Бярпа, эенезис
58
юлдцрмяйя имкан тапмамышдылар, онларын щямин габдан
чахыр ичмяйя щаглары чатмырды, бир кянарда бойунларыны
бцкцб яйляширдиляр. Скифляр цчцн бундан тящгирамиз щеч ня
йох иди» [168, 128]. Щямин адят «Китаби-Дядя Горгуд»
епосундакы оьуз бяйляринин
Байындыр хан вя Газан Бяйин
мяълисляриня топлашмалары епизодларында юз яксини
тапмышдыр.
Гядимлярдя скифляр танрыларынын шяряфиня нящянэ бир
абидя уъалтмышдылар. Онларын мцгяддяс саныб инам йериня
чевирдикляри бу абидя бир мис габдан ибарят иди. Тутуму
чахыр щазырланан кцплярдян алты дяфя чох иди. Диварларынын
галынлыьы ися алты бармаг иди. Ичярисиня алты йцз амфор
∗
мящлулу асанлыгла йерляшдирмяк оларды. Щеродота йерли яща-
линин дилиндян алынмыш беля бир мялумат чатдырылмышды ки,
скифляр габы танрыларынын шяряфиня ох уълугларындан дцзялт-
мишдиляр. «Тарих» китабында йазылыр ки, «Ариант (ола билсин ки,
скифлярдя бу
ад Яр Ана шяклиндя иди, йяни кишилярин башчысы,
баш яр анламында) адлы скиф чарларындан бири сойдашларынын
сайыны юйрянмяк арзусуна дцшцр. О, бцтцн скифляря ямр
едир ки, щяр кяс бир ох уълуьу эятирмялидир, онун ямрини
йериня йетирмяйяни юлцм эюзляйирди.
Онда скифляр о гядяр
чох ох уълуглары эятирирляр ки, чар онлардан юзцня абидя
уъалтмаг истяйир: тапшыырыр ки, уълуглардан щямин мис габы
дцзялтсинляр» [168, 262].
Дунай чайы ятрафында, Азов, Гара дяниз, Хязяр сащилля-
риндя, Гафгаз даьларынын ятякляриндя, Итил (Волга) бойунда,
еляъя дя Кичик Асийада мяскунлашан прототцрк тайфаларынын
– скифлярин Танрынын шяряфиня уъалтдыглары абидя - нящянэ
мис габ мифик дцнйа моделини
хатырладыр вя Тцркцн бир га-
надынын - оьузларын эен йаддашында епослашмыш «улу яъдад
Оьузун тцрк нясиллярини мейдана эятирмяси» мотивиндя из-
лярини горуйуб сахлайан мифик дцнйа моделинин «тцрк-оьуз
∗
Амфор - йунанларын гядим щяъм юлчцсцдцр. Бир амфор 40 литрдир
Ийирми дюрд
мин литр