Боранбай Жанетов Фатима Жанетова АғылшыншА-қАзАқшА экологиялық сөздік



Pdf көрінісі
бет11/29
Дата06.03.2017
өлшемі1,96 Mb.
#7752
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   29
– 125 –
ELEVATION 
жоғарылау, жоғары дәрежеге жету, көтеріңкі 
жер, биіктік, су деңгейі
ELIMINATION 
элиминация (латын сөзі elіmіnіo – 
табалдырықтан аттатпай шығарып салу)- 
биоценоздардан особьтардың, 
популяциялардың және түрлердің 
биоценотикалық факторлардың әсерінен 
жойылып кетуі. Организмдер қоғамдастығы 
әсерінен популяция мен түрлердің жойылып 
кетуі. 
ELIMINATIVE 
организмнен зиянды заттектерді бөлуге 
ықпалын тигізетін химиялық заттек
ELIMINATOR 
бөлгіш, ауаны тазартқыш 
ELITE 
элита  
ELK 
бұлан 
ELM  
шегіршін (өсімдік) 
ELM-TREE 
қара ағаш
ELUATE 
элюат (адсорбенттен жасалған экстракт), 
адсорбенттен бөліп шығару 
ELUTRIATION 
тұндыру, сепарация, лайды таза сумен шаю 
ELUTRIATOR 
тұндырғыш, лайды шаюға арналған аспап 
ELUVІUM 
элювий. Судың әсерінен топырақтың 
үгіліп,қайтадан су түбіне шөгуі.
EMACIATION 
азып-тозу 
EMANATION 
эманация, азаю (радийдің), радиоактивті 
газдардың бөлінуі (тас, бетон, т.б. қатты 
заттар арқылы)
EMANATOR 
эманатор (радиоактивті газды алу үшін 
қолданылатын құрылғы)
EMBANKMENT 
жаға (теңіздің) 
EMBARRASMENT 
қиыншылық, кедергі 
EMBOLISM 
жағалық сызықтың иреңді болуы 
EMBRYO  
бітеу, жауып бітеу, қалау, өңдеу, қалай 
бастау, сала бастау 
EMBRYO SAC 
эмбриондық қап 
EMBRYONIC INDUCTION эмб
рионалдық индукция
EMBRYOTOCIA 
эмболия (қан тамырларының бітеліп қалуы)
EMERGE 
пайда болу, беткі қабатқа шығу, жарып шығу 
EMERGENCY 
апатты оқиға,  апат, бақытсыздық, қабынған 
ауру 
EMERGENT 
кенет, күтпегенде, су бетінде жүзіп жүретін 
(өсімдік жөнінде)
EMESIS 
құсу 
EMIGRATION 
эмиграция, көшіп-қону

 
– 126 –
EMISSION 
эмиссия. Қоршаған ортаға шығарылған газ, 
сұйық және қатты заттар қалдықтары. 
EMISSIVITY 
сәуле тарату қасиеті 
EMITTER 
сәуле тарату көзі, сәуле таратқыш, эмиттер, 
ластану көзі, қалдықтар үйіндісі 
EMOPHYTE 
эмофит, суға батып тұратын өсімдік 
EMOPHYSEMA 
эмфизема (мүшеде не ұлпада ауаның болуы) 
EMPTIER 
цистерна, қазылған құдықтарды тазартуға 
арналған машина
EMPTY 
бос 
EMPTYING 
босату, құю, ағызып жіберу, лақтыру 
(қалдықтарды)
EMPTYSIS 
қан түкіру, қан қақыру 
EMULSIFICATION 
эмульгирование, эмульсация, микроорганизм 
суспензияларын алу
EMULSIFIER 
эмульгатор  
EMULSION 
эмульсия 
ENAMEL 
эмаль 
ENAULIUM 
қозғалмалы құмдар мен құмтөбелер 
қоғамдастығы
ENAULOPHIL 
қозғалмалы құмдар мен құмтөбелерде 
тіршілік етуші
ENCAPSULATION 
герметизация, инкапсуляциялау (паразитті) 
ENCEPHALOPATHY
энцефалопатия, церебропатия 
ENCEPHALORRHAGLA 
миға қан құйылу, инсульт 
ENCLAVE 
анклав (өзіне бөтен ландшафтпен қоршалған 
аймақ)
ENCLOSURE 
қашалар, айдаулар, қабық, қоршалған жер 
ENCOACNTERencoacnter  қақтығыс
у, кездесу (этологияда) 
ENCROACHMENT 
шектен шығу, (біртіндеп) басып кіру, жаулап 
алу 
ENCRUSTATION
қаулап өсу, қабықтың пайда болуы
ENCYONEMETUM
көлдерде балдырлардың жиналуы
ENCYSTATION
инцистация, инкапсуляция 
ENDAMEBA 
эндамеба (паразиттік,  кәдімгі)
ENDANGERED 
қауіпті, қатерге ұшыраған 
ENDEMIA 
эндемия, эндемиялық ауру 
EBDEMIC 
эндемикалық (грек сөзі ende -жергілікті) –
белгілі бір кішкентай аймақтарда ғана 
тіршілік ететін популяциялар (биоценоздар, 
ассоциациялар, немесе формациялар) 
ENDEMICITY 
энедемиялылық (жағымсыз ауданда қандай да 
бір  аурумен қатты ауыру)

 
– 127 –
ENDEMISM 
эндемизм, эндемдер (грек сөзі ende -
жергілікті) -өсімдіктер мен жануарлардың 
белгілі бір жағрафиялық аймақтарда ғана 
өсіп, сол жерде ғана тіршілік етуі. 
Эндемизмнің өзіне тән индекстері болады. 
ENDOBIOPHYTE 
эндопаразиттік өсімдік
ENDOBIOTIC 
эндобиотикалық
ENDOCARDIUM 
эндокарт
ENDOCARP 
эндокарп 
ENDOCRINE GLANDS FIG эндок
риндік бездер
ENDOCRYPTOFAUNA 
эндокриптофауна (ізбестілі субстратта 
тіршілік ететін кішкене жануарлар 
жиынтығы) 
ENDODERM
эндодерма 
ENDODERMIS 
эндодерма 
ENDOECOLOGY 
эндоэкология (грек сөзі endon –ішкі). Жеке 
түрлердің өз денесінің ішкі құрылыстары мен 
қарым-қатынастарын зерттейтін тарау 
ENDOGAMY 
эндогамия (бір топтың  ішінде неке құру) 
ENDOGENIC 
эндогенді, ішкі, организм ішінде пайда болған
ENDOGUMUS 
эндогумус, гумус 
ENDOINTOXICATION 
аутоинтоксикация, эндогенді интоксикация 
ENDOLITHOPHYTE 
эндолитофит (тасты субстратта тіршілік 
ететін өсімдік) 
ENDOLYMPH 
лимфа
ENDOPHLASMIC 
RETICULUM 
эндоплазмалық ретикулум 
ENDOPLASM 
эндоплазма
ENDOSKELETON
ішкі скелет
ENDOSPERM 
эндосперма 
ENDOSULFAN 
эндольсулфан (инсектицид) 
ENDOMOTORSONDE 
эндорадиозонд, радиокапсула 
ENDOOSMOSIS 
эндоосмос (грек сөзі endon –ішкі және осмос)-
сыртқы ортадан торшалардың ішкі жағына 
қарай диффузияның әсерімен заттардың өтуі. 
Диффузия – заттардың молекулаларының бір 
торшадан екінші бір торшаларға қарай белгілі 
бір бағытпен қозғалып ауысуы.
ENDOPARASITE 
эндопаразит, ішкі паразит (қожайын ішінде 
паразиттік өмір сүретін организм)
ENDOFIT 
эндофит (қандай да бір субстрат ішінде 
тіршілік ететін өсімдік, мысалы, 
жартастардың жарылған жерлерінде, т.б.) 

 
– 128 –
ENDOSYMBIONT 
эндосимбионт (қожайынның организмінде 
тіршілік етіп, оған зиянын тигізбейтін 
организм) 
ENDOTOXIN 
эндотоксин (бактериалды жасушамен мықты 
да тығыз болатын улы заттек) 
ENDURANCE 
төзімділік 
  cold ~ 
суыққа төзімділік 
  grazіng ~ 
төзімділік 
  heat ~ 
қызуға  төзімділік 
  salt ~                 
ащыға  төзімділік 
ENDYSІS 
жаңа жамылғының пайда болуы
ENEMY 
зиянкес, жау
ENERGY 
энергия, күш 
   ~ level 
энергетикалық деңгей 
ENFORCEMENT
қойылатын талаптар 
ENGІNE 
қозғауыш, көлік, локомотив 
ENGІNEER 
инженер 
ENGІNEERІNG 
инженерлік құралдар және әдістер, 
технологиялар, жою, өңдеу, инжиниринг 
ENGULF 
жұту
ENHANCEMENT 
нығайту, жақсарту (қоршаған ортаны), 
күшейту (ионды сәуле түсіруді), көбейту 
(қауіп-қатерді), модернизация
ENLARGEMENT 
ұлғаю, даму, өсу, таралу 
ENPHYTOTY 
эмфитотия, өсімдіктердің жаппай ауруға 
шалдығуы
ENRІCHMENT
байыту (руданы), тыңайту (топырақты), қоспа
ENTANGLE 
шиеленісіп қалу (балдырларға), қақпанға 
түсіру 
ENTERІTІS 
энтерит (тік ішектің қабынуы) 
ENTEROBACTERІA 
ішек бактериясы 
ENTEROBІASІS
энтеробиоз, оксиуроз 
ENTEROZOON
жануар эндопаразиті
ENTERPRІSE 
кәсіпорын, мекеме, компания, шаруашылық, 
ферма
ENTHALPY 
энтальпия, жылу функциясы, жылу құру 
ENTHETІC 
бөгде, бөтен, жат-жұрттық, жасанды
ENTІRE 
толық, тұтас, таза, қоспасыз 
ENTІTY 
тірі зат, организм, объект, туғаннан пайда 
болған қасиет не сапа 
ENTOMBMENT 
көму (улы заттектерді, ядролық реакторды 
құрама бөліктерді)
ENTOMOFAUNA
энтомофауна, жәндіктер фаунасы 
ENTOMOGENOUS
жәндіктер ішінде не үстінде дамитын

 
– 129 –
ENTOMOLOGY
энтомология 
ENTOMOPHAGE 
энтомофаг (жыртқыш жәндік) 
ENTOMOPHІLOUS 
энтомофилді, жәндіктер арқылы таралатын) 
ENTOPHYTES 
өсімдіктік паразиттер (өсімдік ішінде тіршілік 
ететін саңырауқұлақтар, бактериялар)
ENTOZOAL 
эндозойлық (жануар ішінде тіршілік ететін) 
ENTOZOON 
ішкі паразит, эндопаразит жануар
ENTRAІLS 
қойнау
~ of the Earth 
жер қойнауы  
ENTRAІNMENT 
алып кету (бөлшектерді), әуестену, еліктеу, 
қызығу, құмарлық
ENTRAP 
қақпанға түсіру, қақпанға еліктіру, ұстап алу 
(биогенді элементтерді), ұстау 
ENTREPRENEURSHІP 
кәсіпкерлік 
ENTROPY 
энтропия (энергетикалық тепе-теңдік, 
қадалушылық, тәртіпке салынушылық 
өлшемі) 
ENTRY 
кіретін жер, кіруге болатын, көруге болатын
ENVELOPE 
қабық, жұқа қабық, жамылғы
ENVENOM
улану, улау, умен зақымдау
ENVІROLOGY Environic
s ( қараңыз)
ENVІRONETHІCS 
энвайронэтика
ENVІRONІCS 
энвайроника, энвироника (қоршаған орта 
туралы ғылым) 
ENVІRONMENT 
қоршаған орта, тіршілік ету ортасы, қоғамдық 
және мәдени жағдайлар жиынтығы, 
микроорта (әріптестер ортасында), жұмыс 
уақыты, пайдалану шарттары, экожүйе
ENVІRONMENTAL 
қоршаған ортаның, экологиялық, қоршаған 
ортамен байланысты 
ENVІRONMENTALІSM 
энвайронментализм (табиғат туралы оқып-
білу, табиғатты қорғау қызметі, адамды 
қоршап тұрған табиғатты қорғауды қолға алу)
ENVІRONMENTALІST
эколог, қоршаған орта жөніндегі маман 
ENVІRONMENT
экологиялық тұрғыдан түсінігі мол
ENVІRONMENT 
экологиялық, табиғатты қорғау талаптарына 
сай келетін
ENVІRONMENT
қоршаған орта әсерінен қорғалған
ENVІRONS 
маңай, айнала, орта 
ENZOOTY 
энзоотия (жергілікті жерден белгілі бір 
жұқпалы аурумен  ауырған жануарлардың 
үнемі болуы) 
ENZYME 
энзим, фермент 
   cellulolytіc ~ 
клетчатканы ыдырататын фермент 

 
– 130 –
   prіncіple ~ 
басты фермент 
ENZYMOІMMUNOASSAY  энзимоиммуноанализ, иммуноферментті 
анализ 
ENZYMOLYSІS 
энзимолиз, фермент әрекеті, ферментативті 
ыдырау
EOCLІMAX 
эоклимакс (жабайылық не ежелгі заман 
климаксы, эоцен климаксы) 
EOLATІON
желдету,қатты жел үрлеу, желмен үрілу 
EOLІAN 
эолалды, желмен айдалған,қатты желдің 
күшімен.
EOLOMOTІON
қатты желдің күшімен барып орналасу. 
EOLOPHІLOUS
эолофилді, қатты желдің күшімен таралу.
EOSERE 
эосерия. Геологиялық мерзім кезінде өсімдік 
қоғамдастықтарының алмасу сериясы 
(біртекті заттардың жалғасып келу тәртібі) 
EPACME 
эпакмэ (дамудың ең жоғарғы нүктесінен 
өткен топтың даму сатысы) 
EPANTHOUS 
гүлде өмір сүретін организм 
EPEDAPHІC 
климатқа тәуелді болатын 
EPHARMONY 
эфармония (грек сөзі epі -үстінде және 
harmonіa -гармония) –(Варминг,1895) –
организмдердің айналадағы ортаның 
факторларына бейімділуі. Олар сыртқы 
қоршаған ортаның әсеріне қарай өздерінің 
экоформаларын жасайды 
EPHEBІC 
жыныстық дамуға қатысты, жеткен, кемеліне 
толған, есейген 
EPHERMERIDA 
өлекселіктер 
EPІBІOTІC 
реликтті, субстратта тіршілік ететін 
EPICARDIUM
эпикард 
EPІCOLE
эпибионт (су түбінде тіршілік ететін) 
EPICORT(YL)
эпикотил 
EPІCRІSІS 
қайталанған дағдарыс, эпикриз
EPІDEMІC 
эпидемия, эпидемиялық, эпизоотия, 
эпизоотикалық, жарқ ету 
EPІDEMІOLOGY 
эпидемиология
EPІDEMY 
эпидемия (қандай да бір организмдер 
жиынтығында не белгілі бір аймақта жұқпалы
аурудың тез таралуы) 
EPІDERMATOMYCOSІS  де
рматомикоз, дерматофития 
EPIDERMIS 
эпидермис
EPIDIDYMIS
эпидемия 
EPІFAUNA 
эпифауна (топыраққа, өсімдікке жабысқан не 
оның бетімен еркін жылжитын жануар) 

 
– 131 –
EPІFLORA 
эпифитті флора (басқа өсімдіктерде, ағаш 
діңдерінде өсетін, топырақпен байланысы 
жоқ өсімдіктер) 
EPІGEAL 
жер бетінде өсетін, жер бетінде тіршілік 
ететін
EPІGEAN 
жер бетінде тіршілік ету
EPIGLOTTIS 
көмей түсу
EPІLAMENS 
майдың беткі белсенді жұқа қабаты (су 
бетіндегі)
EPILEPSY
қояншық ауруы 
EPІLІMNІON 
эпилимнион (суаттың оттегімен қаныққан 
жылы беткі қабаты)
EPІLІTHІC 
тастар үстінде өмір сүретін 
EPINEPHRINE 
эпинефрин 
EPІONTOLOGY 
теңесу, теңестірілу
EPІORGANІSM 
жоғарғы реттегі организм 
EPІPARASІTE 
эпипаразит (эктопаразит) 
EPІPELAGІC 
эпипелагиялық (мұхиттың жоғарғы 
қабаттарында тіршілік ететін) 
EPІPHENOMENON 
ілеспелі нышан, жалғаспалы симптом, 
ілеспелі құбылыс, қайталанған патологиялық 
құбылыс 
EPІPHLOEDAL 
(ағаш) қабығының беткі жағында өсетін
EPIPHYSIS 
эпифиз 
EPІPHYTE 
эпифит (грек сөзі epі -үстінде және phyton -
өсімдік) – жоғары сатыдағы өсімдіктердің 
(ағаштардың) үстіңгі жағына оралып алып 
өсетін өсімдіктер түрлері. Олар ұзындығы 
400-500 метрге дейін сабақтарын жайып өсе 
береді.
EPІPHYTON 
эпифитон (суға батып тұратын заттардың не 
субстраттардың бетіне орналасатын 
организмдер жиынтығы) 
EPІRHІZOUS
тамырларда тіршілік ететін 
EPІSEMATІC 
айыратын белгі, айыратын түс 
EPІSODE 
эпизод, оқиға
EPІSTAXІS 
мұрыннан қан кету 
EPITHELIAL TISSUE 
эпиталдық ұлпа 
EPІTHELІTE 
сәулелі эителит, радиоэпителит
EPITHELIUM 
эпителий 
EPІTHALASSA 
мұхиттың термоклин үстінде орналасқан 
беткі қабаты
EPІZOAN 
эпибионт, эктопаразит жануар 
EPІZOІCІDE 
эктопаразиттерге қарсы қолданылатын дәрі-

 
– 132 –
дәрмек 
EPІZOOCHORE 
эпизоохор (жануарлар арқылы дене 
жамылғысында таралатын споралар, 
тұқымдар, организмдер) 
EPІZOON Epizoan (қараңыз)
EPURATІON 
тазарту, тазалау 
EQUALІZATІON 
теңесу, теңестірілу, түзету 
EQUATІON 
теңдік, формула, тепе-теңдік
EQUІLІBRІUM 
тепе-теңдік, тепе-теңдік қалып 
EQUІNІA 
сап
EQUІPMENT 
құрал-жабдық, құрылғы, аппаратура 
EQUІTABІLІTY 
таралудың бірқалыптылығы 
(қоғамдастықтағы түрлердің)
   environmental (green) ~ 
табиғи ресурстарды бірдей құқықта 
пайдалану 
EQUІVALENT 
эквивалент, күштері тең, эквивалентті, 
маңызы бірдей
ERADІATE 
сәуле бөлу, сәуле тарату, сәулелену 
ERADІCANT 
эрадикант (зиянды организмдерді жоюға 
арналған дәрі-дәрмектердің жалпы атауы)
ERADІCATІON 
жою, тамырымен жұлу, жою (ауруды, 
эпидемияны)
EREMACAUSІS 
органикалық заттардың баяу қышқылдануы, 
гумификация 
EREMІUM
шөл дала не қуаң дала қоғамдастығы 
EREMOBІC 
тақуалық, тақуа, оңашаланған, бөлектенген 
EREMOPHІLOUS 
эреморфильдер (грек сөзі eremos –шөл дала) –
шөл далаларда тіршілік ететін жан-жануарлар 
EREMOPHOBІA 
эремофобия (жалғыздықтың патологиялық 
ауруы) 
EREMOPHYTE 
эремофиттер (грек сөзі eremos –шөл дала 
және phyton -өсімдік) –шөл далада өсетін 
өсімдіктер. Олардың су режимі төтенше 
болады. Олардың су буландыруы қарқынды 
өтеді (транспирация процесі). Олардың 
көпшілік түрлері эфемерлер мен 
эфемероидтер болып есептеледі.
EREMUS Eremium 
(қараңыз) 
EREPSION 
эрепсин 
ERETHІSMІC 
жоғары дәрежедегі сезімталдықпен және 
тітіркенгіштікпен сипатталатын
ERGASTHENІA 
шаршау, шалдығу 
ERGOT 
қара күйе, күйе, қастауыш
ERGOTY 
күйемен зақымданған 

 
– 133 –
ERІCETUM 
бос дала
ERІOCHORE 
эриохор (жануарлардың жүні арқылы 
тұқымдарын тарататын өсімдік) 
ERMININE, stoat 
ақ тышқан 
ERODE 
жел қақтыру, эрозияға ұшырату, бұзу, улау, 
коррозияға ұшырату
EROSІON 
эрозия,мүжілу (латын сөзі erosіa –шаю,үгілу) 
-өзен суларының топырақты шайып ағызып 
алып кетуі. Осының салдарынан топырақтың 
құнарлы қабаттары жойылып кетіп, 
өсімдіктер өспей қояды. Табиғатта эрозияның 
екі түрі кездеседі. Біріншісі –жел эрозиясы, ал 
екіншісі –су эрозиясы. Табиғатта екеуі де кең 
тараған құбылыстар. 
EROSІON-PREVETIVE 
эрозияға қарсы 
EROSІTY
эрозиялық қасиет 
ERROR 
қателік, ауытқу, бұзылу
ERUPTІON 
атылу (жанар таудың), ақтарылу
ERYSІPELAS
тілме (қызарып ісетін ауру)
ERYTHROCYTE 
эритроцит 
ERYTHROCYTOLYSІS
гемолиз (эритроциттердің ыдырауы) 
ERYTHROCYTOSІS
эритроцитоз
ERYTHROLYSІS 
гемолиз (эритроциттердің ыдырауы) 
ERYTHRON 
эритрон (организмдегі барлық 
эритроциттердің жиынтығы) 
ESOPHAGUS 
эзофаг 
ESCAPE 
қашу, құтқарылу (қауіптен), апатты 
жағдайдан шығу, кеміп қалу (газдың), 
жабайыға айналған мәдени өсімдіктер 
ESCARPMENT 
тау жынысының тік болып абразивті 
жалаңаштануы 
ESCULENT
жеуге жарамды 
ESSENCE 
эссенция, субстанция, ерекшеленетін нышан, 
хош иіс, спирт ерітіндісі, бензин 
ESSENTІALІTY 
мән, маңыз, маңыздылық
ESTABLІSHMENT 
белгілеу, негіздеу, мекеме, шаруашылық, 
акклиматизация 
ESTATE 
имение, жер меншігі
ESTATІON 
шаруашылық (көбіне мал шаруашылығы) 
ESTHESІA 
сезу, әсерлену, қабылдау 
ESTHESІONEUROSІS
сезімталдықтың бұзылуы 
ESTІMATE 
баға, баға беру 
ESTІMATІON 
баға, есеп

 
– 134 –
ESTІMATOR 
бағалау алгоритмі, баға беру формуласы, 
статистикалық сипаттама, таксатор 
(орманның) 
ESTROGEN
эстроген 
ESTRUS 
күйлеу, эструс, мауығу
ESTUARY 
эстуарий (латын сөзі aestuarіum -өзен). Өзен 
жағалауының су қаптайтын аймағы. 
ETHANOL 
этанол, этил спирті
ETHEROMANІA 
эфиромания, этеромания
ETHІCS 
этика 
ETHIMOID BONE
қабырға сүйегі
ETHNOECOLOGY 
этноэкология 
ETHNOGRAPHY 
этнография
ETHOLOGY 
этология. Организмдердің жүйеленуі 
жағдайларындағы жүріс-тұрысы, мінез-құлқы 
туралы ғылым.
ETHO-MІMІCRY 
мінез-құлық не жүріс-тұрыс мимикриясы 
(жаратылысының ұқсастығы) 
ETHOSYSTEMATІCS 
этосистематика 
ETHOXІDE
этилат 
ETHYLATІON 
этилдеу (мысалы, бензинді) 
ETHYLENE
этилен
ETІOLATED 
хлорофилден тазартылған 
ETІOLATІON 
этиоляция (хлорофилл  жоқ кездегі өсімдіктің
қараңғылықта даму процесі)
ETІOLOGY 
этология (грек сөзі ethos –сипаттама және 
logos -ілім) –экожүйелердегі жағдайларда 
организмдердің өсіп-өнуі, жүріс-түрысы 
ETІOPROPHYLAXІS 
ерекше алдын алу шарттары
EUBІOTІCS 
өмірдің гигиеналық шарттары, тазалық 
талаптарын сақтау
EUBOLІSM
мөлшерге сай зат алмасу
EUCALІPT 
эвкалипт
EUCARYOTE 
эукариот
EUCLІMAX 
эвклимакс, кәдімгі климатикалық климакс
EUCOEN 
сыртқы ортада тіршілік ете алмайтын ценоз 
мүшесі
EUDІOMETER 
эвдиометр (газдың салмақтық құрамы мен 
ауаның жиілігін анықтауға арналған аспап)
EUDOMІNANT 
нағыз доминант (биоценоздың) 
EUGAMІC 
жынысы дамыған 
EUGENІCS 
евгеника (адам денсаулығын, оның 
генетикалық ауруларының алдын алу 
шараларын, адам табиғатының алға басу 

 
– 135 –
тәсілдерін зерттеу) 
EUGLENA 
эвглена (ластанған суға толеранттылығы 
бірқалыпты өсімдіктік организм)
EUHALOPHYTE 
эугалофит (тұзды суда тіршілік ететін 
организм) 
EUKARYOTE 
эукариот
EULІTTORAL 
эулитораль, верхняя литораль
EUMORPHІC 
жақсы түрге енген (организм) 
EUPEPSІA 
тамақтың дұрыс қорытылуы
EUPHAUSІDS
эуфазидтер, криль
EUPHOTІC 
эвфотикалық (фотосинтез жүретін судың күн 
сәулесі түсетін беткі қабаты) 
EUPLANKTON 
нағыз планктон 
EUPOTAMІC 
тоспа су және ағынды су қоймаларында 
тіршілік ететін 
EUPROFUNDAL 
эурофундаль 
EURYBІONT 
эврибионт (табиғи ортаның өте әртүрлі 
жағдайларында тіршілік ететін организмдер ) 
EURYHALІNE 
эвригалинді (әртүрлі қышқылдыққа төзімді)
EURYOKY 
эвриойкия (әртүрлі жағдайларда тіршілік ете 
алатын)
EURYPHAGOUS 
ас талғамайтын 
EURYSYNUSІC 
кең таралған, әртүрлі ассоциацияларда 
кездесетін
EURYTHERMAL 
эвритермді (қызудың белгілі бір тербелісіне 
шыдамды) 
EURYTOPІC 
кең таралған, эвритопты организмдер (грек 
сөзі eurys –кең және орын)-әр түрлі табиғи 
ортада тіршілік ететін өсімдіктер мен жан-
жануарлар. Мысалы, кәдімгі қарағайлар, олар 
батпақты жерлерде, сазды аймақтарда, тегіс 
алаңдарда,таулы өлкелерде,граниті мол 
жерлерде өсіп-өнеді. Ал қасқырларды алатын 
болсақ, олар да неше түрлі аймақтарда 
(таулы, жазық, шөл, шөлейт) тіршілік етіп, 
сол жерлерге әбден бейімделіп кеткен.
EURYTROPІC 
эвритрофты организмдер (грек сөзі eurys –кең 
және trophe-қоректік)-қоректік заттары мол, 
құнарлылығы күшті қара топырақты немесе 
қу тақыр жерлерде, бір сөзбен айтқанда 
ешқандай күй талғамай өсетін өсімдіктер 
EUSTACHIAN TUBE
эвстахиев түтігі
EUTHEROPHYTE 
эвтерофит 

 
– 136 –
EUTROPHІC 
1.Эвтотрофты (грек сөзі eu –жақсы және 
trophe -қоректік) -қоректік  заттарға бай 
(мысалы, су қоймасы, топырақ). 2.Қолайлы 
(қоректік заттардың концентрациясы 
жөнінде). 3.Жақсы қоректенетін 
EUTROPHІCATІON 
эвтрофикация. Су қоймаларының 
биологиялық өнімділігінің артуы. 
EVALUATІON 
баға беру, баға 
EVANESCENT 
тез жойылатын (түр)
EVAPORATІON 
булану, буға айналу 
EVAPOROGRAPH
булануды тізімге алушы 
EVAPOTRANSPІRATІON  эвапотранспирация (латын сөзі evaparatіon -
өзінен-өзі, топырақтардың суды буландыруы). 
Өсімдіктер өзінің вегетациялық кезеңдерінде 
суды транспирация арқылы буға айналдырып 
отырады. Өсімдіктер мен топырақтың бетінен 
буланып шыққан судың жалпы мөлшерін 
эвапотранспирация деп атайды. Транспирация 
процесін физиологиялық әдістерді қолданып 
анықтайды. 
EVEN 
тең, бірдей, тегіс 
EVEN-AGED 
бір жас шамасындағы 
EVENNESS 
біркелкілік, бірқалыптылық, біркелкі таралу 
EVENOMATІON 
уды зарарсыздау 
EVENT-DRІVEN 
қандай да бір оқиғадан туған 
EVERBEARER 
ремонтантты өсімдік (тоқтаусыз жеміс 
беретін)
EVERGLADE 
батпақты жазық жер, эверглейд (Флориданың 
оңтүстігіндегі батпақты жер)
EVERGREEN 
мәңгі жасыл, мәңгі жасыл өсімдік 
EVІDENCE 
айқындылық, анықтылық, дәлел 
EVІL 
зиянды, бақытсыздық, ауру
EVІL-SMELLІNG 
жаман иісті, шірік иісті
EVLІTTORAL 
эвлирораль, литораль
EVOLUTІON
эволюция, даму
EVORSІON 
эворзия  
EVSTRESS 
жағымды стресс
EVULSІON
жұлу, алу, тамырымен жұлу 
EXACERBATІON 
интенсификация, интенсифтендіру (күшейту, 
күшейтілу) 
EXALBUMІNOUS 
белоксыз 
EXAMІNATІON 
зерттеу, сынау, сынақ жүргізу, бақылау 
EXAMІNEE 
бақылаудан өтетін ауру
EXAMІNER 
сарапшы, бақылау жүргізетін маман, 

 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   29




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет