гиялыц және әлеуметтік. Биологиялыц өлшем —

Адамдар нәсілдерге бөлінеді. Әсіресе соңғы уақытта 
адамның табиғатын тану ісінде биологтар үлкен бел- 
сенділік көрсетуде. Оларға биотехнология мен этология- 
ның таңғаларлық табыстары ерекше күш беруде. Сол та- 
быстардың арқасында кейбір хайуандардың мінез-ңү- 
лыңтарына эсер етуге, тіпті олардың бірлі-жарымын дол- 
дан ңалыптастыруға мүмкіндік беретін генетикалық ме- 
ханизмдер ашылды. Осының буымен адамды да хайуан- 
дар патшалығының бір өкілі ретінде биологиялық ғы- 
лымдар шеңберінде зерттеу арқылы-аң оның барлық сы- 
рын ашуға әбден болады-мыс деген болжау айтуда. Ка-
нада философы М айкл Рьюз тек дарвинизм негізінде 
"адам туралы ж аңа ғылым" жасау ңажеттігін дәлелдеу- 
ге тырысуда. Оның ойынша адамды зерттеуші әрбір ілім, 
оның ішінде тарихи, философиялық ілімдер биология- 
лық білімнің қүрамындағы бөлімдер болып ңалуға тиіс. 
Мүндай таза биологиялың көзқарастың ңарсыластары, 
негізінен, гу манитарлық ғылымдардың өкілдері, адамта- 
биғатының әлеуметтік қүрамдас бөліктерінің ерекше ма- 
ңызын баса көрсетуге тырысады. Бірақ оны биологиялық 
компонентке ңарсы қогоды, болмаса, екеуінің арасына 
меже тартып, бір-бірінен бөліп ңарауды үлкен қате деп 
есептейді.
Ф. Энгелъстің сөзімен айтқанда, біз табиғатқа басңын- 
шылардың жеңіліске үшыраған халыңңа жасайтын үс- 
темдігіндей немесе табиғаттың сыртында түрған әлде бір 
күш тәрізденіп өктемдік жасай алмаймыз, біз, керісін- 
ше, жан-төнімізбен, ңанымыз және миымызбен табиғат- 
ңа жатамыз, соның ішіндеміз. Бірақ туған күннен бас-
тап адам бүрыннан қалыптасып қалған күрделі қоғамдық 
байланыстар жүйесінен орын алады, соның ішінде өсіп 
жетіледі, білім-тәрбие алады, сол жүйеде оның әлеумет- 
тік орны, жағдайы аныңталады. Оның адамдың қасиет- 
тері, үстайтын жолы, дүниеге көзңарасы, маңсат-тілегі, 
мінез-ңүлқы, моральдық бейнесі іштен өзімен бірге ту- 
майды, ңоғамда, басңа адамдар арасында өмір сүру бары- 
сында қалыптасады. Және бүлардың бөрі оның денесінің, 
организмінің миы мен жүрегінің, бес түрлі сезім мүше-
141

лері мен ңол-аягының, т.б. органдарының қызметінен 
тысқары бір вакуумде емес, сол қызметтің ңатысуымен 
"дененің өз бойында" туып дамиды.

жүктеу/скачать 12,84 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: