Д. Т. Кен же таев Ә.Ә. Сай лы баев Ө. О. Тұяқ баев зайырлылық ЖӘне дінтану негіздері негізгі орта білім беру деңгейінің 9-сыныбына арналған оқулық


Қазақ даласындағы діни тұлғалардың



Pdf көрінісі
бет100/194
Дата18.10.2023
өлшемі3,82 Mb.
#118474
түріОқулық
1   ...   96   97   98   99   100   101   102   103   ...   194
Байланысты:
Зайырлылык жане динтану 9 каз УЧЕБНИК

Қазақ даласындағы діни тұлғалардың 
тарихи орны мен рөлі қандай?
Қа ра хан дәу ірі ке зін де Мах мұт Қаш қа ри да 1077 ж. Аб ба си ха ли фа сы 
Муқ та ди Бил лаһ қа « Диуа ни лұ ғат ат-түрк» ат ты ең бек жа зып тар ту ете-
ді. Араб ті лі мен пар сы ті лі нің ас пан дап тұр ған ке зе ңін де түр кі ті лі нің 
бай лы ғын көр се ту әрі араб тар ға түр кі ті лін үй ре ту үшін жа зы луы, со-
ны мен қа тар кө не түр кі ті лі нен, дү ни ета ны мы нан, әдет-ғұр пы мен салт-
са на сы нан, сон дай-ақ сол дәу ір та ри хы нан ха бар бе руі тұр ғы сы нан да 
өте құн ды ең бек бо лып са на ла ды. Бұл ең бекте гі ис лам ға қа тыс ты ұғым-
дар дың ба сым көп ші лі гі тү ркі тіліндегі тер мин дер мен бе ріл ген. 
Сол дәу ір де гі Әдиб Ах мет Йүгі не ки дің «Ата бат-ул-Ха қай иқ» (Ақи қат 
Сыйы) ат ты ең бе гі, Раб ғу зи дың «Қис сас-ул-Ән бийа» си яқ ты ді ни-эти ка-
лық ең бек те рі нің ма ңы зы ерек ше. 


119
Кө не түр кі ті лін де жа зыл ған «Ата бат-ул-Ха қай иқ» түр кі-ис лам мә де-
ние ті не гі зін де, ді ни-мо раль са ла сын да 
на зым
(үгіт-на си хат) жан ры мен 
жа зыл ған тә лім дік «на си хат на ма» ре тін де та ны ла ды. Бұл ең бек те аят 
пен ха дис тер ар қы лы түр кі лер ге үй ре ті луі ти іс ті мо раль дық, ді ни тәр-
бие нің құн ды лық не гіз де рі бе ріл ген. Еңбек сол кезеңде ен ді ға на тео рия-
лық кон цеп ция сы қа ла нып ке ле жат қан со пы лық мо раль кі тап та ры на да 
не гіз бол ды. 
Қа ра хан мем ле ке ті тұ сын да түр кі мә де ние ті мен ой-са на сы, бі лі мі 
мен ғы лы мы ис лам дық рух та да мы ды. Қаш қар, Ба ла са ғұн, Өз кент қа-
ла ла рын да ғы мед ре се лер түр кі лер ара сы на ис лам дық ғы лым дар ды жа -
йып, дін ді тү сін ді ру ші лер, ха дис ші лер, ис лам дық құ қық шы лар, та рих-
шы лар, тіл ші лер мен әде би ет ші лер дің өсіп же ті луі не ық пал ет ті. Бұл 
дәу ір де ал ғаш Құ ран ау дар ма ла ры мен тү сін дір ме ле рі жа са лып, әсі ре се 
құ қық та ну са ла сын да ха на фи мек те бі нің Са рах си, Баз дауи, Да бу си мен 
Мар ги на ни си яқ ты өкіл де рі ар қа сын да түр кі лер дің ха на фи маз ха бы нан 
орын алу ына әсер ет ті. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   96   97   98   99   100   101   102   103   ...   194




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет