Ғылым ретіндегі Қазақстан тарихының мақсат, міндеттері және оны зерттеудің өзектілігі
«Соғыс коммунизм» саясатының Қазақстанда іске асырылу ерекшеліктері
жүктеу/скачать 491,12 Kb.
|
тарих
| 100. «Соғыс коммунизм» саясатының Қазақстанда іске асырылу ерекшеліктері. Қазақ халқы Азамат соғысына (1918 — 20) жаппай қатыспағанымен, ерiксiз араласуға мәжбүр болды. Қазақ жерi ақтар мен қызылдардың майдан шебiне айналды. Бұған қоса қазақтарға қарсы азық түлiк майданы, “Азық-түлiк армиясының” және “Соғыс коммунизм саясатының” шабуылы салдарынан халық үркiншiлiк кезеңдi бастан кешiрдi. Ел экон/н соғыс жағд/на ыңғайлап қайта құру ж/е майданды толық қамт/з ету мақс/да бірқатар төтенше шара/р жасалды. "Әскери коммунизм саясаты» енг/ді.Оның нег белг/і азық-түлік салғырты,жеке саудаға тыйым салу, азық-түлікті теңгерме ұстанымы б/ша бөлу,ірі,орта,ұсақ ӨК/ті мемл меншігіне көшіру,еңбек міндеткерлігі,басқаруды орталықтандыру.Бастыс – азық-түлік салғырты,оның мәні а.ш/ғы өнім/ң артылған/ң бәрін шаруа/ң мемл/ке міндетті түрде өткізуі. Салғырт 1919ж қаңтарда енг/ді. Қостанай уезінен 6млн пұт астық жиналды.Қарғалы шұға фабрикасы әскери шинель/р тігу үшін шұға дайындады. 1920ж басында «майдан апталығы» өткізіліп,мыңдаған пұт астық,киім-кешек жиналды.1920ж Атыраудан ОртРесейге 600мың пұт мұнай әкетілді.Майдан қажетіне әр сенбі сайын жұмыс уақытынан тыс тегін еңбек ету шешіміне сәйкес 1919ж сәуірде Ресейде алғ сенбіліктер өткізілді.Семейде 500 жұмысшы сенбілік/р ұйымдастырылып,паровоз/ды тегін жөндеуден өткізді. Қазақ өлке/гі еңбекшілер күйзеліске,ашаршылыққа қарамастан жанқиярлықпен еңбек етті. 1919ж желтоқсан Александров-Гай-Ембі темір жол желісі салынды. Маңызы: Орал-Ембі мұнайлы ауд/н ОртРесеймен жалғ/ды. Жетісу темір жолы,Петропавл-Көкшетау темір жол желісі ссалынды. Маңызы: ел/ң ашыққан обл/ң халқын қамт/з етті. Соғыс ж/ы большевик/ң соц/к тәж/ге әзір еместігін көрсеткен жағд/р қалыптасты: шар/ты әскерилендіру, басқару/ң әміршілдік жүйесі,еңбекті ұйымдастыру/ң әскери түрі,бөлу ұстанымы,бұқараны кедейлендіру. Азық– түлікпен қамтамасыз етудің қиындауына байланысты 1929 жылы «Әскери коммунизм» саясаты кезіндегі салғырт енгізілді. 1931–1932 жж. Шұбартау ауданында барлық малдың 80 % - ын мемлекетке етке өткізілді. 173 мың малы бар Балқаш ауданына 297 мың малға салғырт салынды. Торғай ауданында 1 млн. мал басынан салғырт салдарынан 98 мыңы қалды. Торғайлықтар «асыра сілтеу болмысын, аша тұяқ қалмасын!» ұранын көтерді. Еріктілік принципі мен қарапайым заңдылықтың бұзылуы әуел бастан – ақ барлық жерге тән сипат алды. Сайлау құқықтарынан айыру, тұрып жатқан жерінен басқа ауданға жер аудару, ұзақ уақыт қамауда ұстаумен қорқыту сияқты күштеу тәсілдері мейлінше дағдылы және кең таралған тәсілдерге айналды. Колхозға кіргісі келмеген кедейлер мен орташалар «бай – кулактар» қатарына жатқызылып, қатал жазаланды. 1929 жылы 56,498 шаруа жауапқа тартылып, 34 мыңы сотталды. 1931 жылы 5500 отбасы жер аударылды. 1929 – 1933 жылдары ОГПУ (біріккен мемлекеттік саяси басқарма) үштігі – 9805 іс қарап, оның ішінде: ату жазасына – 3386 адам, 3–10 жылға концентрациялық лагерьге қамауға – 13151 адамға үкім шығарды.
жүктеу/скачать 491,12 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|