Мысалы, карта шетінде 1: 100 000 деп сандық масштаб берілсе, ол карта
бетіндегі 1 см жер бетіндегі 100 000 см-ге тең екенін білдіреді. Демек, атаулы
масштаб 1 см = 100 000 см немесе 1 см = 1 км.
Мысал:Атаулы масштаб 1 см = 100 м. Осы атаулы масштабты сандық
масштабқа айналдыр.
Шешу жолы: Карта бетіндегі 1 см жер бетіндегі 100 м-ге тең. Демек, жер
беті қағаз бетіне 10 000 есе кішірейтіліп түсірілген, себебі, 100 м-де 10 000 см
бар.
Жауабы:Сандық масштаб 1:10 000
Карталар масштаб өлшеміне қарай 3-ке бөлінеді:
ұсақ масштабты: 1:1 000 000 жне одан да ұсақ;
орта масштабты: 1: 100 000 - 1:1 000 000 аралығы;
ірі масштабты: 1:100 000 және одан да ірі.
§1.2. Географиялық координаталар (бойлықтар мен ендіктер)
бойынша жер бетіндегі арақашықтықты есептеу Жер бетіндегі кез-келген нүктенің орнын табу үшін географиялық
координаталар қолданылады. Географиялық координаталарға ендік пен
бойлықтар жатады.
Географиялық ендік -Жер бетіндегі белгілі бір нүктенің экватордан
градус есебімен алынған қашықтығы.
Географиялық бойлық - Жер бетіндегі белгілі бір нүктенің 0-дік
меридианная градус есебімен алынған қашықтығы.
Ең үзын параллель -экватор.
Ендік экватордан полюстерге дейін 0- 90° дейін есептеледі.
Бойлық 0-дік Гринвич меридианынан батысқа жэне шығысқа қарай 0-180°
- қа дейін есептеледі.
Солтүстік полюс пен оңтүстік полюсті қосатын сызықтар - меридиандар. Меридиандардың пішіні жартылай шеңбер болып келеді. Меридиандар мен параллель сызықтардың қиылысуынан пайда болған тор деп аталады.
