Философия, II бөлім. Онтология. Гносеология. Әлеуметтік философия



Pdf көрінісі
бет36/87
Дата16.02.2023
өлшемі0,59 Mb.
#68411
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   87
Нақтылы мүмкіндікдәл осы шақта, дәл қазір шындыққа 
айналуына объективті жағдайы мол мүмкіндік.
Логикалық мүмкіндік – ойлау процесінде орын алатын 
мүмкіндіктің түрі.
Мүмкіндіктің шындыққа айналуы үшін тиісті жағдайлардың 
болуы қажет. Бұл процесс табиғат пен қоғамда әртүрлі өтеді, жүреді: 
табиғатта тұтас алғанда стихиялы түрде жүзеге асады, ал қоғамда көп 
нәрсе адамдардың біліміне, санасына, белсенділігіне байланысты 
(себебі тарихты адам жасайды).
Мүмкіндік пен шындықтың диалектикасын зерттеп білу, 
мүмкіндіктің шындыққа айналу жолдарын, кездесетін 
қайшылықтарын және оларды жеңу тәсілдерін білу адамдар үшін, 
қоғам дамуы үшін өте қажет.
59


60
Метафизиканың диалектикадан 
айырмашылығы

қозғалыстың себебі туралы
 
 : метафизика
 
  
бойынша қозғалыс матернияның өзінен шыға 
алмайды, оның себебі сыртқы алғашқы түрткі;

қозғалыстың, дамудың бағытталғандығы
 
туралы
: егер диалектика даму, негізінен,
өрлемелі спираль бойынша өтеді деп есептесе, 
метафизика даму не тура, не шеңбер түрінде өтеді 
деп есептейді, болмаса дамудың еш 
бағыттылығын мойындамайды;
«Негативтік» 
диалектика 
(Т.Адорно, Ж.П.Сартр) 
– Гегельдің 
диалектикасын 
сынауға негізделген
Диалектиканың альтернативалары
Метафизика – шындықтың, дамудың 
мәнін түсінудегі диалектикаға қарама-
қарсы теориялық жүйе
ескі мен жаңаның байланысы туралы: егер 
диалектика ескі мен жаңаның арасындағы 
байланысты мойындаса, метафизика оны 
толық жоққа шығарады, жаңа ескіні бүтіндей 
ығыстырып, шығарады деп есептейді;
сан мен сапаның өзара байланысы туралы
метафизиканың жақтаушылары сан мен сапаның 
арасындағы өзара байланысты көрмейді; олардың 
пікірінше, сан санға (көбею, азаю т.с.с.), сапа 
сапаға (яғни сапа өз бетімен жақсарады, 
нашарлайды) байланысты өзгереді;
ойлау жүйесінде: егер динамикалық ойлау амалы 
«тезис-антитезис-синтез» қадамдарымен жүрсе, 
метафизикалық тәсіл «немесе-немесе», «егер ол 
болмаса-онда сол» формуласына сүйенеді, яғни 
метафизикалық ойлау икемді емес және сыңар 
жақ;


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   87




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет