ЕМТИХАН БИЛЕТІ № 18
Құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам.
Құқықтық мемлекет — конституциялық басқару тәртібі, дамыған құқықтық жүйе мен тиімді сот билігі бар мемлекет нысаны. Құқықтық мемлекет – өзінің негізгі институттары ретінде билік бөлінісін, сот тәуелсіздігін, басқару заңдылығын, мемлекеттік билік тарапынан азаматтардың құқығы бұзылуына жол бермеуді және оған қоғамдық мекеме тарапынан тигізілген залалдың құнын өтеп алуды қарастыратын мемлекет. Құқықтық мемлекет идеясының сан ғасырлық тарихы бар. Ол сонау ежелгі дәуірден бастау алады. Құқықтық мемлекеттің философиялық негізін И. Кант жасады.
Иммануил Кант (нем. Immanuel Kant; 22 сәуір 1724 жыл – 12 ақпан 1804 жыл) — XVIII ғасырда Пруссия патшалығының Кенигсберг қаласында тұрған неміс философ. Ол қазіргі заман Еуропасының және Ағарту дәуірінің аса ықпалды ойшылдарының бірі болып, әсіресе адам танымы философиясында ежелгі Грек ойшылы Аристотельден кейінгі ең ықпалды тұлға есептеледі.
Азаматтық қоғам – саяси үкіметке тәуелсіз жұмыс істейтін және оған ықпал жасауға қабілетті әлеуметтік қатынастар мен институттар жиынтығы; дербес жеке адамдар мен әлеуметтік субъектілер қоғамдастығы. Қандай да болмасын қоғамдық мәні бар идеяларды қабылдау қашанда сұхбатты, яғни сұхбаттасушы жақтардың түрлі көзқарастарын және маңызды тепе-теңдігін білдіреді.
Жаһанданудың түрлері.
Бұл үдерісте елдердің саны артып келеді. Әлемдік қоғам өмірінің барлық салалары өзгереді. Жаһанданудың нысандары адамдардың өмір сүруінің басым бөлігімен анықталады, ал бірінші - сауда, экономикалық және қаржылық байланыстарды кеңейтуге бағытталған экономикалық. Әлемнің барлық дерлік елдері қаржылық дағдарыстың теріс салдарларын бастан кешті. Саяси салада мемлекет пен жеке билік институттары арасында тұрақты байланыстар қалыптасады. Бұдан басқа, әртүрлі халықтардың іскерлік мәдениетін біріктіреді.
Экономикалық жаһандану
Бұл әлемдік дамудың негізгі заңдылықтары. Әлемдік жағдайды ескере отырып, салалық құрылым, өндіруші күштердің орналасуы, ірі экономикалық кеңістіктегі технологиялар мен ақпарат түрлендіру анықталды. Экономиканы жаһандану - бұл халықаралық сауданың өсуі, ЖІӨ-нің өсу қарқынын арттыру. Дүниежүзілік қаржы нарықтарында тәулік бойы жұмыс істейді, ал капиталлар соншалықты тез қозғалады, бұл тұрақты экономикалық жүйелерді жою үшін алғышарттар жасайды, бұл - жаһандану. Бұл процесс экономиканың перифериялық моделін белгілейді.
Саяси жаһандану
Оның негізгі салдары - бұл субъектілердің орталықтандырылуы. Ұлттық мемлекеттер әлсірейді, олардың егемендігі өзгеріп, азаяды. Саясатта жаһандану үлкен трансұлттық корпорациялардың рөлін арттыруға алып келеді, бұл ретте өңірлер мемлекеттің ішкі істеріне барынша әсер етеді. Мұның айқын мысалы Еуропалық Одақ болып табылады, ол аймақтардың маңыздылығын және олардың ЕО-дағы рөлін айқындайды.
Мәдени-жаһандану
Бұл процесс қайталанады, бірақ адамдар ұлттық дәстүрлерді біртіндеп тастап, әмбебап стереотиптер мен мәдени құндылықтарға көшуін байқамайды, бұл мүмкін емес. Мәдениет жаһандануы білім беруден ойын-сауық пен сәнге дейінгі барлық салаларға әсер етті. Бүкіл әлемде олар бірдей түрде киініп, бос уақыттарын өткізіп, басқа ұлттар асханасынан шыққан ыдысқа сүйенді. Кітаптар бірнеше тілге аударылады, ал фильмдер көптеген елдерге барады.
Каучсерфинг өте танымал болды. Әлемді көру, басқа халықтардың әдет-ғұрыптары мен мәдениетімен танысу үшін адамдар адамдарды үйіне шақырады, сондай-ақ планетада кез-келген нүктеге толық таныс емес адамдарға барады. Бұған Интернет желісі ықпал етті, соның арқасында адамдар басқа ұлт өкілдерімен сөйлесуге, тәжірибе алмасуға және білім алмасуға мүмкіндік алды.
Білім және әлеуметтік теңсіздік.
. Білім беру үдірісінің сан қырлылығы оны әртүрлі ғылымдармен оқып үйренуді жүктейді.Әлеуметтік философия, негізінен білім беруді ерекше қоғамдық құбылыс ретінде, қоғамдық болмыс пен қоғамдық сананың өзара байланысындағы пайда болуы мен дамуын зерттейді. Педагогика білім беруді ерекше білім беретін және тәрбие беретін сапалы үдірісте қарастырып, қоғам өмірінің ауыспалы шақтарымен байланыстыра отырып, оқып үйренудің әдістемелік және дидактикалық негізгі әдістерін ашуға тырысады. Олардан ерекше, сонымен қатар экономикалық, психологиялық білім беруден, әлеуметтану білім беруді ерекше әлеуметтік институт ретінде ондағы қоғамның негізгі жүйелерімен өзара байланысын – экономикалық, әлеуметтік, саяси, рухани тұрғысынан зерттеп, - және тұлғаның әлеуметтенуіндегі, оның тәрбиеленуіндегі орнын анықтайды. Білім беру әлеуметтануы қоғамдық ұдайы өндірістер жүйесінде білім берудің ролі мен орның түсіндіріп, экономикамен, руханилықпен, демографиямен және басқада қоғамдық үдірістермен оның өзара байланысын, қоғамның әлеуметтік құрылымы және оның мәдениетінің қозғалысымен, өсіп келе жатырған ұрпақты тәрбиелеу мен оқып үйретуде мұғалімнің қоғамдық ролі мен әлеуметтік орнын анықтайды.
Достарыңызбен бөлісу: |