Химиялық құрамы. Тұқымдарында шырыш 5-12%, майлар 30-48%, ақуыз заттар 18-33%. Шырыштар гидролизінде галактоза, галатурн қышқылы, кислоза, арабиоза және рамноза түзіледі.
Қолданылуы. Mucilago seminis Lini күйінде ішектің тітіркенуінде тұтқыр зат ретінде қоданылады. Зығыр күнжарасының ұнтағы (Farina Lini) сырттай жұмсартқыш ретінде булап басады.
Бүргелі бақажапырақ тұқымдары – семена подорожника блошного – Semina Plantaginis psyllii
Бүргелі бақажапырақ - Подорожника блошного - Plantaginis psyllium
Бақажапырақтар тұқымдасы – семейство родорожниквые – Plantaginaceae
Сипаттамысы. Биіктігі 10-40 см біржылдық өсімдік. Сабағы өте тармақталған, жоғары бөлігі мен гүл себеттері түкпен жабылған. Жапырақтарының ұзындығы 7 см, қарама – қарсы орналасқан, ұзын, шеттері бүтін, түкті. Гүлдері ұсақ, олар қалың орналасқан көптеген гүл табандарына орналасқан бүршікті бастарға орналасқан. Жемісі – 3-4 мм, ұзындығы қорапша конус тәрізді қақпағы бар ішінде көптеген тұқымдары бар. Шілдеде гүлдейді, тұқымы тамызда піседі.
Таралуы. Кавказда құрғақ баурайларда өседі. Қазақстанның барлық аудандарында кездеседі.
Дәрілік шикізаты. Тұқымдары (Semina Plantaginis) ұзын, шеттері қайық тәрізді ішке қарай майысып, бір беті ойық, екінші беті дөңес болады. Бүйір жағының ортасында ақ даққа ұқсаған тыртығы бар. Тұқымдары жалтыр, тегіс, күңгірт-қоңырқай түсті немесе қара; ұзындығы 1,7-1,8 мм, ені 0,6-1,5мм, иіссіз, дәмсіз. Сулағанда шырыштанады – шырыш тұқымының сыртқы абатында болады (эпидермис жасушаларында).
Химиялық құрамы. Тұқымдары шырышқа өте бай 40% дейін; ақуыз жүргізгіш және созылмалы колитте тұтқыр зат ретінде қолданылаады. Бұл өері ішке қабылданған тұқымның күшті ісінуіне (3-5 есе) байланысты. Сонымен бірге шырыш қаабынуға қарсы және қан тоқтататын қасиет көрсетеді.
Үлкен бақажапырақ жапырақтары – Листья подорожника большого – Folia Plantagini maajoris
Үлкен бақажапырақ - Подорожника большого - Plantagini maajor L.
Достарыңызбен бөлісу: |
