Ғылым ретіндегі Қазақстан тарихының мақсат, міндеттері және оны зерттеудің өзектілігі
Қазақ АКСР-ның құрылуы және оның құрамына қазақ жерлерінің біріктірілуінің барысы және оның қиыншылықтары
жүктеу/скачать 491,12 Kb.
|
тарих
- Бұл бет үшін навигация:
- Жүзеге асыруға тиісті шаралар
- Қазақ АКСР құрамына енгізілген аймақ/р: Семей облысы
- Торғай облысы
- Нәтижесінде;
| 101. Қазақ АКСР-ның құрылуы және оның құрамына қазақ жерлерінің біріктірілуінің барысы және оның қиыншылықтары. Заман талабы қаз.хал-ң Ұлт-қ Кеңес Мемлекеттігін құруын қажет етті. Жүзеге асыруға тиісті шаралар : 1. Халық-ң бұрынғы терр-қ тұтастығын қалпына келтіру;2. Қаз. жер/рін 1республика құрамына біріктіру;Қырғыз әскери – революция-қ комитеті жанынан арнаулы комиссия құрылып, болашақ респуб-ң шекарасын белгілеумен айналысты. Бұл өзгеріс/р кезінде әр түрлі көзқарас-р туындады. Кейбіреу/р Қаз-нға Ақмола, Семей, Орал облыс/р-ң қосылуына қарсы шықты, басқа/ры, керісінше, қазақ жер/рін ғана емес, сонымен қатар респуб-ка құрамына Омбы облысын, Орт.Азия-ң көп бөлігін, Барнаул уезін, Алтай өлкесін ж.е т. б. қосуды да талап етті. Орынборды Қаз-н құрамына енгізу маңызды мәселе б.ды. 1919 ж қыркүйек.ң 19–ында губерния-қ комитет Орынбор-ң Қаз-нға қосылуы туралы шешім қабылдады, ал 1920 ж шілде-ң 7 – ісінде Орынбор қаласы Р-ка құрамына енгізіліп, тұңғыш астанасы (1920-1924 жж.) б.ды. 1924 – 1929 жж. астана – Ақмешіт (Қызылорда). 1929 жылдан астана – Алматы. Батыс Сібірге еніп келген Ақмола ж.е Семей облыс/рын Қаз-н құрамына енгізу оңай болған жоқ, оған Сібір ревком-ң кейбір мүше/рі қарсы шықты. 1920 ж-ң 2жартысында о/р Қаз-нмен шекараны белгілеу мәселе/рін бес рет қарады. Ақыры 1921 ж.Ақмола ж.е Семей облыс/ры Сібір ревкомы қарамағынан КАКСР – не берілді. 1921 ж Жайық, Ертіс өзен/рі бойындағы бұрын казак/р иеленіп келген 10 шақырым.қ өңір халқына қайтарылды. Қазақ АКСР құрамына енгізілген аймақ/р: Семей облысы – Павлодар, Семей, Өскемен, Зайсан, Қарқаралы уез/рі.Ақмола облысы – Атбасар, Ақмола, Көкшетау, Петропавл, уездері ж.е Омбы уезінің бір бөлігі. Торғай облысы – Қостанай, Ақтөбе, Ырғыз, Торғай уез/рі.Орал облысы – Орал, Ілбішін, Темір, Атырау уездері, Маңғыстау уезі. Закаспий облысы – Красноводск уезінен 4,5 Адай облыстары. Астрахань облыс-ң бір бөлігі. Бөкей ордасы ж.е Каспий теңізі жағасындағы болыс/р. Орт.Азияны ұлт-қ – мемл-к жағынан межелеуді ж.е Оңт.аймақты рес-ка құрамына қосуды әзірлеу жөнінде қаз.зиялы/ры ұйымдастыру шара/рын жүргізді (1924 ж.).Нәтижесінде; 1) Кеңестік Шығ.ұлт республика/ры құрылды. 2) Қазақ жері-ң біртұтас ҚР болып қалыптасуы аяқталды.Со-ң нәтижесінде Сырдария обл-ң Қазалы, Ақмешіт (Қызылорда), Түркістан, Шымкент уез/рі, Әулиеата уезі-ң көп бөлігі, Ташкент, Мырзашол уезін/рі-ң бір бөлігі, Самарқанд обл., Жизақ уезі-ң бірнеше болысы, Жетісу обл.ң Алматы, Жаркент, Лепсі, Қапал (Талдықорған) уез/рі, Пішпек уезі-ң бір бөлігі Қаз-нға қарады. Республика аумағы 1/3-дей кеңейіп, 2,7 млн. шаршы шақырымға жетті, ал халқы 1 млн. 468 мың адамға көбейіп, 5 млн. 230 мың адам б.ды. Қазақ/р – 61,3 % - ін құрады (1926 ж санақ дерек/рі б-ша).1925 жылы 15–19 сәуірде Ақмешітте өткен Кеңес/р-ң бүкіл Қаз-н-қ V съезінде «қырғыз – қазақ» атауы берілді, ал 1936 ж9 ақпанда КАКСР Орт-қ.Атқару Комитеті қаулысымен «қазақ/р» атауы берілді. Сөйтіп, қажырлы күреспен келген өзін - өзі билеу құқығы қаз.халқы үшін нақты шындыққа айналды.
жүктеу/скачать 491,12 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|