Дәрістер тезистері


Моноқанттарды алу әдістері



бет2/10
Дата25.04.2023
өлшемі468 Kb.
#86679
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Байланысты:
Дәріс тезистері

Моноқанттарды алу әдістері.


Моноқантарды әдетте табиғи шикізаттардан алады.
1. Ди- және полисахаридтерден алу тәсілі, яғни оларды гидролиздеу

дисахарид

полисахарид
2. Көп атомды спиртерді әдеттегі тотықтырғыштардың әсерімен тотықтырып алады. Әдетте реакция нәтижесінде қоспа алынады.

Физикалық қасиеттері.


Моносахаридтер - суда жақсы еритін кристалды заттар, көпшілігінің дәмі тәтті келеді. Олар оптикалық активті заттар.

Химиялық қасиеттері.


Моносахаридтер спирттердің карбонилді қосылыстардың және жартылай ацетальдардың қасиеттерін көрсетеді.

2

2 апта

Олигосахаридтер, полисахаридтер. Дисахаридтер. Тотықсыздандырғыш дисахаридтер. Мальтоза. Целлобиоза. Лактоза. Тотықсыздандырмайтын дисахаридтер. Трегалоза. Крахмал. Целлюлоза. Пентозандар.


Олигосахаридтер – молекуласында гликозидті байланысқан 2-ден 10-ға дейін моносахарид қалдықтары болатын көмірсулар.[1]Қалдықтар санына байланысты олигосахаридтер дисахарид, трисахарид, т.б. болып бөлінеді. Олигосахаридтер бос күйінде көптеген өсімдіктерде (мысалы, қызылша мен қант құрағында сахароза), сиыр сүтінде (дисахарид, лактоза), ана сүтінде (гексасахаридтер) кездеседі. Олигосахаридтер түссіз, қатты (балқу температурасы нақты емес) немесе тұтқыр сұйықтықтар; суда ерігіштігі молекула массасы мен құрылым жүйеленіміне тәуелді. Олигосахаридтер полисахаридтердің гидролизінен алынады. Тамақ өнеркәсібінде қолданылады.
Олигосахаридтердің қатаң номенклатурасы өте ауыр. Олигосахаридтің атауы моносахаридтердің О-алмастырылған туындыларының түріне сәйкес түзіледі, тотықсыздандырғыш бірліктің атауына негізделген, барлық қолда бар алмастырғыштарды көрсетеді; қалпына келтірмейтін олигосахаридтер үшін номенклатура гликозидтерге ұқсас. Сызықтық олигосахаридтердің атауларында көбінесе олардың арасындағы байланыс түрін көрсете отырып, моносахарид қалдықтарының ретті санауы қолданылады.
Полисахаридтер, гликандар — молекуласында гликозидті байланысқан 10-нан артық моносахарид қалдықтары бар көмірсулар. Полисахаридтердің молек. массасы бірнеше мыңнан (ламинарин, инулин) бірнеше млн-ға дейін (гиалурон қышқылы, гликоген) жетеді. Полисахаридтерге моносахаридтердің бір ғана түрінен немесе әр түрінен құралатын целлюлоза, крахмал, хитин, пектиндік заттар, гликопротеиндер, гепарин, т.б. жатады. Полисахаридтер сілтіге төзімді, қышқылда диполимерленеді, суда жақсы ериді. П-дің биологиялық маңызы әр алуан.[1]
Полисахаридтер табиғи жоғары молекулалы қосылыстар. Полисахаридтердің жалпы формуласы (С6Н10О5)n, көптеген моносахарид молекуласының қалдықтарынан тұрады. Макромолекуладағы моносахаридтер қалдықтары полисахаридтерде де оттек "көпіршесі" арқылы жалғасқан:
...R — О — R — О — R...
Өсімдіктер мен жануарлар ағзасында ферменттердің әсерінен фотосинтез нәтижесінде түзілген моносахарид молекулалары поликонденсацияланып, полисахаридтер түзіледі:
6СО2 + 6Н2О → С6Н12О6 + 6О2
nС6Н12О6 → (С6Н10О5)n + nH2O
Полисахаридтердің маңызды өкілі — крахмал мен целлюлоза.

.


2

3 апта



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет