мұндағы ψ -еркін энергия параметрі
,
-күй интегралі, a-сыртқы параметр.
Кез-келген термодинамикалық параметрлер жүйесін Ζ-интеграл күйі арқылы түрлендіреміз.
А) Алдымен р - қысымды анықтаймыз. Қысым негізінде макропараметр, оны
Z-арқылы анықтаймыз. Осыны анықтау үшін өткен лекциядағы жалпылама күш теңдеуін жазайық.
(2)
(2) – осы теңдеуді қысыммен байланыстырайық. Ол үшін мынандай келесі мысалды қарастырайық: Поршень жүйеге Ғ-күшпен әсер етеді делік. Біздің жағдайда сыртқы параметр ролін атқаратын q- координатасы анықталса, онда күш
(3)
(3) - осы теңдеудің оң , сол жағын - бөлеміз, бұл поршень ауданы. Δq –элементарлық қозғалыс.
(3)
(4) (5) (6)
(6) – формула қысымда еркін энергия арқылы анықтап беріп тұр.
(7)
(7)формула қысымды Z-арқылы яғни статистикалық интеграл арқылы анықтаған туынды. (7)-теңдеуді әрі қарай түрлендіру үшін, теңдеудің екі жағында V – ға көбейтеміз.
бізге белгілгі немесе
(8)
мұндағы . (8)-формуладағы P-қысым ,V-көлем, Z-статистикалық интеграл.
Осы теңдеу арқылы біз жүйенің термодинамикалық күйін сипаттаймыз.
Б)Энтропеяны статистикалық интеграл арқылы анықтаймыз.Ол үшін энтропеяның еркін энергия анықтамасын еске түсірейік.
φ –ның мәнін орына қойсақ , онда
(10)
в) Жүйенің толық ішкі энергиясын статистикалық интеграл арқылы анықтау. Мұны жасау үшін біз сіздермен Гиббе – Гельголц теңдеуін пайдаланамыз.
(11)
Осы теңдеуді өрнектеу үшін,біз(1) және (10)-формулаларды қолданамыз.
(12)
Г) Әрі қарай тұрақты көлемдегі жылусыйымдылықты есептейміз. бізге белгілі
(13)
(14)
(14)- бұл үлестіру жылусыйымдылығын анықтайды.
егер осыны ескерсек, онда
тең болады , немесе
түрінде жазамыз.
Энергия жүйесі H-ті физикалық шама F-түрінде қарастырамыз. Бізге белгілі
, онда
немесе немесе
Анықтама бойынша H-бұл E-сияқты, сондықтан
бұл теңдеу энергияның дисперсиясы. Дисперсияның энергия жүйелерінің қатынасы мынандай:
есептегеніміздей
, мұндағы-тұрақты көлемдегі жылусыйымдылық. Осыдан:
Бізге белгілі энергия жүйесі Е-мен жылусыйымдылық пропационал болады. N -бөлшектер санына
бұдан осыдан
флуктуация энергиясы изотермиялық жүйеде нөлге ұмтылады
, ∆E, -Е шамасына қарағанда өте аз болады.