Дыбыс табиѓаты
жүктеу/скачать 459 Kb.
|
Лекции каз.язык (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- Ыңғайлас салалас сөйлем
| Салалас құрмалас сөйлем
Салалас құрмалас сөйлем - құрамындағы жай сөйлемдердің баяндауыштары тиянақты тұлғада келіп , өзара бір-бірімен тең дәрежеде байланысқан құрмаластың түрі. Салаластың құрамындағы жай сөйлемдер бір – бірімен бағынбай, тең дәрежеде байланысып, баяндауыштары тиянақты келіп жай сөйлемдерді жеке – жеке қолдануға болады. Салалас құрамластың құрамындағы жай сөйдемдер өзара бір – бірімен екі түрлі жолмен байланысады. Интонация арқылы мағыналарының жаңындағына қарай іргелесе байланысады. Салалас құрмаластың құрамындағы жай сөйлемдер бір – бірінен өзара жалғаулық щылаулар арқылы байланысады. Ыңғайлас мәнді да, де,та, әрі, және , мен жалғаулық шылаулар. Қарсылық мәнді бірақ, алайда , дегенмен, сонда да, әйтсе де, сөйткенмен, ал тәрізді жалғаулық шылаулар. Себеп – салдар мәнді өйткені , себебі, сол себепті, сондықтан, неге десеңіз тәрізді жалғаулық шылаулар; Талғау мәнді не, немесе, я, яки, не болмаса, я болмаса, яеи болмаса, әлде тәрізді жалғаулық шылаулар. Кезектес мәнді кейде, бірде , біресе тәрізді жалғаулық шылаулар. Салалас құрмалас сөйлемнің түрлері . Салалас құрмаластың құрамындағы жай сөйлемдер бір – бірімен өзара белгілі мағыналық қарым – қатынаста айтылады. Мағыналық қарым-қатынаста жұмсалуына қарай салалас құрмалас сөйлем мынадай алты түрге бөлінеді : Ыңғайлас салалас. Қарсылықты салалс. Себеп – салдар салалас. Ілектес салалас. Талғаулы салалас. Кезектес салалас. Ыңғайлас салалас сөйлем - құрамындағы жай сөйлемдер білдіретін ой өзара мезгілдес, бағыттас , ыңғайлас мәнде, қарым – қатынаста айтылған салаластың түрі. Ыңғайлас салалас сөйлемнің құрамындағы жай сөйлемдер бір-бірімен жалғайлық , жалғаулықсыз да байланыса береді. Мысалы: Басшы жұмысты тексерді де, ойдағы жоспардың орындалуын бағылады. Және, да, де, әрі – жалғаулықтар. жүктеу/скачать 459 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|