Циклограмма
Арнайы мектептердегі дамуында ауытқулары бар балалармен атқарылатын жұмыстар
жүктеу/скачать 65,53 Kb.
|
| 1.2 Арнайы мектептердегі дамуында ауытқулары бар балалармен атқарылатын жұмыстар
Даму мүмкіндігі шектеулі балаларға білім беруді ұйымдастыру мақсатында, типтік арнайы білім бағдарламасы жасалды. Онда балалардың мұқтаждықтары ескеріліп, білім алуларын қамтамасыз ететін жалпы білім үрдістері қарастырылған. Инклюзивті оқыту балалардың оқу үрдісіндегі қажеттіліктерін қанағаттандырып, оқыту мен сабақ берудің жаңа бағытын өңдеуге талпынады. Егер инклюзивті оқытудың оқыту мен сабақ беруге енгізілген өзгерістері тиімді болса, онда ерекше қажеттіліктері бар балалардың жағдайлары да өзгереді. Инклюзивті оқытуды ашқан мектептерде оқыған балалар адам құқығы туралы білім алуға мүмкіншілік алады. Өйткені, олар бір-бірімен қарым-қатынас жасауға, танып-білуге, қабылдауға үйренеді. Аса білім беруді қажет ететін мектеп кезеңіндегі балалар арнайы білім беру мекемелер жүйесіне мектеп –интернаттарда екеуі мүмкін балалрдың әртүрлі бұзылысын дамытуға арналған.Қазіргі кезде 8 негізгі арнайы түрдегі мектептер қызмет істейді .Бұрынғы ақыл-ойы (болу) қалыс, соқыраулар мектебі т.б. диагностық сипаттарын айтпай қатардан шығару .Арнайы мектептер түріне қарай реттін қатар (номір) бойынша нормативтік-құқықтық және арнайы құжат бойынша олар былай аталады. Мұндай мекемелердің қызметі Ресей Федерациясында Үкіметінің 1997 ж. 12.03 \288 қаулысында арнайы білім беру түзету мекемелерінде оқытуға арналған тәрбиеленушілердің ақаулығын дамытуға арналған типтік жағдайын бектту туралы және Р.Ф.білім беру министр бойынша арнайы б\б мекемелерінің 1-8 түрінің өзіндік қызметі туралы тіркелді. Соңғы жылдары арнайы білім беру мекемелерінде басқа түрлі ақаулығы денсаулығы және өмір сүру жағдайы дәйектелген балалармен және тұлғасында аутистикалық белгісі бар. Дауна белгісі балаларда осы категорияға қамтылады. Сонымен жиі созылмалы және әлсізделген балаларға арналған санаториялық (тоғайда) мектептер қызмет етуде .Барлық балаларға оқуға,тәрбиелеуге емдеуге, әлеуметтік тұрғыдан бейімделуге қоғамға екуіне жағдай жасалуда. Принциптер - бұл ерекше білім беру қажеттіліктері бар танымдық әрекетін басқару мен түзету –білім беру процесін ұйымдастырудың ерешеліктер мен мазмұнын анықтайтын жалпы ,мәнді және тұрақты талаптардың жүйесі. 1.Педагогикалық оптимизм принциптері -әр адамның ерекшелігіне және өмірлік әрекеттік шектелген мүмкіндіктеріне қарамай білім процессіне қосылу құқығын мойындайтын қазіргі гуманистік көзқарасқа негізделеді . 2.Ерте педагогикалық көмек принципі-баланың дамуындағы ерте (диагностика )аутқу диагностикасымен және ерте анықтауды оның ероекше білім қажеттілігін байқау үшін қамтамасыз ету . 3.Білімнің түзету –толықтырылу бағыттылық принципі –баланың сау күшіне тірек болады және сақталған анализаторларды ,организмнің жүйесі мен қызметін қолданып, білім процесін құрады . 4.Білімнің әлеуметтік –бейімделу бағытталық принципі-өзбеттілік мүмкіндіктерінің және әлеуметтің көмегімен белгілі бір мөлшерде «әлеуметтік төмендеуді» азайтуға (көмек ) мүмкіндік береді . 5.Әлеуметтік білім тәсілі ретінде ойлаудық,тілдің және қарым-қатынастың дамуы принципі –ойлаудың,сөйлеудің ,қар-қатынастың дамуындағы спецификалық мәселелер шектелген мүмкіндіктегі категориялардың барлығында кездеседі : арнайы білім және әлеуметтік мәдени бейімделу реализациялық жағдай қажет . 6.Оқыту мен тәрбиедегі қызметтік жол принципі – арнайы білімдегі пәндеп –практикалық әрекет баланың дамуындағы компенсаториық қамтамасыз етілудің арнайы тәсілі болып табылады және ол сабақта ,тәрбие процестерінде жүзеге асады. 7.Жекелей және салыстырмалы жол принципі-оқытуда баланың жеке ерешелігін есте алып жағымды жағдайларды құруға бағытталған . 8.Арнайы педагогикалық басшылықтың қажеттілік принципі түзету педагогикалық бағытында дамыту және түзету құралдары мен қызметін үйлесімді таңдап алу қажеттілігіне негізделеді[8]. Қазіргі кезде Қазақстанда мүмкіндігі шектеулі балалар көбіне арнайы мектеп-интернаттарда білім алады. Жалпы мектептердегі мұғалімдер кемтар бала сыныпқа келген кезде оны қандай оқулықтармен оқытап, қандай әдістемелік құралдарды пайдалану керектігін білмейді. Бұл мәселенің артынан туындайтын мәселе - кадр жеткіліксіздігі. Шындығында олар оқшауланған қоғамдық өмірге аса бейім емес, қысылады, ұялады. Өйткені біз мүмкіндігі шектеулі жандарға мүсіркей қараудан арыла алмай келеміз. Жалпы білім беретін орта мектептерде олардың оқып, білім алуына жағдай жасау қазіргі кезде қолға алына бастады. Арнайы білім беру орнында мүмкіншіліктері шектеулі балалардың толықтай дамуына, өзгерістерді түсінуіне, өз бетімен білімін жетілдіруіне барлық жағдай жасалған, мұнда балалар тікелей дәрігерлердің бақылауында болады. Біздің елімізде ақаулығы бар балаларды есепке алу және оларды қамтамасыз ету денсаулық сақтау, білім беру және әлеуметтік мекемелер қызмет етеді. Денсаулық сақтау мекемесі: -әр түрлі ақаулық дамуына қарай оларды жаппай белсенді түрде зерттеу; нәрестелік, сәби, мектепке дейінгі, кіші шәкірттік, жасөспірім шактардағы дамудың түрлі бұзылыстарын ерте анықтау; - жүйелі түрде дәрігерлік бақылау, қажетті әдістер негізінде терең түрде диагностика жүргізу, бұған психолог, дефектолог және медициналық мамандарді тарту; -арнайы емделу орындарында және емхана жағдайларында ауруды емдеу; медициналық іс-шараларды жүйелі жүргізу; -ақаулықтың алдын алу бойынша санитарлық-ағарту жұмыстарын ата-аналармен бірлесе жүргізу; бала дамуының әр кезені бойынша мәселелерді шешу; - ақаулықтың ауыр түрлеріне дәрігерлік-еңбектік жедел комиссия мен әлеуметтік қорғау мекемелеріне жолдама беру; -ақаулығы бар балаларды есепке ала отырып оларға көмек беру; ақаулық сипаты жөнінде статистикалық мәліметтер жинақтау және іс -қағаздар жүргізу[9]. Білім беру мекемесі: Ақаулығы бар балалар мен жасөспірімдердің дамуына педагогикалық түзету жолында 3 жастан 18 жасқа дейінгі аралықта оларды оқыту мен тәрбиелеу және оларды еңбек пен кәсіби даярлауды қамтиды. ақаулығы бар балаларға психологиялық- педагогикалық диагностика жүргізу; психологиялық-медициналық-педагогикалық кеңес беру; ақаулығы бар балаларға арналған статистикалық есеп жүргізу; арнайы және көмекші оқу орындарында оларды топтастыру; Әлеуметтік қорғау мекемесі: Мүгедек балаларға арналған есеп әлеуметтік қорғау мекемесінде қаралады. Әлеуметтік қорғау мекемесі комиссиясының шешімі негізінде мүгедектік зейнетақымен (төлем ақы) қамтамасыз етіліп, мүгедектерге арналған интернаттарға жолдама беріледі.Интернаттарға 3 жасқа толғаннан кейін, кезекті қозғалыс тәртібімен қамтамасыз етіледі. Ақыл –ой кемістігі бар балалар сәбилік шақтаөз отбасында немесе денсаулық сақтау жүйесіндегі арнайы яслилерде тәрбиенеледі. Балалар үйінде тәрбиелеу және түзету жұмыстары сәбилік шақ кезенінде жүзеге асырылады: -балалардың эмоционалдық және жеке тұлғалық қасиеттерін кеңейту; үлкендермен және құрбыларымен қарым-қатынас жасауға үйрету; - заттар әлемін тануға және психомоторлық дамуын ілгерілетуге бағыттау; Ал арнайы балалабақшаларда мұндай балаларға кешеді жағдайда көмек көрсетіледі . Балаларды тәрбиелеу, емдеу –сауықтыру шараларымен қамту және психолог, логопед, топ тәрбиешілері, музыка жетекшілері, олигофренопедагогтармен бірлесе ұйымдастырылған түзету бағытындағы педагогикалық шаралар жүзеге асырылады. Арнайы мектепке дейінгі мекемелерде ерекше болып табылатын негізгі міндет бала денсаулығын қорғау және күн тәртібін сақтау, жылы тыныс жағдайдағы атмосфераны жасау, конфликтілік жағдайларды болдырмау, әр баланың ерекшілігін есепке алуболып табылады. Балабақшадағы барлық жылда баланы тәрбиелеуде және оқытуда, оны мектепке әзірлеп даярлауда үш бағыт қамтылады: баланың денелік дамуын қалыптастыру; қарапайым түрдегі танымдық қызығушылығын қалыптастыру; танымдық белсенділігін және білім және іскерлігін жинақтау; адамгершілік-ерік әзірлігін қалыптастыру[10]; Мектепке дейінгі кезеңде ақыл-ойы баяу балаларға қолайлы жағдай көрсетілсе, олардың дамуында алға басушылық болады, бұл олардың арнайы мектептің оқу бағдарламасын меңгеруіне көмегін тигізеді. Мектепке дейінгі кезеңде мұндай балалар жалпылама балаларға арналған балалар бақшасындағы арнайы топтарда білім алып тәрбиенеледі.Мектеп жасына жеткен кезден бастап, арнайы мектептерде арнайы білім стандартна сай арнайы бағдарлама бойынша оқытылад. Сонымен бірге оларға әлеуметтік еңбекке бейімдеу орталығыгынан көмек көрсетіліп отырылады. Ал арнайы мектептердің негізгі міндеті мынадай: - ақыл-ойы баяу мектеп оқушыларының танымдық қызметтерінің және эмоционалдық ерік сфераларының,кемшіліктерінің алдын-алу; - өнімді еңбекке қатысуға, қазіргі қоғам жағдайына әлеуметтік тұрғыдан бейімдеуге бағыттау болып саналады Арнайы мектептің төменгі кластарында тіл дамыту бойынша (қоршаған дуниемен айналамен таныстыру ,заттармен таныстыру), арнайы ритмика сабақтары өтіледі. Жоғарғы кластарда әлеуметтік (тұрмыстық шаруашылығы) бағдарлау сабақтары өткізіледі. Оқыту жұмысын ұйымдастыруда топтық және жекелей логопедиялық сабақтар, психомоторика және сенсорлық қабілеттерін дамыту, емдеу-сауықтыру комплекстері өткізіледі. Арнайы мектептерде тәрбие жұмысына да үлкен мән беріледі. Мұндағы негізгі мақсат - тәрбиенушілерді әлеуметтендіру болып табылады. Ал негізгі міндет - балалардың бойында жағымды сапаларды айқындау, өзін және қоршаған ортаны дұрыс бағалай білуін қалыптастыру, айналасындағыларға деген адамгершілік қарым-қатынас сезімдерін қалыптастыру. Арнайы мектептегі тәрбие жұмысының арнайы міндеттері әртүрлі іс- әрекеттер негізінде жүзеге асырылады. жүктеу/скачать 65,53 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|