Рылыс академиясы
жүктеу/скачать 7,3 Mb. Pdf көрінісі
|
АҒАШТАНУ
- Бұл бет үшін навигация:
- 6.10-сурет Діңгектің ҧлғаюы
| 6.3 Дің пішінінің ақауы
Сҥйірленушілік. Ағаш түбірінен ұшар басына қарай диаметрдің біртіндеп тӛмендеуі барлық ағаш діндеріне тән (сүйірлену). Егер дің биіктігінің әр метрінде (сортименттің ұзындығы) диаметр 1 см-ден кӛп азайып отырса, онда бұл құбылыс сүйірленушілік деп аталады. Сүйірленушілік дӛңгелек сортиментте түбі мен ұшар басы диаметрінің айырмашылықтарын (түбіртекті бӛрененеде тӛменгі диаметр түбіртекті кӛлденеңнен 1 м қашықтықта ӛлшенеді), ал кесілмеген ағаш материалдарында түп ені мен ұшар басының соңын ӛлшейді. Алынған айырмашылық сортименттің жалпы ұзындығына кіреді және 1м-ге сантиметрмен немесе пайызбен кӛрсетеді. Жалпақ тұқымды діндер қылқан тұқымға қарағанда кӛбірек сүйрленіп келеді. Ағаш діңгегінің қатты сүйірленуі, сирек ағаш ӛсімінде немесе еркін ӛскенінде кӛрсетеді. Бонитет орнату неғұрлым биігірек болса, соғұрлым ағаш діңгегінің ағашы толық, яғни кем сүйірленеді. Ең кіші сүйірленушілік діңнің ортаңғы бӛлігінен, ал ең үлкені ұшар басынан аралау сортиментіне тән. Сүйірленушілік сортиментті кесу кезінде қалдықтардың саны арқылы кӛбейіп отырады және олардың аршылуы беріктілікке жанама түрде әсер етеді, ӛйткені кесілген ағаш материалындағы ақауларының пайда болу себебі талшықтың радиалды кӛлбеуі болып табылады. 6.10-сурет Діңгектің ҧлғаюы: а – дӛңгелек; б – қабырғалы Діңгектің ҧлғаюы. Дің тӛменгі бӛлігіндегі диаметрінің бірден ұлғаюы байқалғандағы сүйірленушіліктің бір түрі; кесілген дӛңгелек ағаш материал- дарының диаметрі немесе кесілмеген ағаш ӛнімнің ені кӛлденең діңгектің түбінде 1,2 есе осы кӛлденеңнен сортименттің диаметрі (ені) 1 м ара- қашықтыққа артады. Егер діңгектің бӛлігіндегі кӛлденең қиманың шеңберге жақын пішіні болса онда ол дӛңгелек діңгектің ұлғаюы деп аталады (6.10,а-сурет). Діңгек түбінің ұлғаюы кӛлденең қиманың кӛпқалақты пішінімен сипатталады. Сортименттің бүйір бетінде бойлай тереңдету байқалады (6.10,б-сурет). Діңгектің ұлғаюы кӛлденең діңгек түбінің диаметрімен (кесілмеген ағаш материалдарында – ені) және одан 1 м қашықтықта жатқан қиманың айырма- шылығын ӛлшейді. Діңгек түбінің ұлғаюы кезінде кӛлденең діңгек түбірінің максималды және минималды диаметрінің айырмашылығын анықтауға болады. жүктеу/скачать 7,3 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|