Дәріс Оқуда қиындықтары бар оқушыларды (дислексия, дисграфия, дискалькулия) инклюзия жағдайында қолдау

Бұзылу (дисграфияның барлық түрлері) өздігінен пайда болмайды. Ол басқа аурулармен бірге жүруі мүмкін. Оларға дислексия, жалпы сөйлеудің дамымауы немесе ақыл-ойдың артта қалуы жатады. Дисграфиясы бар бала дәл осындай қателіктерді жасайды. Олар жазу процесіне қатысатын жоғары ақыл-ой әрекетінің толық қалыптаспағандығына байланысты. Балаларда кездесетін дисграфияның түрлері оларға жазбаша тілді меңгеруді қиындататын көптеген мәселелерді тудырады. Мұндай бұзылысы бар баланы оқуға үйрету қиын.

Бұл бұзылыстың қалыптасуына көптеген факторлар әсер етеді. Солардың бірі – ми жарты шарларының біркелкі емес дамуы. Дисграфия мен дислексия түрлері генетикалық бейімділікке байланысты пайда болады деп саналады. Бұл бұзылыс екі тілді отбасында тұратын балаларда да жиі кездеседі.

Дисгрофияның келесі күрделі себептері белгілі:

Интеллекттің төмен деңгейі. Оқу мен жазуды үйрену үшін баланың кем дегенде орташа даму деңгейі болуы керек екені белгілі. Әйтпесе, ауызша сөйлеуді қабылдауда және әріптердің жазылуын есте сақтауда қиындықтар туындауы мүмкін.

Тізбекті орнатудың қиындығы. Бұл жағдайда бала сөздегі әріптердің дұрыс орналасуын түсіне алмайды. Не баяу, әрі дұрыс жазады, не асығыстықпен жазады, бірақ сонымен бірге көп қателіктер жібереді.

Көрнекі ақпаратты өңдеу мүмкін емес. Бұл жағдайда баланың оқуы қиынға соғады. Ол көргенін тез талдай алмайды.

Мамандар ата-аналарға мектепке барар алдында баласын дислексияға тексеруге кеңес береді. Бұл аурудың белгілері әріптерді қайта орналастыру арқылы баяу оқуды қамтиды. Логопедке міндетті түрде бару 6 жасқа дейінгі барлық балаларға ұсынылады.

Дисграфияға бейім балалар тобы:

• Сол қолмен жазатын балаларда дисграфия жиі кездесетіні белгілі. Сол қолы жетекші, бірақ ата-анасының қалауымен оң қолымен жазатын балалар да дисграфиямен жиі кездеседі.
• Екі тілді отбасынан шыққан балалар да қиындықтарға тап болуы мүмкін. Әдетте, олардың ең болмағанда бір тілге бейімделуі және мұқият үйренуі қиын. Балада басқа сөйлеу проблемалары болса, аурудың даму ықтималдығы артады.
• Фонетикалық бұзылыстары бар балада дисграфияның пайда болуы ықтималдығы жоғары. Сондықтан мұндай балаларға қауіп төнеді. Олар әріптерді шатастыруға бейім. Сондай-ақ олар сөздерді қате айтып, қатемен жазуы мүмкін.
• Дисграфия жазу процесінде жиі кездесетін және қайталанатын қателермен сипатталады. Олар емле ережелерін білмеумен байланысты емес. Қателер әріптерді ауыстыру арқылы сипатталады. Сөздің әріптік-сандық құрылымының бұзылуы байқалады.
• Дисграфияның кейбір түрлерін және қателердің сипатын сөйлеуді бұзу арқылы тануға болады. Онда жазбадағыдай қателер кездеседі. Әріптерді фонетикалық жағынан ұқсас әріптермен ауыстыру, уақыт өте келе ауызекі сөйлеуде сөздер буынға, сөйлемдер сөзге бөлінеді.