Дипломдық ЖҰмыс тақырыбы: «Әскери жоғары оқу орнындағы курсанттардың қызметтік іс-әрекетіне жауапкершілік қатынасын зерттеу» 6В03107 «Психология»
жүктеу/скачать 243,85 Kb.
|
Диплом дурыс Шолпан (1)
| 2.Кун - Макпартленд тесті «Мен кіммін» (Т.В. Румянцева өзгерткен).
«Мен кіммін?» әдісі ашық нысаны және (кейбір модификацияларда) жауаптар саны бар стандартталмаған өзін-өзі сипаттау болып табылады. Әдістемені 1954 жылы М.Кун мен Т.Макпартланд ұсынған және орыс тілінде бірнеше модификациясы бар. Тест Манфред Кунның өзіндік тұжырымдамасы негізінде жасалған. Әдістеменің теориялық негізі әлеуметтік рөлдер мен рөлдік мінез-құлық тұжырымдамасы болып табылады, оның шеңберінде адамның өзін-өзі осы рөлдердің тасымалдаушысы ретінде қабылдау тәсілі де белгіленеді. Бұл факт субъектілердің өзін-өзі сипаттауында көрінеді. Сонымен бірге адамның өзінің психологиялық ерекшеліктерін, әлеуметтік ортадағы ғана емес, жалпы дүниедегі орнын ой елегінен өткізуі жиі кездеседі. Демек, әдістеме тек рөлдік аспектілерді ғана емес, адамның оның тұлғасы мен оның өзегі – «Мені» туралы идеяларының барлық салаларын қамтиды. Көбінесе субъектілердің жауаптарын талдау үшін топтастырудың келесі категориялары қолданылады: топтарға жататындар, туыстық түрі, негізгі кәсіптері, мінез-құлық ерекшеліктері, тұлғааралық стиль, ұмтылыстар және т.б.\ Ішкі құрылым Жалпы алғанда, әдістеме сұрақтар, мәлімдемелер, қасиеттер тізімі немесе суреттер түріндегі формальды ынталандырушы материалды білдірмейді. Оның орнына, бос парақта субъект өзіне тән белгілердің тізімін жасап, осы сипаттамаларға деген көзқарасын білдіруі керек. Процедура түпнұсқа нұсқасы Зерттелуші 12 минут ішінде өзіне қаратылған «Мен кіммін?» деген сұраққа жиырма түрлі жауап беруі керек. Жауаптар өздігінен пайда болу ретімен берілуі керек. Содан кейін ол әрбір сапаны оң (+), теріс (-), көп мағыналы (±) деп бағалауы керек немесе бағалау қиын (?) белгісін қоюы керек. Модификация T.В. Румянцева Румянцеваның модификациясындағы әдістеменің негізгі айырмашылығы - жауаптар санын қатаң реттеудің болмауы (тақырып оларға 20-дан көп немесе одан да азын бере алады). Түсіндіру принциптері бірдей. 3.Е. Ф. Бажин, Е. А. Голынкина, М. А. Эткинда "Субъективті бақылау деңгейі "әдістемесі Бұл жеке сауалнама ішкі-сыртқы диагностикаға арналған, яғни адамның айналасында не болып жатқаны үшін жауапкершілікті өз мойнына алуға дайын болу дәрежесі. Шкаласы негізінде жасалған Дж. Роттер атындағы ғылыми-зерттеу институтында. Бехтерева және 1984 жылы бірлескен авторлармен бірге Е. Ф. Бажин жариялады. Жеке тұлғаның акт анықтамасының негізі 2 алғышарт болып табылады: 1. Адамдар өздері үшін маңызды оқиғаларды бақылауды қалай және қайда локализациялайтындығымен ерекшеленеді. Мұндай локализацияның екі полярлық түрі болуы мүмкін: сыртқы және аралық. Бірінші жағдайда, адам онымен болып жатқан оқиғалар сыртқы күштердің әрекетінің нәтижесі деп санайды — жағдай, басқа адамдар және т.б. екінші жағдайда, адам маңызды оқиғаларды өзінің іс-әрекетінің нәтижесі ретінде түсіндіреді. Кез-келген адам континуумдағы белгілі бір позициямен сипатталады, ол экстерналдан интервал түріне дейін созылады 2. Жеке адамға тән бақылау локусы кез-келген оқиғалар мен жағдайларға қатысты әмбебап болып табылады. Бақылаудың бірдей түрі сәтсіздік жағдайында және жетістіктер саласында осы тұлғаның мінез-құлқын сипаттайды және бұл әлеуметтік өмірдің әртүрлі салаларына бірдей қатысты. Адамның өзін өз іс - әрекетінің белсенді субъектісі ретінде қаншалықты сезінетінін және басқа адамдардың іс-әрекеті мен сыртқы жағдайлардың пассивті объектісі ретінде сипаттайтын жеке сипаттаманы бөліп көрсету қолданыстағы эмпирикалық зерттеулермен негізделген. Зерттеулер көрсеткендей, адамның өзін-өзі бағалауы оның субъективті бақылау түріне байланысты. Субъективті бақылаудың жалпы деңгейі төмен адамдар (сыртқы) өздерін өзімшіл, тәуелді, шешімсіз, әділетсіз, әбігер, дұшпандық, сенімсіз, шыншыл емес, тәуелсіз, ашуланшақ деп сипаттайды. Субъективті бақылаудың жоғары деңгейі бар адамдар (интерндер) өздерін, керісінше, мейірімді, тәуелсіз, шешімді, әділ, қабілетті, мейірімді, адал, тәуелсіз, мазасыз деп санайды. Бұл субъективті бақылау деңгейі адамның өз күшін, қадір-қасиетін, не болып жатқаны үшін жауапкершілікті сезінуімен, өзін-өзі құрметтеуімен және әлеуметтік жетілуімен байланысты деген гипотезаны қолдайды. Тест нәтижелерін өңдеу бірнеше кезеңнен тұрады. Бірінші кезең-төмендегі кілттің көмегімен 7 шкала бойынша "шикі" ұпайларды есептеу. УСК көрсеткіштері (шкаласы): 1. Жалпы интернационалдылық шкаласы (Io) осы шкала бойынша жоғары көрсеткіш кез келген маңызды жағдайларды субъективті бақылаудың жоғары деңгейіне сәйкес келеді мұндай адамдар өміріндегі маңызды оқиғалардың көпшілігі өздерінің іс-әрекеттерінің нәтижесі деп санайды, оларды басқара алады, сондықтан сол оқиғалар үшін және олардың қалай дамитыны үшін өз жауапкершіліктерін сезінеді олардың жалпы өмірі. Осы шкала бойынша төмен көрсеткіш субъективті бақылаудың төмен деңгейіне сәйкес келеді. Мұндай адамдар өздерінің іс-әрекеттері мен олардың өміріндегі маңызды оқиғалар арасындағы байланысты көрмейді, олардың дамуын бақылауға қабілетті деп санамайды және олардың көпшілігі басқа адамдардың іс-әрекетінің немесе әрекетінің нәтижесі деп санайды. 2.Жетістіктер саласындағы интернационалдылық шкаласы (id) осы шкала бойынша жоғары көрсеткіштер эмоционалды жағымды оқиғалар мен жағдайларды субъективті бақылаудың жоғары деңгейіне сәйкес келеді. Мұндай адамдар өздерінің өміріндегі барлық жақсылықтарға өздері қол жеткізді және болашақта да өз мақсаттарын сәтті жүзеге асыра алады деп санайды. Бұл шкала бойынша төмен көрсеткіштер адамның өзінің жетістіктерін, жетістіктері мен қуаныштарын сыртқы жағдайларға - сәттілікке, бақытты тағдырға немесе басқа адамдардың көмегіне жатқызатынын көрсетеді. 3.Сәтсіздіктер саласындағы интернационалдылық шкаласы (In) осы шкала бойынша жоғары көрсеткіштер жағымсыз оқиғалар мен жағдайларға қатысты субъективті бақылаудың дамыған сезімі туралы айтады, бұл өзін әртүрлі сәтсіздіктер, қиындықтар мен азаптар үшін кінәлауға бейімділіктен көрінеді. Төмен көрсеткіштер, субъект мұндай оқиғалар үшін жауапкершілікті басқа адамдарға жатқызуға немесе оларды сәтсіздіктің нәтижесі деп санауға бейім екенін көрсетеді. 4.Отбасылық қатынастардағы интернационалдылық шкаласы (және с) мұндағы жоғары көрсеткіштер адамның өзін отбасылық өміріндегі оқиғаларға жауапты деп санайтынын білдіреді. Төмен көрсеткіш оның өзін емес, серіктестерін отбасында туындайтын маңызды жағдайлардың себебі деп санайтынын көрсетеді. 5.Өндірістік қатынастар саласындағы интернационалдылық шкаласы (ЖК) жоғары көрсеткіш адамның өз іс-әрекетін өзінің өндірістік қызметін ұйымдастыруда, ұжымдағы қалыптасқан қатынастарда, өзінің алға жылжуында және т. б. маңызды фактор деп санайтындығын көрсетеді. төмен көрсеткіш оның сыртқы жағдайларға - басшылыққа, жолдастарға аса маңызды мән беруге бейім екенін көрсетеді жұмыс, сәттілік - сәттілік. 6.Тұлғааралық қатынастар (лар) саласындағы интернационалдылық шкаласы жоғары көрсеткіш адамның өзін басқа адамдармен бейресми қарым-қатынастарын басқаруға, өзіне деген құрмет пен жанашырлықты оятуға және т. б. қабілетті деп санайтындығын көрсетеді. сіздің қарым-қатынасыңызды серіктестеріңіздің әрекетінің нәтижесі деп санаңыз. 7.Денсаулық пен ауруға қатысты интернационалдылық шкаласы (of) жоғары көрсеткіштер, субъект өзін денсаулығына көп жауапты деп санайтынын көрсетеді: егер ол ауырса, онда ол өзін кінәлайды және қалпына келтіру оның іс-әрекетіне байланысты деп санайды. Көрсеткіші төмен адам денсаулық пен ауруды жағдайдың нәтижесі деп санайды және қалпына келтіру басқа адамдардың, ең алдымен дәрігерлердің әрекеттерінен болады деп үміттенеді. Жоғары көрсеткіштер субъектінің өзін денсаулығына көп жауапты деп санайтындығын көрсетеді: егер ол ауырса, онда ол өзін кінәлайды және қалпына келтіру оның іс-әрекетіне байланысты деп санайды. Көрсеткіштері төмен адам денсаулық пен ауруды жағдайдың нәтижесі деп санайды және қалпына келтіру басқа адамдардың, ең алдымен дәрігерлердің әрекеттері нәтижесінде болады деп үміттенеді. 4.Л. И. Вассерманның «Әлеуметтік фрустрация деңгейін диагностикалау» әдістемесі (В. В. Бойконың модификациясы). Әлеуметтік фрустрация-бұл әлеуметтік иерархиялардағы жеке тұлғаның жетістіктері мен жағдайына қанағаттанбауға байланысты психикалық шиеленістің түрі (формасы). Әлеуметтік күйзеліс адамның өмірінің осы кезеңінде қоғамда алған ұстанымдарына эмоционалды қатынасын білдіреді. Төменде өмірдің негізгі аспектілеріндегі әлеуметтік жетістіктерге қанағаттанбау дәрежесін тіркейтін сауалнама ұсынылған. Әр сұрақты оқып, ең қолайлы жауаптың бірін көрсетіңіз. 1-толығымен қанағаттанды; 2-қанағаттанарлық; 3-жауап беру қиын; 4-керісінше қанағаттанбайды; 5-толығымен қанағаттанбайды 2.2 Зерттеудің нәтижелерін талдау және интерпретациялау 1. О. В. Мухлинина "Жауапкершілік-110" көпөлшемді–функционалдық диагностикасы жүктеу/скачать 243,85 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|