Ә с I гі т I к б I л I m г. А. Кактаева философия



Pdf көрінісі
бет24/96
Дата04.12.2022
өлшемі12,84 Mb.
#54707
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   96
Байланысты:
httpkmib.netuchebnikifilosofija.g.kaktaeva-2.pdf

Болмыстыц екінші цыры: табиғат, қоғам, адам, ой- 
лар, идеялар - бәрі де, түтас алғанда, тең өмір сүреді. Ал 
өмір сүрулерінің формалары ж ағы нан алуан түрлі. Бар 
болып отырғанның бәрінің өмір сүруі және оларды ң бола 
беретіндігі дүние бірлігінің алғы ш арты болып есепте- 
леді. Әрбір ж екелеген адам н ы ң өмір қы зм еті - басңа 
адамдар үш ін жөне өзі ү ш ін де іс ж үзін д егі наңты лы
ш ындың. М ысалы, кәсіпкер адамдар өндірісті дамы- 
тып, түтынуш ылар үш ін тауар ш ы ғарады , сонда өздері 
де пайда алады. А дамдарды ң санасы, аңы л ойы , көңіл 
күйі, іш кі сезімі - бәрі де болмыс.
Болмы ст ыц уш інш і цы ры  - дүниеде өмір сүретіннің 
бәрі - наңты ш ы нды қ, бүл ш ы нды ңты ң өмір сүруінің, 
дамуының іш тей логикасы бар, ол адам санасынан на- 
ң ты түрдебейнесінтабаалады . Адамдар солн ақты ш ы н - 
дықпен санаспаған кезде, ш ындың оларға ңарсы лы ғы н 
көрсетеді. М ы салы , экол оги ялы қ м әселелер адамнын, 
ш ы ндьщ пен санаепауынан ш ығады.
Болмыс категориясы, философияның басңа катего- 
риялары сияңты дүние мен оның нақты көріністерінің 
өзарабайланыстары н, бірлігін талдап, қарасты руға мүм- 
кіндік береді.
Болмыстың негізгі түрлері:
1. Зат т ар (ден елер), процестер болмысы:
а) бірінші табиғат;
б) екінш і табиғат.
48


2. А д а м болмысы:
а) заттар дүниесіндегі адам болмысы;
б) адамның өзіндік болмысы.
3. Р ухан и болмы с:
а) ж еке адамнын, рухани болмысы;
б) қоғам ны ң рухани болмысы.
4. Ә леум ет т ік болмыс:
а) қоғамдағы ж әне тарих процесіндегі жекелеген 
адам болмысы;
б) ңоғам болмысы.
Тарихи түрғы дан келгенде адам қы зм етінің, өмір тір- 
ш ілігінің негізі - табиғат заттары мен табиғи процестер. 
Бірінш і табиғат - ол адам затқа дейін пайда болған, адам- 
дардың санасынан ты сңары ж әне тәуелсіз өмір сүреді. Ол 
теңіздер, мүхит, ормандар, ауа, ж ер, т.б. Кейін адам Ж ер 
табиғаты на қуатты да кең әрекет етуш і болып алды. Бү- 
ры н табиғатта өмір сүрмеген, адамдар өндірген заттар- 
дың, процестердің, ж ай-күйлердің түтас дүниесі пайда 
болды. К. М аркс оны "Е кінш і табиғат" деп атады. "Екін- 
ші табиғатңа" ж ататы ндар: үйлер, материалдың заттар, 
адам ойлап ш ы ғарған өсімдіктер ж әне тірі организмдер 
(табиғатта кездеспейтін). Ол жасанды табиғат. Қ азіргі за- 
манда "екінш і табиғат", өзі "бірінш і табиғаттың" туын- 
дысы болса да, басымды болды.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   96




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет