Халықаралық Ғылыми-тәжірибелік конференция международная научно-практическая конференция

48

ПЕДАГОГТЫҢ КӘСІБИ ШЕБЕРЛІГІН АРТТЫРУДЫҢ ЖОЛДАРЫ

Адилханова М.Т.

«Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы»

 акционерлік қоғамының филиалы «Ақтөбе облысы бойынша 

педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру институты 

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ

Аңдатпа

Мақалада  педагогтың  кәсіби  шеберлігін  арттырудың  жолдары  қарастырылған.  Сондай-ақ,  мұғалімнің 

кәсіптік білімін ұдайы жетілдіруі оқу үдерісінің тиімділігі мен сапасын арттыруда маңызды екендігі айтылған. 

Мұғалімінің шеберлігі өз қызметіндегі педагогикалық іс-әрекеттердің белсенділігі арқылы іске асырылатыны ту-

ралы баяндалған.

Аннотация

В данной статье рассматриваются пути и способы совершенствования педагогического мастерства учителя. 

Важнейшим условием роста мастерства является творческая, основанная на непрерывном  совершенствовании 

педагогическая деятельностьи учителя. В статье также раскрыто непрерывное совершенствование и обновление 

знаний и навыков педагога, как важное условие эффективности процесса обучения.

Abstract

This  article  discusses  ways  and  means  of  improving  pedagogical  skills  of  teachers.  A  fundamental  condition  for  the 

growth  of  skills  is  creative  pedagogical  practice  of  a  teacher  based  on  continuons  development.  The  article  also  revealed 

continued to improve and update the knowledge and skills of the teacher, as an essential condition for the effectiveness of the 

learning process.

Жаһандану дәуірі – әлемдегі елдердің бәсекелестік жағдайында халықаралық деңгейде өзара кірігу 

үрдістерінің жандану дәуірі де болғандықтан, білім – пайдалы инвестиция саласы ретінде еліміздің 

экономикалық, әлеуметтік және саяси даму тұрақтылығын қамтамасыз етеді.

Шын мәнінде, қазіргі кезеңде қоғамның өркендеп-өсуі білім жүйесінің сапасын жақсартуды, жаңа 

технологияларды кеңінен қолдануды, жаңа формациядағы педагогтар дайындау арқылы еліміздің 

білім  жүйесін  халықаралық  стандарт  деңгейіне  жеткізуді,  нарық  экономикасына  бейімделген 

бәсекеге қабілетті білімді де білікті мамандар дайындауды негізгі стратегиялық межеге жатқызады. 

Қазақстандағы білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында 

Қазақстанда  оқитындарды  сапалы  біліммен  қамтамасыз  етіп,  халықаралық  рейтингілердегі  білім 

көрсеткішінің  жақсаруы  мен  қазақстандық  білім  беру  жүйесінің  тартымдылығын  арттыру  үшін, 

ең  алдымен,  педагог  кадрлардың  мәртебесін  арттыру,  олардың  бүкіл  қызметі  бойына  мансаптық 

өсуі, оқытылуы және кәсіби біліктілігін дамытуды қамтамасыз ету, сондай- ақ педагогтердің еңбегін 

мемлекеттік қолдау мен ынталандыруды арттыру мәселелеріне үлкен мән берілген. Біліктілік – бұл 

білімді меңгерудегі, тәжірбиедегі білімділікті, құндылықты бейнелейтін жалпы қабілеттілік. Бүгінгі 

күні мұғалімнің біліктілігін арттыруды жалпы қоғамдық мәселе ретінде қарастыру қажеттігі туған 

кезең.  Себебі  білімді  тереңдету,  молайту,  жетілдіру,  арттыру  жеке  басы  үшін  ғана  емес,  қазіргі 

қоғамға қажет әрекет деп қабылдауымыз керек. Бұл мұғалімнің өз қызметінде табысқа жетуін ғана 

көздемейді, оның аясын одан әлдеқайда кеңірек қарастырған жөн. Қазіргі таңда білім беру үдерісі 

мұғалімнің дайындық деңгейі мен мамандық сапасына үлкен талап қояды. Ол мұғалімнің өзін-өзі да-

муына, өзіндік білім алуына және өздігінен шығармашылық түрде қызметтерін іске асыруға мүмкіндік 

береді. Мұғалімдердің өз білімдерін жүйелі жетілдіруі – олардың шығармашылықпен жұмыс істеуіне 

ықпал ететін негізгі фактор. Еліміздің білім беру саясатындағы көкейтесті мәселелердің бірі де осы 

мұғалімдердің  біліктіліктерін  жүйелі  арттыру  болып  табылады.  Біліктілікті  жетілдіру  курстарын-

да мұғалім оқу процессіне белсенді қатысушы, ғылыми-әдістемелік зерттеулер мен педагогикалық 

мәселелердің шешімін бірлесіп іздеуші болып табылады. Біліктілікті жетілдіру курстарының оқыту 

мақсаты – мұғалімнің жеке басының мүмкіндіктері мен кәсіби қызметінің мүмкіндіктepін жетілдіру. 

Біліктілік арттыру жүйесінде педагогтардың оқу қажеттіліктері нақты білімнің мәнін түсінуге, соның 

нәтижесінде өзіндік іс- әрекетке енуге және жеке өміріндегі тәжірибені жетілдіру мақсаттарына бай-

ланысты қалыптасады.

Мектеп жұмысы мен оқушы жетістіктерін өрістетудегі негізгі тұлға – мұғалім [1, 6-б]. Мұғалім 

мамандығының құндылығы да осында. Сондықтан да мұғалім қызметіндегі маңызды дүние – жеке-

леген оқушылардың тақырыпты қабылдау ерекшеліктерін, оқушылардың түсінігін жетілдіру немесе 

жақсарту мақсатында олармен жұмыс жүргізу қажеттігін ұғынуы, сондай-ақ кейбір оқушылардың 

49

тақырыпты өзіне оңтайлы бірегей тәсілдермен меңгеретіндігін жете түсінуі болып табылады.[1, 7-б]. 

Оқушыларды  тәрбиелеу,  дамытуға  бағытталған  мұғалімнің  сыныптағы  күнделікті  жұмысы  оқыту 

үдерісі мен оқушылардың оқу нәтижелеріне оң ықпал етеді (Barber and Moushad, 2007) [2, 6-б]. Педагог 

оқушылардың іс-әрекетін, олардың еңбектестігін ұйымдастырушы, сонымен бірге ол педагогикалық 

қарым – қатынасты жеңілдететін серіктес пен адам ретінде, яғни К. Роджерс бойынша «фасилита-

тор» болып табылады. [3, 7-б]. Бұл –педагогтан ұйымдастырушылық, коммуникативтік қабілетін да-

мытуды міндеттейді. Осындай қабілеттілік оқу процесіне қатысушылардың танымдық белсенділігін 

ынталандыратын  оқу  іс-әрекетінің  белсенді  формаларын  қатыстыра  отырып,  оқушылардың  білім 

меңгеру  процесін  басқара  алуға  мүмкіндік  береді.  Осындай  кәсіби  шеберлікті  дамыту  тек  терең 

психологиялық-педагогикалық  білімді  ұйғармайды,  сондай-ақ  педагогтан  үнемі,  жүйелі  кәсіби 

тренингті қажет етеді. 

Мишра мен Кёлердің пайымдауынша, барлық үш білім саласы (технологиялық, педагогикалық 

және мазмұндық білім) арасында өзара байланысты іске асыруға қабілетті мұғалім жоғары деңгейдегі 

кәсіпқой болып табылады. [1, 65-б]. Білікті мұғалім үшін жоғарыда аталған білім түрлері: теориялық 

және тәжірибелік білімдер өзара тығыз байланыста болуы тән.

Педагогикалық білімдер– бұл білім берудің жалпы негіздерін, оқыту мақсаты мен міндеттерін 

білуге негізделетін оқу мен оқыту үдерістері, тәжірибесі мен әдістері туралы терең білімділік. Кез 

келген мұғалім үшін осы білімдер кешені қажетті болып табылады және оқушыны оқыту үрдісіне, 

сыныпты басқаруға, сабақты жоспарлау және өткізуге, оқушыларға баға қоюға қатысты мәселелерді 

қамтиды. Сонымен қатар педагогикалық білім құрамына сабақта қолданылатын тәсілдер мен әдістерді 

білу, мақсатты аудитория сипаты, оқушылардың оқу материалын меңгеріп алуын бағалау стратегия-

сы кіреді. Білікті мұғалім оқушылардың білімдерді меңгеруінің және дағдыларды қалыптастыруының 

үдерістерін  түсінуге  көмектесетін  терең  педагогикалық  білімге  ие,  олардың  ақыл-ой  қасиеттерін, 

оқуға деген эмоциялық жағымды қатынасын дамытады. [1, 63-б]. 

Технологиялық білімдер– бұл оқытудың қосалқы құралдары (бейне, желілік материалдар, сандық 

бұқаралық  ақпарат  құралдары  және  т.б.)  туралы  білім.  Бұл  білімдер  технологиялық  құрылғылар 

саласындағы  жеткілікті  хабардарлықты  да,  оларды  басқару  үшін  қажетті  дағдыларға  ие  болуды 

да  меңзейді.  Сандық  технологияларға  қатысты  алғанда  осы  білімдер  операциялық  жүйелер  және 

компьютерлік аппараттық құралдарды білуді, сондай-ақ мәтіндерді теру мен түзетуге, электронды 

кестелер құруға мүмкіндік беретін бағдарламалық құралдардың стандартты жиынтығын, браузер-

лер мен электронды поштаны пайдалана алу қабілеті болып табылады [1,64-б]. АКТ енгізген кезде, 

теориялық және тәжірибелік білімдердің біртұтастығы оларды тиімді қолдануды қамтамасыз етеді, 

ал бұл оқыту және оқу үдерістерін жақсартуға жағдай жасайтын болады. Сабақта теориялық және 

тәжірибелік  білімдерді  қолданған  кезде,  анықтаушы  фактор  оқыту  үрдісінің  мазмұны,  әдістемесі, 

технологиясы саласындағы білімнің қалыптасқандығы болып табылады.

Сондықтан  да  жекелеген  пәндерді  оқытуға  білім  технологияларын  ықпалдастыру  мұғалімнің 

қарқынды  дамуына,  оқудың  барлық  үш  аспектісін  өзара  байланыста  белсенді  қолдануына  дай-

ын болуын қажет ететіндігін және бұл оқу мен оқыту үдерістерін білікті түсіну көрсеткіші болып 

табылатындығын баса айту керек.

Сондай-ақ,  педагогикалық  қабілеттерді  В.А.  Крутецкий  келесідей  көрсеткен,  ол  оларға  сәйкес 

жалпы анықтамалар берген [3, 294-299 б ]. 

1. Дидактикалық қабілеттер – шәкірттерге оқу материалын айқын және түсінікті түрде келтіру, 

пәнге қызығушылық тудыру, шәкірттерде белсенді өз бетінше ойды қоздыру. Дидактикалық қабілеті 

бар  мұғалім  қажет  жағдайда  оқу  материалын  бейімдеп,  қиынды  жеңіл,  күрделіні  –  қарапайым, 

ұғынықсыз, түсініксізді – түсінікті қыла алады. Кәсіби шеберлік тек білімдерді бала санасына жеткізе 

біле беру, материалды белгілі және түсінікті мазмұндау қабілетін ғана емес, сондай-ақ шәкірттердің 

өзіндік  жұмысын,  өз  бетімен  білім  алуын  ұйымдастыру  қабілетін,  шәкірттердің  танымдық 

белсенділігін  ақылмен  және  нәзік  «дирижерлеп»,  оларды  керек  жаққа  бағыттап  отыру  қабілетін 

қамтиды. 

2.  Академиялық  қабілеттер  –  ғылымның  сәйкес  аймағына  деген  қабілеттер  (математикаға, 

физикаға, биологияға, әдебиетке және т.б.). қабілетті мұғалім пәнді тек ғана оқу курсының көлемінде 

ғана емес, елеулі терең және кең түрде біледі, ол үнемі өз ғылымында жаңалықтарды бақылап жүреді, 

материалды абсолютты еркін игереді, оған үлкен қызығушылық көрсетеді, кем дегенде қарапайым 

зерттеу жұмысын жүргізеді. 

3. Перцептивті қабілеттер – оқушының ішкі дүниесіне ене білу қабілеті, оқушы тұлғасын және 

оның уақытша психикалық күйлерін түсінумен байланысты психологиялық бақылампаздық. 

4.  Тілдік  қабілеттер  –  өз  ойлары  мен  сезімдерін  тілдің,  мимика  және  пантомимика  көмегімен 

айқын және нақты білдіре алу қабілеті. Қабілетті мұғалімнің тілі сабақ кезінде қашанда шәкірттерге 

бағытталған. Мұғалім сөзі ішкі күшпен, сенімділікпен, өзі айтып тұрған нәрсеге қызығушылықпен 

ерекшеленеді. Ойын оқушылар үшін түсінікті, айқын, қарапайым түрде білдіру. 

50

5. Ұйымдастырушылық қабілеттер – бұл, біріншіден, оқушылар ұжымын ұйымдастыру қабілеті, 

оны  жаңа  міндеттерді  орындауда  топтастыру  және  дем  беру,  екіншіден,  өз  жұмысын  дұрыс 

ұйымдастыру қабілеті, өз жұмысын ұйымдастыру дұрыс жоспарлау және өзін бақылау іскерлігін 

ұйғарады.  Тәжірибелі  мұғалімдерде  өзіндік  бір  уақытты  сезіну  қалыптасады  –  жұмысты  уақытқа 

дұрыс бөлу, белгіленген мерзімде үлгеру ептілігі. 

6.  Коммуникативтік  қабілеттер  –  балалармен  қарым-қатынас  жасау  қабілеті,  олармен  қарым-

қатынас жасауда дұрыс тәсіл таба алу, олармен, педагогикалық көзқарас тұрғысынан, орынды өзара 

әрекеттесуді орнату іскерлігі, педагогикалық әдептің болуы. 

7. Педагогикалық қиял (немесе, болжам жасау қабілеттер) – бұл, өз әрекеттерінің салдарын алдын 

ала көруден, оқушыдан болашақта кім шығатынын елестете отырып, оның тұлғасын тәрбиелеуді жо-

балаудан, тәрбиеленушілердің қандай да бір сапаларының дамуын болжай алу іскерлігінен көрінетін 

арнайы қабілеттер. 

8. Зейінді бір мезгілде бірнеше іс-әрекеттерге тарату қабілеті мұғалім жұмысы үшін ерекше мәнге 

ие. Қабілетті, тәжірибелі мұғалім материалды мазмұндаудың мазмұны мен формасын, өз ойының 

немесе оқушы ойының өрісін мұқият бақылайды.

Келтірілген педагогикалық қабілетттер анықтамасынан көрініп отырғандай, олар өз мазмұнында, 

біріншіден,  көптеген  тұлғалық  сапаларды  қамтиды,  және  екіншіден,  белгілі  бір  әрекеттерде, 

іскерліктерде ашылады. Бұл жерде, бірнеше қабілеттер мазмұнына енетін іскерліктер бар, мысалы, 

дидактикалық қабілеттерге жататын шәкірттердің өз бетінше жұмысын ұйымдастыру іскерлігі, іс-

жүзінде басқалардың жұмысын ұйымдастыру іскерлігі болып табылады. Ол ұйымдастырушылық 

қабілетіне  кіреді.  Перцептивті  қабілеттерді  ашатын  іскерліктер,  зейінді  тарату  қабілетіне  енетін 

іскерліктерге өте таяу, және т.б. бұл, мұғалімнің белгілі бір әрекеттері (іскерліктері) негізінде, тіпті 

қандайда бір педагогикалық функция жүзеге асатын олардың жиынтығында, бірнеше қабілеттер жа-

туы мүмкін екендігін көрсетеді. 

Г.Галилей: «Адамды бір нәрсені қайталауға үйреткеннен гөрі, оған жаңалық ашуға көмектескен 

жөн»- дегендей мұғалімге осы бағытта жұмыс істегенде ғана, мұғалім ойлау мен шығармашылық 

қабілеті қалыптасқан, құзырлы тұлға қалыптастыра алады.

Жаңа ғасырға қадам басқан біздің еліміз үшін қоғам өміріндегі қазіргі өзгерістер, экономиканың, 

саясаттың,  әлеуметтік-саяси  саланың  дамуы  қоғамдағы  негізгі  фактор  болып  табылатын  жеке 

тұлғаның  жалпы  даму  деңгейіне  байланысты  болмақ.  Ал  ол  қоғамдағы  білім  беру  талаптарын 

түбегейлі  өзгертуге  алып  келді.  Қоғамдық  өмірдегі  өзгерістер  оқытудың  жаңа  технологияларын 

қолдануды, жеке тұлғаның жан-жақты шығармашылық тұрғыдан дамуына жол ашуды көздеп отыр. 

Бұл  міндеттерді  жүзеге  асырушылар  білім  беру  жүйесінің  күрделі  мәселелерін  шешуші  кәсіби  – 

педагогикалық шеберлігі жоғары ұстаздар болмақ.

Қазіргі таңда Педагогикалық шеберлік орталығы Кембридж университетімен бірлесіп, әлемдегі ең 

үздік білім беру бағдарламаларының негізінде ұстаз біліктілігін арттыру курстарының бағдарламасын 

жүзеге асырып жатыр. Қазақстан Республикасының педагогика саласы қызметкерлерінің Кембридж 

тәсілі  бойынша  деңгейлік  бағдарлама  негізіндегі  біліктілікті  көтеру  курстарының  маңызы  зор. 

Өйткені  мұғалімнің  кәсіби  шеберлігі,  зерттеушілік  қызметі  іс  –  тәжірибеде  және  қайта  даярлау 

кезінде  қалыптасады.  Сондықтан  да  мұғалімдердің  педагогикалық  шеберлігін  арттыру  арқылы 

үлкен  нәтижелерге  қол  жеткізуге  болады.  Осы  Бағдарламадан  күтілетін  нәтижелер  мұғалімдерді 

оқушыларға қалай оқу керектігін үйреніп, соның нәтижесінде еркін, өзіндік дәлел-уәждерін наным-

ды жеткізе білетін, ынталы, сенімді, сыни пікір-көзқарастары жүйелі дамыған, сандық технология-

ларда құзырлылық танытатын оқушы қалыптастыруға даярлау болып табылады. [2, 6-б].

Елбасымыздың қазіргі ғылым мен білімді дамытуға жан-жақты қолдау жасауы, кезек күттірмейтін 

тапсырмалары еліміздің таяу арада 50 дамыған елдің қатарына қосылуына жасалып жатқан ең негізгі 

шараларының  бірі.  Біліктілік  пен  шеберлікті  ұштастырып,  «ұлы  болу  оңай  емес,  ал  ұлылардың 

ұрпағы болып қалыптасу одан да қиын» деген қағиданы іске асырып, өсіп келе жатқан жас ұрпақты 

әлемді мойындататын рухани биікке көтеру – ұстаздардың міндеті. Халқы үшін қызмет етуді бақыт 

санайтын  Елбасымыз  тұрғанда  Қазақстанның  келешекте  дамыған,  өркениетті  ел  боларына  кәміл 

сенеміз.

Әдебиеттер тізімі

[1] Мұғалімге арналған нұсқаулық. Үшінші басылым. «Назарбаев Зияткерлік мектебі» ДББҰ, 

2012.

[2]  Қазақстан  Республикасы  педагог  қызметкерлерінің  біліктілігін  арттыру  курстарының 

бағдарламасы. Екінші басылым. «Назарбаев Зияткерлік мектебі» ДББҰ, 2012.

[3] Зимняя И.А. Педагогикалық психология. М.: Логос; Алматы: TST-company, 2005. 368- б.

[4] Крутецкий В.А. Психология обучения и воспитания школьников. М., 1976.

51

РАЗВИТИЕ КОММУНИКАТИВНЫХ КОМПЕТЕНЦИЙ УЧАЩИХСЯ 

ЧЕРЕЗ ИСПОЛЬЗОВАНИЕ КОГНИТИВНЫХ СТРАТЕГИЙ И ВНЕДРЕНИЕ 

ИНТЕРАКТИВНЫХ МЕТОДОВ ОБУЧЕНИЯ

Абеуханова Г.М.

Назарбаев Интеллектуальная школа 

физико-математического направления г.Семей

РЕСПУБЛИКА КАЗАХСТАН

Аңдатпа

Қазіргі  заманға  сай  белсенді  технологиялар  арқылы  балалардың  жеке  қабілеттерін  және  білім  деңгейлерін 

ескере отырып оқыту. Білім беруде СТО стратегиялары, зерттеушілік әдіс, жаңа ақпараттық технологиялар, 

ғаламтор көздерінен алынған ақпараттар, топтық және жеке жұмыс түрлері арқылы оқу сапасын арттыруға 

көмектеседі.

 Аннотация

Раскрывается необходимость применения современных интерактивных технологий: обучение в сотрудни-

честве, стратегии проекта RWCT, использование новых информационных технологий, Интернет-ресурсов, тех-

нология группового обучения, помогающих реализовывать личностноориентированный подход в обучении, обеспе-

чивающий индивидуализацию и дифференциацию обучения с учётом способностей детей, их уровня обученности, 

склонностей и т.д.

Abstract

Need of application of modern interactive technologies reveals: cooperative learning, the strategy of the project RWCT, 

project methodology, use of new information technologies, Internet resources, technology of group training, helping you to 

implement student-centered approach to learning, providing individualization and differentiation of education taking into 

account the abilities of children, their level of skills, aptitudes, and so on, and so forth.

Исходя из концепции модернизации казахстанского образования, к системе школьного образова-

ния предъявлены следующие требования: развивающемуся обществу нужны современно образован-

ные, конкурентоспособные, нравственные, предприимчивые люди, которые могут самостоятельно 

принимать ответственные решения в ситуации выбора, прогнозируя возможные последствия, спо-

собные к сотрудничеству, отличающиеся мобильностью, динамизмом, конструктивностью, облада-

ющие развитым чувством ответственности за судьбу страны.

Достижение данных требований в преподавании русского языка связано с инновационными про-

цессами в организации обучения. На сегодняшний день основной целью обучения русскому языку 

является формирование и развитие коммуникативной культуры школьников, обучение практиче-

скому овладению русским языком.

Сегодня  в  центре  внимания  –  ученик,  его  личность,  неповторимый  внутренний  мир.  Поэтому 

основная цель современного учителя – выбрать методы и формы организации учебной деятельности 

учащихся, которые оптимально соответствуют поставленной цели развития личности.

Основная задача – создать условия практического овладения языком для каждого учащегося, вы-

брать такие методы обучения, которые позволили бы каждому ученику проявить свою активность, 

своё творчество; активизировать познавательную деятельность учащегося в процессе обучения рус-

скому языку.

Достичь поставленных задач, на мой взгляд, помогают современные интерактивные технологии. 

Обучение в сотрудничестве, стратегии проекта RWCT, проектная методика, использование новых ин-

формационных технологий, Интернет-ресурсов, технология группового обучения помогают реализо-

вать личностно – ориентированный подход в обучении, обеспечивают индивидуализацию и диффе-

ренциацию обучения с учётом способностей детей, их уровня обученности, склонностей и т.д.

Следует отметить, что изложение собственных мыслей, особенно на не родном языке, – достаточ-

но сложный процесс как с лингвистической, так и с психологической точки зрения. Довольно часто 

во время выступления дети не могут структурировать речь, чётко сформулировать идеи, спонтанно 

подобрать необходимые языковые средства, они испытывают скованность, чувство неуверенности и 

сильно волнуются, что сказывается на результатах их выступления.

Развитие коммуникативной, познавательной, информационно – коммуникативной компетентно-

стей учащихся на моих уроках происходит через использование интерактивных средств обучения. 

Стоит отметить, что вводить интерактивные методы обучения нужно постепенно, начиная при-

учать детей работать в парах или малых группах, где учащиеся (все, даже самые стеснительные) по-

лучают возможность участвовать в работе, практиковать навыки сотрудничества, межличностного 

52

общения (в частности, умение активно слушать, вырабатывать общее мнение, разрешать возникаю-

щие разногласия). В данном случае задача учителя – подобрать такую дискуссионную тему, которая 

имеет по крайней мере две противоположные точки зрения. При этом каждая точка зрения (вари-

ант решения проблемы) имеет значительное число своих сторонников и поддерживается убедитель-

ной аргументацией. Чтобы учащиеся не уходили далеко от темы, можно ознакомить их с ПОПС 

– формулой (позиция – обоснование – пример – следствие). Она помогает им прояснить свои мысли, 

а также сформулировать и представить свое мнение в четкой и сжатой форме. Она учит кратко из-

лагать свою мысль и не отклоняться от темы. Важно предоставить учащимся возможность мыслить, 

рассуждать, решая какие-либо проблемы, с тем, чтобы учащиеся акцентировали внимание на со-

держании своего высказывания, чтобы в центре внимания была мысль, а язык выступал бы в своей 

прямой функции – формировании и формулировании этих мыслей.

На разных этапах урока, в зависимости от конкретных целей и задач использую разнообразные 

интерактивные ресурсы. Например, видеофильмы, видеоролики, приближающие учащихся к ре-

альным  событиям,  позволяющие  создать  новые  ситуации  для  размышления  и  общения.  Дети  не 

только получают важную и нужную информацию, но и испытывают очень сильные положительные 

эмоции. Ученики с увлечением работают, выполняя интерактивные задания, и не боятся ответить 

неправильно. 

Благодаря наглядности и интерактивности изучаемого материала, все дети вовлекаются в актив-

ную  работу.  Использование  богатых  иллюстративных,  звуковых  и  интерактивных  возможностей 

компьютера создаёт благоприятный эмоциональный фон на занятиях, способствуя развитию уча-

щегося. Таким образом, использование подобных ресурсов оказывает положительное эмоциональ-

ное воздействие на учащихся, способствует развитию речевой активности, внимания, воображения, 

творчества, и самое главное, росту положительной мотивации к изучению предмета.

Использование презентаций возможно и целесообразно на любом этапе изучения темы и на лю-

бом этапе урока.

Часто применяю на этапе мотивации, этапе актуализации знаний, умений и навыков, этапе из-

ложения новых знаний, этапе закрепления, обобщения и систематизации и этапе контроля знаний. 

Для этого использую приемы: исключение понятий, ключ к неизвестному, сходство и различие, со-

ставление предложений, поиск аналогов, поиск противоположных предметов, явлений, исключение 

лишнего слова, аналогия и смысловое соотнесение, обобщение. Каждый из этих приемов уникален 

тем, что его можно использовать на любом этапе урока, в соответствии с замыслами учителя.

Интернет предоставляет учащимся прекрасную возможность принять участие в республиканских 

и международных дистанционных олимпиадах по русскому языку, которые проводятся различны-

ми организациями. В таких олимпиадах количество учащихся, как правило, не ограничено, поэтому 

свои силы могут попробовать все без исключения учащиеся.

Следующим  направлением  использования  ресурсов  всемирной  сети  является  осуществление 

учащимися  переписки  по  электронной  почте.  Переписка  по  электронной  почте  рассматривается 

как особый коммуникативный жанр, обнаруживающий ряд специфических черт, отличающих его 

от других родственных жанров. Показано, что изучение электронной переписки позволяет выявить 

лингвистические и психолингвистические особенности спонтанной письменной речи. Тесная связь 

электронной почты с жанром обычного эпистолярного общения отмечается, в частности, в работах 

[3, стр. 42; 5, стр.147]. Исследователи указывают также на то, что это промежуточный жанр между 

обычным письмом и телефонным разговором. Между тем, частная электронная переписка обладает 

своей собственной жанровой спецификой, а этот жанр коммуникации является одним из самых рас-

пространенных во всем мире.

При обучении написанию писем наиболее часто применяемая стратегия РАФТ, где Р-роль (от 

имени кого пишется письмо), А-адрес (кому предназначено письмо), Ф-форма (может быть письмо 

и др.), Т-тема (на любую тему, которая интересна учащемуся). Учащиеся сами комментируют выпол-

ненные работы по заранее совместно выработанным дескрипторам. Например,

1. Раскрытие темы

2. Структура (Вступление, основная часть (3 аргумента), вывод)

3. Выразительность речи при защите, т. е. и умение владеть аудиторией 

4. Грамотность речи (как устная, так и письменная)   

5. Красочность 

6. Определенный объём слов.

В данных дескрипторах проверяется и умение слушать, т.е. учащиеся сами выявляют орфоэпи-

ческие ошибки, несоответствие структуре текста, непоследовательное расположение частей текста и 

умение связного построения устной и письменной речи.

Образно представить предмет, осмыслить его помогает стратегия «Синквейн», творческая работа, 

которая имеет короткую форму стихотворения, состоящего из пяти нерифмованных строк, дескрип-

торами которого являются:

1. Раскрытие темы

53

2. Правильное описание темы в двух словах (двумя прилагательными)

3. Правильное описание действия в рамках этой темы тремя словами (глаголы)

4. Грамотно составленная фраза из четырёх слов, показывающая отношение к теме (чувства одной 

фразой)

5. Соответствующий синоним из одного слова, который повторяет суть темы

6. Регламент составления 2 минуты

К числу наиболее эффективных в обучении русскому языку интерактивных форм относят груп-

повую работу. Развивающий и образовательный эффект работы учащихся в группах основан на сле-

дующих преимуществах этого метода: 

1. Высокая активность всех участников образовательного процесса, обусловленная наличием еди-

ной цели и общей мотивации; разделением процесса деятельности между его участниками адек-

ватно индивидуальным возможностям, опыту и способностям членов группы; принятием на себя 

ответственности за общий результат. 

2. Комфортность. Работая в группе, участники держатся более свободно, уверенно, снимаются 

психологические барьеры в обучении, мнения каждого принимаются и ценятся группой, устанавли-

вается тесный психологический контакт. 

3. Развитие личностных качеств, повышение самооценки. Все имеют возможность обучиться как 

лидирующей роли, так и роли рядового участника в ситуации группового решения, развить спо-

собность к открытому взаимодействию с другими при сохранении собственной индивидуальности, 

научиться подчинять личные интересы интересам общего дела. 

4. Развитие коммуникативных умений на русском языке поможет им в дальнейшем выступать 

перед аудиторией, емко и четко излагать свои мысли. 

5. Осуществляется более глубокая проработка изучаемого материала в группе за счет повторения 

и применения полученных знаний, рассмотрения вопроса с разных точек зрения. 

Попадая в условия коллективного обучения, учащийся участвует в процессе организованного са-

моразвития  и  развития  своих  соклассников-согруппников.  Тем  самым  создается  возможность  для 

реального коммуникативного взаимодействия.

Таким образом, интерактивные методы обучения очень эффективны, так как они:

• развивают самооценку и уверенность в себе;

• делают уроки интересными;

• развивают чувство ответственности;

• дают возможность осваивать жизненно важные навыки;

• способствуют инициативе учащихся;

• учеба происходит в действии при сотрудничестве учащихся с учителем;

• учеба начинается с того уровня, на котором учащиеся находятся;

• помогают создавать положительные эмоции.

Поэтому, используя интерактивные методы обучения, учитель воспитывает и обучает русскому 

языку учащихся с тем, чтобы они были способны не только к дальнейшему самообразованию в изу-

чении языка, но и к использованию полученных знаний для решения важных жизненных проблем.

1.  Положительная  динамика  учебных  достижений  –  повышение  качества  обученности:  слабые 

учащиеся испытывают учебный успех, имеют стабильные оценки и избавляются от комплекса не-

полноценности; сильные – быстрее и глубже продвигаются в образовании, развивают свои творче-

ские способности;

2. Активизация участия школьников в конкурсах различного уровня;

3.  Активизация  учебно-познавательной  деятельности  учащихся  в  образовательной  области 

“Русский язык”.

4.  Повышение  мотивации  обучения.  Эффективно  используется  учебное  время  на  уроке,  повы-

шается их интерес к предмету, к творческой и исследовательской работе. У учащихся развиваются 

личные и социальные навыки, творческие способности и уверенность в себе. 

 

жүктеу/скачать 10,67 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: