- дәріс Экстремалды жағдайларда қолданылатын шұғыл психологиялық көмек техникалары

Экстремалды жағдайда адамда төмендегідей симптомдар көрініс беруі мүмкін (Крюкова және басқалар):

• 
  сандырақ;
  
• 
  галлюцинациялар;
  
• 
  апатия;
  
• 
  мелшиіп қатып қалу;
  
• 
  қозғалыстың қозуы;
  
• 
  агрессия;
  
• 
  қорқыныш;
  
• 
  истерика;
  
• 
  мазасыз діріл;
  
• 
  жылау.
  

• 
  айналадағыларға деген парықсыздық;
  
• 
  солғындық, әлсіздік;
  
• 
  баяу, ұзақ кідірспен сөйлеу.
  

• 
  ерікті қозғалыс пен сөйлеу-тілінің күрт төмендеуі немесе мүлде болмауы;
  
• 
  сыртқы қоздырғыштарға (шуыл, жарық, шымшылау) реакцияның болмауы;
  
• 
  нақты бір қалыпта «мелшиіп қатып қалу», толық қозғалыссыздық күйі;
  
• 
  бұлшық еттердің нақты бір тобының қысымы туындауы мүмкін.
  

• 
  ыза, наразылық, ашу (кез келген, тіптен мәнсіз себептен);
  
• 
  айналадағыларды қолмен немесе қайсыбір басқа затпен соққылау;
  
• 
  сөзбен балағаттау, ұрсысу;
  
• 
  бұлшық еттің қысымы;
  
• 
  қан қысымының көтерілуі.
  

• 
  бұлшық еттердің қысымы (әсіресе бет әлпетінің);
  
• 
  жүрек соғысының жиілеуі;
  
• 
  дем алыстың жиілеуі;
  
• 
  мінез-құлқын қадағалай аламаушылық..
  

• 
  адам жылап отыр немесе жылауға дайын;
  
• 
  еріндері діріл қағады;
  
• 
  жабырқаңқылық сезімі байқалады;
  
• 
  истерикаға қарағанда қозудың белгілері байқалмайды.
  

1. 
   Сұрақ қоймаңыз, кеңес бермеңіз. Сіздің міндетіңіз – тыңдау.
   

• 
  сана сақтаулы қалады;
  
• 
  мөлшерден тыс қозу, қозғалыстардың көптігі, театрланған позалар;
  
• 
  эмоциялы қанық, жалдамдатылған сөйлеу-тілі;
  
• 
  айғайлар мен жылау.