Бензол сақиналары конденсацияланбаған көп ядролы ароматты көмірсутектер. Дифенил тобы. Дифенилметан тобы. Үшметилметан және үшфенилметанды бояулар.
Бір бензол сақинасы бар қарапайым органикалық қосылыстардан басқа да‚ молекулаларында екі және одан да көп бензол сақиналары бар қосылыстардың қатарлары бар. Бұл сақиналар жай байланыстармен, бір немесе бірнеше көміртегі атомдары арқылы:
сондай-ақ сақиналар өзара ортақ көміртегі атомдар арқылы байланысқан болу мүмкін:
Сонымен‚ көп ядролы ароматты қосылыстарды келесі екі топқа бөлуге болады:
1 конденсирленбеген бензол сақиналары бар көп ядролы жүйелер;
2 конденсирленген бензол сақиналары бар көп ядролы жүйелер.
Конденсирленбеген бензол сақиналары бар көп ядролы жүйелер Конденсирленбеген бензол сақиналары бар көп ядролы қосылыстардағы бензол сақиналары бір-бірімен d-байланыс арқылы тікелей байланысқан болады. Бұл класс қосылыстарының қарапайым өкілінің бірі – дифенил, немесе бифенил. Оның құрылысы төмендегідей:
бифенил (дифенил)
Егер молекула ұқсас үш‚ төрт немесе бес сақинадан тұрса‚ онда қосылыс сәйкес: тер-, кватер-, квинкифенил деп аталады. Мысалы,
Дифенил формуласындағы орынбасарлардың орындарын цифрмен немесе орто –( 2,6,21,61) , мета – (3,5,31,51), пара – (4,41) сөздерімен көрсетеді.
2
12 апта
Бензол сақиналары конденсацияланған көп ядролы ароматты көмірсутектер.Нафталин және оның изомериясы мен құрылысы. Нафталиннің алыну жолдары. Физикалық және химиялық қасиеттері. Антрацен. Алыну жолдары. Физикалық және химиялық қасиеттері.
Екі немесе бірнеше ароматтық сақиналардың екі көміртек атомы болған
жағдайда конденсацияланған деп атайды. Конденсацияланған көп ядролы
ароматтық қосылыстарға екі немесе бірнеше ароматтық сақиналар өздерінің
қабырғаларымен жалғасып түзілген көмірсутектер жəне олардың
функционалды туындылары жатады.
Мысалы конденсацияланған ядролы көмірсутектер:
Нафталинді 1819ж. Гарден ашқан, құрамын анықтаған А.А.
Воскресенский (1838ж), ал құрылысын 1869ж. Эрленмейер жəне Гребе
химиялық реакция арқылы анықтаған.
Алу əдісі Нафталиннің табиғи көзі – тас көмір смоласы. Тас көмір смоласынан тек
нафталинді ғана емес, антрацен, фенантрендіде алуға болады, бірақ өте аз
мөлшерде. Ең көбі нафталин, тас көмір смоласында 5%-тен аспайды.
Нафталин негізінен жасанды жолдармен алынады.
