Х а б а р ш ы с ы в е с т н и к государственного


ФОРМИРОВАНИЕ ИННОВАЦИОННОГО ТРУДОВОГО



Pdf көрінісі
бет54/58
Дата27.02.2017
өлшемі7,72 Mb.
#5028
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   58

ФОРМИРОВАНИЕ ИННОВАЦИОННОГО ТРУДОВОГО                                                          

ПОТЕНЦИАЛА И ЕГО ПУТИ СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ                                                                                                           

Ш.Б.Ақсақалова., М.К.Толымғожинова 

 

В  этой  статье  рассмотрено  особенности  человеческого  ресурса  в  управленческом 

процессе и пути государственного регулирования трудового потенциала.  

 

ORMING OF INNOVATIVE LABOUR POTENTIAL AND HIS WAY IS PERFECTION            

Sh. Aksakalova., M.K. Tolimgoqinova 

 

In this article the features of human resource are considered in an administrative process and way 

of government control of labour potential. 

 

 



ӘОЖ: 338.262 

А. А. Юсупов 

Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік университеті 

 

КӘСІПОРЫННЫҢ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТІН СТРАТЕГИЯЛЫҚ 

 ЖОСПАРЛАУ БАҒЫТТАРЫ 

 

Аннотация:  Бұл  мақалада  қазіргі  уақыттағы  стратегиялық  инновацияның  түсінігі, 



инновациялық дамуы және стратегиялық жоспарлаудың бағыттары ұсынылған. 

Кілт сөздер: инновация, стратегия, технология, фактор, жоспар, даму, бағыты, кәсіпорын. 

 

Кәсіпорынның  ағымды  жағдайын  бағалаудың  негізінде  оның  қызметінің  мықты  және  әлсіз 

жақтарын,  мүмкін  болатын  типтік  жағдайлардың  бірімен  салыстыру  жатыр,  олардың  қатарына 

(жалпы  түрде)  «күйреу»,  «дағдарыс»,  «біршама  тұрақтылық»,  «аман-есендік»  жағдайларын 

жатқызамыз. Кәсіпорынның ағымды жағдайын бағалау оның әрі дамуын болжауға мүмкіндік береді, 

себебі,  мысалы,  кәсіпорын  «күйреу»  жағдайынан  бірден  «аман-есендік»  жағдайына  тікелей  өте 

алмайды.  Сондықтан  да, кәсіпорынға  дәл  осы  жағдайда жалғыз  мүмкін  болатын  стратегия  тіршілік 

ету стратегиясы болып табылады. 

Бұл  кезенде  стратегияның  жалпы  мазмұнын  сипаттаумен  қатар  оны  ары  қарай  жүзеге 

асырудың  бағыттары  және  механизмдері  туралы  алғашқы  түсініктер  қалыптаса  бастайды,  ол  үшін 

кәсіпорынның  ағымды  жағдайының  қалыптасуына  негіз  болған  негізгі  сыртқы  және  ішкі  себептер 

анықталады.  Кәсіпорынның  ағымды  жағдайын  талдаудың  басты  қорытындысы  оны  дамытудың 

стратегиясын әзірлеу үшін ақтық жағдайларды анықтау болып табылады. 

Екінші  және  үшінші  кезендерде  кәсіпорынның  ақтық,  мүмкін  болатын  және  күтілетін 

жағдайы  болашақта  инновациялық  даму  көзқарасымен  талданады.  Бірінші  кезенде  алынған 

стратегиялық  жоспарлаудың  ақтық  жағдайларының,  өнім  және  қызмет  нарықтарының,  өнім  және 

қызмет  нарықтарының  жағдайларын  талдау,  сонымен  қатар  инновациялық  даму  саласында 

мемлекеттік  саясаттын  негізгі  бағыттары  мен  басымдылықтарын  талдау  негізінде  болжанатын 

кезенге  кәсіпорынның  миссиясы  қалыптасады.  Кәсіпорынның  миссиясын  анықтау  процессі 

барысында  оның  дамуына  әсер  ететін,  сыртқы  және  ішкі  факторларды  ескеру  қажет.  Қалыптасқан 

миссияның  негізінде  оның  қызметінің  негізгі  басымдылықтары,  сонымен  қатар  әр  қайсысының 

стратегиялық  мақсаттары  анықталады.  Тиісінше,  екінші  және  үшінші  кезендердің  басты  нәтижесі 

мүмкін  болатын,  күтілетін  кәсіпорын  жағдайына  қатысты  стратегиялық  мақсат  беретін 

ұстанымдарды тандау болып табылады[1]. 

Аталған  стратегиялық  мақсат  беретін  ұстанымдарды  жүзеге  асыру  үшін  кәсіпорынның 

инновациялық стратегиясын  әзірлеудің  төртінші  және  бесінші  кезендерде  базалық  стратегиялардың 

біреуі тандалады: тіршілік ету, тұрақтылық немесе өсу (немесе болжанатын кезенге стратегияларды 

кезектік  тізбегі).  Тандалған  стратегияның  шеңберінде  кәсіпорынның  қызметтік  инновациялық 

стратегиясы  қалыптасады.  Оны  қалыптастыру  барысында  қарастырылған  алгоритимді  жүзеге 

асырудың  бірден-бір  манызды  мәселесі  болып:  жалпыжүйелік  әдістемелік  талаптарды  сақтау, 

кәсіпорынды стратегиялық басқарудың объектісі ретінде қарастыру, сонымен қатар оның нарықтық 

ортасын, оны дамытудың ең үздік баламаларын тандауды сипаттау табылады. 



367 

 

Кәсіпорын  дамуының  көптеген  мәселелері  оның  қызметін  сапасыз  басқарумен  байланысты 



екендігін ескеру қажет. Бұл жағдай кәсіпорынның даму стратегиясының жоқтығы салдарынан және 

оның алдында тұрған негізгі мәселелерді оңтайсыз шешу барысында орын алуы мүмкін. Кәсіпорын 

даму стратегиясын әзірлеудің басты алғы шарты кәсіпорынның алдында тұрған басты мәселелердің 

шешімдерін  оңтайландыру,  ал  стратегиялық  басқару  негізінде  олардың  дамуы  оларды  оңтайлы 

шешудің әдістемелік қамтамасыз етуде жатуы тиіс. 

Қазіргі заманда кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігі манызды дәрежеде оның инновациялық 

стратегиясын  тандаумен  және  оны  жүзеге  асырудың  ерекшеліктерімен  анықталады.  Инновациялық 

стратегиялардың түсінігі мен мәнін ашу және оларды қалыптастыру мәселеріне көптеген ғалымдар өз 

еңбектерін  арнаса  да  «инновациялық  стратегия»  түсінігіне  осы  уақытқа  дейін  ортақ  көзқарас 

қалыптаспаған. 

 

 

 



Сурет 1 – Кәсіпорындағы стратегиялық жоспарлау жүйесі 

 

Қазіргі  уақыттағы  инновациялық  стратегияның  түсінігіне,  оның  сыныптамасы  мен 



қалыптасуына  қатысты  қалыптасқан  бағыттар  экономикалық  жүйенің  инновациялық  дамудың 

ерекшеліктерін тиісті дәрежеде ескере алмайтындығы, инновациялық процесстерді басқару жүйесінің 

ен  басты  кемшіліктерінің  бірі  деп  айтсақ  қателеспейміз.  Көбінесе  инновациялық  стратегияның 

әртүрлі  нұсқаларын  әзірлеу  барысында  өзінің  жеке  ерекшеліктеріне  ие  және  пайдаланудың  ерекше 

жағдайлары  бар  бір  стратегия  түрін  мазмұндау  үшін  әртүрлі  анықтамалар  қолданылады.  Мысалы, 

инноватикада  инновациялық  стратегияға  қатысты  келесі  анықтамалар  бір-біріне  синоним  болып 

табылады: «қорғаныс»,  «бейімделу» және «бәсең»; «лицензиялық» және «имитациялық»;  «шабуыл» 

және «белсенді» және т.б. 

Инновациялық  стратегия  ғылым  және  техниканың  даму  үрдістерін,  жақын  болашақта 

технологиялар және өнімдердің жаңару мүмкіндігін ескеруі қажет, нарықтық ортаның ағымдық және 

болжанатын  жағдайларын  ескере  отырып  кәсіпорынның  жаңашылдықтарды  құру  және  енгізу 

бойынша мүмкіндіктерін бағалауы тиіс, сонымен қатар оларды енгізудің мақсаттары және әдістерін 

нақтылауы 

қажет. 


Инновациялық  стратегияны  қалыптастырудың  негізінде  кәсіпорынның  инновациялық  мақсаттары 

және  міндеттері  жатады,  ал  оның  типі,  атап  айтқанда,  оның  сыртқы  ортамен  өзара  байланысымен 

анықталады. Бірақ та, кәсіпорынның манызды мақсаттарының бірі табыс табу екенін ұмытпаған жөн. 


368 

 

Ары  қарай  басты  мақсатқа  жету  үшін  қажетті  неқұрлым  төменгі  тәртіппен  нақты  мақсаттар  мен 



міндеттер  анықталады  (кәсіпорынның  инновациялық  дамуының  мүмкін  болатын  нұсқаларын 

реттейтін,  инновациялық  стратегияларды  тандауды  анықтайтын  мақсаттар  мен  міндеттер  «ағашы» 

әзірленеді). 

Екінші  тәртіптегі  мақсаттармен  міндеттерге  жатады:  өндіріс  көлемін  ұлғайту;  өнім  сапасын 

арттыру; өндірістік-техникалық базаны дамыту; дамудың тұрақтылығын қамтамасыз ету және т.б. 

Стратегиялар  портфелін  қалыптастыру  барысында  факторлар-детерминат  механизмі 

пайдаланылады, олар жүйе дамуының траекторияларына әсер етеді. Бұндай факторлардың қатарына: 

инновациялық  мүмкіншілік;  технологиялар;  бәсекелестік;  жабдықтаушылар;  тұтынушылар; 

мемлекеттік реттеу; макроорта факторлары және т.б. жатады[2]. 

Кәсіпорынның  инновациялық  стратегияларының  портфелін  оның  дамуының  әлеуметтік-

экономикалық  мақсаттарымен  және  инновациялық  дамудың  детерминаттарымен  сәйкес 

қалыптастыру  қажет.  Әртүрлі  денгейлер  барысында  бір  ғана  мақсатқа  жету  үшін  инновациялық 

детерминант әртүрлі стратегияларды қолданады. 

Әр  түрлі  авторлар  ұсынған  әдістемелік  бағыттарды  және  кәсіпорынның  инновациялық 

қызметінің  ерекшеліктерін  ескере  отыра  сынды  талдау  негізінде  негізгі  инновациялық 

стратегияларды келесідей сыныптауға болады. 

Бірінші  топқа  ҒЗТКЖ-ға  инвестициялау  және  басқа  жақтан  әзірлемелерді  алудың  (басқа 

ұйымдар мен мекемелерден) мазмұнын анықтайтын стратегиялар кіреді. 

Бұл стратегиялар қатарына жатады: 

-  ҒЗТКЖ  саласында  өзінің  қызметін  басқа  кәсіпорын  және  ұйымдардан  әзірлемелер 

нәтижелеріне  лицензиялар  сатып  алу  жолымен  жүзеге  асыратын  кәсіпорынның  инновациялық 

саясатын мазмұндайтын лицензиялық стратегия; 

-  максималды  қысқа  уақытта  жаңа  технологияларды  және  өнімдерді  игеру  қажет  болған 

жағдайда  пайдалану  дұрыс  болып  табылатын  параллельді  әзірлеме  стртаегиясы.  Бұл  стратегияның 

мәні  кәсіпорынның  өзіндік  әзірлемелерін  ескере  отыра,  жеделдетіп  игеру  және  өндіру  үшін  жаңа 

өнімдерді дайындауға технологиялық лицензияларды сатып алу болып табылады; 

-  кәсіпорынның  өндіретін  көпшілік  өнімдері  бойынша  нарықта  және  ҒЗТКЖ  саласында  ұзақ 

уақыт бойы алдынғы қатардағы позицияларды иеленуге мүмкіндік беретін зерттеушілік көшбасшлық 

стратегиясы; 

-  ғылымсыйымдылығынан  озу  стратегиясы  қатаң  бәсекелестік  жағдайында  нарыққа  жаңа 

өнімді 

шығаруды 



жеделдету 

мақсатында 

қолданылады 

және 


өндірлетін 

өнімнің 


ғылымсыйымдылығын орташа денгейден арттырумен сипатталады; 

-  өмірлік  кезенге  сәйкес  жүру  стратегиясы  айналыстан  шығатын  өнімдер  және 

технологияларды  алмастыру  үшін  арналған  ҒЗТКЖ  нәтижелерінде  осы  заттардын  пайда  болуын 

қамтамасыз  етеді,  сонымен  қатар  ҒЗТКЖ-ді  кәсіпорын  қолданатын  технологияның  және  өндіретін 

өнімнің өмірлік кезеніне байланыстыруға мүмкіндік береді. 

Екінші  топқа,  олардың  көмегімен  нарыққа  жаңа  өнімді  шығару,  өндірістін  жаңаруы  және 

кәсіпорынның технологиялық артықшылықтарын пайдалану жүзеге асатын стратегиялар жатады. 

Бұл топқа келесі стратегиялар кіреді: 

-  моральдық  ескіруге  қатты  ұшырамаған,  кәсіпорын  шығаратын  тауарлардың  тұтынушылық 

қасиеттерін жақсартудан тұратын өнім қатарын қолдау стратегиясы; 

-  моральдық  тозған  бірақ  әлі  де  болса  сұранысқа  ие  тауарлардың  өндіріс  процессін 

жетілдіруге бағытталған ретрожаңашылдық стратегиясы; 

- технологиялық ұстанымды «позицияны» сақтау стратегиясы, ол кәсіпорын қатаң бәсекестік 

жағдайында технология және өнімдерді жаңартуға қажетті қаражатты енгізе алмайтын, бірақ мықты 

бәсекелік  позицияға  жағдайда  қолданылады.  Бұл  стратегия  ұзақ  мерзімде  сәтілік  әкелмейді  және 

қысқа уақытты, уақытша мазмұнға ие; 

-  кәсіпорын  бәсекелестерінен  қарағанда  өзінің  инновациялық  мүмкіншілігінің  даму  денгейі 

бойынша  артта  қалғанда  немесе  өзіне  жаңа  болып  табылатын  нарыққа  шыққанда  қолданылатын 

өнімдк және процесстік имитациялау стратегиясы; 

-  ғылымсыйымдылығынан  озу  және  имитациялық  стратегияларға  негізделген  кезеңдік  өту 

стратегиясы. Бұл стратегия кәсіпорынға технологиялық дамудың аралық кезеңдерден аттап өтіп оның 

бірден жоғары кезеңдеріне жетуді жүзеге асыруға көмектеседі; 

-  технологиялық  байланыс  стратегиясы,  оның  мәні  кәсіпорын  технологиялық  байланысқан 

инновацияларды жүзеге асырады. 



369 

 

Инновациялық  стратегиялардың  үшінші  тобына  кәсіпорындардың  өндірістік  қызметінің 



тұрақтылығын және тиімділігін қамтамасыз ететін стратегиялар жатады: 

- нарықпен ілесу стратегиясы әдетте кәспорын дамуының бастапқы кезенінде пайдаланылады, 

ол кезде оның миссиясы мен мақсаты әлі тыянақты түрде анықталмаған және кәсіпорын ең жоғары 

сұранысқа ие өнім түрлерін шығаруға бағытталған; 

-  радикалды  озу  стратегиясы,  бұның  мәні  кәсіпорын  нарыққа  түбегейлі  жаңа  өнімді  (немесе 

оның  өндірісінің  әдісін)  бірінші  болып  шығаруға  ұмтылысы  болып  табылады,  әдетте  өнім  және 

технологиялар бойынша жоғары тәуекелдермен және көп шығындармен байланысты; 

-  көшбасшыны  күту  стратегиясы,  сұраныс  әлі  қалыптаспаған,  жаңа  өнім  нарығына  шығу 

барысында пайдаланылады[3]. 

Инновациялық  стратегияны  тандауды  әртүрлі  факторлар  анықтайды,  олардың  бастысы  – 

кәспорынның  бәсекелестік  позициясы  және  оның  технологиялық  мүмкіндіктері.  Кәсіпорынның 

технологиялық мүмкіндіктері оның инновациялық қызметінің ішкі және сыртқы мазмұндамаларымен 

анықталады.  Біріншісіне  (ішкі)  инновациялық  мүмкіншілік  кірсе,  ал  екіншісіне  (сыртқы)  осы 

кәсіпорынның тұтынушылар және жабдықтаушылармен өзара қарым-қатынасының нысандары және 

мазмұны кіреді. 

Инновациялық  дамудың  технологиялық  дамудан  айырмашылығы,  біріншісі  кәсіпорынның 

болашақта  даму  қабілетін  мазмұндайтын  динамизм  элементін  өзіне  біріктіреді,  ал  басқасы  оның 

өндірістік  аппаратының  және  өндіретін  өнімінің  техникалық  денгейінің  жағдайындағы  өзгерісін 

айқындайды.  Бұл  түсініктер  өзара  байланысты  болуына  орай  олар  көбінесе  бірегей  түрде 

кәсіпорынның инновациялық-технологиялық дамуы ретінде қарастырылады. 

Кәсіпорынның  инновациялық  стратегиясын  әзірлеудің  негізінде  оның  экономикалық 

мүмкіндіктерінің  болжамы  жатады  (оның  болшақтағы  инновациялық  мүмкіншіліктері,  даму 

тұрақтылығы және т.б.), ол оның инновациялық даму денгейінің неғұрлым егже-тегжейлі талдауын 

жасауға  және  оның  дамуының  негізгі  бағыттарын  анықтауға  мүмкіндік  береді.  Бұл  болжамның 

нәтижелері,  кәсіпорынның  мүмкіндіктеріне  және  нарық  талаптарына  сәйкес  келетіндей  жүзеге 

асыруға  жоспарланған  инновациялық  жобаларды  нақты  талдау  көмегімен  орындалатын 

инновациялық дамудың манызды емес аспектілерін бағалау үшін база қызметін атқарады. Алынған 

мәліметтер  кәсіпорынның  инновациялық  дамуын  анықтатйтын  манызды  көрсеткіштеріннің  нақты 

есебін  шығаруға,  оған  әсер  ететін  факторларды  талдауға,  кәсіпорынның  даму  денгейін  оның 

бәсекелестерінің даму денгейімен салыстыруға мүмкіндік береді. 

Осылайша,  кәсіпорынның  инновациялық  стратегияларының  протфелін  қалыптастырудың 

негізінде  оның  инновациялық  қызметінің  бағыттарын  тандау  және  оларды  негіздеу,  сонымен  қатар 

осы қызметтін барлық нысандарын бағалау жатыр, олардың қатарындағы маныздылары: 

- қолда бар өнімдерді және технологияларды жетілдіру; 

- жаңа өнімдерді және технологияларды әзірлеу; 

- кәсіпорынның технологиялық базасын жетілдіру және дамыту; 

- инновациялық қызметті басқарудың тиімділігін арттыру; 

- ресурстарды пайдаланудың тиімділігін арттыру. 

Кәсіпорынның  инновациялық  дамуының  негізгі  бағыттарын  оның  инновациялық 

стратегиялары  айқындайды,  ал  инновациялық  қызметтін  аталған  нысандарын  жүзеге  асыру 

нәтижелері  оның  инновациялық  дамуының  тиімділігінің  факторларымен  анықталады,  олардың 

қатарындағы маныздылары: 

- кәсіпорынның инновациялық қызметінің бағыттары мен көлемін анықтайтын, инновациялық 

мүмкіншілік; 

-  жаңашылдықтарды  тиімді  игеру  үшін  қажетті,  орталықсыздандыру  және  манызды 

инновациялық мақсаттар мен міндеттерді шешуде қажетті ресурстарды шоғырландыру үшін, басқару 

процесстерін орталықтандыруды алмастыратын, инновациялық процесстерді ұйымдастыру; 

- капитал салымдарын орналастырудың негіздемесі (кәсіпорын алдына тұрған инновациялық 

мақсаттар мен міндеттерді шешу және инвестициялардың тиімділігін арттыру көзқарасымен). 

Нақты  инновациялық  стратегияны  тандау  оны  әзірлеудің  әдіс-тәсілдерімен  және  алдынғы 

кезенде  кәсіпорын  жүзеге  асыратын  инновациялық  қызметтін  нәтижелерімен  анықталады. 

Кәсіпорынға  инновациялық  стратегияның  типін  анықтау  үшін  оның  ағымды  жағдайы  және 

потенциалды  мүмкіндіктері  туралы  қажетті  ақпарат  алу  мақсатымен  оның  қызмет  етуінің  негізгі 

аспекттілерін бағалау қажет[4]. 

 

 


370 

 

Пайдаланылған әдебиеттер: 

 

1. Есенгельдин Б. С., АқбаевЕ. Т. Стратегиялық менеджмент. – Алматы: Дәуір баспасы, 2011.- 288 б 



2. Купешова С.Т. Инновациялық менеджмент. – Алматы: Дәуір баспасы, 2011. – 256 б. 

3. 


www.rsl.ru

 Рогачева М. Т. Инновационный менеджмент. - Москва, 2011 . – С. 76 

4. 

www.rsl.ru



  Цветных  А.В.  Автореферат 

«Инструменты  стратегического  планирования 

инновационного развития предприятий».Красноярск. 2014 год 

 

 



НАПРАВЛЕНИЕ СТРАТЕГИЧЕСКОГО ПЛАНИРОВАНИЕ ИННОВАЦИОННОЙ 

ДЕЯТЕЛЬНОСТИ ПРЕДПРИЯТИЯ                                                            

 А.А. Юсупов 

 

В 

статье 

представлены 

современное 

понятия 

стратегической 

инновации, 

инновационное развитие и направление стратегического планирование.  

 

 

DIRECTION STRATEGIC PLANNING OF INNOVATIVE ACTIVITY OF ENTERPRISE      



A.A YUSUPOV 

 

In the article presented modern concepts of strategic innovation, innovative development and 

direction strategic planning. 

 

 

УДК 331.105                                                                                                                                                                                            



А.Е. Агумбаева, М.Т. Джумажанова  

Государственный университет имени Шакарима города Семей 

 

ПРАКТИКА ПРОЕКТОВ ГОСУДАРСТВЕННО-ЧАСТНОГО ПАРТНЁРСТВА 

 

Аннотация:  статья  посвящена  раскрытию  сути  понятия  «практика  проектов 

государственно-частного партнерства» и определению его роли в вопросах, связанных с социально-

экономическим  развитием.  Также  в  статье  рассмотрены  наиболее  распространенные  в 

международной  практике  формы  ГЧП,  выделены  ключевые  задачи  ГЧП  и  основные  выгоды, 

получаемые  каждой  из  сторон  партнерства,  а  также  определены  социально  значимые  сферы,  в 

которых реализация ГЧП-проектов является наиболее востребованной. 

Ключевые слова: Государственно-частное партнерство, бизнес-проект 

 

Необходимость тесного взаимодействия государства и бизнеса связана, прежде всего, с тем, 

что оно является неотъемлемым условием нормального функционирования рыночной экономики и ее 

развития.  Характер  этого  взаимодействия,  методы  и  конкретные  формы  могут  существенно 

различаться.  В  последние  годы  в  ряде  стран  формируется  взаимодействие  государства  и  бизнеса, 

обычно  называемое  партнерством.  Развивающееся  партнерство,  в  отличие  от  традиционных 

отношений,  создает  свои  базовые  модели  финансирования,  отношений  собственности  и  методов 

управления.  Общественная  целесообразность  развития  взаимодействия  между  государством  и 

бизнесом  сосредоточена,  прежде  всего,  в  инфраструктурных  отраслях  при  реализации  масштабных 

социально-экономических задач. 

Нестабильность  условий  экономического  развития  в  настоящее  время  обусловливает 

изменения в принципах и подходах к бюджетному финансированию строительства и реконструкции 

общественно-значимых  объектов,  когда  всё  большее  значение  приобретают  инструменты 

привлечения частного капитала к решению государственных задач в рамках государственно-частного 

партнёрства  (ГЧП).  Всё  большее  распространение  приобретает  практика  передачи  бизнесу 

социальных  и  инфраструктурных  объектов,  ранее  находившихся  в  государственной  собственности, 

по договору концессии с возможностью получения определённой коммерческой выгоды. Государство 

при  этом  сохраняет  за  собой  право  контроля  за  процессом  строительства  и  эксплуатацией  этих 

объектов.  Применение  ГЧП  в  региональной  практике,  тем  не  менее,  является  одним  из 


371 

 

перспективных  направлений  решения  задачи  масштабного  финансирования  модернизации 



инфраструктурных  объектов,  физический  и  моральный  износ  многих  из  которых  может  привести 

кхроническим проблемам и сдерживанию экономического развития. 

ГЧП  с  другой  стороны  –  это  реальная  альтернатива  прямому  банковскому  кредитованию 

частных  бизнес-проектов,  гораздо  более  эффективная,  поскольку  обладает  предпосылками 

удовлетворения интересов всех участников процесса (таблица 1). 

Преимущества взаимодействия основных субъектов экономики с использованием механизма 

ГЧП 

Таблица1 



 

Участники и бенефициары 

ГЧП 

Выгоды / преимущества ГЧП 

Государство 

Решение  социальных  задач.  Рост  налоговых  поступлений. 

Экономия бюджетных средств. 

Частный инвестор 

Обеспечение 

гарантированной 

доходности 

капиталовложений.  Распределение  рисков.  Налаживание 

взаимовыгодного  сотрудничества  с  государством.  Новые 

перспективы роста бизнеса. 

Банковский сектор 

Повышенные  гарантии  возвратности  кредитного  капитала. 

Возможности  участия  в  проекте  в  составе  потенциальных 

собственников. 

Смежные производства 

Интеграционный 

эффект: 


появление 

новых 


заказов, 

возможности кооперации и аутсорсинга. 

Население 

Повышение  доступности  к  объектам  социальной  и 

инженерно-транспортной 

инфраструктуры. 

Появление 

рабочих  мест.  Возможности  профессионального  роста  и 

высокой оплаты труда. 

 

Вопрос  нормативно-правового  регулирования  практики  ГЧП  (государственно-частного 



партнерства)  и  особенно  ее  финансовых  механизмов  имеет  принципиальное  значение,  т.к.  в 

противном  случае  он  является  существенным  источником  коррупционной  опасности  или  просто 

прикрытием  нежелания  (неспособности)  государственных  и  муниципальных  властей  осуществлять 

некие функции, традиционно закрепляемые именно за публичным сектором современной экономики 

[1]. 

Наиболее распространенной правовой формой ГЧП является концессия, основные положения 



которой регламентированы законом РК «О концессиях» [2], предоставившим новые возможности для 

реализации  проектов  государственно-частного  партнерства  во  многих  областях  общественного 

сектора. Значительное число регионов принимают собственные региональные законодательные акты 

в области ГЧП, которые также способствуют наработке региональной практики проектов. 

В хозяйственной практике проверено и действует ряд моделей ГЧП, которые отличаются тем, 

что  регламентируют  отношения  собственности  на  построенный  /  модернизированный  объект  и  по-

разному определяют переход этих прав в течение реализации проекта.  

Каждая  из  этих  моделей  ГЧП  имеет  свои  преимущества  и  применяется,  в  частности,  при 

строительстве инфраструктурных общественно-значимых объектов. 

К таковым прямым направлениям можно отнести: 

- усиление государственного участия в софинансировании проектов; 

- применение льготного кредитования бизнеса-участников ГЧП; 

-  развитие  системы  страхования  частного  бизнеса,  участвующего  в  долгосрочных 

инвестиционно-строительных проектах ГЧП; 

-  создание  дополнительных  стимулов  для  заинтересованности  бизнеса  в  участии  в  проектах 

ГЧП путём осуществления менее развитых в Казахстане форм данного партнёрства, предполагающих 

сравнительно большую экономическую выгоду для представителей частного сектора; 

-  формирование  полноценных  институтов  на  уровне  субъектов  федерации,  обеспечивающих 

взаимодействие органов власти и частного бизнеса на всех этапах осуществления ГЧП. 

Успешная  реализация  проектов  государственно-частного  партнерства  возможна  при 

применении следующих основныхпринципов: 


372 

 

-  открытости  (прозрачная  и  благоприятная  среда  для  реализации  ГЧП,  наличие  обратной 



связи между участниками партнерства, публикации в СМИ); 

-  сопоставимости  национального  и  международного  учета  (как  дополнительный  фактор 

привлечения иностранных инвестиций в реализуемыепроекты); 

-  доверия  (отсутствие  бесконечных  проверок  частного  бизнеса  со  стороны  органов 

государственной власти); 

-  непрерывности  (непрерывность  взаимодействия  государства  и  бизнеса  в  реализуемых 

проектах); 

- окупаемости (получение прибыли частным сектором в случае участия в ГЧП) [3]. 

Блок оценки эффективности проектов ГЧП с позиции региона отражает следующие основные 

моменты:  выбор  формы  взаимодействия;  бюджетная  эффективность;  социальная  эффективность; 

экономическая эффективность. 

Оценка  эффективности  с  позиции  коммерческих  организаций,  по  нашему  мнению  должна 

обязательно  включать  такие  базовые  оценки,  как:  инвестиционная  привлекательность  проекта; 

экономическая  эффективностьучастия  в  проекте;  доходность  (рентабельность)  проекта;  оценка 

рисков. 

Блок  оценки  эффективности  с  позиции  потребителя  результатов  реализуемого  проекта  ГЧП 

должен  включать  такие  оценки,  как:  качество  реализуемых  проектом  продукции,  услуг;  цена  и 

доступность; спрос и предложение. 

Выбор  региональных  проектов  ГЧП  должен  проводиться  в  соответствии  со  стратегией  и 

программой  социально-экономического  развития  региона  и  врамках  реализации  мероприятий  по 

развитию таких отраслей и секторов экономики региона, как: инфраструктура региона; транспорт и 

связь;  образование;  здравоохранение;  жилищно-коммунальное  хозяйство;  жилищное  строительство 

(в частности, малоэтажное); экология [4]. 

Отбор  проектов  для  составления  Перечня  ГЧП  проектов  в  ЖКХ  планируется  производить 

путем  выборки  из  перечня  бюджетных  инвестиционных  проектов  в  данных  секторах,  не 

поддержанных Республиканской бюджетной комиссией в течение 2010-2012 годов. Наряду с этим, с 

учетом поручения Главы государства, озвученного в послании народу Казахстана от 28 февраля 2012 

года  «Социально-экономическая  модернизация  –  главный  вектор  развития  Казахстана»  касательно 

увеличения строительства доступного жилья, рассматривается возможность инициирования проектов 

ГЧП по строительству арендного (социального) жилья [5]. 

В целом, в условиях низких темпов экономического роста национальной экономики именно 

углубление мер по развитию ГЧП, полноценному и масштабному использованию данных механизмов 

с  учётом  вышеуказанных  направлений,  способно  стать  серьёзным  драйвером  разгона  экономики, 

модернизации  основных  фондов  социально  значимых  объектов,  а  также  осуществлении 

инфраструктурных  проектов,  способствующих  повышению  конкурентоспособности  местной 

индустрии и эффективному региональному развитию. 

 



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   58




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет