Дипломдық ЖҰмыс тақырыбы: «Әскери жоғары оқу орнындағы курсанттардың қызметтік іс-әрекетіне жауапкершілік қатынасын зерттеу» 6В03107 «Психология»
ӘСКЕРИ ЖОҒАРЫ ОҚУ ОРНЫНДАҒЫ КУРСАНТТАРДЫҢ ҚЫЗМЕТТІК ІС – ӘРЕКЕТІНЕ ЖАУАПКЕРШІЛІК ҚАТЫНАСЫН ЭМПИРИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ
жүктеу/скачать 243,85 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Зерттеудің мақсаты
- Зерттеу пәні
- Зерттеу әдістемелері
- Зерттеу базасы
| 2. ӘСКЕРИ ЖОҒАРЫ ОҚУ ОРНЫНДАҒЫ КУРСАНТТАРДЫҢ ҚЫЗМЕТТІК ІС – ӘРЕКЕТІНЕ ЖАУАПКЕРШІЛІК ҚАТЫНАСЫН ЭМПИРИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ
2.1 Эмпирикалық зерттеу әдістемелерін және таңдау көлемін сипаттау Зерттеудің мақсаты: Әскери курсанттарының қызметтік іс – әрекетіне жауапкершілік қатынасын зерттеу. Зерттеудің міндеттері: 1. Әскери курсанттарының қызметтік іс – әрекетіне жауапкершілік қатынасы бойынша теориялық мәліметтерді талдау; 2. Әскери курсанттарының қызметтік іс – әрекетіне жауапкершілік қатынасын эмпирикалық зерттеу; 3.Эксперименттік зерттеу нәтижелерін математикалық – статистикалық талдау; 4.Зерттеу нәтижесін қорытындылау, ұсыныстар беру. Зерттеу пәні: Әскери курсанттарының қызметтік іс – әрекетіне жауапкершілік қатынасы. Зерттеу обьектісі: әскери курсанттар. Зерттеудің мақсатына негізделе отырып, келесі болжамдар ұсынылды: Қызметтік іс – әрекетіне жауапкершілікпен қарау әлеуметтік - психологиялық факторларға байланысты. Жеке болжамдар: Қызметтік іс – әрекетіне жауапкершілікпен қарау курсанттардың субъективті бақылау деңгейіне және әлеуметтік фрустрация деңгейіне байланысты. Зерттеу әдістемелері: 1. О. В. Мухлинина "Жауапкершілік-110" көпөлшемді–функционалдық диагностикасы 2.Кун - Макпартленд тесті «Мен кіммін» (Т.В. Румянцева өзгерткен). 3.. Е. Ф. Бажин, Е. А. Голынкина, М. А. Эткинда "Субъективті бақылау деңгейі "әдістемесі; 4. Л. И. Вассерманның «Әлеуметтік фрустрация деңгейін диагностикалау» әдістемесі (В. В. Бойконың модификациясы); Зерттеу нәтижелерін IBM Statistics 28 программасы арқылы математикалық – статистикалық өңдеу жұмысы жасалынды. Зерттеу нәтижелерінің арасындағы байланысты анықтау мақсатында Пирсон корреляция коэффициенті қолданылды. Зерттеу базасы: Радиоэлектроника және байланыс әскери инженерлік институты Сыналушылар Радиоэлектроника және байланыс әскери инженерлік институтының 4-5 курс курсанттары. Сыналушылар саны N=70. Курсанттардың жасы 21-23жас аралығы 1. О. В. Мухлинина "Жауапкершілік-110" көпөлшемді–функционалдық диагностикасы . Бұл сауалнама "жауапкершілік–70" кеңейтілген аналогы болып табылады. Диагностикалық шкалаларды қосу бұрын ескерілмеген жауапкершіліктің нақты сипаттамаларын анықтауға байланысты. Субъектінің жауапкершілікті жүзеге асыруға деген ұмтылысы екі аспект бойынша қарастырылды: аспаптық және стильдік (субъект жауапты істерді орындауға тырысады.) және мағыналы (субъект басқа адамдарды жібермеу үшін жауапты болуға тырысады). Субъектінің эмпатиясы жақын адамдарға (жақын адамдардың мәселелерін шешуге айқын эмпатия және қатысу) және басқаларға (эмоционалды эмпатия және басқаларға мүмкін болатын көмек) қатысты қарастырылды. Субъектінің болжамды мүмкіндіктері оның түйсігі (құбылыстар мен оқиғаларды кенеттен болжау қабілеті) және экстраполяция (субъектінің алдағы әрекеттер мен әрекеттерден ықтимал салдарлардың нұсқаларын Мұқият есептеуі) арқылы бағаланды. Субъектінің өзіне жауапкершілікті алуы (субъектінің өзі кінәлі болған кезде Ақтау себептерін іздеуден бас тарту). Жауапкершілікті жүзеге асырудағы қиындықтар жеке және операциялық қиындықтарға бөлінді. Орындалатын жауапты істердің тиімділігінің әл-ауқатқа, эмоционалды жағдайға және жауапты істерді орындау процесінде туындайтын қиындықтарға үлкен тәуелділігі оларды жүзеге асыруға айтарлықтай кедергі болып табылады. Субъектінің шынайылығы (шкала 22). Жоғары мән-өмірдегі субъектімен болып жатқан оқиғалардың жеткіліксіз сыни болуы, өзін-өзі безендіруге тырысу, сұрақтарға жауаптардың дұрыстығы күмән тудырады. Төмен мән-сіз өте сыншылсыз және өте шыншылсыз. Жауапкершіліктің көптеген жеке, ішінара сипаттамаларын санауға болады. Пәнге арналған нұсқаулық. Сізден жеке тұлғаңыз бен мінезіңіздің кейбір аспектілеріне қатысты бірқатар мәлімдемелерге дәйекті түрде жауап беру сұралады. Жауап беру кезінде сіздің алғашқы реакцияңыз маңызды. Сауалнамада жақсы мәлімдемелер жоқ. Олардың әрқайсысы өмір сүруге құқылы. Бір минут ішінде сіз кем дегенде 6 жауап беруіңіз керек. Жауаптарыңызды сандық өрнек түріндегі жауаптар үшін бланкке енгізіңіз. Жауаптарды бастағанда, барлық жұмысқа 15-20 минуттан аспайтынын ұмытпаңыз. Бекітудің әрбір реттік нөмірі оның сандық өрнегіндегі жауапқа қатаң сәйкес келетініне көз жеткізіңіз. 4 баллмен бағаланған бейтарап "қашан" жауабына мүмкіндігінше аз жүгінуге тырысыңыз. Сізге шынайы жауаптар мен нақты жұмыс үшін алдын-ала алғыс айтамыз. Бағалау шкаласы: Жауап "әрине, жоқ" - 1 баллмен бағаланады. Жауап " жоқ " - 2 баллмен бағаланады. "Жиі жоқ" жауабы 3 баллға бағаланады. "Қашан қалай" деген жауап 4 баллға бағаланады. Жауап "жиі иә" - 5 баллмен бағаланады. Жауап " иә " - 6 баллмен бағаланады. Жауап "әрине иә" - 7 баллға бағаланады. ДЭ – динамикалық эргикалық (ответы на вопросы 1 + 12 + 23 + 34 + 45); ДАЭ – динамикалық аэргикалық (56 + 67 + 78 + 89 + 100); МС – сопиоцентрлік мотивация (2 + 13 + 24 + 35 + 46); МЭ – эгоцентрлік мотивация (57 + 68 + 79 + 90 + 101); КО – когнитивтік мағыналылық (3 + 14 + 25 + 36 + 47); КОС – когнитивті хабардарлық (58 + 69 + 80 + 91 + 102); РП – пәндік нәтиже (4 + 15 + 26 + 37 + 48); PC – субъективті нәтиже (59 + 70 + 81 + 92 + 103); ЭС – стеникалық эмоционалдылық (5 + 16 + 27 + 38 + 49); ЭА – астениялық эмоционалдылық (60 + 71 + 82 + 93 + 104); РИ – реттеуші интерналдылық (6 + 17 + 28 + 39 + 50); РЭ – реттеуші экстерналдылық (61 + 72 + 83 + 94 + 105); ТЛ – жеке қиындықтар (7 + 18 + 29 + 40 + 51); ТО – операциялық қиындықтар (62 + 73 + 84 + 95 + 106); СИС – аспаптық стильдегі ұмтылыстар (8 + 19 + 30 + 41 + 52); CCC – мазмұндық-семантикалық ұмтылыстар (63 + 74 + 85 + 96 + 107); ИН – интуиция (9 + 20 + 31 + 42 + 53); ЭКС – экстраполяция (64 + 75 + 86 + 97 + 108); ЭБ – жақын адамдарға эмпатия (10 + 21 + 32 + 43 + 54); ЭО – басқаларға эмпатия (65 + 76 + 87 + 98 + 109); ВО – жауапкершілікті алу (11 + 22 + 33 + 44 + 55); ЛЖ – шынайылық (66 + 77 + 88 + 99 + 110). Алынған деректерді түсіндіру Жауапкершіліктің реттеуші-динамикалық компоненттері. Жауапкершіліктің динамикалық компоненті эргичность (1-шкала) және аэргичность (2-мектеп) параметрлері бойынша зерттелді. Эргичность. Жоғары мән-а субъектісі тәуелсіз, қосымша бақылаусыз, тәжірибеде бірнеше рет расталған, қиын және жауапты тапсырмаларды мұқият орындаумен сипатталады. Төмен мән-өз уәделерін орындамау, міндетті емес, бақылау қажеттілігі. Аэргичность. Жоғары мән-субъектінің шешілмеуі және міндетті .стігі, жауапты тапсырмаларды соңғы сәтке ауыстырумен, субъектінің төмен шуға төзімділігімен сипатталады. Төмен мән – жауапты тапсырмаларды орындау кезіндегі белсенділік пен тәуелсіздік. Жауапкершіліктің эмоционалды компоненті стеникалық (9 шкала) және астениялық (10 шкала) параметрлері бойынша зерттелді. Стеничность. Жоғары мән-жағымды эмоциялар немесе олардың мүмкіндіктен немесе жауапты істерді орындау кезінде пайда болуы. Төмен мән - субъектінің жағымды эмоцияларын орындау және жауапты істерді орындау перспективасы тудырмайды. Астения. Жоғары мән – қажет болған жағдайда, іске асыру барысында және жауапты істе сәтсіздікке ұшыраған кезде жағымсыз эмоциялар. Төмен мән – жауапкершілікке тәуелділік жағдайында жағымсыз эмоциялардың (ашу, қорқыныш, реніш, тітіркену) болмауы. Жауапкершіліктің реттеуші компоненті субъектінің ішкі (11 шкаласы) және сыртқы (12 шкаласы) тұрғысынан қарастырылды. Ішкі. Жоғары мән – жауапты істерді орындау кезінде субъектінің сыртқы жағдайлардан тәуелсіздігі. Төмен мән – жауапты істерден кетудің "объективті" себептерін іздеу. Сыртқы. Жоғары мән – жауапты істерді іске асыру басқа адамдарға және сыртқы жағдайларға байланысты қойылады. Төмен мән – жауапкершілікті өз мойнына алу. Жауапкершіліктің мотивациялық-семантикалық компоненттері Жауапкершіліктің мотивациялық компоненті әлеуметтік орталықтылық (3-шкала) және өзімшілдік (4-шкала) тұрғысынан қарастырылды. Әлеуметтік орталықтандыру. Жоғары мән – бұл адамдар, ұжым, қоғам арасында болғысы келетіндіктен жауапты істерді орындауда көрсетілген әлеуметтік маңызды мотивация. Міндет сезімімен, қоғамдық мүдделердің жеке мүдделерден басым болуымен байланысты Мотивация. Төмен мән – әлеуметтік маңызды мотивациядан бас тарту, жеке мотивтердің басым болуы. Өзімшілдік. Жоғары мән – жауапты істерді іске асыру процесінде өзіне назар аударуға, көтермелеу, сыйақы алуға, жеке асқынулардан, мүмкін жазадан аулақ болуға деген ұмтылыста көрінетін жеке маңызды мотивацияның басым болуы. Төмен мән – жауапты істерді орындау кезінде жеке әл-ауқатқа байланысты материалдық және идеалды ынталандырудың маңыздылығы төмен. Жауапкершіліктің когнитивті компоненті мағыналық (5-шкала) және хабардарлық (6-шкала) тұрғысынан қарастырылды. Мағынасы. Жоғары мән – жауапкершіліктің негізгі негізін, оның мәнін, сапа туралы терең және тұтас идеяны түсіну. Төмен мән – жауапкершілік сапасы туралы білім Үстірт. Хабардарлық. Жоғары мән жауапкершілікті жеткіліксіз түсіну, САПАНЫҢ бір, спецификалық емес жағына назар аудару. Төмен мән-субъект жауапкершіліктің жеке, маңызды емес белгілерін қалдырады. Жауапкершіліктің нәтижелі компоненті пәндік (7-шкала) және субъектілік (8-шкала) салаларда қарастырылды. Пәндік. Жоғары мән – ұжымдық істерді орындау кезінде субъектінің өнімділігі, жанқиярлығы және адалдығы. Төмен мән-орындалатын жұмыстың әлеуметтік сипатына байланысты жауапты істердің төмен нәтижелері. Субъективтілік. Жоғары мән-жеке басының әл-ауқатына, өзін-өзі жүзеге асыруға, жеке тұлғаның әртүрлі аспектілері мен қасиеттерін дамытуға байланысты жауапты істерді аяқтау. Төмен мән-жеке даму мен әл-ауқатқа байланысты жауапты қызмет нәтижелерінің субъектісі үшін маңыздылығы төмен. Субъектінің жауапты істерді жүзеге асырудағы қиындықтары жеке (13-шкала) және операциялық (14-шкала) болып бөлінді. Жеке қиындықтар. Жоғары мән-орындалатын жауапты істердің тиімділігінің әл-ауқатқа, эмоционалдық жағдайға үлкен тәуелділігі. Төмен мән-субъектінің эмоционалды жағдайы (көңіл-күй, мазасыздық, сенімсіздік) жауапкершілікті жүзеге асыруға кедергі емес. Операциялық қиындықтар. Жоғары мән – жауапты істерді орындау процесінде туындайтын қиындықтар оларды жүзеге асыруға айтарлықтай кедергі болып табылады. Төмен мән-жауапты тапсырмаларды орындау процесі және жазалау мүмкіндігі субъект үшін оның аяқталуына әсер ететін маңызды факторлар болып табылмайды. Субъектінің жауапкершілікті жүзеге асыруға деген ұмтылысы екі аспект бойынша қарастырылды: аспаптық-стиль (15 шкала) және мағыналық-семантикалық (16 шкала). Жәнеқұрал-стиль ұмтылысы. Жоғары мән - субъект жауапты істерді орындауға ұмтылады. Төмен мән-субъект Жауапкершіліктен аулақ және қорқады. Мотивациялық-семантикалық ұмтылыс. Жоғары мән - субъект басқа адамдарды жібермеу үшін жауапты болуға тырысады. Төмен мән-басқалардың әл-ауқатын бұзу мүмкіндігі субъектінің жауапкершілікке деген ұмтылысын тудырмайды. Субъектінің эмпатиясы жақын адамдарға (19 шкала) және айналасындағыларға (20 шкала) қатысты қарастырылды. Жақын адамдарға деген жанашырлық. Жоғары мән – жақын адамдардың мәселелерін шешуге айқын эмпатия және қатысу. Төмен мән-жақындарының сәтсіздіктеріне немқұрайлы қарау. Басқаларға жанашырлық. Жоғары мән – эмоционалды эмпатия және басқаларға қолдан келгенше көмек. Төмен мән - басқалардың проблемалары тәжірибеге себеп болмайды. Субъектінің болжамды мүмкіндіктері оның түйсігі (17 шкала) және экстраполяция (18 шкала) қабілетімен бағаланды. Түйсігі. Жоғары мән-құбылыстар мен оқиғаларды кенеттен болжау мүмкіндігі. Төмен мән - болашақты болжау бойынша түсінік жағдайлары байқалмайды. Экстраполяция. Жоғары мән-субъектінің алдағы әрекеттер мен әрекеттердің ықтимал салдарларының нұсқаларын Мұқият есептеуі. Төмен мән-әрекеттер мен мәлімдемелердегі импульсивтілік. Субъектінің өзіне жауапкершілікті алуы (21-шкала). Жоғары мән-субъектінің кінәсінен Ақтау себептерін іздеуден бас тарту. Төмен мән – Жауапкершіліктен бас тарту әрекеттері. Субъектінің шынайылығы (шкала 22). Жоғары мән-өмірдегі субъектімен болып жатқан оқиғалардың жеткіліксіз сыни болуы, өзін-өзі безендіруге тырысу, сұрақтарға жауаптардың дұрыстығы күмән тудырады. Төмен мән-сіз өте сыншылсыз және өте шыншылсыз. Жауапкершіліктің көптеген жеке, ішінара сипаттамаларының ішінен интегралды айнымалыларды санауға болады (қараңыз) ОТВ–70). Біріншіден: белсенділік, бағыт және өзін-өзі реттеу (А.и. Крупнов, 1987). Белсенділік континуумына динамикалық және нәтижелі компоненттер кірді. The бағыт континуумы – когнитивті және мотивациялық компоненттер, ал реттеуші континуум-эмоционалды және реттеуші компоненттер. Екіншіден: жеке және жеке сипаттамалар. Жеке адамдарға динамикалық, эмоционалды және реттеуші компоненттер, яғни табиғи алғышарттарға көбірек тәуелді компоненттер кірді. Жеке тұлға ретінде мотивациялық, когнитивті және нәтижелі компоненттер алынды, яғни әлеуметтік ортаға көбірек тәуелді, өзгерістерге көбірек ұшырайды. жүктеу/скачать 243,85 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|