-Жамбылоблысындағы Ойжайлау қорымынан табылған адамның бет әлпеті мынадай: бас сүйегі үлкен, беті кішкене, мұрны таңқылау. Осыған ұқсас адам сүйегі қола дәуірінің аяғы, темір дәуірінің бастапқы кезіне жататын Шығыс Қазақстанның қорымдарынан да кездеседі.
-Батыс Қазақстан жерінен табылған адамдардың пішіні мынадай: басы домалақтау, беті жалпақтау, көзі шүңіректеу, мұрны дөңестеу келген.
-Кейбір ғалымдардың пікірінше, бүгінгі күнгі қазақтардың тұрпатында қола дәуірі тайпаларының 30%-дай антропологиялық белгілері сақталған.
Шаруашылығы
-Мал бағу, теселі егіншілік, балық аулау болған. Есіл, Тобыл, Ертіс, Бұқтырма өзендерін бойлай қоныстанған.
-Мал саны өсті. Мал шаруашылығының негізін жылқы мен ірі қара құрады. Жылқы өсіруші ботайлықтардан айырмашылығы андрондықтар сүтті мал өсірумен айналысты: сиыр сүті мен сүт өнімдері олардың негізгі азығы болды.
-Арқайым қонысының тұрғындары мал шаруашылығымен де, егіншілікпен де айналысқан.
-Б.з.б. 2 мыңжылдықта қуаңшылықтыңболуынан мал шаруашылығы дамып, көшпелі түрі қалыптасты. Сумен жабдықтаудың жаңа ідісі- құдық қазу шықты. Құдық қазу Батыс және Орталық Қазақстанда қалыптаса бастады.Құдық орындары Солтүстік Қазақстанда Шағалалы және Батыс Қазақстанда Тастыбұлақ қоныстарынан табылды.
-Алдыңғы қолада жерді басына тас немесе мүйіз орнатылған тесемен қопсытып өңдеді. Қола дәуірінің ортасына қарай қола кетпенді пайдаланды.
-Кен өндіру мен металл өңдеу дамыды. Күнделікті құрал-саймандар мен қару-жарақ жасау ісі бірте-бірте металл өңдеудің дербес саласына айналды.
Өнері
-Көзе құмыралар жасау ісі өрістеген.
-Жыртқыш аңдардың тісін тізіп, мойынға тұмарша таққан.
