Джек Лондон. Мартин Иден

тым қатты тартып жіберген ғой — үзіліп кетіпті. Ашаршылық пен
жоқшылыққа өзін-өзі қамамағанда, ауру да ала алмайтын еді. Денесіне
дарыған микробпен күресуге күшінің жетпегені-ау. Енді ұзынынан түсіп,
көтеріле алмай жатқаны мынау.
«Өміріңді еш қылып, өліп-тіріліп, бір кітапхана кітап жазғаннан не
мағына?—деп ол өзіне өзі сауал қойды.— Жоқ, бұл маған лайық іс емес.
Əдебиет менен, мен əдебиеттен аулақ! Енді контор кенегесін жүргізетін
болам, ай сайын жалақы алып тұрам, қауашақтай ғана тар үйде Руфьпен
өмір сүрем — жазмыш солай екен».
Екі күннен кейін Мартин бір жұмыртқа, екі тілім нан жеп, бір стакан
шай ішіп, келіп жатқан почтаны алдырды. Бірақ көзі ауырып, ешнəрсе оқи
алған жоқ.
— Маған мына хаттарды оқып беріңізші, Мария,— деді ол.— Үлкен,
қалың конверттерді ашпай-ақ қойыңыз. Стол астына тастай беріңіз.
Кішкене конверттегілерін ғана ашып оқыңыз.
— Мен білмей,— деді Мария.— Тереза біледі, ол мектепке барады.
Тоғыз жасар Тереза Сильва тілдей конвертті ашып, оқи бастады. Жазу
машинасының ақысын төлеңіз деп дігірлеген екен біреу. Мартин оған құлақ
асқан жоқ, есіл-дерті жұмыс іздеп табуда. Бір кезде құлағына мына бір сөз
caп ете түсті:
— «Қырық доллар төлейміз, егер əңгімеңізді жариялауға айрықша
право берсеңіз бізге,— деп оқыды Тереза,— əлбетте, біз ұсынған
қысқартулар мен өзгертулерге келісім беруіңіз керек...»
— Бұл қайдан, қай журналдан? Кəні, бері берші,— деп Мартин
дауыстап жіберді.
Көзінің ауырғанын ұмытып, ентелей оқыды. «Иірім» деген ертеректе
жазылған бір «үрейлі» əңгімесіне «Ақ тышқан» қырық доллар ұсыныпты.
Мартин хатты қайта-қайта оқыды. Редактор айтайын деген негізгі
ойыңызды анықтап айта алмағансыз, бірақ сол соны пікіріңіздің өзі бізге
ұнады, əңгімеңізді жариялауға əзірміз, деп турасын айтыпты. Егер
«Иірімнің» үштен бірін қысқартуға рұқсат етсеңіз, қырық доллардың чегін
кідіртпей жібереміз, депті тағы да.

Мартин қағаз, қалам алып, редакторға əңгіменің төрттен үшін
қысқартсаңыз да рұқсат, тек чегіңізді тезірек жібере көріңіз, деп жауап
қайтарды.
Тереза хат салуға жүгіріп кетті. Мартин жастыққа шалқайып жатып,
ойға шомды. Демек, өтірік емес екен ғой, «Ақ тышқан» қолжазбаны
қабылдасымен ақшасын төлейміз деп отыр.
«Иірім» үш мың сөзден тұрады. Үштің бірін шегерсе, екі мыңы қалады,
Сонда əр сөзіне екі центтен келгені ғой. Қолжазба қабылданса ақша береді
жəне əр сөзіне екі центтен төлейді деген газет сөзі рас болды! Өзі «Ақ
тышқанды» төмен қол журнал көретін. Тегі, журнал турасынан хабары жоқ
екен-ау.
