Дәрілік түрлерді өндіру технологиясы «6В07201 – Фармацевтикалық өндіріс технологиясы»

Сұйық және майлы экстрактілер

Жұмыстың мақсаты: бұл зертханалық жұмыста студенттерді сұйық немесе майлы экстрактілерді дайындауды үйрету мақсаты қойылған.

1. 
   Сұйық немесе майлы экстратілер дайындау әдістерін меңгеру.
   
2. 
   Сұйық немесе майлы экстрактілерді дайындау үшін қажетті ақпаратты табуда, нормативтік құжаттаманы және анықтамалық әдебиеттерді қолдануды үйреніңіз.
   

Қамтамасыз ету құралдары:

Жабдықтар мен ыдыс-аяқтар: ұнтақталған шикізат, шыны тығыны бар конустық колба, Бунзен колбасы, Бухнер воронкасы, су ағатын сорғы, қаптамаға арналған ыдыс – ыдыстың құтысы. Полиэтилен тығыздағышы бар қақпақтары бар 50 немесе 100 мл. Флакондар. Өсімдік шикізаты: 5-кестеде көрсетілген.
5-кесте.
Сұйық экстракттар

Аты-жөні	Шикізат, спирт концентрациясы	Препарат бойынша негізгі мағлұмат
Сұйық боярышник экстрактісі (Exstractum Crataegi fluidum)	Жемісі, 70%	Флавоноидтар. Жүрек-қан-тамыр жүйесін стимуляциялаушы және реттеуші
Сұйықт валериана экстрактісі (Exstractum Valerianae fluidum)	Тамыр және түбір, 70%	0,5—2% эфир майы; бос изовалериан қышқылы, тері илегіш заттар, алкалоидтар. Седативті, спазмолитті дәрілік түр.
Жүгері шашақтарының құрғақ экстрактісі (Exstractum stigmatum Maydis fluidum)	Жүгері Шашақ-тары , 70%	Флавоноидтар, К дәрумені және т.б. Өт айдаушы экстракт (холецистит, холангит, т.б.)
Пастушья сумка сұйық экстрактісі (Exstractum Bursae pastoris fluidum)	Шөп, 70%	К дәрумені жіне т.б. жатырдан, бүйректен, өкпеден қан кеткенді тоқтатады.
Пустырниктің сұйық экстрактісі (Exstractum Leonuri fluidum)	Шөп, 70%	Эфир майы, сапониндер, тері илегіш заттар, алкалоидтар бар. Нерв жүйесін, жүрек-қантамыр неврозын, гипертония ауруының бастапқы сатысында тыныштандыратын қасиет көрсетеді.
Родиоланың сұйық экстрактісі (Exstractum Rhodiolae fluidum)	Тамыр, түбірі, 40%	Фенолоспирттер гликозиді. Адамның еңсесін және иммунитетті көтеруші.
Чабрецтің сұйық экстрактісі (Exstractum Thymi serpylli fluidum)	Түбірі, 30%	Эфир майы, тимол, карвакрол. Пертуссин дәрісінің құрамына кіреді.
Облепиха майы (Oleum Hippophaeaes)	Құрғақ жом, күнбағыс майы	60-650 С-та экстракция, 1,5сағ., каротин және каротиноидтар бойынша стандарттау – 0,13-0,18% кем емес; токоферолдар 0,11% кем емес; хлорофиллды заттар 0,1% көп емес. Қызғылт-сары түсті сұйық, өзіне тән иісі және дәмі бар.. Тері зақымданғанда сыртқа, ал кольпит, эндоцервицит, эрозия, язва ауруларында ішке пайдаланады.

Жалпы теориялық ақпарат
Сығындылар дәрілік өсімдік шикізатынан концентрацияланған экстракциялары болып табылады. Сұйық сығындылар-бұл ДӨШ-мен 1:1 қатынасында алынған сұйық концентрацияланған су-этил спирті экстракциялары. Фармацевтикалық кәсіпорындарда сұйық сығындылар массасы бойынша дайындалады (1 кг шикізаттан 1 кг сұйық сығынды алынады).
Сұйық сығындылар кең таралған фармацевтика өнеркәсібінің келесі артықшылықтары бар:
1) дәрілік шикізат пен дайын препараттағы белсенді заттар арасындағы бірдей қатынастар;
2) дәріханалар жағдайында бюреткалармен және тамшуырлармен өлшеудің ыңғайлылығы;
3) булануды қолданбай алу мүмкіндігі құрамында ұшпа заттар (эфир майлары) бар сұйық сығындыларды алуға мүмкіндік береді.

Сұйық сығындылардың кемшіліктеріне мыналар жатады:

1) олардың өсімдік шикізатынан алынған ілеспе заттармен қанықтылығы;
2) температураның шамалы төмендеуі немесе спирттің ішінара булануы кезінде тұнбаның пайда болуы;
3) герметикалық тығындау және 15-20 °С температурада сақтау қажеттілігі;
4) сұйық сығындыларда экстрагенттің үлкен көлемі болады, соның салдарынан тасымалдау қиынға түседі.
Сұйық сығындылар тек этил спирттің әртүрлі пайыз түрінде болады. Егер экстракция өсімдік майларымен жүргізілсе, онда май сығындылары алынады.
Дәрілік өсімдік шикізатын ұнтақтау дәрежесі жеке баптарда көрсетілуі тиіс. Сығындыларды алу үшін әртүрлі әдістерді қолдануға болады: мацерация (инфузия), перколяция (сығып шығару), реперколяция, қарсы ағынды және айналымды экстракциясы және т. б.
Дәрілік өсімдік шикізатының бір салмақтық бөлігінен сұйық сығындыларды дайындау кезінде, егер жеке баптарда басқа нұсқаулар болмаса, сығындының бір немесе екі көлемдік бөлігі алынады.
Алынған сұйық экстракциялар 10 °С жоғары емес температурада мөлдір сұйықтық алынғанға дейін кемінде 2 күн бойы сақталады және сүзіледі.
Құрамында жеке баптарда көрсетілген нормалардан жоғары белсенді заттар бар сығындылар сұйылтылады. Сұйық сығындылар тиісті экстрагентпен немесе аз концентрациядағы аттас сығындымен сұйылтылады.
Белсенді заттардың құрамы жеке баптарда көрсетілген әдістер мен ауыр металдар бойынша анықталады.
Сонымен қатар, сұйық сығындыларда этил спиртінің мөлшері анықталады немесе тығыздық және құрғақ қалдық.
Ауыр металдарды анықтау. 1 мл сұйық сығындыға 1 мл концентрацияланған күкірт қышқылы қосылады, мұқият жағылады және прокаливают, алынған қалдық 5 мл қаныққан аммоний ацетаты ерітіндісімен қыздырып өңдейді. Олар күлсіз сүзгі арқылы сүзіледі, 5 мл сумен жуылады және сүзгі көлемін 200 мл-ге дейін жеткізеді. алынған ерітіндінің 10 мл ауыр металдарға (препаратта 0,01% - дан аспайтын) сынақтан өтуі керек.
Құрғақ қалдықты анықтау. 5 мл сұйық сығынды өлшенген бюкске салынып, су моншасында буланып, 3 сағат (102,5 ± 2,5) кептіріледі °C, содан кейін эксикаторда 30 минут салқындатылады және өлшенеді.
Препараттың белгіленген жарамдылық мерзімі ішінде тұрақтылығын қамтамасыз ететін қаптамада және қажет болған жағдайда салқын, жарықтан қорғалған жерде сақтаңыз. Сұйық сығындыларды сақтау үрдісінде тұнба болуы мүмкін.
Тапсырма: оқытушының нұсқауы бойынша 5-кестеде көрсетілген Өсімдік шикізатынан сұйық немесе май сығындысын дайындау қажет.
Жұмысты орындау тәртібі:
1. Зертханалық жұмысты орындамас бұрын студент жұмыс жоспарын дәптерге жазуы керек.
2. Өсімдік шикізаты мен этил спирті ерітіндісінің қажетті мөлшерін есептеңіз.
3. Ингредиенттерді ұсақтаңыз: өсімдік шикізатын қайшымен.
4. Алкометриялық кестелерді қолдана отырып, қажетті концентрациядағы этил спирті ерітіндісінің қажетті мөлшерін дайындаңыз.
5. Өсімдік шикізатын этил спирті ерітіндісінің қажетті мөлшерімен құйыңыз.
6. Ісіну үшін 0,5 сағат ұстаңыз.
7. 1 сағат араластырыңыз. (үрдісті тоқтатып, қоспаны келесі сабаққа дейін қалдыруға болады).
8. Вакуум астында Бюхнер воронкасы арқылы сүзіңіз, қалғанын шыны тығынмен жақсылап сығыңыз.
9. Фильтраттың салмағын спирттің сулы ерітіндісімен алынған өсімдік шикізатының салмағына дейін жеткізіңіз (1 кг шикізаттан 1 кг сұйық сығынды алынады).
10. Сұйық сығындыдағы құрғақ қалдықтың құрамын анықтаңыз.
Өзін-өзі дайындауға арналған бақылау сұрақтары:
1. Сұйық сығындылар дегеніміз не және олардың инфузиядан айырмашылығы неде?
2. Сығындыларды дайындау үшін қандай экстрагенттер қолданылады?
3. Сығындыларды дайындаудың қандай тәсілдерін білесіз?
4. Перколяция, реперколяция және бисмацерация бір-бірінен қалай ерекшеленеді?
5. Май сығындылары қалай дайындалады және неден дайындалады?

№ 6 ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС.

жүктеу/скачать 0,52 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: