АЛМАТЫ
АLMATY
110
НЕЗАВИСИМОСТИ
ЗА 20 ЛЕТ
ТӘУЕЛСІЗДІКТІҢ
ЖЫЛЫНДА
INDEPENDENT
IN 20 YEARS
АЛМАТЫ/АЛМАТЫ/ALMATY
ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТТЕР
GENERAL INFORMATION
ОБЩИЕ СВЕДЕНИЯ
ОСНОВНЫЕ ДОСТИЖЕНИЯ ГОРОДА
ЗА 20 ЛЕТ НЕЗАВИСИМОСТИ
РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН
По последним сведениям ученых, история со-
временного города Алматы насчитывает не
менее тысячи лет. С IX по XV век по Великому
Шелковому пути, проходившему через Илий-
скую долину, продвигались караваны. Здесь, на
торговом пути из Европы в Китай, у подножья За-
илийского Алатау, и был расположен город с раз-
витой инфраструктурой. Алматы стал одним из
торговых и сельскохозяйственных центров этого
времени.
В 1854 году на месте города было заложено
Заилийское укрепление, позднее переименован-
ное в город-крепость Верный. В середине 1855
года в Верный прибыла первая партия пересе-
ленцев из России. Рядом с укреплением нача-
лось освоение Малой станицы и татарской сло-
бодки – город вновь наполнился жизнью.
В 1918 году в Верном была установлена совет-
ская власть и город с областью вошел в состав
Туркестанской автономии (ТАССР) в составе
РСФСР. 5 февраля 1921 года было принято ре-
шение о переименовании Верного в Алма-Ату по
старинному названию местности: Алматы - с ка-
захского «Яблоневое». 3 апреля 1927 года в Алма-
Ату из Кызылорды была перенесена столица
Казахской АССР в составе РСФСР. Это событие
имело для города судьбоносное значение, а тог-
да стало мотивацией к дальнейшему интенсив-
ному расстраиванию города.
В период с 1941 года, благодаря массовой эва-
куации рабочих и заводов из европейской части
СССР во время Великой Отечественной войны,
Алма-Ата из административно-торгового пункта
с пригранично-охранным назначением и слабо-
развитой промышленностью превратилась в один
1991
10 декабря в городе Алматы подписан Закон
о переименовании Казахской ССР в Республику
Казахстан. Состоялось торжественное заседание
Верховного Совета, посвященное вступлению
в должность первого всенародного избранного
Президента Республики Н. А. Назарбаева
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ
ТӘУЕЛСІЗДІГІНІҢ 20 ЖЫЛЫНДАҒЫ
ОБЛЫСТЫҢ НЕГІЗГІ ЖЕТІСТІКТЕРІ
MAIN ACHIEVMENTS OF THE CITY
OVER THE YEARS OF INDEPENDENCE
OF KAZAKHSTAN
Ғалымдардың соңғы мәліметтері бойынша,
қазіргі заманғы Алматы қаласының мың жылдық
тарихы бар. IX-XV ғасырларда Іле алқабы
арқылы өткен Ұлы жібек жолымен керуендер
қозғалған. Мұнда Еуропа мен Қытайдың сау-
да жолында, Іле Алатауы бөктеріне дамыған
инфрақұрылымы бар қала орналасты. Алматы
сол кезеңдегі сауда және ауыл шаруашылығы
орталықтарының бірі болды.
1854 жылы қала орнына Іле бекінісі қаланды,
кейінірек ол Верный қала-бекінісі деп атауын
өзгертті. 1855 жылдың ортасында Верныйға Ре-
сейден қоныс аударушылардың алғашқы пар-
тиясы келді. Нығаюмен қатар Малая станицаны
және татар слабодасын игеру басталды – қалада
қайтадан қызу өмір басталды.
1918 жылы Верныйға кеңес билігі орнады да,
қала РСФСР құрамында Түркістан автономиясы
(ТАССР) құрамына кірді. 1921 жылы 5 ақпанда
Верныйды жердің ескі атауы бойынша Алма-
Ата деп атау туралы шешім қабылданды: Ал-
маты – қазақша «Алмалы» дегенді білдіреді.
1927 жылғы 3 сәуірде Қызылордадан РСФСР
құрамында Қазақ АССР-інің астанасы Алма-
Атаға көшірілді. Бұл оқиға қала тағдыры үшін
маңызды болды, қаланың одан әрі қарқынды да-
муына себепші болды.
1941 жылдан бастап Ұлы Отан соғысы жылда-
ры КСРО-ның еуропалық бөлігінен жұмысшылар
мен зауыттарды жаппай көшіруінің арқасында
Алма-Ата шекаралық-қорғау тағайындауы және
нашар дамыған өнеркәсібі бар әкiмшілік-сауда
пунктінен Кеңес Одағының аса ірі өнеркәсіп
орталықтарының біріне айналды. Соңғы он жыл-
да қала қарқынды дамып, кең инфрақұрылымға,
In accordance with the latest information of
scientists, the history of the modern Almaty city is
at least a thousand years. From IX to XV century
caravans were moving along the Silk Road that
passed through Ili valley. Here, on the trade route
from Europe to China, at the foot of the Trans-Ili
Alatau, there was located a city with high developed
infrastructure. Almaty was one of the commercial and
agricultural centers of that time.
In 1854 in place of the town there was laid Zailiiskiy
fortress, later renamed the fortress city Verniy. In the
middle 1855 the first group of immigrants arrived from
Russia. Next to the strengthening there was started
development of Small Cossack village and Tatar
town outskirts and the town was full of life again.
In 1918 in Verniy there was established the Soviet
power and the city with the region became a part of
the Turkestan autonomy (TASSR) in the RSFSR. On
February 5, 1921, it was decided to rename Verniy
as Alma-Ata on the ancient name of the area: Almaty
- Kazakh «Apple.» On April 3, 1927 the capital of
Kazakh ASSR within the RSFSR was transferred
from Kyzylorda to Alma-Ata. This event was crucially
important for the city, and then it was a motivation for
further intensive development of the city.
In period from 1941 thanks to the mass evacuation
of workers and factories of the European part of
USSR during World War II, from administrative and
trading center with border-guarding purpose and
poor industry Almaty turned into one of the largest
industrial centers of the Soviet Union. In the following
decades the city grew rapidly, acquiring an extensive
infrastructure, its own culture and style.
In 1993, when the country gained independence,
the city regained its original name «Almaty».
1991
The Law «On renaming Kazakh SSR into the Republic
of Kazakhstan» was signed in Almaty. The Supreme
Council held a session dedicated to the assumption
of the office by First President of Kazakhstan
N.Nazarbayev
1991
10 желтоқсанда Алматы қаласында Қазақ ССР-ін
Қазақстан Республикасы деп қайта атау туралы
Заңға қол қойылды. Жоғарғы Кеңестің
Республиканың бүкіл халқы сайлаған тұңғыш
Президенті Н.Назарбаевтың лауазымына кірісуіне
арналған салтанатты мәжілісі болды.
ОҚИҒАЛАР
111
АЙТУЛЫ
знаменательные события/ significant events
из крупнейших промышленных центров Совет-
ского Союза. Последующие десятилетия город
активно развивался, приобретал обширную ин-
фраструктуру, собственную культуру, неповтори-
мый стиль.
В 1993 году, когда страна обрела Независи-
мость, городу было возвращено его исконное
имя «Алматы».
В 1997 году Указом Президента Республики Ка-
захстан столица была перенесена в город Аста-
ну. В настоящее время город Алматы является
научным, культурным, историческим, производ-
ственным и финансовым центром страны. Со-
временный город разделен на 7 районов. Насе-
ление города составляет - 1414,0 тыс. человек.
Коэффициент рождаемости вырос с 15,7 в
1991 году до 27,7 родившихся на 1000 человек
в 2010 году.
На территории Республики Казахстан прожи-
вают около 130 представителей этноса, из них
около 120 проживают в городе Алматы. Город
многонационален: казахи составляют 731,7 тыс.
(51,0%), русские – 446,1 тыс. (31,1%), уйгуры – 81,7
тыс. (5,7%), корейцы – 27,2 тыс. (1,9%), татары –
25,8 тыс. (1,8%), украинцы – 17,2 тыс. (1,2%), азер-
байджанцы – 10,0 тыс. (0,7%), немцы – 8,6 тыс.
(0,6%), узбеки – 5,7 тыс. (0,4%), дунгане – 5,7 тыс.
(0,4%) и другие – 43,0 тыс. (3,0%).
Алматы сегодня - крупнейший город Казахста-
на. Его население составляют 1,4 млн. человек,
но при этом город занимает всего лишь 0,19%
от общей территории республики. Таким образом,
плотность заселения в мегаполисе 4 139 человек
на квадратный километр.
1991
16 декабря в городе Алматы подписан
Конституционный закон «О Государственной
независимости Республики Казахстан»
1992
Впервые проведен Всемирный курултай казахов
1993
Утвержден герб города Алматы
мәдениетке, қайталанбайтын стильге ие болды.
1993 жылы ел Тәуелсіздік алғанда қалаға ежелгі
атауы «Алматы» қайтарылды.
1997 жылы Қазақстан Республикасы Президен-
тінің Жарлығымен астана Астана қаласына
көшірілді. Қазіргі уақытта Алматы елдің ғылыми,
мәдени, тарихи, өндірістік және қаржы орталығы
болып табылады. Қазіргі заманғы қала 7 ауданға
бөлінген. Қала халқының саны 1414,0 мың адам-
ды құрайды.
Бала туу коэффициенті 1991 жылғы 15,7-тен
2010 жылы 1000 адамға ұлғайды.
Қазақстан Республикасы аумағында 130-
ға жуық ұлыс өкілдері тұрады, оның 120-дайы
Алматы қаласында тұрады. Қала көпұлтты:
қазақтар 731,7 мың (51,0%), орыстар – 446,1 мың
(31,1%), ұйғырлар – 81,7 мың (5,7%), кәрістер – 27,2
мың (1,9%), татарлар – 25,8 мың (1,8%), украиндер
– 17,2 мың (1,2%), әзірбайжандар – 10,0 мың (0,7%),
немістер – 8,6 мың (0,6%), өзбектер – 5,7 мың
(0,4%), дүнгендер – 5,7 мың (0,4%) және басқалар
– 43,0 мың (3,0%).
Алматы – бүгін Қазақстанның ірі қаласы.
Халқының саны 1,4 млн. адамды құрайды, бірақ
соған қарамастан қала республиканың жалпы
аумағының 0,19% ғана құрайды. Осылайша,
мегаполисте тұрғындардың орналасу тығыздығы
шаршы шақырымға 4 139 адамнан келеді.
In 1997, in accordance with the Decree of the
President of the Republic of Kazakhstan, Astana
became the capital of the country. Today, Almaty is
a scientific, cultural, historical, industrial and financial
center of the country. The modern city is divided into
7 regions. The city's population is 1414.0 thousand
people.
The birth rate rose from 15.7 in 1991 to 27.7 births
per 1000 people in 2010.
There are about 130 representatives of ethnic
groups including 120 living in Almaty, on the territory
of Kazakhstan. The city is multinational. The Kazakhs
make 731,7 thousand (51.0%), Russians — 446.1
thousand (31.1%), Uighurs — 81.7 thousand (5.7%),
Koreans — 27.2 thousand (1.9%), Tatars — 25. 8
thousand (1.8%), Ukrainians — 17,2 thousand (1.2%),
Azerbaijanis – 10.0 thousand (0.7%), Germans — 8.6
thousand (0.6%), Uzbeks — 5.7 thousand (0.4%),
Dungans — 5.7 thousand (0.4%) and others — 43.0
thousand (3.0%).
Today, Almaty is the largest city in Kazakhstan. Its
population is 1.4 million people, but the city occupies
only 0.19% of the total territory of the republic. Thus,
the population density in the city is 4139 people per
square kilometer.
1991
The Constitutional Law «On the state independence
of Kazakhstan» was signed in Almaty on December 16
1992
The First World Kurultai of Kazakhs was held
1993
The Emblem of Almaty was approved
1991
16 желтоқсанда Алматы қаласында «Қазақстан
Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі
туралы» Конституциялық заңға қол қойылды.
1992
Бірінші рет Дүниежүзі қазақтарының құрылтайы
өткізілді.
1993
Алматы қаласының елтаңбасы бекітілді.
112
НЕЗАВИСИМОСТИ
ЗА 20 ЛЕТ
ТӘУЕЛСІЗДІКТІҢ
ЖЫЛЫНДА
INDEPENDENT
IN 20 YEARS
АЛМАТЫ/АЛМАТЫ/ALMATY
ЭКОНОМИКАСЫ / ЭКОНОМИКА / ECONOMY
ЭКОНОМИКА
В авангарде всех преобразований, происходив-
ших за годы независимости в республике, стоит
город Алматы, в историю которого золотыми бук-
вами вписаны слова Первого Президента стра-
ны, который назвал Алматы – «золотой колыбе-
лью Независимости».
Современный Алматы - это крупный образова-
тельный, финансовый, туристский и культурный
центр страны.
ВАЛОВЫЙ РЕГИОНАЛЬНЫЙ ПРОДУКТ
Алматы занимает первое место по объему про-
изводства валового внутреннего продукта Ка-
захстана. Сегодня на экономику города прихо-
дится 18% всего валового внутреннего продукта
страны. По итогам 2010 года ВВП города Алма-
ты составил 3923 млрд. тенге, намного опере-
див по данному показателю отдельные области
страны.
ПРОМЫШЛЕННОСТЬ
Алматы достиг роста объемов промышленной
продукции с 1,4 млрд. тенге в 1993 году до 430,4
млрд. тенге в 2010 году, а всего за годы незави-
симости выпущено продукции почти на 3 трлн.
тенге.
Не являясь промышленным регионом, Алматы
входит в пятерку индустриальных лидеров рес-
публики, имеющих наиболее развитую обраба-
тывающую промышленность. При этом в структу-
ре обрабатывающей промышленности основной
удельный вес занимает производство пищевых
продуктов (80,8 %). За последнее время прирост
в данной отрасли составляет в 10-15%.
В настоящее время в рамках Карты индустриа-
лизации в городе Алматы в 2010 и 2011-х годах
реализовано девять проектов на общую сумму
36,5 млрд. тенге. В их числе проекты такие, как
производство сложнейших фармацевтических
препаратов, производство средств радиосвязи,
строительных материалов, производство про-
дуктов питания и т. д.
1996
16 декабря в Алматы открыт монумент
Независимости.
1997
10 октября – Президент выступил с первым
ежегодным Посланием народу Казахстана
«Казахстан-2030. Процветание, безопасность
и улучшение благосостояния всех казахстанцев»
ЭКОНОМИКАСЫ
Республикада тәуелсіздік жылдары болған
барлық қайта құрулар басында Алматы қаласы
тұр, оның тарихына алтын әріптермен елдің
Тұңғыш Президентінің Алматыны «Тәуелсіздіктің
алтын бесігі» деп атаған сөзі жазылды.
Қазіргі Алматы – бұл елдің ірі білім беру, қаржы,
туристік және мәдениет орталығы.
ЖАЛПЫ ӨҢІРЛІК ӨНІМ
Алматы Қазақстанның жалпы ішкі өнімін
шығару көлемі бойынша бірінші орын алады.
Бүгін қала экономикасына елдің барлық жалпы
өнімінің 18% тиесілі. 2010 жылдың қорытындысы
бойынша Алматы қаласының ЖІӨ елдің жеке-
леген облыстарын аталған көрсеткіш бойынша
біраз басып озып, 3923 млрд. теңгені құрады.
ӨНЕРКӘСІП
Алматы өнеркәсіп өнімдері көлемінің артуы
1993 жылғы 1,4 млрд. теңгеден 2010 жылы 430,4
млрд. теңгеге дейін жетті, ал тәуелсіздік жылда-
ры 3 трлн. теңгеге өнім шығарылды.
Өнеркәсіптік
өңір
болып
табылмаса
да, Алматы анағұрлым дамыған өңдеуші
өнеркәсібі бар республиканың индустриалдық
көшбасшыларының бестігіне кіреді. Бұл ретте
өңдеуші өнеркәсіп құрылымында тамақ өнімдері
негізгі үлес салмағына (80,8 %) ие. Соңғы уақытта
аталған салада өсім 10-15 %-ды құрайды.
Қазіргі уақытта Индустрияландыру картасы
шеңберінде Алматы қаласында 2010 және 2011
жылдары жалпы сомасы 36,5 млрд. теңгеге тоғыз
жоба жүзеге асырылды. Олардың қатарында аса
күрделі фармацевтикалық препараттар өндірісі,
радиобайланыс құралдары өндірісі, құрылыс
материалдары, тамақ өнімдері өндірісі және т.б.
бар.
ECONOMY
At the forefront of all the transformations that have
taken place since independence period in the republic.
Almaty city in the history of which there are inscribed
in golden letters the words of the First President of
the country who called Almaty the «golden cradle of
Independence.»
Today Almaty is a major educational, financial,
tourist and cultural center.
GROSS REGIONAL PRODUCT
Almaty ranks first in terms of gross domestic product
of Kazakhstan. Today 18% of the gross domestic
product accounts for the economy of the city. In 2010
the GDP of Almaty city was 3923 billion tenge which
was the best indicator in the country.
INDUSTRY
Almaty achieved growth of industrial output from 1.4
billion tenge in 1993 to 430,4 billion tenge in 2010,
and all the years of independence it produced goods
almost to 3 trillion tenge.
Being a non-industrial area, Almaty is one of five
industrial leaders of the republic, with the most
advanced manufacturing industries. Meanwhile
the main share of food production (80.8%) is in the
structure of manufacturing industry . In recent years,
the growth rate in this industry makes 10-15%.
Presently, within the industrialization program of
Almaty city in 2010 and 2011 there were implemented
nine projects totaling 36.5 billion tenge. These
include such projects as the production of complex
pharmaceuticals, radio equipment, construction
materials, food, etc.
1996
The Monument of Independence was opened in Almaty
on December 16
1997
The President delivered his first annual Address to
the Nation “Kazakhstan – 2030. Prosperity,Security
and Improvement of Well-being of Kazakhstan Citizens”
on October 10
1996
16 желтоқсанда Алматыда Тәуелсіздік монументі
ашылды.
1997
10 қазан – Президент Қазақстан халқына бірінші
жыл сайынғы «Қазақстан-2030. Барлық
қазақстандықтардың өркендеуі,
қауіпсіздігі және әл-ауқатының артуы»
атты жолдауын жариялады.
ОҚИҒАЛАР
113
АЙТУЛЫ
знаменательные события/ significant events
1134,4
1125,8
1111,7
1120,1
1130,4
755,0
1175,2
1247,9
1324,7
1391,1
1414,0
1435,4
2011
2009
2005
2001
1997
1993
2010
2007
2003
1999
1995
1991
3923,4
млрд. теңге
2,1 млрд.
теңге
2010
1993
1999
2010
14
6,3
1997
10 декабря – подписан Указ Президента
Республики Казахстан Н. А. Назарбаева
«О переносе столицы Казахстана
из Алматы в Астану».
1997
The Decree of President N. Nazarbayev
“On moving the capital of Kazakhstan from Almaty
to Astana” was signed on December 10
1997
10 желтоқсан – Қазақстан Республикасының
Президенті Н.Ә. Назарбаев «Қазақстанның
астанасын Алматыдан Астанаға ауыстыру
туралы» Жарлыққа қол қойды.
Жалпы халық саны (мың адам)
Общая численность населения (тыс. человек)
The total population number (thousand people)
ІӨӨ (ішкі өңірлік өнім)
ВРП (Внутренний региональный продукт)
GDP (Gross Domestic Product)
Жұмыссыздық деңгейі
Уровень безработицы
The unemployment rate
114
НЕЗАВИСИМОСТИ
ЗА 20 ЛЕТ
ТӘУЕЛСІЗДІКТІҢ
ЖЫЛЫНДА
INDEPENDENT
IN 20 YEARS
АЛМАТЫ/АЛМАТЫ/ALMATY
10
МЛН. М
2 /
MILLION М
2
1991-2010
1997
Построен Дворец студентов в КАЗГУ
им. Аль-Фараби
1998
Открытие международного кинофестиваля
«Евразия»
1999
Открытие ретро-фестиваля «Алматы –
Моя первая любовь»
1997
The Palace of Students was built in the Al-Farabi
Kazakh State University
1998
Opening of “Eurasia” International Film Festival
1999
Opening of “Almaty – My First Love” retro festival
the retro-festival.
1997
Әл-Фараби атындағы ҚазМУ-де Студенттер сарайы
салынды.
1998
«Еуразия» халықаралық кинофестивалінің ашылуы.
1999
«Алматы – Моя первая любовь» рето-фестивалінің
ашылуы
ТҰРҒЫН ҮЙ ҒИМАРАТТАРЫН ПАЙДАЛАНУҒА БЕРУ
(пайдалануға берілді)
ВВОД ЖИЛЫХ ЗДАНИЙ (введено в эксплуатацию)
COMMISSIONING OF HOUSING (put into service)
ОҚИҒАЛАР
115
АЙТУЛЫ
знаменательные события/ significant events
ИНВЕСТИЦИИ
Город Алматы имеет высокую инвестиционную
привлекательность, что подтверждается высоки-
ми объемами инвестиций в основной капитал. На
город приходится 8% инвестиций по стране, при
том, что он не является сырьевым регионом.
В целом, с 1998 года объем инвестиций в ка-
питальное строительство по городу вырос в 6,8
раз, чему способствовала реализация крупных
инвестиционных проектов в области жилищного
строительства.
МАЛЫЙ И СРЕДНИЙ БИЗНЕС
Малый и средний бизнес - это основная фунда-
ментальная и стратегическая основа экономики
города Алматы. По последним данным, более
73,9 тысяч субъектов предпринимательства
действуют в Алматы. Причем из них свыше 58 ты-
сяч – индивидуальные предприниматели. В сфе-
ре малого и среднего бизнеса города занято 352
тысячи алматинцев. Сегодня сектор МСБ дает
в городскую казну более половины всех налого-
вых поступлений, в этой сфере работает каждый
третий трудоспособный горожанин.
Выпуск продукции субъектами малого и сред-
него бизнеса с 2005 года вырос с 354 млрд. до
1819 млрд. тенге в 2010 году, то есть в 5,7 раз.
ИНФРАСТРУКТУРА
За годы Независимости город Алматы не толь-
ко получил новые архитектурные черты, но и
приобрел новый характер современного мегапо-
лиса.
В городе построены современные комфорта-
бельные отели люкс-класса; торговые центры
и гипермаркеты; торгово-развлекательные цен-
тры мирового уровня. Особой гордостью горо-
да является комплекс деловых центров, таких
как «MАRIOTТ» и «Нурлы Тау», расположенных
вдоль проспекта Аль-Фараби.
Современный город Алматы - крупный узел
автомобильного, железнодорожного и авиаци-
1999
В городе Алматы создан первый в стране
бизнес-инкубатор
2001
Впервые в Казахстане в городе Алматы
были построены Дом ветеранов и
социальный жилой дом для ветеранов
ИНВЕСТИЦИЯ
Алматы қаласының жоғары инвестициялық
тартымдылығы бар, бұл негізгі капиталға жоғары
инвестиция көлемімен расталады. Қалаға еліміз
бойынша инвестицияның 8%-ы бөлінеді, әрі ол
шикізат өңірі болып табылмайды.
Жалпы 1998 жылдан қала бойынша күрделі
құрылысқа инвестиция көлемі 6,8 есе өсті, бұл
тұрғын үй құрылысы саласында инвестициялық
жобалардың жүзеге асырылуына ықпал етті.
ШАҒЫН ЖӘНЕ ОРТА БИЗНЕС
Шағын және орта бизнес – бұл Алматы қаласы
экономикасының негізгі іргелі және стратегиялық
негізі. Соңғы деректер бойынша Алматыда 73,9
мыңнан артық кәсіпкерлік субъектісі әрекет
етеді. Олардың 58 мыңнан астамы – жеке
кәсіпкерлер. Қаланың шағын және орта бизнес
саласында 352 мың алматылық жұмыс істейді.
Бүгінде ШОБ секторы қала қазынасына барлық
салық түсімдерінің жартысынан көбін береді,
бұл салада әрбір үшінші еңбекке жарамды қала
тұрғыны жұмыс істейді.
Шағын және орта бизнес субъектілерінің
өнімдер шығаруы 2005 жылғы 354 млрд. теңгеден
2010 жылы 1819 млрд. теңгеге дейін, яғни 5,7 есе
өсті.
ИНФРАҚҰРЫЛЫМЫ
Тәуелсіздік жылдары Алматы қаласы жаңа
сәулеттік келбетке ғана емес, қазіргі заманғы
мегаполистің жаңа сипатына да ие болды.
Қалада қазіргі заманғы жайлы люкс класты
қонақ үйлер; сауда орталықтары мен гипермар-
кеттер; әлемдік деңгейдегі сауда-ойын-сауық
орталықтары салынды. Әл-Фараби даңғылы
бойына орналасқан «MАRIOTТ» және «Нұрлы
Тау» сияқты іскерлік орталықтары кешені
қаланың ерекше мақтанышы болып табылады.
Қазіргі заманғы Алматы – автомобиль, теміржол
және авиациялық қатынастың ірі торабы, онда
екі теміржол вокзалы, әуежай, автовокзал
INVESTMENTS
Almaty city has a high investment attractiveness
proved by major volume of investments in fixed assets.
8% of the investments in the country are accounted
for the city although it is not a raw commodity region.
Generally, since 1998 investments volume in capital
construction in the city increased 6,8 times, due to
implementation of major investment projects in the
housing sphere.
SMALL AND MEDIUM BUSINESS
Small and medium-sized business is the main
fundamental and strategic framework for the economy
of Almaty city. According to the recent information,
more than 73.9 thousand enterprises are functioning
in Almaty. Besides, over 58 thousand are individual
entrepreneurs. 352 thousand residents of Almaty
are employed in the sphere of small and medium
business. Today, the SME sector makes more than
half of all tax revenues to the city budget, every third
citizen works in this area.
Output of products provided by subjects of small
and medium businesses since 2005 grew from 354
billion to 1819 billion tenge in 2010, that is 5.7 times.
INFRASTRUCTURE
During the years of Independence Almaty city,
received not only new architectural features, but also
acquired a new character of the modern metropolis.
In the city there were built modern and comfortable
luxury hotels, shopping malls and hypermarkets,
shopping centers of world-class. A special pride of
the city is a complex of business centers, such as
«MARIOTT» and «Nurly Tau», located along the Al-
Farabi avenue.
Today, Almaty city is the great traffic centre of
road, rail and air links, it has two railway stations, an
airport, a bus terminal. Megalopolis serves as a major
transport and aviation crossroads in Central Asia.
Now a large number of transit routes, which connect
northern and southern, eastern and western parts of
the Eurasian continent, runs through the city.
1999
The first in the country business incubator
was established in Almaty
2001
The House of Veterans and social house for
veterans were built in Almaty for the first time
in Kazakhstan history
1999
Алматы қаласында елдегі алғашқы бизнес-
инкубатор құрылды.
2001
Қазақстанда алғаш рет Алматы қаласында
ардагерлер үшін Ардагерлер үйі мен әлеуметтік
тұрғын үй салынды
116
НЕЗАВИСИМОСТИ
ЗА 20 ЛЕТ
ТӘУЕЛСІЗДІКТІҢ
ЖЫЛЫНДА
INDEPENDENT
IN 20 YEARS
АЛМАТЫ/АЛМАТЫ/ALMATY
онного сообщения, в нем расположены два же-
лезнодорожных вокзала, аэропорт, автовокзал.
Мегаполис выполняет роль крупного транспорт-
ного и авиационного перекрестка в Центрально-
Азиатском регионе.
Через город проходит большое количество
транзитных маршрутов, соединяющих между со-
бой северную и южную, восточную и западную
части Евразийского континента.
За годы независимости введено в действие
20 развязок, строится Восточная объездная до-
рога, начато строительство дополнительных де-
вяти развязок. В текущем году будет запущена
первая линия Алматинского метрополитена.
В начале 2011 года создан первый в мегаполи-
се муниципальный автобусный парк, уже приоб-
ретены 200 современных автобусов, работающих
на сжатом природном экологически чистом газе.
ЭНЕРГЕТИЧЕСКИЙ КОМПЛЕКС
В первые годы независимости Казахстана раз-
витие систем тепло-водо-энергообеспечения
практически не осуществлялось, что было свя-
зано с недостатком финансовых ресурсов.
Начиная с 2005 года развитию этой сферы уде-
ляется приоритетное внимание.
За годы независимости в городе построено
10 энергетических подстанций. Построены и
реконструированы 3 крупных котельных «Ор-
бита», «Кокжиек», «Вокзальная», которые по-
зволили значительно улучшить теплоснабже-
ние города.
Последние 5 лет большое внимание уделяется
развитию распределительных и магистральных
тепловых сетей, реконструировано 83 киломе-
тра, что позволило значительно обновить имею-
щийся фонд, уменьшить потери тепла и сокра-
тить число аварий.
За последние 3 года построено 145 километров
электрических сетей.
2002
25 апреля в городе Алматы прошел первый
Евразийский медиа-форум, в котором выступили
Президент Республики Казахстан Н. А. Назарбаев
2003
Создана специальная экономическая зона
«Парк информационных технологий»
2003
Открытие кинофестиваля «Звезды Шакена»
орналасқан. Мегаполис Орталық Азия өңірінде ірі
көлік және авиациялық қиылыс рөлін атқарады.
Қала арқылы өзара Еуразиялық континенттің
солтүстік және оңтүстік, шығыс және батыс
бөлігін біріктіретін транзиттік маршруттар өтеді.
Тәуелсіздік жылдары 20 жолайрығы іске
қосылды, Шығыс айналма жолы салынуда,
қосымша тоғыз жолайрығы құрылысы бастал-
ды. Ағымдағы жылы Алматы метрополитенінің
алғашқы желісі іске қосылмақ.
2011 жылдың басында мегаполисте бірінші
муниципалдық
автобус
паркі
құрылды,
сығымдалған табиғи экологиялық таза газбен
жұмыс істейтін 200 қазіргі заманғы автобус са-
тып алынды.
ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ КЕШЕН
Қазақстанның тәуелсіздігінің алғашқы жылда-
ры жылу-су-энергиямен қамтамасыз ету жүйесін
дамыту жүзеге асырылған жоқ, бұл қаржы
ресурстарының жеткіліксіздігімен байланысты.
2005 жылдан бастап осы саланың дамуына ба-
сым көңіл бөлінеді.
Тәуелсіздік жылдары қалада 10 энергетикалық
шағын станция салынды. 3 ірі «Орбита»,
«Көкжиек», «Вокзальная» қазандықтары салы-
нып, қайта жаңғыртылды, бұл қаланың жылумен
жабдықталуын едәуір жақсартты.
Соңғы 5 жылда тарату және магистральды
жылу тораптарын дамытуға көңіл бөлінеді, 83
шақырым қайта жаңғыртылды, бұл қолдағы
қорды біраз жаңартуға, жылу шығынын азайтуға
және апаттар санын қысқартуға мүмкіндік берді.
Соңғы 3 жылда 145 шақырым электр желісі са-
лынды.
Now a large number of transit routes, which connect
northern and southern, eastern and western parts of
the Eurasian continent, run through the city.
During the years of independence there have been
enacted 20 interchanges; the Eastern bypass road
is constructed. The construction of additional nine
interchanges was started. The first line of Almaty
subway will be launched this year.
At the beginning of 2011 there has been created the
first municipal bus fleet in the city; 200 modern buses
fueled by compressed natural gas were already
purchased.
ENERGY
In the early years of Kazakhstan's independence
the heat-water-energy supply practically was not
developed due to lack of financial resources.
Starting from 2005, the development of this sphere
was of the priority.
During the years of independence in the city there
were built 10 power substations, constructed and
reconstructed 3 large boilers «Orbit», «Kokzhiek»,
«Vokzalnyi», which significantly improved heat supply
system of the city.
For the recent 5 years, special attention was paid to
development of distribution and heating main lines. 83
km of lines have been already reconstructed, which
allows to upgrade the existing fund and reducing heat
losses as well as to reduce the number of accidents.
In recent 3 years, 145 kilometers of power networks
were built.
2002
The First Eurasian Media Forum took place in
Almaty on April 25. President of the country
N. Nazarbayev addressed the participants of the event
2003
“Park of Innovative Technologies” Special
Economic Zone was established
2003
Opening of the first film festival “Stars of Shaken”
2002
25 сәуірде Алматы қаласында бірінші Еуразия
медиа-форумы өтті, онда Қазақстан
Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаев
сөз сөйледі.
2003
«Ақпараттық технологиялар паркі» арнайы
экономикалық аймағы құрылды.
2003
«Шәкен жұлдыздары» кинофестивалінің ашылуы.
ОҚИҒАЛАР
117
АЙТУЛЫ
знаменательные события/ significant events
2962,6 млрд./billion
теңге/тенге/tenge
10 млн./мillion
теңге/тенге/tenge
1991
1991-2010
0
1991
1992-2010
27
2006
По инициативе Главы государства, озвученной
на конгрессе финансистов (2004 год) принят
Закон «О Региональном финансовом центре
города Алматы».
2006
В городе Алматы открыт мемориал
«Тәуелсіздік таңы», посвященный
участникам декабрьских событий
90%
85%
2010
1991
2006
On the initiative of the President of Kazakhstan
put forward at the congress of financiers in 2004, the Law
“On the regional financial center of Almaty” was adopted
2006
“TauelsizdikTany” (“Dawn of Independence”)
memorial was opened in Almaty in memory
of the participants of the December events
2006
Қаржыгерлер конгресінде (2004 жылы) айтылған
Мемлекет басшысының бастамасымен «Алматы
қаласының өңірлік қаржы орталығы туралы»
Заң қабылданды.
2006
Алматы қаласында желтоқсан оқиғаларына
арналған «Тәуелсіздік таңы» мемориалы ашылды.
ЖАҢА САЛЫНҒАН ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ
ОБЪЕКТІЛЕРІНІҢ САНЫ
КОЛИЧЕСТВО ПОСТРОЕННЫХ ОБЪЕКТОВ
ЗДРАВООХРАНЕНИЯ
THE NUMBER OF CONSTRUCTED HEALTHCARE FACILITIES
ҚАЛАНЫҢ АУЫЗ СУМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУІ
ОБЕСПЕЧЕННОСТЬ ПИТЬЕВОЙ ВОДОЙ
DRINKING WATER SUPPLY
ӨНЕРКӘСІП ӨНДІРІСІНІҢ КӨЛЕМІ
ОБЪЕМ ПРОМЫШЛЕННОГО ПРОИЗВОДСТВА
INDUSTRIAL OUTPUT
118
НЕЗАВИСИМОСТИ
ЗА 20 ЛЕТ
ТӘУЕЛСІЗДІКТІҢ
ЖЫЛЫНДА
INDEPENDENT
IN 20 YEARS
АЛМАТЫ/АЛМАТЫ/ALMATY
2007
23 апреля проведен первый международный
инвестиционный форум, организованный РФЦА
и агентством ViIPromotion
2008
В городе Алматы создан новый
Алатауский район
4
1991
1992-2010
51
2010
1991
87
16
2007
The first international investment forum organized
by the Regional Financial Center of Almaty
and VilPromotion agency was held on April 23
2008
A new district titled Alatau district was
established in Almaty
2007
23 сәуірде АӨҚО мен ViIPromotion агенттігі
ұйымдастырған бірінші халықаралық
инвестициялық форум өткізілді.
2008
Алматы қаласында жаңа Алатау ауданы құрылды.
ЖАҢА САЛЫНҒАН МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ТӘРБИЕЛЕУ МЕН
ОҚЫТУ ОБЪЕКТІЛЕРІНІҢ САНЫ
КОЛИЧЕСТВО ПОСТРОЕННЫХ ОБЪЕКТОВ ДОШКОЛЬНОГО
ВОСПИТАНИЯ И ОБУЧЕНИЯ
THE NUMBER OF CONSTRUCTED PRESCHOL EDUCATION
FACILITIES
ТЕХНИКАЛЫҚ ЖӘНЕ КӘСІПТІК БІЛІМ
БЕРУ МЕКЕМЕЛЕРІНІҢ САНЫ (ТжКБ)
КОЛИЧЕСТВО ЗАВЕДЕНИЙ ТЕХНИЧЕСКОГО И
ПРОФЕССИОНАЛЬНОГО ОБРАЗОВАНИЯ (ТиПО)
THE NUMBER OF CONSTRUCTED VOCATIONAL AND TECHNICAL
EDUCATION FACILITIES
ОҚИҒАЛАР
119
АЙТУЛЫ
знаменательные события/ significant events
ОБРАЗОВАНИЕ
Город Алматы является крупным образователь-
ным центром страны. Здесь внедряются новые
технологии обучения, требующие использования
мультимедийных кабинетов, новые обучающие
программы и технологии.
В 2010 году расходы бюджета на образование
составили 338,7 млрд. тенге, с ростом к 2005 году
в 3,1 раза.
В настоящий момент наблюдается ежегодный
рост количества дошкольных организаций обра-
зования, соответственно, и увеличение числен-
ности воспитанников дошкольных организаций.
Так, на 1 октября 2011 года их численность со-
ставила 41,4 тыс. детей против 20,5 тыс. детей в
2000 году (на 1 октября 2010 год – 38,2 тыс. детей).
За годы независимости уже построены 93 дет-
ских сада, в том числе за последние пять лет
построено рекордное количество – 19 детских
учреждений. А в последние два года по реализа-
ции государственного заказа введено в действие
66 детских учреждений, частной и государствен-
ной формы собственности.
В сфере среднего образования за 20 лет по-
строены 35 школ на 30 тыс. ученических мест,
в том числе с 2007 по 2011 годы 13 объектов.
2008
Построен международный аэропорт и
новая взлетно-посадочная полоса для
приема воздушных судов всех типов
БІЛІМ БЕРУ
Алматы қаласы елдің ірі білім орталығы болып
табылады. Мұнда мультимедиялық кабинеттерді,
жаңа оқу бағдарламалары мен технологияларын
пайдалануды талап ететін жаңа оқыту техноло-
гиялары енгізілуде.
2010 жылы білім саласына бюджет шығыстары
338,7 млрд. теңгені құрады, 2005 жылмен
салыстырғанда 3,1 есе өсті.
Қазіргі сәтте мектепке дейінгі білім беру
ұйымдары санының жыл сайын өсуі байқалады,
сондай-ақ соған сәйкес мектепке дейінгі
ұйымдарда тәрбиеленушілер саны ұлғайды.
Мысалы, 2011 жылғы 1 қазанда олардың саны
41,4 мың бала болса, 2000 жылы 20,5 мың бала
болды (2010 жылғы 1 қазанда – 38,2 мың бала).
Тәуелсіздік жылдары 93 балалар бақшасы са-
лынды, оның ішінде соңғы бес жылда рекордтық
саны – 19 балалар мекемесі салынды. Ал соңғы
екі жылда мемлекеттік тапсырысты жүзеге
асыру бойынша жекеменшік және мемлекеттік
меншік нысанындағы 66 балалар мекемесі іске
қосылды.
Орта білім саласында 20 жылда 30 мың
оқушыға арналған 35 мектеп салынды, оның
ішінде 2007 -2011 жылдар аралығында 13 объект
пайдалануға берілді.
EDUCATION
Almaty city is a major educational center. Here
there are implemented new learning technologies,
requiring the use of multimedia classrooms, new
training programs and methods.
In 2010, the budget expenditure on education
amounted to 338.7 billion tenge, with a rise in 2005 it
increased 3.1 times.
At the moment there is an annual increase in the
number of pre-school education organizations as well
as increase in the number of children attending them.
Thus, on October 1, 2011, their number was 41.4
thousand children against 20.5 thousand children in
2000 (on October 1, 2010 - 38.2 thousand children).
During the years of independence there have
already been built 93 kindergartens, including a record
number of 19 child care centers built for the last five
years. Recently, 66 child care centers of private and
public ownership were put into service.
In the field of secondary education for 20 years
there have been built 35 schools for 30 thousand
pupils, including 13 facilities built from 2007 to 2011.
ӘЛЕУМЕТТІК САЛА / СОЦИАЛЬНАЯ СФЕРА / SOCIAL SPHERE
2008
A new international airport and a new runway
were constructed
2008
Халықаралық әуежай және барлық үлгідегі әуе
кемелерін қабылдау үшін жаңа ұшу-қону жолағы
салынды.
120
НЕЗАВИСИМОСТИ
ЗА 20 ЛЕТ
ТӘУЕЛСІЗДІКТІҢ
ЖЫЛЫНДА
INDEPENDENT
IN 20 YEARS
АЛМАТЫ/АЛМАТЫ/ALMATY
ЗДРАВООХРАНЕНИЕ
За последние годы г. Алматы зарекомендовал
себя как крупнейший медицинский центр страны.
Сегодня в мегаполисе организована работа око-
ло 1000 медицинских организаций, из которых
почти 90% - учреждения частного сектора.
За годы независимости введены в эксплуата-
цию современнейшие объекты здравоохране-
ния, использующие самые передовые методы
диагностики и лечения. В их числе: Городская
клиническая многопрофильная больница, не-
сколько крупных поликлиник в районах индиви-
дуальной застройки, создана первая в респу-
блике больница сестринского ухода, построен
современный перинатальный центр, а также
первый в стране хоспис и т.д.
Если в 1991 году было построено всего 3 объекта
здравоохранения, то за все годы независимости,
включая 2011 год – 36.
ЗАНЯТОСТЬ
Численность безработных граждан с 1999 года
сократилась с 91 тысячи человек до 45,5 тысяч
человек в 2010 году, то есть в 2 раза.
Сегодня уровень безработицы по городу не
превышает 6,3%, при этом в 1991 году он состав-
лял 14%, зарегистрированная безработица не
превышает отметки 0,6%.
ДОХОДЫ НАСЕЛЕНИЯ
Среднемесячные денежные доходы населения
выросли в 9 раз и составили 92300 тыс тенге.
Сегодня среднемесячная заработная плата ал-
матинцев является самой высокой в республике
и составляет 106,6 тыс. тенге. По сравнению с
1995 годом она выросла в 21 раз.
3
1991
1992-2010
31
2010
Впервые за 10 лет местный исполнительный
орган города осуществил выпуск муниципальных
облигаций и привлек инвестиции на реализацию
приоритетных проектов
2010
Открытие фестиваля яблок «Apple fest».
ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ
Соңғы жылдары Алматы қаласы өзін еліміздің
ірі медициналық орталығы ретінде көрсетті.
Бүгін мегаполисте 1000-ға жуық медициналық
ұйым жұмысы ұйымдастырылды, оның 90%-ы –
жекеменшік сектор мекемелері.
Тәуелсіздік
жылдары
диагностика
мен
емдеудің ең озық әдістерін пайдаланатын
қазіргі заманғы денсаулық сақтау объектілері
пайдалануға берілді. Олардың ішінде: Қалалық
клиникалық көпбейіндік аурухана, жеке құрылыс
аудандарындағы бірнеше ірі емхана бар, респу-
бликада тұңғыш медбикелік күтім ауруханасы,
қазіргі заманғы перинатальды орталық, сондай-
ақ елімізде алғашқы хоспис және т.б. құрылды.
Егер 1991 жылы бар болғаны 3 денсаулық
сақтау объектісі салынса, тәуелсіздік жылдары,
2011 жылды қоса алғанда, 36 объекті салынды.
ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ
1999 жылдан жұмыссыз азаматтар саны 1999
жылғы 91 мың адаман 2010 жылы 45,5 мың
адамға дейін, яғни 2 есе қысқарды.
Бүгін қала бойынша жұмыссыздық деңгейі
6,3 %-дан аспайды, бұл ретте 1991 жылы ол
14%-ы құрады, тіркелген жұмыссыздық 0,6 %
белгісінен аспайды.
ТҰРҒЫНДАРДЫҢ ТАБЫСЫ
Тұрғындардың орташа айлық ақшалай табысы
9 есе өсіп, 92300 мың теңгені құрады.
Бүгінгі таңда алматылықтардың орташа айлық
жалақысы республикада ең жоғарысы болып та-
былады және 106,6 мың теңгені құрайды.
2010
The local executive body of the city issued the
first municipal bonds and attracted investments i
n implementation of projects
for the first time in 10 years.
2010
Opening of the apple festival “Apple Fest”
2010
Бірінші рет 10 жылда жергілікті атқарушы орган
муниципалды облигациялар шығарды және басым
жобаларды жүзеге асыруға инвестиция тартты.
2010
«Apple fest» алма фестивалінің ашылуы.
ЖАҢА САЛЫНҒАН ОРТА БІЛІМ БЕРУ
ОБЪЕКТІЛЕРІНІҢ САНЫ
КОЛИЧЕСТВО ПОСТРОЕННЫХ ОБЪЕКТОВ
СРЕДНЕГО ОБРАЗОВАНИЯ
THE NUMBER OF CONSTRUCTED SECONDARY EDU-
CATION FACILITIES
HEALTH
In recent years Almaty has established itself as the
largest medical center in the country. Today about
1000 medical institutions, of which almost 90%
belong to private sector institutions are functioning.
During the years of independence there have been
put in operation modern healthcare facilities using the
most advanced diagnostic and treatment methods.
These are the city multifield Clinics, several large
clinics in the areas of personal development. The first
hospital in the country for nursing care and a modern
perinatal center, as well as the country's first hospice,
etc.
If in 1991 only 3 health care facilities were built,
then for all the years of independence, including the
2011there were 36.
EMPLOYMENT
The number of unemployed since 1999 has
decreased from 91 thousand to 45.5 thousand in
2010, i.e. in 2 times.
Today, unemployment in the city does not exceed
6.3%, while in 1991 it has been 14%, registered
unemployment rate does not exceed 0.6%.
HOUSEHOLD INCOME
Average monthly income increased 9-fold and
reached 92 300 thousand tenge.
Today the average monthly salary of Almaty is the
highest in the country and makes 106.6 thousand
tenge. In comparison with 1995 it increased in 21
times.
ОҚИҒАЛАР
121
АЙТУЛЫ
знаменательные события/ significant events
2011
Построен и реконструирован ряд уникальных
спортивных объектов мирового уровня:
международный трамплин, спорткомплекс
«Медеу», горно-лыжная база «Шымбулак»,
Дворец спорта имени Балуана Шолака
2011
A number of unique sport facilities of the world level
were built. These are the international sky jump,
“Medeu” sports complex, “Shymbulak” sky mountain
base, B.Sholak Palace of Sport
B. Sholak Sport Palace.
2011
Әлемдік деңгейдегі бірқатар бірегей спорт
объектілері салынды және қайта жаңартылды:
халықаралық трамплин, «Медеу» спорт кешені,
«Шымбұлақ» тау-шаңғы базасы, Балуан Шолақ
атындағы спорт сарайы.
122
НЕЗАВИСИМОСТИ
ЗА 20 ЛЕТ
ТӘУЕЛСІЗДІКТІҢ
ЖЫЛЫНДА
INDEPENDENT
IN 20 YEARS
АЛМАТЫ/АЛМАТЫ/ALMATY
КУЛЬТУРА
Город Алматы по праву можно назвать культур-
ной столицей страны. Если в 1999 году проводил-
ся 1 международный фестиваль, то в 2009 году
их количество составило 6.
Налажены и успешно работают международ-
ные культурные связи с городами ближнего и
дальнего зарубежья. Так, Алматы является по-
братимом с 17 городами стран мира.
Ведутся работы по созданию археологическо-
го парка «Боролдайские сакские курганы». За
2007-2008 годы благоустроена и озеленена тер-
ритория парка. Осуществляется проектирование
объектов этнозоны, комплексное археологиче-
ское исследование, консервация и восстанов-
ление археологических объектов, планируемых
для музеефикации.
На сегодня в Алматы насчитывается 185 учреж-
дений культуры. В их числе: 18 театров, 33 му-
зея, 15 художественных галерей, 1 выставочный
зал, 22 концертные организации, 17 кинотеатров,
6 парков отдыха и аттракционов, цирк, зоопарк,
9 учреждений клубного типа, 32 республикан-
ские и городские библиотеки, 30 национальных
культурных центров.
СПОРТ
За весь период участия в Олимпийских играх,
который длится с 1960 по 2010 годы, спортсме-
нами Алматы завоевано 26 золотых, 16 серебря-
ных и 19 бронзовых наград.
Кроме того, в череде спортивных знаковых со-
бытий международного уровня, особое место за-
нимают – 7-е зимние Азиатские игры. Благодаря
Азиатским играм город получил уникальный объ-
ект - Международный комплекс лыжных трам-
плинов, построенный по последним инновациям
строительства. На базе данного комплекса по
рекомендации FIS были организованы Континен-
тальный Кубок и Кубок Мира по прыжкам на лыжах
с трамплина.
2011
С 28 января по 6 февраля проведены
7-е зимние Азиатские игры
МӘДЕНИЕТ
Алматы қаласын елдің мәдени астанасы деп
атауға болады. Егер 1999 жылы 1 халықаралық
фестиваль өтсе, 2009 жылы олардың саны 6-ға
жетті.
Жақын және алыс шетелдермен халықаралқ
мәдени байланыстар жолға қойылған және табы-
сты жұмыс істеуде. Мысалы, Алматы әлемнің 17
елімен туыстас болып табылады.
«Боролдай сақ қорғандары» археологиялық
паркін құру жұмысы жүргізілуде. 2007-2008
жылдары парк аумағы абаттандырылды және
көгалдандырылды.
Этноаймақ
объектілерін
жобалау,
мұражай
үшін
жоспарланған
археологиялық объектілерді археологиялық
зерттеу, консервация және қалпына келтіру
жұмыстары жүзеге асырылуда.
Бүгінгі күні 185 мәдениет мекемесі бар.
Олардың қатарында: 18 театр, 33 мұражай, 15
көркемсурет галереясы, 1 көрме залы, 22 кон-
церт ұйымы, 17 кинотеатр, 6 демалыс паркі мен
атракциондар, цирк, зоопарк, 9 клуб типтес ме-
кеме, 32 республикалық және қалалық кітапхана,
30 ұлттық мәдени орталық бар.
СПОРТ
1960-2010 жылдар аралығында Олимпиада
ойындарына қатысқан Алматы спортшылары
26 алтын, 16 күміс және 19 қола медальді жеңіп
алды.
Сонымен
бірге
халықаралық
деңгейдегі
атаулы спорт оқиғалары тізбегінде 7-қысқы
Азия ойындары ерекше орын алады. Азия
ойындарының арқасында қала бірегей объектіге
құрылыстың соңғы инновациялары бойынша
салынған халықаралық шаңғы трамплиндері
кешенін иеленді. Аталған кешен негізінде FIS
ұсынысымен шаңғымен трамплиннен секіру бой-
ынша Континентальді кубок және Әлем кубогы
ұйымдастырылды.
CULTURE
Almaty city is the cultural capital of the country. In
1999, there was held one international festival, then in
2009 the number of them was 6.
The cultural relations with the cities of the CIS
and non-CIS member states have been established
and are successfully develpoed. Thus, Almaty is a
twinned with 17 cities around the world.
The works on creation of «Boroldai Saki mounds»
archaeological park is conducted. During 2007-2008,
the park area was enhanced and landscaped . The
design of ethnic facilities, integrated archaeological
research,
preservation
and
restoration
of
archaeological sites scheduled for museumification
is implemented.
Today, 185 cultural institutions are functioning in
Almaty. These are 18 theaters, 33 museums, 15 art
galleries, exhibition hall, 22 concert organizations, 17
cinemas and 6 amusement parks and rides, circus,
zoo, 9 clubs, 32 republican and city libraries, 30
national and cultural centers.
SPORT
For the entire period of the participation in the
Olympics, which lasted from 1960 to 2010, athletes of
Almaty won 26 gold, 16 silver and 19 bronze medals.
Besides, the 7
th
Asian Winter Games occupied a
special place in the history of sport of the city.
Thanks to the Asian Games the city has now unique
facilities such as the International Ski Jump Complex,
built with the latest innovations of construction. On
the recommendation of the FIS, the Continental Cup
and the World Cup ski jumping were organized on the
basis of this complex.
МӘДЕНИЕТ ЖӘНЕ СПОРТ / КУЛЬТУРА И СПОРТ / CULTURE AND SPORT
2011
The 7
th
Asian Winter Games were held from January 28
thought February 6
2011
28 қаңтардан 6 ақпан аралығында 7-қысқы
Азия ойындары өткізілді.
ОҚИҒАЛАР
123
АЙТУЛЫ
знаменательные события/ significant events
0
1991
15 387
2010
2011
11 ноября открыт памятник
Первого Президента РК
2011
The monument of the First President of Kazakhstan
was opened on November 11
2011
11 қарашада ҚР Тұңғыш
Президентінің ескерткіші ашылды.
ҚҰРЫЛҒАН ЖҰМЫС ОРЫНДАРЫНЫҢ САНЫ
КОЛИЧЕСТВО СОЗДАННЫХ РАБОЧИХ МЕСТ
THE NUMBER OF CREATED JOBS
124
НЕЗАВИСИМОСТИ
ЗА 20 ЛЕТ
ТӘУЕЛСІЗДІКТІҢ
ЖЫЛЫНДА
INDEPENDENT
IN 20 YEARS
АЛМАТЫ/АЛМАТЫ/ALMATY
ІРІ КӘСІПОРЫНДАР
КРУПНЕЙШИЕ ПРЕДПРИЯТИЯ
BIGGEST ENTERPRISES
«ЫРЫСТЫ – АЭВРЗ» АҚ
АО «ЫРЫСТЫ – АЭВРЗ».
«YRYSTY - AEVRZ» JSC
«Рахат» АҚ
АО «Рахат»
«Rahat» JSC
ОҚИҒАЛАР
125
АЙТУЛЫ
знаменательные события/ significant events
«Бахус» акционерлік қоғамы
Акционерное общество «Бахус
«Bacchus» joint-stock company
БЕЛКАМИТ АҚ
АО БЕЛКАМИТ
BELKAMIT JSC
126
АҚМОЛА ОБЛЫСЫ/АКМОЛИНСКАЯ ОБЛАСТЬ/AKMOLA REGION
НЕЗАВИСИМОСТИ
ЗА 20 ЛЕТ
ТӘУЕЛСІЗДІКТІҢ
ЖЫЛЫНДА
INDEPENDENT
IN 20 YEARS
ОҚИҒАЛАР
127
АЙТУЛЫ
знаменательные события/significant events
Достарыңызбен бөлісу: |