«Трансконтиненталь айлығы» ең жақсы журнал деп санаушы еді, ол он
сөзге бір-ақ цент төлейді! Қомсынып жүрген «Ақ тышқаны» онан жиырма
есе қымбат төлейтін болып шықты жəне ақшасын басылып шығуын
күтпей-ақ жібере бермек! Мəссаған безгелдек!
Қысқасы, бір жағдай анықталды: енді ауруынан айыққан соң жұмыс
іздеудің керегі жоқ. Қиялында жүз қаралы əңгіме дайын жүрген,
ешқайсысы «Иірімнен» кем түспейді, əрқайсысына қырық доллардан
қойғанда да табысы қай қызметкерден кем бола қояр екен. Ұрыстан
жеңілдім деп жүргенде жеңіп шыққанын қарашы. Үміті ақталды. Жол
ашылды. «Ақ тышқаннан» кейін əңгімелерін басатын журнал көбейе
бермек. «Табысты» деген кəкір-шүкірді енді тоқтатады. Бəрібір ешкім көк
тиын төлемес еді оған. Ол жұмыс жасайды, нағыз жұмыс жасайтын
болады, бойындағы бар асыл қасиетін осыған салады. Шіркін, қазір осында
Руфь келіп, қуанышына ортақ болар ма еді, деп ойлады Мартин. Бір кезде
төсек үстінде шашылып жатқан хаттардың арасынан Руфьтің хатын тауып
алды. Ол үшті-күйлі жоқ болып кеттіңіз ғой, хабарласпағаныңызға көп күн
болды, қайда жүрсіз, деп наз айтыпты. Мартин қатты қуанып, хатты қайта-
қайта оқыды, жазуының əрбір əрпі ыстық көрінді, қойған қолын сүйді.
Жауабында тəуір деген жалғыз костюмін залогқа беріп, енді ешқайда
шыға алмай отырғанын жасырған жоқ. Ауырғанын айтты, қазір сауығып
қалдым, екі жетіден кейін (Нью-Йорктан чек келетін шама) костюмімді
алып, сол күні сіздің үйге барамын, деді.

Руфь ғашық жары сырқаттанып, төсек тартып жатқанда, екі жеті күтіп,
үйінде отыра алар болмады. Келесі күні солқылдақ арбаға отырып, Артур
екеуі келді, бұған Сильваның балалары, сол маңайдағы күллі бала-шаға
мəз-мейрам болды. Марияның зəресі ұшып кетті. Таң қаларлық
қонақтарына аңырая қарап, айнала қоршап алған балаларын шапалақпен
шартылдатып, Мария өзінің алқам-салқам болып жүргеніне сөз білмейтін
сақау тілімен кешірім өтінді. Сабын көбігі қатқан салтақ-салтақ қолдары,
алжапқыш орнына мойнына іле салған су-су жөке оның не жасап жатқанын
айтпай-ақ білдіріп тұр. Əсем киінген жастар əдемі арбадан түсе қалып,
үйіндегі кісісін сұрағанда жүрегі жарыла жаздаған Мария кісілерді
кішкентай қонақ үйіне кіргізуді де ұмытқан. Мартиннің бөлмесіне бару
үшін қонақтардың əуелі кір жуылып, буы бұрқырап, абыр-сабыр болып
жатқан ып-ыссы ас үй арқылы өтуіне тура келді. Абыржыған Мария
бөлменің есігі мен шкафтың қақпағын қалай ашып-жабудың ретін біле
алмай, бөлмеге сабынды су мен кір иісін, бұрқыраған буды қаптатты да
жіберді.
Руфь бұлаң етіп оңға, сылаң қағып солға бұрылып, оң жағына қарай
тағы ойысып барып, Мартиннің керуеті мен столының арасындағы тар
каналдан өтті. Артур епдейсіз екен, бұрыштағы куршек пен табаны салдыр-
гүлдір аударды да кетті. Бірақ бөлмеде ол көп кідірген жоқ. Жалғыз стулде
Руфь отырғасын, ағасы мен міндетімді орындадым дегендей, далаға есік
алдына шықты. Сильваның толып жатқан балалары тамаша көріп, дереу
қоршап алды оны. Осының бəрі тегін емес, бүгін бір сұмдық болар
дегендей бүкіл квартал бойындағы балалар арбаның айналасында топырлап
жүр. Мұндай əсем арба қыз ұзату тойында не біреуді жерлегенде ғана
көрініп қалатын. Бүгін бұл маңайда үйленген, қайтыс болған ешкім жоқ-ты.
Ендеше тамашалауға тұратын əдеттен өзге бір сұмдық болуға тиісті.
Мартин бұл күндері Руфьті сағынып, сарғая күткен. Махаббатшыл
жүрегі жанашыр жан іздеді, жанашыр ғана емес, хал-ахуалын терең
түсінетін сезімтал серік күтті. Бірақ ол Руфьтің мұратына ортақ болуынан
емес, тек табиғатынан өбекшіл, күйрек кісі болуынан ғана жаны ашып
жүргенін əлі ұққан жоқ. Мартин қыздың қолынан ұстап, əңгімесін айтып
отырғанда, Руфь те елжіреген, ақырын қолын қысып, көзіне жас алып,
жүдеу кескініне қарап, дəрменсіз, бақытсыз байғұс-ай деп те ойлаған.
Бірақ Мартин «Трансконтиненталь айлығынан» хат алғанда торығып
қалғанын, «Ақ тышқанның» ұсынысына қатты қуанғанын асығып-аптығып

айтқан кезде, Руфь сөзін селқос тыңдады. Айтқандарын естіп, сөз
мағынасын жақсы түсінгенімен, қуанышына да, қайғысына да ортақ болған
жоқ. Қыз, тегі, бұрынғы пікірінде екен. Журналдар мен редакторлар туралы
əңгіме ешқандай əсер етпеді оған. Тек, Мартинмен қосылатын күн қашан
туады деп ойлады да қойды. Бұл көмескі ойын өзі де анық ажырата алған
жоқ. Мартинді «орналастырсам» дегізіп жүрген де осындай күңгірт, бірақ
аналық инстинкт екенін ол байқамады. Əрине, бұл ақиқатты біреу өзіне
тура айта қалса, ол, ең алдымен, ұялар еді, екіншіден, ашуланар еді жəне
жоқ, олай емес, мен тек ғашығымның қамын ойлап жүрмін, деп жанға сөз
бермес еді. Қысқасы, Мартин өзі түскен жолдан тұңғыш мархабат
тапқанына қуанып, Руфьке сырын егіле шертті. Қыз тыңдаса да, сөзіне
құлақ аспай, тек айналасына көз жүгіртіп, көргендеріне таң-тамаша болып
селсоқ отыра берді.
Руфьтің бүгін қайыршылықпен бетпе-бет бірінші кезігуі.
Бұрын ол ғашықтық пен аштық қатар жүрсе, – романтиканың өзі деп
ойлайтын, бірақ, сол романтиканың өмірдегі кейпін əлі көрген емес.
Қалайда тап мынадай көрініс күткен жоқ еді. Ас үйден кірген күлімсі кір
иісінен жүрегі айныды. Анау сүмелек əйел күнде кір жуатын болса, қоңыс
иіс Мартинге де сіңіп кеткен шығар деп ойлады. Қайыршылық жұқпалы
дерт сықылды. Руфь айналаның кірі де Мартинге жұққандай көрді. Оның
сақал-мұрты өсіп кетуін жаратпады (қырынбағанын көріп тұрғаны осы).
Иегі мен самайындағы үрпиген түгі Сильва үйінің кірі сияқтанды, жігіттің
өзі жаратпайтын тағы кейпін есіне түсіргендей болды. Ойпырай,
Мартиннің екі əңгімесін қабылдай қоюын қарашы! Енді ол өзімдікі дұрыс
деп ұғады-ау. Сəл кідіргеңде — көніп-ақ еді, қызметке кіретін еді. Қазір ол
жазуына тағы отырар, мына кісі төзбестік жағдайда аштан-аш тұра беретін
болар.
— Не иіс бар осы үйде?—деді Руфь.
— Кірдің иісі. Мария кір жуып жатыр ғой. Мен өзім бұл иіске үйреніп
кетіппін, – деді Мартин.
— Жоқ, жоқ, онан өзге тағы бір кілкіген жаман иіс бар!
Мартин ауаны иіскеді.
— Темекі иісінен басқа түк сезбеймін.

— Е, бəсе, тап өзі. Бұ не сұмдық! Темекіні осыншалық неге көп шегесіз,
Мартин?
— Өзім де білмеймін. Қайғы ойлап, қасірет шексем, темекіні де жиі
тарта бастаймын. Ескі əдет. Бала кезімнен тартам.
— Жақсы əдет емес. Мынау бөлмеде тіпті адам дем ала алар емес қой.
— Бұған темекі кінəлі. Мен ең арзан темекі тартам. Аз ғана сабыр
етіңіз, қырық долларға чек келсін, сонан кейін періштенің алдында да
именбей шегетін шылым аламын. Қалай көресіз, жағдай жаман емес қой
деймін! Үш күн ішінде екі қолжазбам өтіп отыр! Сол қырық бес доллармен
берешегімнен түгелге жақын құтылатын шығармын.
— Екі жылдық еңбегіңіз ғой ол?
— Жоқ, бір аптаға толмайды. Анау сұрғылт тысты кітапшаға қол
жалғап жіберіңізші. Əне, ана жерде стол бұрышында жатыр.
Мартин кітапшаны ашып, ақтара бастады.
— Иə, дұп-дұрыс, айтқандай екен. «Қоңырау күмбірін» төрт күнде,
«Иірімді» екі күнде аяқтаппын. Жетісіне қырық бес доллардан келген.
Айына жүз сексен доллар! Мұншама жалақыны маған кім төлейді. Жəне
бұл тырнақалды ғана. Сізге жасау сатып алу үшін кемінде бір мың доллар
ақша керек. Сонда бес жүз доллардың жалақысы да жетпеген болар еді.
Əрине, беташарға қырық бес доллар аз емес. Бірақ жазыққа бір шығып
алайыншы. Тұрбаның бəрін будақтатам ғой.
Бұл сөз Руфьке бағанағы əңгіменің жалғасы сықылды көрінді.
— Түтініңіз онсыз да аз емес көрінеді. Мəселе темекінің сапасында
емес. Шылым шегу жалпы жаман əдет. Сіз аяғы бар тұрба немесе жүгіріп
жүрген жанартау сияқтысыз. Сұмдық-ай! Осының сұмдық екенін, Мартин-
ау, өзіңіз де білесіз ғой!
Руфьтің көздерінде махаббат мейірі мөлтілдеп толып тұрғандай еді,
Мартин оның мөлдіреген көгілдір көздеріне, сүйкімді сұлу көркіне қарап,
баяғысынша оның қасында өзін сөлекет көрді.

— Темекіні тастасаңыз деймін, мен үшін,— деді Руфь сыбырлап.
— Жарайды, тастаймын!—деді ол.— Мен сіздің қай тілегіңізді
орындамаймын, сүйіктім-ау, қымбаттым-ау!
Осы арада Руфь жігітті тағы бір ырықтағысы келіп, қобалжыды. Оның
елбеңдеп, ыңғайына жығыла беруін көріп, жазуыңызды таста десем де —
тастар еді деп ойлады. Бірақ тілінің ұшында тұрған бұл сөзін айта алған
жоқ. Бата алмады. Оның орнына басын төмен тұқыртып, жігіттің
омырауына тигізіп, сыбырлады:
— Мартин, сүйіктім, мен мұны өзім үшін емес, сіз үшін, бір сіздің
қамыңызды ойлап айтып отырмын. Шылым шегу сізге зиян. Ешкімнің,
тіпті, əдеттің де құлы болмаңыз.
— Сіздің ғана құлыңыз болайын,— деп күлді Мартин.
— Олай болса, əмірімді тыңдаңыз.
Руфь зымиян көзімен қарады оған, бірақ негізгі өтінішін айтпағанына
іштей өкінді.
— Бағынуға əзірмін, патша ағзам.
— Жақсы. Олай болса, бірінші парыз: күн сайын қырыныңыз.
Қараңызшы, екі бетімді тікеніңізбен шиедей қылып тастадыңыз.
Сонымен сөз аяғы көңілді əзіл-күлкімен тынды. Бірақ, бүгін Руфь құр
алақан емес, бір кезекке бұл да жетер деп отыр. Руфьтің заты əйел емес пе.
Мартинге темекі тартуын тастатқанына масаттанды. Келесі бір жолы
қызметке орналасуға көндірмек: айтқаныңды екі етпеймін деген өзі ғой деп
ойлады.
Руфь орнынан тұрып, бөлмені қарап шықты. Кір жаятын жіпке
қыстырып қойған жазулы қағаздарға назар аударды, төбеде асулы тұрған
велосипедті қалай сыйқырлап іліп қойғанын барып көрді, стол астында
үйіліп жатқан қолжазбаны көзі шалғанда: босқа кеткен есіл уақыт-ай деп
ойлады. Керосинкаға қатты қуанды, бірақ азық қоятын текше бос екен.
— Мына жерде түйір жоқ қой! Ах, байғұс-ай, аштан аш жатыр екенсіз

ғой.
— Азық-түлікті Марияның үйіне қоюшы едім, маған сол қолайлы,—
деп Мартин өтірік айтты.— Қорықпай-ақ қойыңыз, аш емеспін.
Нанбасаңыз — қараңыз!
Мартин шынтағын иген еді, жең астында дөгеленген тастай қатты
бұлшық еті тырсия қалды. Мұны көрген Руфь жиіркенді, сезімін
қорлағандай көрді. Бірақ жүрегі, қаны, жантəні сол бұлқынған бұлшық етті
аңсағандай жалт беру орнына жігітке жақындай түсті ол.
Мартин қысып құшақтағанда, өмірдің сырт көрінісіне ғана мəн беретін
қыз безірегендей болған еді, бірақ өмір лебі жүрегіне жылы тиген кезде
жеңдім деп қуанды да. Осындай бір сəтте Руфь Мартинді өте жақсы
көретінін түсінуші еді, себебі Мартин əлуетті қолдарымен айқара
құшақтап, құмарын баса алмай тұншықтыра қатты қысқан кезде бақыты
тасып, басы айналып кетеді. Сол мезетте əдеп бұзуы, мұраттан безуі, тіпті,
ата-ананың сөзін үнсіз аттауы дұрыс сияқты көрінетін. Əкесі мен шешесі
бұл жігітпен қосылуына қарсы еді ғой, оған ғашық болуын тіпті ар көруші
еді. Жігіттен жырақ сабыр сақтап, ақыл тоқтатып отырған шақта мұны
Руфьтің өзі де ар көреді. Бірақ Мартин жанына жақын келсе жадырап сала
береді. Ара-тұра көңілі толқып, торыққанымен, ғашық екені рас, сол
сүйіспеншіліктің тілсіз күші əрдайым ырықсыз жеңіп кете береді.
— Грипп түк емес,— деді Мартин,— рас, шамалы басым ауырады,
денем тітіркеніп тоңамын да, бірақ тропик безгегінің қасында бұл түк емес.
— Тропик безгегімен ауырып па едіңіз?—дей салды Руфь құлықсыз,
жігіт құшағынан шаттық лəззатын ала бергісі келгендей.
Ол Мартиннің жауабын енжар тыңдады, бірақ тропик безгегімен Гавайя
аралдарының бірінде алапестердің жасырын колониясында ауырып едім
дегенде, құлағы елең етті.
— Онда қалай барып едіңіз?—деді Руфь. Өз өміріне осыншама
немқұрайды қарауы қылмыс сияқты көрінді оған.
— Абайламай барып қалыппын. Алапестер ойымда да жоқ. Бір жылы
мен желкемеден қашып шыққам. Сол бойы жағалауға жүзіп жеттім де,
жасырынатын жер іздеп, арал аралап кеттім. Үш күн ұдайымен гуава

жемісін, тағы өсетін алма, банан сияқты джунгли миуасымен жан
сақтадым. Төртінші күн дегенде алдымнан жалғыз аяқ жол тап болды.
Тауға апарады екен ол, жуырда жүрген адам ізі бар. Сол соқпақ бір жерде
таудың пышақ жүзіндей қыр жотасынан асады екен. Ені үш футтан
аспайды, екі жағы құлама терең жар. Жақсы қаруланған жалғыз адам бұл
арада тұрып, жүз мың əскердің жолын бөгер еді. Арал төріне апаратын бір
ғана жол осы екен. Үш сағаттан кейін тар аңғарға жеттім, оның айналасы
тау-тау болып шөккен лава. Осы аңғарда қамыстан өрген жеті-сегіз лашық,
жеміс ағаштарын көрдім. Адамдарын көре сала қайдан келіп шыққанымды
білдім. Бір көргенде-ақ түсіне қойдым.
— Не істедіңіз?—деді Руфь шошынған Дездемонадай кірпігін түріп,
елти тыңдап.
— Не істеуші едім? Олардың бастығы тұла бойын алапес құрты жеген
бір мейірбан қарт боп шықты, бəріне корольша əмірін жүргізіп тұрған сол
екен. Осы аңғарды тауып, колония ашқан да сол көрінеді. Мұнысы заңға
қайшы. Бірақ олардың заңға қарсы тұратын мылтығы, патроны бар,
канактар шетінен мерген келеді. Қабан мен тағы мысық атып үйренген ғой.
Қашу ойыма да келген жоқ. Сонымен, Мартин Иден табаны күректей үш ай
сонда тұрған.
— Қалайша құтылдыңыз онан?
— Бір қыз себепші болмағанда, осы күнге дейін сонда жүретін едім. Ол
жартылай қытай, төрттің бірі гавай, қалған ширегі ақ нəсілді əйел екен.
Бишара, өзі өте сұлу, оқыған бала еді. Гонолулуде дүние-мүлкі миллион
тартатын бай шешесі тұратын болса керек. Мені құтқарған сол қыз.
Колонияға шешесі қаражат беріп тұрады екен, соған арқа сүйеп, мен үшін
өзін жазаламайды деп ойлаған ғой. Бірақ қайда болғаныңды айтпа, деп
менен ант алды. Антымды бұзғаным жоқ. Мінеки, аузымнан шығып
отырғаны осы. Қыз сорлыға алапестің белгісі сол кезде жаңа-жаңа түсе
бастаған. Оң қолының саусақтары тартылып, қарына түймедей ғана дақ
түскен еді. Басқа жері аман. Қазір өлген болар-ау байғұс.
— Қорықпай қалай жүрдіңіз онда? Жаман аурудың жұқпағаны қандай
жақсы болған!
— Алғашында абыржығаным рас. Бірақ жүре-бара үйреніп кеттім.

Оның үстіне бақытсыз қыз бишараны аядым, сақтану дегенді ұмыттым.
Жаны да, тəні де өте əсем қыз еді ғой ол, аурудың белгісі болар-болмас
біліне бастаған. Енді қайтып сау адам көрмесін, тағы адамның ғұмырын
кешетінін, бірте-бірте тірілей жидіп өлетінін түсінуші еді. Алапестің
сұмдығын сіз білмейсіз ғой.
— Сорлы бишара-ай!—деді Руфь сыбырлап.— Сонда да сізді босатуына
таңмын.
— Таң қалатын не бар?— деді Мартин түсінбей.
— Сізге ғашық болған ғой ол,— деді Руфь ақырын.— Турасын
айтыңызшы: ғашық болып па еді?
Кірханада жұмыс істеп, онан кейін үйден шықпай ұзақ отыруынан
күнге күйген көркінің қызылы кетіп, соңғы уақытта аштық пен аурудан
қаны солған Мартиннің беті күрең тарта бастады. Бірдеме айтайын деп
аузын аша бергенде, Руфь сөзін бөліп:
— О, жарайды, айтпай-ақ қойыңыз! Керегі жоқ!— деді күліп.
Оның күлісінен ызғар, көзінен жарқыл байқалғандай еді. Мартиннің
есіне бір кезде Тынық мұхиттың теріскейінде дауылға душар болғаны түсе
кетті. Кенет айдың көмескі салқын сəулесі түскен таудай дөңбекшіген
толқындар елестеді. Онан кейін алапестер колониясындағы қыз көрінді
көзіне. Қыз расында да сүйетін еді ғой, мені қашырып жіберуінің себебі де
сол еді деп ойлады.
— Адамгершілігі бар адам еді, мені өлімнен арашалап қалған сол,—
деді Мартин.
Кикілжің осымен басылған сияқты болған, бірақ біреудің солқылдап,
тұншығып жылағанын сезді Мартин, қараса, Руфь теріс айналып, терезеге
қарағансып тұр екен. Қыз қайта бұрылып, Мартиннің көзіне көзі түскен
кезде кескінінен жаңағы теңіз дауылының белгісі байқалмады.
— Менің бір жаман мінезім бар,— деді Руфь жалынышты үнмен,—
қалай түзелерімді білмеймін. Мен сүйемін сізді, Мартин, сондай сүйемін.
Мүмкін, бара-бара үйреніп кетермін де, бірақ бүгін сізді өткен күннің
елесінен де қызғанамын. Ал сіздің өткен өміріңіз елеске толы!... Иə, иə,

басқаша болуға тиіс емес,— деді ол жігіттің сөйлеуіне ырық бермей.—
Əне, Артур маған ишарат етіп тұр, күте-күте іші пысқан ғой. Қош бол,
қымбаттым. Темекіні ұмыттыратын порошок бар дейді,— деді Руфь есік
алдынан,— беріп жіберейін.
Руфь есікті жаба түсіп, тағы ашты.
— Сүйемін, сүйемін,— деді сыбырлап, сонан кейін кетіп қалды.
Мария Руфьті ізетпен арбасына дейін апарып салды, жол бойы киімінен
көз алған жоқ (Мария бұрын пішіні мұндай əсем киім көрмеген ғой, бəрі де
өте қонымды сұлу көрінді оған). Бір топ бала əдемі арба бұрылысқа жетіп,
көрінбей кеткенше, артынан қимай қарап тұрды. Бір кезде бəрінің назары
Марияға ауды, ол қазір кварталдағы ең бір маңызды кісі. Бірақ шырықты
бұзған өз баласы болды. Бекзадалар Марияға емес, үйіндегі пəтершіге
келгенін жұртқа жайып жіберіпті. Сонан кейін Мария таз кебінін тағы киді.
Көршілерінің бəрі осы оқиғадан кейін Мартинді көрсе, айрықша құрмет
көрсететін болды.
Марияның алдында оның беделі тіптен көтерілді. Егер əсем арбаны
дүкеншілер көрсе, Мартинге тағы үш доллар сексен бес центтің азығын
несиеге беретіні сөзсіз еді.

жүктеу/скачать 1,5 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: