сайқымазақ «Боратқа»
қатысты да айтып қалды. Тоқтала кететін
жайт, жиын барысында депутат Жамбыл
Ахметбеков мемлекеттік нышандардың
қорлануына қатысты мәселені көлденең
тартқан еді. «Ел ішінде Ту, Әнұран қорланса,
оны жазалауға болады. Ал шетелдерде
орын алса ше? Оған қалай қайрат қыла-
мыз? Жеткілікті дәрежеде қадағалай алмай
отырған секілдіміз», – деген депутат бұған
қатысты «Борат» фильмі мен Кувейтте орын
алған оспадарсыздықты айыптаған еді.
Министрдің әлгі мәселеге көзқарасы тіпті
бөлек екен. «Мен «Борат» фильміне пәлса-
палық тұрғыдан қараған болар едім. Бұл
фильм Нью-Йорк экранына шыққан кезде
мен тұрақты өкіл қызметінде едім. БҰҰ
штаб-пәтеріне барар жолда ылғи журна-
листер тобы маған қарай жүгіретін. Мен
оларға: «Осы фильм шыққалы бері Қазақ-
станға берілетін визалар саны 10 есеге арт-
ты. Бұл – біз үшін үлкен жеңіс. Мен Бо рат қа
Қазақстанға туристер тарту үшін жәр дем
бергеніне алғыс айтамын», – дейтінмін.
«Бұдан басқа сол тұста бір компания ар-
найы «Қазақстанға Борат-тур» ұй ым дас-
тырды», – деді Ержан Хозеұлы. «Әри не,
мемлекеттік символдарға қатысты мәселе
өте өзекті. Біз соңғы уақытта орын алып
жатқан оқиғаларды тыңғылықты зер де-
ледік. Өкінішке қарай, Кувейтте біз дің дип-
ломатиялық өкілдігіміз жоқ. Дегенмен
біздің елшіліктердің барлығына қатаң тап-
сырмалар жүктелді», – дейді ол.
Ал депутат Нұртай Сабильянов шетел-
діктер асырап алған қазақстандық сәби-
лер дің тағдырына алаңдаушылық біл-
діреді: «Шетелдіктер 7 мыңнан астам бала
асырап алыпты. Олардың құқықтары мен
мүдделерін қорғауда не атқарып жатыр-
сыздар?»
– 7 мың емес, 8 мыңға жетті,– дейді ми-
нистр өзінің мәліметімен салыстыра қарап.
– Олардың басым бөлігі – Батыс Еу ро па мен
АҚШ-та. Сөзсіз, біз балаларды ес епке алып,
бақылауды күшейтіп жатырмыз. Ал ай да ке-
дергілер баршылық», – дей ді ве дом ство
басшысы. Бұл ретте министр АҚШ жағ-
рапиясына көз жүгіртуді сұрайды. «Ресей-
ден сәл ғана кіші Америкада тек екі кон
-
сулдығымыз бар. Ал асырап алынған бала-
лар шашыраңқы орналасқан. Сондық тан да
консулдың әрбір отбасын аралап шығуға
шамасы да, қаражаты да жетпейді», – деген
министр дегенмен барынша тиісті шаралар
атқарылып жатқанына сендірді.
Астана
Иран мұнайына эмбарго енгізілді ме?
САЯСИ БЮРО
Еуропа елдерінде керісінше шетел-
ден келген жұмысшылардың құ қы-
ғының қорғалуы төменгі деңгей де деп
есептелінеді. Басым көпшілігінде миг-
рант тардың жалақысы жергілікті тұр-
ғын дардан жоғары бола алмайды.
Әдетте бұл құбылысты тұрғындар дың
сатып алу қабілеті бойынша ан ық-
тайды. Ке лім сектер мен жергілікті тұр-
ғын дардың жалақысында айтар лық тай
айыр
ма
шылық бар еуропалық ел-
дердің қа тарын Бельгия бастап тұр.
Кей де миг ранттардың жалақысы 30
па йызды ғана құрайды. Одан кейін
Люк сембург, Финляндия, Австрия ел-
де рін атауға болады. Сондай-ақ Дания,
Греция, Швеция, Фран ция, Италия,
Гер мания сынды елдерге барған келім-
сек тердің жергілікті тұрғын дар мен бір-
дей жалақы алу мүм кіндігі төмен.