Дәріс 1,2- конфликтілер туралы түсініктерге тарихи шолу Жоспары: Конфликт ұғымы
Дәріс 3- Конфликт қоғам өмірінің әлеуметтік феномені ретінде
жүктеу/скачать 185 Kb.
|
Қосымша мат.«Психологиялық-педагогикалық конфликтология негіздері»
- Бұл бет үшін навигация:
- Конфликт деп
| Дәріс 3- Конфликт қоғам өмірінің әлеуметтік феномені ретінде
Адамдардың көзқарастарының әртүрлілігі, болған жағдайларға берер бағаларының және қабылдауларының сәйкессіздігіне дауға әкеліп соқтырады. Сонымен қатар белең алған жағдай қатысушылардың жеке басының ісіне қатысы болса және қарым-қатынасқа түсуші бір жақтың мақсатына жетуіне кедергі келтірер болса конфликті жағдаят туындайды. Конфликттік жағдаят – бұл қажетті, бірақ конфликт туындауының міндетті емес шарты. Кейбір конфликттер бірден туындауы мүмкін, ешқандай конфликтті жағдайсыз, бұндай жағдайдың конфликтке ұласуы үшін сыртқы ықпал, итермелеу, инцедент керек. Конфликтілі қарым-қатынасқа түскендердің қызығушылықтары қозғалған мүшелері конфликт субъектісі болып шығады. Конфликт субъектісі болып: жеке тұлғалар, топтар, бөлімшелер қатыса алады. Конфликт объектісі болып жанжалдасушы жақтардың әрқайсысы үшін қажетті нәрсе олардың қайшылықты әрекеттерін туғызады. Конфликт деп - өздерінің мақсатын жүзеге асыруға бағытталған жанжалға қатысушы жақтардың белсенді әрекеттері деп аталады. Туындау табиғатының, санының, сипатынын әртүрлілігіне байланысты конфликт түрі өте көп. Конфликттерді топтастыру бірнеше факторларға қатысты жүргізіледі: оларды шешу әдісіне қарай (күштеп, ерікті), саласына қарай (саяси, әлеуметтік, экономикалық, ұймдастырушылық), әсер ету бағытына байланысты (тігінен, көлденеңінен), білдіру дәрежесіне қарай (ашық түрде, жұмбақ), қатысушы санына қарай (тұлғаішілік, тұлғааралық, топаралық), конфликт объектісіне қарай (объектілі, объектісіз), қозғалған мәселесіне қарай. Қарастырылған конфликттер жағымды және жағымсыз функциялар атқарады. Жағымды функциялар конфликтке қатысушылар үшін қанадй пайда беретіндігімен сипатталады. Конфликтінің жағымсыз жағы конфликтке қатысуда жұмсалған шығын мөлшері (эмоциялық, материалдық, уақыт шығыны т.б.) мен сипатталады. Конфликттер белгілі бір аймақта, уақытта, субъектілердің қатысуымен өтеді. Оның аймақтық, уақыттық, субъектілік шегі болады. Конфликттер екі немесе бірнеше жақтың қызығушылық қалпының бұзылуына келіп шығады. Осыған байланысты конфликттердіңобъективті және субъективті себептері анықталады. Конфликттердің объективті себептері қатысушылардың еркі мен қалауына қарамастан болады. Бірақ олар тұлғаға, топқа өз әрекеттерін жүзеге асыруға кедергі келтірер болса конфликтінің шынайы себебіне айналады. Неміс социологы Г.Зиммель (1858-1918ж.ж) алғаш рет әлеуметтік кикілжіңдерге ғылыми термин енгізді. Г.Зиммель айтуы бойынша, әлеуметтік өзара әрекеттестіктің тұрақты орналасуы, бедел, келісім, көну, ынтымақ шиеленісте ерекше орын алады, шиеленіс әлеуметтік интеграцияға мүмкіндік береді, әлеуметтік бейімділікке нақты сипаттама беріп, оларды ұйымдастырудың нормалары мен қағидаларын бекітеді /7;41 б/. Психологияда кикілжің жеке адамдардың өзара қарым-қатынасы негізінде, өзара әрекет процесі кезінде пайда болады. Кикілжің сөзі (латын тілінен "confіlіctys", "столкновение", "қақтығыс" «шиеленіс "деген мағынаны білдіреді. Ол қарама-қарсы пікірлерді, қызығушылықтарды, талпыныстарды, ұрыс-керісті, дау-жанжалдарды білдіреді. Классикалық батыс психологиясында шиеленіс түсінігінің бірнеше варианттарын құбылыс ретінде ұсынды, табиғатты интрапсихикалық процестер мен факторлар арқылы анықталады, құбылыс ретінде пайда болуы мен ерекшеліктері, ең алдымен жағдайлары анықталады жүктеу/скачать 185 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|