Хабаршы вестник «Педагогика ғылымдары» сериясы

Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2(42), 2014 ж. 
 
10 
References 
1. Abu-Eid, M. A. (2009). Pragmatics of Arabic writing: A study in language economy. Faculty of Erbid, University of 
Balqaa, Jordan. 
2.  Abu-Laiel,  A.  K.  and  D.  L.  Share,  and  R.  Ibrahim,  (
www.uv.es/revispsi/preprints/Abu-Laiel.pdf
,  accessed  on 
11/01/2014).  
3. Abu-Rabia, S. (2007). The role of morphology and short vowelization in reading Arabic among normal and dyslexic 
readers in grades 3,6,9, and 12. Journal of Psychology research. Vol. 36. pp. 89-106. 
4. Al-'ayed, S. (1995). Loud reading between reality and ambitions. Symposium of language weakness at the university 
level, Faculty of Arabic Language, Imam Muhammad bin Saud University, Riadh, KSA.  
5. Anderson, N. J. (1999). Exploring second language reading: Issues and Strategies. Boston, MA: Heinle & Heinle. 
6. Anderson, R. C. & Pearson, P. D. (1984). A scheme-theoretic view of  basic processes in reading . in R. Barr, M. L. 
Mosenthal, & P. D. Pearson (Eds.), Handbook of reading research (Vol. 2, pp. 255-292). White Plains. NY: Longman. 
7. Anderson, T. H., & Armbruster, B. B. (1982). Studying. In P. D. Pearson (Ed.), Handbook of reading research. New 
York: Longman. 
8. Baker, L., & Brown, A. L. (1984). Metacognitive skills and reading. In R. Barr, M. L. Kamil, P. Mosenthal, & P. D. 
Pearson (Eds.), Handbook of reading research (Vol. 2, pp. 353–394). White Plains, NY: Longman. 
9. Bamford, J. & Day, R. R. (eds.). (2003). Extensive reading activities for teaching language. Cambridge: Cambridge 
University Press. 
10. Ching Yin Leung (2002), Extensive reading and language learning: A diary study of a beginning learner of Japanese, 
Reading in a foreign language, Vol. 14, No. 1. 
11.  Day,  R.  R.  and  Bamford,  J.  (1998).  Extensive  reading  in  the  second  language  classroom.  Cambridge,  Cambridge 
University Press. 
12.  Day,  R.  R.  and  Bamford,  J.  (2002).  Top  Ten  Principles  for  Teaching  Extensive  Reading.  Reading  in  a  Foreign 
Language, Vol. 14 No. 2  
13.  Day,  R.  R.  and  J.  Bamford.  (1998).  Extensive  reading  in  the  second  anguage  classroom.  Cambridge:  Cambridge 
University Press. 
14. Day, R. R. and J. Bamford. (2002). Top ten principles for teaching extensive reading. Reading in a Foreign Language 
14/2. 
http://nflrc.hawaii.edu/rfl/October2002/
 
15. Florian Coulmas (Jan 1993). 
Language and Economy
 . Blackwell. 
16. Frances H. Mecartty (2000), Lexical and grammatical knowledge in reading and listening comprehension by foreign 
language learners of Spanish. Applied Language Learning. Vol. 11, No. 2. pp. 323-348. 
17. Guthrie, J., & Wigfield, A. (1999). How motivation fits into a science of reading. Scientific Studies of Reading, 3, 199–
205. 
18.  Hu,  M.  &  Nation,  P.  (2000).    Unknown  vocabulary  density  and  reading  comprehension.  Reading  in  a  Foreign 
Language. 13(1), 403-430. 
19.Maamouri,  M.  and  A.  Bies,  T.  Buckwalter,  W.  Mekki.  (n.  d.)  The  Penn  Arabic  Treebank:Building  a  large-scale 
annotated Arabic  corpus. Linguistic data consortium, University of Pennesylvania, Philadelphia, PA 19104   USA. 
20. Mokhtari, K., and Reichard, C. (2002), Journal of Educational Psychology Vol. 94, No. 2, 249–259 
21.  Na'ima,  W., et.al.  (2012)  Lack  of  attention  and  over-dynamism  and  their  relation to  dyslexia,  an  empirical  study. 
Faculty of Education, King Saud University, Riyadh. KSA. 
23. Nuttall, C. (1996). Teaching reading skills in a foreign language (2
nd
 ed.) Oxford: Heinemann. 
24. Ong, Walter J.
 (2002).  Orality and Literacy: The Technologizing of the Word (2nd ed.) New York: Routledge. 
25.  Palinscar,  A.  S.  et.  Al.  (1984).  Reciprocal  teaching  of  comprehension-fostering  and  comprehension-monitoring 
activities. Cognition and Instruction, 1 (2), 117-175. 
26. Salih, Q. and M. Shawush, M. Ajinah (Translators). (1985): A Course in General Linguistics; de Saussure, F.  
27. Tae Ueta (2005). Teaching reading. English for International Students. University of Birmingham. 
28. Urquhart, S. and Weir, C. (1998). Reading in a second language: Process, Product, and Oractice. London: Longman. 
29. Williams, R. (1986). "Top ten" principles for teaching reading. ELT Journal, 40(1), 42-45 
 
Резюме 
В  этой  статье  автор  стремится  исследовать  проблемы,  связанные  с  чтением  арабского  языка  как  иностранный 
язык.  
 
Түйіндеме 
Бұл мақалада автор араб тілін екінші тіл ретінде оқытудағы байланыстылық мәселелерін зерттеуге тырысады.  
 

Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2(42), 2014 ж. 
 
11 
УДК 37.013  
 
ҚАЗАҚСТАННЫҢ ПЕДАГОГИКА ҒЫЛЫМЫНДАҒЫ ҚҰЗЫРЕТТІЛІК 
МӘСЕЛЕСІНІҢ ЗЕРТТЕЛУ ЖАЙЫ 
 
М.А. Абсатова – п.ғ.д., доцент  
Э.Уайдуллақызы, Б.М. Баймұханбетов – РһD докторанттар  
(Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің  
Магистратура және РһD докторантура институты) 
 
Аңдатпа: 
Біздің бұл мақаланы жазудағы  басты мақсатымыз – құзыреттілік ұғымын зерттеп, қарастырып жүрген  отандық 
ғалымдарымыздың  еңбектерімен  таныстыру  болып  табылады.  Осыған  орай,  2002-2010  жылдар  арасындағы 
құзыреттілік  мәселесін  зерттеген  Қазақстан  ғалымдарының  еңбектерін  саралай  отырып,  зерттеу  жұмыстарына 
қысқаша сипаттама беруді жөн көрдік. 
Атап  айтар  болсақ,    А.Т.  Чакликова  мен  С.И.  Ферхоның    ғылыми  еңбектерінде  болашақ  мамандардың  кәсіби 
құзыреттіліктерін  арттыру  мәселелері  қарастырылған.    Сондай-ақ,  мемлекеттік    және  халықаралық  кәсіби  білім 
берудің мазмұны құрастырылып, халықаралық көлемде мамандардың кәсіби құзыреттілігін өзін-өзі бағалау негізінде 
қалыптастырудың автоматтандырылған бағдарламасы да ұсынылған.  
Тірек сөздер: құзыреттілік, ақпараттық-коммуникативтік, кәсіби құзыреттілік, түйінді құзыреттілік. 
         
Адамзат  қоғамының  бүгінгі  даму  қарқыны  дүние  жүзінде  өзара  бағыныштылық  пен  өзара  әсерлесумен 
сипатталады.  Сондай-ақ,  білім  берудің  ұлттық  деңгейдегі  басты  мақсаты  –  Қазақстан  Республикасының 
әлеуметтік  және  экономикалық  өміріне  белсенді  ат  салысуға  дайын  құзыретті  тұлғаның  қалыптасуын 
қамтамасыз ету болып табылады. 
ХХI  ғасырда  әлемдік  өркениет  төрінен  орын  алуы  үшін,  Қазақстанның  жан-жақты  дамуының  бірден-бір 
жолы ғылымды әр қырынан меңгеру қажет болып отырғаны белгілі. 
 
Қазіргі  заман  талабына  сай,  Елбасы  Н.Ә.  Назарбаевтың  халыққа  Жолдауында:  «Жаңа  технологиялық 
құзырет» бағдарлай білу өз бетінше білім беруде стратегиялық міндеттерін табысты шешуге мүмкіндік береді: 
таңдай білу, талдай білу, өзгерте білу, сақтай білу, жеткізе білу, жүзеге асыра білу», - деп атап көрсеткен [1]. 
Қазақстан Республикасында 2015 жылға дейінгі білім беруді дамытудың тұжырымдамасында [2], 2011-2020 
жылға дейінгі білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасында [3] білім берудің негізгі міндеті – білімдік 
шоғырланудан нәтижеге бағытталған құзыреттілік тұрғыға көшу деп көрсетілгені белгілі. 
«Құзыреттілік» ұғымы ең алғаш рет еңбек әлемінде және өнеркәсіп мекемелерінде пайда болды. «Түйінді 
құзыреттілік» термині ретінде 1992 жылы Еуропа Кеңесінің «Еуропадағы орта білім» жобасында пайда болған. 
Бұл  жобаның  міндеті  –  Еуропа  одағының  құрамындағы  елдерде  білім  берудің  мақсаты  мен  мазмұнын, 
оқушылардың  оқу  жетістіктерінің  деңгейін  бағалау  механизмдерін  талдау  болып  табылады.  Халықаралық 
еңбек ұйымы жоғары оқу орнынан кейінгі білім алу мен басқарма кадрлардың біліктілігін арттыру жүйесінен 
өтетін  мамандардың  біліктілік  талаптарының  қатарына  «түйінді  құзыреттіліктер»  ұғымын  енгізген.  Кәсіптік 
мектепте 1990 жылдан бастап  мамандарды даярлауда құзыреттілік ұғымдары қарастырылып келеді [4].           
Соңғы  жылдары  білім  беруді  модернизациялаудың  басты  идеяларының  бірі  –  адамның  құзыреттілігін 
қалыптастыру болып отыр. Осыған орай, жаңа заман тұлғасының қалыптасуы мен оған білім беруде құзырет-
тілік  тұрғыдан  қарау  мәселелеріне,  сондай-ақ,  оқушылардың  құзыреттіліктерін  қалыптастыру  мен  болашақ 
мамандардың  кәсіби  құзыреттіліктерін  дамыту  мәселелеріне  ереулі  көңіл  бөліп,  жан-жақты  зерттей  білген 
отандық ғалымдарымыздың еңбектерін ерекше атап өтуге болады.  
Біздің  бұл  мақаланы  жазудағы  басты  мақсатымыз  –  құзыреттілік  ұғымын  зерттеп,  қарастырып  жүрген 
отандық  ғалымдарымыздың  еңбектерімен  таныстыру  болып  табылады.  Осыған  орай,  2002-2010  жылдар 
арасындағы  құзыреттілік  мәселесін  зерттеген  Қазақстан  ғалымдарының  еңбектерін  саралай  отырып,  зерттеу 
жұмыстарына қысқаша сипаттама беруді жөн көрдік. 
Атап айтар болсақ,  А.Т. Чакликова мен С.И. Ферхоның  ғылыми еңбектерінде болашақ мамандардың кәсіби 
құзыреттіліктерін арттыру мәселелері қарастырылған.  Сондай-ақ, мемлекеттік және халықаралық кәсіби білім 
берудің  мазмұны  құрастырылып,  халықаралық  көлемде  мамандардың  кәсіби  құзыреттілігін  өзін-өзі  бағалау 
негізінде қалыптастырудың автоматтандырылған бағдарламасы да ұсынылған.  
Ал,  М.А.  Абсатова  өз  еңбегінде  жоғары  сынып  оқушыларының  көпмәдениеттілік  құзіреттілігін 
қалыптастырудың теориялық-әдіснамалық негізін ұсына отырып, ҚР мектептерінде мәдениеттік құзіреттілікті 
қалыптастырудың  тұжырымдамасын  дайындаған.  Сондай-ақ,  М.В.  Семенованың  зерттеуінде  ҚР-ның  жоғары 

Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2(42), 2014 ж. 
 
12 
білім  беруде  кәсіби  құзыреттілікті  қалыптастыру  мәселесінің  даму  жағдайлары  мен  болашақ  мамандардың 
кәсібіи  құзыреттілігін  қалыптастырудың  анықтамалары  келтіріп,  кәсіби  құзыреттіліктің  мынадай  негізгі 
құрамына сипаттама береді: коммуникативтік, тұлғалық, шығармашылық, рефлекциялық, сабақтастық.  
Отандық  ғалымдарымыз  Е.А.  Лобынцева,  В.В.  Готтинг  мен  Г.К.  Қалтаева  кәсіби-ақпараттық  құзірет-
тіліктің  негізгі  түсініктемесін  толықтыра  отырып,  оның  өлшемдері  мен  деңгейлері  анықтаған.  Сондай-ақ, 
кәсіби  ақпараттық  құзіреттілікті    қалыптастырудың  педагогикалық  жүйесін  құрастырып,  техникалық  кәсіби 
білім беруде мамандықтың кәсіби құзіреттілігін дамыту мазмұнының құрылымдық моделін жасаған.  
Өз зерттеу жұмысында Н.Н. Жақсыбаева колледж оқытушыларының  ақпараттық құзіреттілігі ұғымының 
анықтамасын  нақтылай  отырып,  ақпараттық  құзіреттілікті  қалыптастырудың  деңгейлерін  анықтаған.  Олар: 
алғашқы, кәсіби-әдістемелік, кәсіби-жүйелілік, кәсіби-шығармашылық, т.б. 
Сондай-ақ, компьютерді  оқыту арқылы ақпараттық құзіреттілікті  қалыптастырудың моделін құрастырған. 
Келесі  отандық  ғалымдарымыз  Г.М.  Қасымова,  С.Е.  Досжанова  мен  Ш.О.  Омарбекова  үздіксіз  білім  беру 
жағдайында  педагогтың  ақпараттық  комуникативтік  құзіреттілігін  қалыптастырудың  жалпы  мазмұны  мен 
тұжырымдамасы  жасай  отырып,  тұлғалық  коммуникативтік  құзіреттілікті  қалыптастырудың  жағдайларын 
ғылыми  тұрғыда  негіздеген.  Сонымен  қатар,  аталған  ғалымдарымыздың  еңбектерінде  коммуникативтік 
құзіреттілік  ұғымына  анықтама  беріліп,  оның  ЖОО-дағы  маңыздылығын  айқындалған  және  білім  беру 
жағдайында студенттердің ақпараттық коммуникативтік құзіреттілігін қалыптастырудың негіздерін теориялық 
тұрғыда негіздеу мәселелері де қарастырылған.     
Демек, құзыреттілік мәселесі тек шетел ғалымдарының еңбектерінде ғана емес,  сонымен бірге, Қазақстан 
ғалымдарының да еңбектерінде қарастырылып, олардың зерттеу тақырыптарының өзектілігіне айналғандығын 
аңғаруға  болады.  Осыған  орай,  2002-2010  жылдар  арасындағы  құзыреттілік  ұғымын  зерттеген  Қазақстан 
ғалымдарының  еңбектері  мен  олардың  ғылыми  жұмыстарына  қысқаша  сипаттаманы  төмендегідей  кесте 
түрінде ұсындық: 
 
Кесте-1. Құзыреттілік мәселесінің Қазақстан педагогика ғылымында зерттелуі 
 
№ 
Ғалымның 
аты-жөні 
Зерттеу тақырыбы, жылы 
Зерттеу жұмысына қысқаша сипаттама 
1 
2 
3 
4 
1 
 
Жаданова К.Х. 
Теория  и  методика  литературного 
образования  учащихся  средней 
школы 
(культурологический 
аспект).  
п.ғ.д.  ғылыми  дәрежесін  алуға 
дайындалған дисс. жұмыс.  
2002 ж. 
 Әдебиеттік  білім  беруде  оқушылардың 
қалыптастыру 
мәселелері 
қарастырылған. 
Сондай-ақ,  білім  берудегі  мәдениет-таным-
дылық 
парадигмасының 
философиялық, 
педагогикалық-психологиялық, 
әдебиеттік, 
әдістемелік негіздері көрсетілген.  
2 
Кенжебеков Б.Т. 
Формирование  профессиональной 
компетентности 
будущих 
специалистов  в  системе  высшей 
школы. 
п.ғ.д.  ғылыми  дәрежесін  алуға 
дайындалған дисс. жұмыс. 2005ж. 
 ЖОО-ның 
оқу-тәрбие 
жұмыстарында 
болашақ  мамандардың  кәсіби  құзыреттілігін 
арттыру  жағдайлары  көтерілген.  Сондай-ақ, 
кәсіби  құзыреттілікті  қалыптастыруға  негіз 
болатын  педагогикалық  технологиялардың 
жүйесі ұсынылған. 
3 
Колесникова Г.А. 
Профессиональная 
компетенция 
будущего  учителя  в  процессе 
освоения 
вокально-хоровой 
музыки 
п.ғ.к.  ғыл.  дәреж.  алуға  дайынд. 
дисс.,  2005 ж. 
ЖОО-ның  болашақ  музыка  пәні  мұғалімін 
даярлауда 
кәсіби 
құзыреттілігін 
қалып-
тастырудың  анықтамалары  келтіріліп,  негізгі 
құрамы анықталған. 
4 
Шуканова Ф.К. 
Повышение  квалификации  инже-
нерно-педагогических  кадров  как 
средство  формирования  их  про-
фессиональной компетентности 
п.ғ.к.  ғылыми  дәрежесін  алуға 
дайындалған дисс. жұмыс. 2005ж. 
Қазақстандағы  және  шетелдегі  инженер-
педагог  мамандардың  біліктілігін  артты-
рудың  жаңа  жүйесі  мен  оның  даму  тарихы 
мәселелері  қарастырылған.  Кәсіби  құзырет-
тілікті 
қалыптастырудың 
педагогикалық 
шарттары  анықталып,  оның  диагностикалық 
әдістемесі құрастырылған.  
5 
Пазылова Г.А. 
 
Формирование  профессиональной 
компетентности  у  будущих  учи-
телей  музыки  по  использованию 
учебных телепередач 
п.ғ.к.  ғылыми  дәрежесін  алуға 
дайындалған дисс. жұмыс. 2005ж. 
Болашақ  музыка  пәні  мұғалімінің  кәсіби 
құзыреттілігін 
қалыптастыру 
мәселелері 
анықталған.  Сондай-ақ,  педагогика  ғылымы-
ның  тәжірибесіндегі  музыкалық  кәсіби  білім 
берудің жағдайлары да қарастырылған. 

Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2(42), 2014 ж. 
 
13 
1 
2 
3 
4 
6 
Сыздыкбаева Г.У. 
Формирование  профессионально-
личностной 
компетентности 
студентов педагогического вуза 
п.ғ.к.  ғылыми  дәрежесін  алуға 
дайындалған дисс. жұмыс. 2006ж. 
 ЖОО-ның  студенттерінің  кәсіби-тұлғалық 
құзыреттілігін 
қалыптастырудың 
техно-
логиясы мен жүйесі құрастырылған. 
 Сондай-ақ  студенттердің  өзін-өзі  басқару 
жағдайының арнайы моделі құрастырылған. 
7 
Кулжанбекова Г.К. 
Коммуникативные 
игры 
как 
средство  формирования  компе-
тентности  будущих  учителей  (на 
материале  факультетов  иностран-
ных языков) 
п.ғ.к.  ғылыми  дәрежесін  алуға 
дайындалған дисс.жұмыс. 2006 ж. 
Құзіреттілікті 
қалыптастыруда 
комму-
никативтік  ойындарды  қолданудың  негізі 
анықталған.  Коммуникативтік  ойындардың 
педагогикалық  деңгейі  ашылып,  шет  тілі 
мұғалімдерінің 
құзіреттілігін 
қалып-
тастырудың моделі ұсынылған.  
8 
Туркенов Т.К. 
Педагогические  условия  органи-
зации  студенческого  самоуправ-
ления  для  повышения  социально-
профессиональной 
компетент-
ности 
п.ғ.к.  ғыл.  дәреж.  алуға  дайынд. 
дисс.,  2007 ж. 
Студенттердің  өзін-өзі  басқаруын  қалып-
тастыру үшін әлеуметтік-кәсіби құзіреттілікті  
арттырудың  маңыздылығын  қарастырған. 
Және  де  студенттердің  өзін  өзі  басқару 
ұғымына анықтама берілген.  
9 
Ахметова Г.Т. 
Формирование 
валеологической 
компетентности будущего учителя 
п.ғ.к.  ғылыми  дәрежесін  алуға 
дайындалған 
дисс. 
жұмыс.             
2007 ж. 
Валеологиялық 
құзіреттілік 
ұғымының 
мазмұнына  тоқталған  және  болашақ  ЖОО 
ның  мұғалімдерінің  валеологиялық  құзірет-
тілігін    қалыптастырудың  технологиясын 
жасаған. 
10 
Байхонова С.З. 
 
Организационно-педагогические 
условия 
развития 
профессио-
нальной 
компетентности 
педа-
гогов  в  процессе  повышения 
квалификации 
п.ғ.к.  ғыл.  дәреж.  алуға  дайынд. 
дисс.,  2007 ж. 
Ғылыми 
зерттеу 
жұмысында 
болашақ 
мамандардың біліктілігін арттыру үдері-сінде 
бағдарлы  құзыреттілігін  дамытудың  педа-
гогикалық шарттары қарастырылған. 
Оқушылардың тұлғалық бағдарын компютер-
лік  құзіреттілік  негізінде  қалыптастыруды 
қарастырған. 
11 
Аубакирова К.Ф. 
 
Педагогические 
условия 
фор-
мирования 
этнопедагогической 
компетентности будущих учителей 
п.ғ.к.  ғылыми  дәрежесін  алуға 
дайындалған дисс. жұмыс. 2008 ж. 
Болашақ  мұғалімдердің  кәсіби  дайындығын  
оқу  үрдісі  негізінде  қалыптастыру  жүйесі 
негізделген.  Сондай-ақ  болашақ  мұғалім-
дердің  этнопедагогикалық    құзіреттілігін    де 
қарастырған. 
12 
Галимжанова М.А. 
 
Педагогические  условия  развития 
информационных 
компетент-
ностей учителей 
п.ғ.к.  ғылыми  дәрежесін  алуға 
дайындалған дисс. жұмыс. 2008 ж. 
Болашақ  мұғалімдердің  ақпараттық  құзірет-
тілігін 
қалыптастырудың 
психологиялық-
педагогикалық  қажеттіліктері  мен  моделі 
құрастырылған.  
Болашақ мұғалімдердің ақпараттық құзірет-
тілігін 
қалыптастырудың 
педагогикалық 
шарттары  анықталған  және  жалпы  мазмұны 
анықталған. 
13 
Муканбетова Ш.Т. 
 
Педагогические 
условия 
фор-
мирования 
коммуникативной 
компетентности 
учащихся 
на 
основе 
личностно-орентирован-
ного образования 
п.ғ.к.  ғылыми  дәрежесін  алуға 
дайындалған 
дисс. 
жұмыс.             
2008 ж. 
Болашақ  мамандарды  даярлаудың  мүмкін-
діктері 
мен 
олардың 
коммуникативтік 
құзіреттілігін  қалыптастырудың    ғылыми 
әдістемелік    нұсқасы  ұсынылған.  Болашақ 
ЖОО-ғы  мамандарды  даярлауда  коммуни-
кативтік  ерекшеліктері анықталған. 
14 
Муратова Г.И. 
 
Педагогические 
условия 
фор-
мирования 
информационной 
компетентности будущего учителя 
п.ғ.к.  ғылыми  дәрежесін  алуға 
дайындалған дисс.жұмыс. 2009 ж. 
Болашақ  мамандардың  ақпараттық  құзірет-
тілігін  дамытудың  негіздері  анықталған 
жәнеде  оның  деңгейлері  мен  кезеңдері,  педа-
гогикалық шарттары  көрсетілген. Модульдік 
оқытудың оқыту бағдарламасы ұсынылған. 
 

Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2(42), 2014 ж. 
 
14 
1 
2 
3 
4 
15 
Сапарбаева А.М. 
 
Формирование 
лексико-стили-
стической  компетенции  студентов 
неязыковых  вузов  в  практическом 
курсе 
русского 
языка 
(на 
материале глагола) 
п.ғ.к.  ғылыми  дәрежесін  алуға 
дайындалған 
дисс. 
жұмыс.                
2009 ж. 
Орыс тілі пәнінің тәжірибелік курсы негізінде 
тілдік 
емес 
ЖОО-ның 
студенттерінің 
лексикалық  ститистикалық    құзіреттілігін 
қалыптастырудың  негізі  ұсынылған.  Сондай-
ақ,  лексикалық  статистикалық  құзіреттіліктің 
технологиялық ерекшеліктері  анықталған. 
16 
Турганбаева А.Р. 
 
Формирование  профессиональной 
компетентности будущих учителей 
информатики 
на 
основе  
портфолио 
п.ғ.к.  ғылыми  дәрежесін  алуға 
дайындалған дисс. жұмыс. 2009ж. 
ЖОО-ның  білім  беру  үрдісінде    электронды 
портфолионы  қолданудың  қажеттілік  жағ-
дайы  анықталған.  Сондай-ақ,  электронды 
портфоли  оларды  қолданудың  негізінде  
кредиттік    оқыту  технологиясының  маңыз-
дылығы қарастырылған. 
17 
Набидоллина Ш.С. 
 
Формирование 
ИКТ-компетент-
ности  учащихся  педагогического 
колледжа  в  условиях  электронной 
методической системы 
п.ғ.к.  ғылыми  дәрежесін  алуға 
дайындалған 
дисс. 
жұмыс.                
2010 ж. 
Коледж 
оқытушыларының 
ақпараттық 
құзіреттілігін  қалыптастырудың  деңгейлері 
анықталған,  мәселен  (алғашқы,  кәсіби  әдіс-
темелік,  кәсіби  жүйелілік,  кәсіби  шығарма-
шылық)  компютерді  оқыту  арқылы  ақпарат-
тық  құзіреттілкті  қалыптастырудың  моделі 
құрастырылған. 
18 
Мирза Н.В. 
 
Научно-теоретические 
основы 
формирования  профессиональной 
компетентности будущего педагога 
п.ғ.д.  ғылыми  дәрежесін  алуға 
дайындалған 
дисс. 
жұмыс.              
2010 ж. 
Болашақ  мамандардың  кәсіби  құзіреттілігін 
қалыптастырудың  ғылыми  теориялық  негізі 
ұсынылған. Сондай ақ, болашақ мамандардың 
кәсіби 
құзіреттілігін 
қалыптастырудың 
педагогикалық жүйесі құралған. 
19 
Мучкин Д.П. 
 
Педагогические 
условия 
фор-
мирования 
профессионально- 
педагогической 
самообразо-
вательной 
компетентности 
будущих учителей. 
п.ғ.к.  ғыл.  дәреж.  алуға  дайынд. 
дисс.,  2010 ж. 
Кәсіби  педагогикалық  өзіндік  білім  алу 
мазмұны анықталған. Құзіреттілік ұғымының 
педагогикалық шарттары ұсынылған. 
 
 
20 
Мирзахметов М.М. 
 
Формирование  профессиональных 
компетенций  будущих  специали-
стов 
в 
условиях 
реализации 
вариативного 
содержания 
университетского образования 
п.ғ.к.  ғылыми  дәрежесін  алуға 
дайындалған 
дисс. 
жұмыс.               
2010 ж. 
    Болашақ мамандардың кәсіби құзіреттілігін  
қалыптастырудың  мазмұны  мен    теориялық  
практикалық 
негізі 
құрылған. 
Болашақ 
мамандардың  кәсіби  құзіреттілігін  қалыптас-
тырудың  әдістемесі  эксперименттік  тұрғыда 
тексеріліп анықталған. 
21 
Сапиева М.С. 
 
Формирование 
специальной 
компетентности 
будущих 
учи-
телей  музыки  в  процессе  инстру-
ментальной подготовки 
п.ғ.к.  ғылыми  дәрежесін  алуға 
дайындалған 
дисс. 
жұмыс.                
2010 ж. 
Болашақ  музыка  пәні  мұғалімдерінің  кәсіби  
құзіреттілігі    ұғымы  қарастырылған  және 
құзіреттілік  мазмұнының  моделі  ұсынылған, 
педагогикалық  шарттары    құрылған  және 
деңгейлері анықталған. 
22 
Абирова М.А. 
 
Педагогическая технология оценки 
профессиональной 
компетент-
ности  выпускников  медицинских 
вузов 
п.ғ.к.  ғыл.  дәреж.  алуға  дайынд. 
дисс.,  2010 ж. 
   Медециналық  ЖОО  ның  студенттерінің 
кәсіби  құзіреттілігіне  мінездеме  беріліп, 
мазмұны    анықталған.  Сондай-ақ,  педагоги-
калық технологияның негізі дайындалған. 
23 
Аблязимова Н.М. 
 
Педагогические  условия  формиро-
вания 
профессиональной 
компетентности будущих учителей 
физики  в  реализации  иннова-
ционных технологий 
п.ғ.к.  ғыл.  дәреж.  алуға  дайынд. 
дисс.,  2010 ж. 
    Болашақ  физика  пәні  мұғалімдерін  кәсіби 
құзіреттілік  құрылымы  анықталып,  деңгей-
лері мен көрсеткіштері  ұсынылған. 

Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2(42), 2014 ж. 
 
15 
1 
2 
3 
4 
24 
Мухамедрахимова Г.И. 
 
Формирование  профессиональной 
компетентности биолога на основе 
экологизации  предметов  физики  и 
астрономии 
п.ғ.к.  ғыл.  дәреж.  алуға  дайынд. 
дисс.,  2010 ж. 
Болашақ  биолог  мамандардың  физикамен 
айналысатын 
экологизациялау 
негізінде 
кәсіби 
құзіреттілігін 
қалыптастырудың  
әдістемелік ерекшелігі ұсынылған.  
25 
Таипова М.К. 
Педагогические  условия  управ-
ления  формированием  профессио-
нальной компетентности студентов 
художественно-технических вузов 
п.ғ.к.  ғылыми  дәрежесін  алуға 
дайындалған 
дисс. 
жұмыс.              
2010 ж. 
Көркем  сурет  және  техникалық  ЖОО  ның 
студенттерінің  кәсіби  құзіреттілігін  қалып-
тастырудың  теориялық  негіздері  анықталған. 
Сондай-ақ, студенттердің кәсіби құзіреттілігін 
қалыптастыруды  басқарудың  моделі  мен 
әдістемесі құрастырылған. 
26 
Кульгильдинова Т.А. 
 
Научно-методические 
основы 
формирования 
когнитивно-
коммуникативной  компетенции  на 
уроках  рус.  яз.  в  нач-х  кл.  (в 
школах 
с 
русским 
языком 
обучения) 
п.ғ.д.  ғыл.  дәреж.  алуға  дайынд. 
дисс.,  2010 ж. 
  Когнитивті 
құзіреттілікті 
модельдеу 
негізіндері  ұсынылған.  Тұлғаның  когнитивті 
тілдік  қалыптасу  үлгерімдері    анықталған 
және арнайы әдістемесі даярланған. 
 
27 
Айкенова Р. 
 
Научно-педагогические 
основы 
формирования 
компьютерной 
лингвистической 
компетенции 
студентов медицинских вузов 
п.ғ.д.  ғылыми  дәрежесін  алуға 
дайындалған дисс. жұмыс. 2010ж. 
    Оқытушының  зерттеу  жұмысы  негізінде 
компютерлік  құзіреттілікті  қалыптастырудың 
ғылыми  теориялық  негіздемесі  ұсынылған. 
Компютерлік құзіреттілікті қалыптастырудың 
жалпы түсінігі нақтыланған.  
28 
Муханбетжанова А.У. 
 
Теоретико-методологические 
основы  проектирования  началь-
ного  образования  при  компетент-
ностом подходе 
п.ғ.д.  ғыл.  дәреж.  алуға  дайынд. 
дисс., 2010 ж. 
Бастауыш  сынып  оқушыларының  құзірет-
тілігін 
қалыптастырудың 
педагогикалық 
шарттары  негізделген.  Сондай-ақ,  қалып-
тастырудың  әдістемесі  мен    құрылымдық 
моделі  құрылған. 
29 
Рыскулбекова А.Д. 
 
Формирование  коммуникативной 
компетенции  учащихся  начальных 
классов 
п.ғ.к.  ғылыми  дәрежесін  алуға 
дайындалған дисс., 2010ж. 
 Болашақ 
бастауыш 
сынып 
оқытушы-
ларының  кәсіби-дидактикалық  құзіреттілігін 
қалыптастырудың 
 
теориялық 
негіздері 
анықталған.  
30 
Жолдасбекова К.А. 
 
Формирование 
общекультурной 
компетентности 
студентов 
на 
основе материала этнопедагогики 
п.ғ.к.  ғыл.  дәреж.  алуға  дайынд. 
дисс., 2010 ж. 
 Студенттердің  мәдени  құзіреттілігін  қалып-
тастыруда этнопедагогикалық материалдарды 
қолданудың  жалпы деңгейлері анықталған. 
31 
Абитаева Р.Ш. 
 
Развитие 
управленческой 
компетентности 
руководителей 
организаций 
образования 
в 
системе повышения квалификации 
п.ғ.к.  ғыл.  дәреж.  алуға  дайынд. 
дисс., 2010 ж. 
Ғылыми  зерттеу  жұмысында  біліктілікті 
арттыру  мекемелеріндегі  білім  беру  жүйесі 
басшыларының 
басқару 
құзыреттілігін 
дамыту мәселелері қарастырылады.  
32 
Салханова Ж.Х. 
 
Теоретические  основы  развития 
коммуникативной языковой компе-
тенции  в  условиях  непрерывного 
полилингвального образования 
п.ғ.д.  ғыл.  дәреж.  алуға  дайынд. 
дисс., 2010 ж. 
Полилингвизм  ұғымының  тілдік  құрылы-
мының    мазмұнына  сипаттама  берілген. 
Әдіснамалық  тұрғыда  командалық    тілдік 
құзіреттіліктің 
даму 
жағдайлары 
қарас-
тырылған. 
33 
Мухамбетжанова С.Т. 
 
Научно-методические 
основы 
формирования 
информационно-
коммуникационной 
компетент-
ности 
педагогов 
в 
системе 
повышения квалификации 
п.ғ.д.  ғылыми  дәрежесін  алуға 
дайындалған 
дисс. 
жұмыс.           
2010 ж. 
 Үздіксіз  білім  беру  жағдайында  педагогтың 
ақпараттық-коммуникативтік 
құзіреттілігін 
қалыптастырудың    жалпы  мазмұны  мен  
тұжырымдамасы    жасалған.  Педагогтың 
ақпараттық 
комуникативтік 
құзіреттілігін 
қалыптастырудың  психологиялық  негіздері 
айқындалған.  

Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2(42), 2014 ж. 
 
16 
1 
2 
3 
4 
34 
Барсай Б.Т. 
. 
Научно-педагогические 
основы 
формирования  профессионально-
дидактической 
компетентности 
будущих 
учителей 
начальных 
классов 
п.ғ.д.  ғыл.  дәреж.  алуға  дайынд. 
дисс.,  2010 ж. 
 Болашақ  бастауыш  сынып  оқытушылары-
ның  кәсіби  дидактикалық  құзіреттілігін  
қалыптастырудың  теориялық негіздері анық-
талған. Сондай-ақ, ғылыми әдістемелік жүйесі 
дайындалған. 
35 
Нурбеков Б.Ж. 
 
Теоретико-методологические 
основы 
формирования 
про-
фессиональной 
компетентности 
преподавателей  по  дистанцион-
ному  обучению  п.ғ.д.  ғылыми 
дәрежесін алуға дайындалған дисс. 
жұмыс. 010 ж. 
Қашықтықтан  оқытудың  жағдайын  теория-
лық  әдіснамалық  тұрғыда  дамытудың  негіз-
демесі  құрылған.  Тұлғалық  бағдарлық  тұғыр 
негізінде  қашықтықтан  оқытудың    моделі 
құрылған.  Оқытушының  кәсіби  құзіреттілігін 
қалыптастыру  дың  теориясы  жасалған  және 
әдістемесі жасалған. 
36 
Еспенбетов  Б.Ж. 
 
Формирование  профессионально-
художественной 
компетентности 
будущих  учителей  на  основе 
национального 
прикладного 
искусства (на примере плетеничий) 
п.ғ.к.  ғыл.  дәреж.  алуға  дайынд. 
дисс.,  2010 ж. 
Болашақ  мұғалімнің  кәсіби  көркем  сурет 
құзіреттілігін  қалыптастырудың  теориялық 
моделі құрылған. 
37 
Курманкулова  Г.Е. 
 
Формирование 
информационно-
профессиональной 
компетент-
ности  будущих  специалистов  в 
процессе  решения  ситуационно-
производственных задач 
п.ғ.к.  ғыл.  дәреж.  алуға  дайынд. 
дисс.,  2010 ж. 
Құзіреттілік  тұғырларды  арттырудың  дайын-
дық  деңгейі  анықталған.  Жұмысшылардың 
білімі 
мен 
білігін 
арттырудың 
жүйе 
мүмкіндіктерін  айқындалған.  Құзіреттілік 
ұғымына жалпы анықтама берілген. 
 
Жоғарыда  берілген  кестеден  Отандық  ғалымдарымыздың  құзыреттілік  мәселесін  жан-жақты  және  толық 
зерттегендігін аңғаруға болады.  Сондай-ақ, Қазақстан ғалымдары өз зерттеулерінде құзыреттілік мәселесінің 
төмендегідей негізгі түрлері мен бағыттарын қарастырған: 
бастауыш сынып оқушыларының құзіреттілігін қалыптастыру; 
үздіксіз білім беру жағдайында педагогтың ақпараттық-коммуникативтік құзіреттілігін қалыптастыру; 
болашақ бастауыш сынып оқытушыларының кәсіби-дидактикалық құзіреттілігін қалыптастыру; 
болашақ мамандардың кәсіби құзіреттілігін  қалыптастыру; 
болашақ мұғалімдердің ақпараттық құзіреттілігін қалыптастыру; 
ЖОО-ның студенттерінің кәсіби-тұлғалық құзыреттілігін қалыптастыру; 
болашақ мамандардың коммуникативтік құзіреттілігін қалыптастыру.  
Демек,  құзыреттілік  мәселесін  зерттеген  ғалымдарымыздың  қай  еңбегін  алып  қарасақ  та,  қазіргі 
педагогиканың білім беру үдерісінде маңызы зор және алдағы уақытта құзыреттілік мәселесі әлі де зерттеуді 
қажет етеді деп есептейміз. 

жүктеу/скачать 4,2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: