Орыс (Қазақ) шрифтерінен латынға және керісінше ауысу

 
237 
8...72  –  шрифтердің  өлшемі.  Көбінесе  ұсынылатыны  12–14. 
Шрифт көлемі пунктпен (пт.) көрсетіледі.  
Тізімде  жоқ,  бірақ  өзіңізге  керек  шрифттің  өлшемін  жасау 
(мысалы,  плакаттар  және  транспаранттар  үшін  өте  үлкен  өлшем)  – 
Формат 

 Шрифт 

 Размер: жолында керек өлшемді теру (1-1638) 

ОК.  
Немесе  Форматирование  тақтасында  шрифт  өлшемін  шертіп, 
тура сол терезешікте өзіңізге керек шрифттің өлшемін теру 

 Enter 
басу.  Әрине,  шрифттің  үлкен  өлшемі  үшін,  сәйкес  қағаз  табағына 
тапсырыс  беру  қажет  (Файл 

  Параметры  страницы 

  Размер 
бумаги 

 ...). 
3.7. Парақтардың пішімі. Беттер 
Бет өлшемдерінің жоғарғы және сол жақтағы сызғыштарын 
көрсету  –  Вид 

  Линейка.  Содан  кейін,  экраннан  төмен  сол  жақта 
«Режім  разметки»  батырмасын  шерту  немесе 

  Разметка  стра-
ницы. Мәтінді өнгізу үшін, шекаралары және өрістері, т.б. көрсетілген, 
беттің ыңғайлы ұсынымы болады. 
Беттің өлшемін тапсыру  – Файл 

  Параметры  страницы 

 
Размер страницы (бумаги) 

 пішімдер (форматтар) тізімінен таңдау. 
Ең белгілі формат ол – А4 (210 * 297 мм). 
Беттің  өз  өлшемін  жасау  –  Файл 

  Параметры  страницы 
және өрістердің, шекаралардың және т.б. керек өлшемдерін (см.) теру. 
Кітаби  пішімнен  альбомдыға  ауысу  (ені  кең  кестелер, 
графиктер  үшін  –  бетті  бүйірімен  бұру)  –  Файл 

 
Параметры  страницы 

  Размер  бумаги 

  Книжная 
(Альбомная). 
Беттің өрістерін өзгерту (жоғарғы, төменгі, сол жақ, оң жақ) 
–  беттің  жұмыс  өрісінде,  сол  жақ  сызғышытың  жоғарғы  (төменгі) 
шекарасына  (көкшіл-сұр  түсті)  тінтуірмен  жақындағанда  мына  ↨ 
сілтеме  пайда  болады,  онымен  сол  шекараны  іліп  алып  керек  жерге 
жылжытылады.  Жоғарғы  сызғышта  да  беттің  шекарасын  ↔ 
сілтемемен іліп алып керек жерге сүретіп қойылады. 
Бұл  амал  мәтіннің  барлық  беттеріне  жайылады,  егер  Файл 

 
Параметры страницы 

  Применить 

  Ко  всему  документу  режімі 
қойылса. 
Немесе  Файл 

  Параметры  страницы 

  Поля,  өрістердің 
керекті өлшемдері (см.) қойылады. Әдетте 2-3 см ұсынылады. 
Беттердің  нөмірлерін  қою  –  Вставка 

  Номера  страниц 

 
қай  жерге  (сол  жаққа,  оң  жаққа,  бел  ортада,  төменде,  жоғарыда) 

 
238 
қоюды  таңдаңыз,  ең  бірінші  бетте  нөмір  жасау  кажет  болса  опцияға 
қанатша шертіңіз, 

 Формат –начать с... 

 ОК 

 ОК. 
Беттердің  нөмірлері  қайтадан  қойылған  кезде  бұрынғысы 
ауысады. Рим цифрлары, әріптермен де нөмірлеуге болады – Вставка 

 Номера страниц 

 Формат номера 

 .... 
Беттің  нөмірлерін  алып  тастау  –  Вид 

  Колонтитулы,  бет 
нөмірін ерекшелеп, DEL пернесімен жою 

 Вид 

 Колонтитулы, ( 
шертіп қанатшаны алып тастау). 
Немесе беттің кез келген нөмірін екі рет шертіп, оны ерекшелеу 

 DEL, Колонтитул тақтасының Закрыть батырмасын басу – барлық 
беттердегі нөмілер жоқ болады. 
Беттердің нөмірлерінің өлшемін үлкейту – кез келген нөмірді 
екі  рет  шертіп,  оны  ерекшелеу,  Форматирование  тақтасында  жаңа 
нөмірді  таңдау  немесе  теру 

  Закрыть  Колонтитул.  Нөмірлердің 
өлшемі бірден барлық беттерде өзгереді. 
Жаңа бетті ықтиярсыз бастау – CTRL+Enter. Немесе Вставка 

  Разрыв 

  Новую  страницу 

  ОК.  Бұдан  кейін  үзінділердің 
қосылуына немесе жоюлына қарамастан, төменгі мәтін әрқашан, жаңа 
беттен басталатын болады.  
Бұл,  әрбір  құжат  (мақала,  тарау,  параграф)  әрқашан  жаңа 
беттен  басталуға  тиіс  жинақтарда  қажет  болады.  Беттерді  бөлгіш 
“разрыв страницы” жазуы бар көлденең штрих сызықпен белгіленеді. 
Оны  Вид 

  Обычный  командасы  орындау  немесе  “Непечатаемые 
знаки” 
батырмасын басу арқылы көруге болады. 
Ықтиярсыз  басталған  бетті  алып  тастау  – 
төменгі  өрісте  сол  жақтағы  «Обычный  режим»  батырмасын  (немесе 
Вид 

  Обычный)  шерту,  көрінген,  беттерді  бөлгіш  сызығын  шертіп 
DEL пернесін басу – төмендегі мәтін алдыңғыға тартылады. 
Жолдар  арасындағы  интервалды  (аралықты)  өзгерту  – 
Формат 

  Абзац 

  Межстрочный 

  ...  алғашқы  құжаттар 
(черновик)  үшін  –  Одинарный,  дайын  құжаттар  үшін  –  Полуторный 
ұсынылады.  
Егер өз стандартты емес жоларалық интервал керек болса, онда 
өлшемдер  терезесін  шертіп  («Точно»)  қажетті  интервалды  пунктпен 
теру (1пт = 0,35 мм).  
Бөлек-бөлек  мәтіндерді  біріктіру  –  меңзерді,  мәтінді 
қыстыратын  жерге  шертіп,  Вставка 

  Файл  +  оның  атауын  теру 
(немесе керек қапшықтан табу) 

 Вставить – қыстырылып қойылған 
мәтін негізгі мәтіннің пішімімен үлгіленіп өзгереді, егер нөмірленген 
болса, онда ол қайта саналып, бүкіл біріккен мәтінге тарайды. 

 
239 
Жол  басын  жасау  (красная  строка)  –  жоғарғы  сызғыштағы 
жоғарғы жүгірпені (бегунок) іліп алып оңға қарай керек қашықтыққа 
(әдетте 1 цифрына) жылжыту. Enter-ді басқан кезде, меңзер әрқашанда 
жылжу орнына – абзацтың басына барып отырады. Немесе абзацтың 
басында TAB пернесін басу. 
Жолдың аяғында сөздерді буынмен тасымалдау режімін алып 
тастау  немесе  тапсыру  –  мәтіннің  үзіндісін  ерекшелеу  және  Сервис 

  Язык 

  Расстановка переносов 

 Автоматическая  расстановка 
переносов 

 ОК шерту. 
Колонтитулдар  –  бұл,  беттердің  жоғары  немесе  төменгі 
жағында қойылатын, қалың кітапты қарауды оңайлататын, белгіленген 
жазу  немесе  сурет.  Әдетте  жинақтағы  мақаланың  атауы,  фирманың 
эмблемасы және т.б.  
Кез келген мәтін сияқты колонтитулдар да пішімделеді, рамкаға 
алынады және т.б. Бір бетте қойылған колонтитул, құжаттың басқада 
барлық  беттеріне  немесе  бөлімдеріне  автоматты  түрде  қойылып 
шығады.  Хаттарды,  факстерді  жасағанда,  ашылған  Колонтитулы 
тақтасындағы  сәйкес  батырмаларды  шертіп,  күнін  және  уақытын 
қыстырған  дұрыс.  Колонтитулы  тақтасындағы  күн  және  уақыт 
компьютердің таймерімен сәйкес автоматты өзгеріп отырады. 
Колонтитулға  кіру  –  Вид 

    Колонтитул.  Немесе 
жоғарыдағы немесе төмендегі колонтитул орнын, мысалы, тура беттің 
нөмірін екі рет  шерту. Сол кезде, құжаттың мәтіні редакциялау үшін 
белсенді болмай қалады және түсі солғын тартып бозарады 
Колонтитулдан  шығу  –  Вид 

  Колонтитул  (  қанатша 
белгісін  алу).  Немесе  колонтитул  тақтасындағы  «Закрыть» 
батырмасын шерту. 
3.8. Қателерді түзету 
Грамматикалық  және  орфографиялық  қателерді  тексеру
  – 
Сервис 

  Правописание  Немесе  F7.  Шыққан  диалогты  терезеде 
Пропустить  батырмасымен  «қатені»  (сөздікте  жоқ  сөздерді)  өткізіп 
жіберуге,  Заменить  батырмасымен  қате  символды  өзіңіз,  немесе 
ұсынылған тізімнен дұрысын таңдап ауыстыруыңызға болады.  
Басқа  тілдің  (мысалы  ағылшын)  орфографиясын  тексеру 
керек  болса,  онда  тексерілетін  үзіндіні  (немесе  бүкіл  мәтінді) 
ерекшелеп 

  Сервис 

  Язык,  керек  тілді  таңдау 

  ОК.  Онан  соң 
Сервис 

 Правописание. 

 
240 
Мәтінді  теру  барысында  орфографиялық  қателерді  тексеру 
–  Сервис 

  Параметры 

  Правописание 

  Автоматически  прове-
рять  орфографию 

  ОК.  Бұл  жағдайда,  қате  терілген  (дәлірек, 
редактордың  сөздігіне  түсініксіз)  сөздердің  асты  қызыл  толқынды 
сызықпен  сызылады.  Егер  мұндай  сөзді  оң  батырмамен  шертсе,  оны 
түзету немесе өткізіп жіберу нұсқалары шығады. 
Грамматиканы  тексеру  –  Сервис 

  Правописание  және  әрі 
қарай  грамматикалық  қателерді  түзету  барысында  шыққан 
ұсыныстарды  елеп  жауап  қайтару.  Әдетте,  грамматикалық  қателер  – 
ол  сөйлем  құрылымының  күрделі  болуынан  және  нүктеден,  үтірден, 
нүктелі  үтірден  кейін  бос  орынның  (пробел)  болмауы  және  т.б. 
Грамматикалық қателер жасыл толқынды сызықпен сызылады.  
Егер  «қателердің»  сызылуы  Сізге  бөгет  жасаса,  онда  бұл 
режімнен бас тартуға болады: Сервис

Параметры 

 Правописание, 
 қанатшаны алып тастаңыз. 
Сөзге  синонимдерді  (мағыналас  сөздерді)  таңдау  –  сөзді 
ерекшелеу 

 Сервис 

 Язык 

 Тезарус. 
3.9. Иллюстрациялар 
Word 
редакторында 
жасалатын 
құжатты 
әшекейлеп 
көркемдейтін  мүмкіндіктер  өте  көп.  Pbrush-та  салған  суретті,  қандай 
да  бір  ғылыми  программадан  графикті,  Windows-ң  қазіргі 
нұсқаларының  айтарлықтай  мол  кітапханасынан  суреттерді  және 
фотосуреттерді,  сонымен  қатар,  кішкентай  мультипликациялық 
заставкалар – бейне-клиптерді кірістіруге болады. 
Құжатқа  дайын  суреттерді  кірістіру.  Вставка 

  Рисунок 

 
Картинки  (ClipArt  кітапханасынан).  Windows-та  құжатты  әшекейлеу 
үшін дайын суреттердің, фотосуреттердің және тіпті бейне клиптердің 
алуан түрлері бар. Кеңейтімдері: .BMP, .PIC, .WMF, .PCX, .ADI, .GIF, 
.AVI  –  бейне  клиптер  және  т.б.  графикалық  объектілер  (суреттер, 
көріністер,  фотосуреттер)  болады.  Сонымен  қатар,.  дайын  көріністер 
Жүйенің  әртүрлі  қапшықтарында  (әдетте  Program  Files\Microsoft 
Office\Clipart\...) сақталады. 
Paintbrush-тан  көріністі  кірістіру  –  Paintbrush  (Paint)  кіріп, 
дайын  көріністің  керек  үзіндісін  ерекшелеу 

  Правка 

 
Копирование,  Word-қа  қайту  (ALT+TAB)  және  «Вставить» 
батырмасын  басу.  Немесе,  егер  Paintbrush  суреті  файлда  сақталса, 
онда Вставка 

 Рисунок 

 Из файла, сурет тұрған қапшықты тауып, 
файл атауын шерту 

 ОК. 
ClipArt кітапханасынан дайын суретті кірістіру – Вставка 

 
Рисунок

 Картинки (Microsoft Clip Gallery) 

 Картинки…. Әртүрлі 

 
241 
категориялар  бойынша  (Бизнес,  Жануарлар,  Адамдар,  Туризм  және 
көптеген  басқалар)  алуан-алуан  түрлі  суреттер  пайда  болады.  Керек 
суретті шерту 

 Вставить. 
Егер  Сізде  Microsoft  ClipArt  қосымшасы  қойылмаса,  онда  оны 
жүйеге  Пуск 

Настройка 

  Панель  управления 

  Установка  и 
удаление  программ 

  MS  Office 

  Добавить/Удалить 

 
Доп.средства арқылы қосуға болады. 
Суреттің  өлшемдерін  өзгерту  –  оны  шертсе,  рамканың 
шекарасында  маркерлер  пайда  болады.  Маркерлерді  іліп  алып  керек 
бағытқа  қозғауға  болады.  Егер  Shift  пернесін  басып  тұрып, 
бұрыштағы  маркерді  қозғаса,  онда  суреттің  өлшемі  пропорциялы 
өзгереді. Егер суретте қара маркерлер болса, онда оны құжатта еркін 
ауыстыруға болмайды (себебі, ол мәтінмен байланысқан). 
Суретті құжатта еркін ауырстуға, яғни мәтіннен тәуелсіз болуы 
үшін:  –  Формат

  Объект/Рисунок 

  Положение

  По  контуру. 
Суретте ақ маркелер – оның тәуелсіздігінің белгісі пайда болады. 
Суретті  көшіру  –  CTRL  пернесін  басып  тұрып,  суретті  іліп 
алып  көшірме  тұратын  жерге  қойылады,  түпнұсқасы  өз  орнында 
қалады.  
Салынған  суреттер  әдетте,  дербес  бөлшектерден  тұрады  және 
оларды  белгілеп,  суретті  және  оның  бөлшектерін  түзетіп  дәлдеуге 
болады.  
Суреттің  барлық  бөлшектерін  көру  үшін  –  оны  тінтуірдің  оң 
батырмасымен  шертіп 

  Действия 

  Разгруппировать.  Суреттің 
барлық бөлшектері өз маркерлеріне ие болады. 
Суреттің  түрін  редакциялау  –  оны  шертіп,  бөлшектерін 
жекелеп,  соның  әр  қайсысын  редакциялау  –  яғни,  оларды  жылжыту, 
керек  еместерін  жою.  Суреттің  бөлшегін  екі  рет  шертіп,  олардың 
өлшемдерін,  түстерін,  көлеңкелеуді  қосу,  көлемді  әсерлерді,  т.б., 
өзгертулерді  салынған  суреттердің  кез  келген  бөлшектері  үшін 
жасауға болады. 
Әртүрлі  суреттерді  қиыстыру,  бірінің  үстіне  бірін  қою  – 
суреттер  лезде  Надписи  (Кадра)  нысанасының  қасиетіне  ие  болады, 
сондықтан  суреттерді  қиыстыру  анағұрлым  оңайлатылған  –  жәй 
суреттерді  іліп  алып,  бірінің  үстіне  бірін  койып,  одан  соң  оларды 
Рисование  панеліндегі    батырмасымен  тобымен  ерекшелеп  –
Рисование 

 Группировать әрекетін орындаса болғаны. 
Суреттің  сапасын  баптау  –  Вид 

  Панели  инструментов 

 
Настройка изображения.  

 
242 
Бұл режімде түстердің қарама-қарсылығы (контрастность) және 
жарықтығын  үлкейтуге  және  азайтуға,  бүкіл  суреттің,  оның 
бөлшектерінің  нобайын  (контурын)  өзгертуге,  суреттің  кез  келген 
жағын  кесуге,  ақ-қара  және  мөлдір  бейне  жасауға,  суретті  мәтіннің 
айналу (обтекание) парметрлерін анықтауға және т.б. болады. 
Пайдаланушы  Настройка  изображения  және  Рисование 
тақталарының 
мүмкіндіктерін 
қиюластыру 
арқылы, 
иллюстрацияларды жасау және түзету үшін, шексіз мүмкіндіктерге ие 
бола алады. 
Құжаттың  мәтіні  астына  астар  (подложка)  кірістіру  –  яғни, 
мәтін  үшін  ағарыңқы  рең  (фон)  жасау.  Алдымен  рең  болғалы  тұрған 
суретті кірістіру және ерекшелеу 

 Вид 

 Панели инструментов 

 
Настройка  изображения,  шыққан  тақтадағы  Изображение 

 
Подложка  батырмаларын  шерту.  Сурет  ағарыңқы  болып  өзгереді. 
Реңнің  үстінен  қажет  мәтінді  тере  аласыз,  бірақ,  реңнің  және  негізгі 
мәтіннің түстері біріне бірі жақсы сәйкестенгені маңызды. 
Немесе  нысандарды  (кадрларды)  бірінің  үстіне  бірін  қою 
мүмкіндігін  пайдаланып  –  рең-астардың  өлшемін  үлкендеу  және 
түстерін  ағарыңқы  жасап,  оған  мәтінді  және  суретті,  т.б.  кірістіруге 
болады.  Егер  рең  мәтінді  жауып  тастаса,  онда  Действия 

  Порядок 

 Поместить за текстом әрекеттерін орындау қажет. 
3.10. Формулалар 
Ғылыми  мақалалар  жазғанда  мәтінге  интегралы,  бөлшектері, 
матрицалары,  қосындылары,  тағы  басқалары  бар,  математикалық 
формулаларды теру қажеттігі жиі кездеседі. 
Формуланы кірістіру — Вставка 

 Объект 

 Microsoft equa-
tion.  Немесе  тақтадағы  белгісін  шерту.  Экранға  формулалардың 
белгілер мына тақтасы шығады: 
 
Егер Вставка 

 Объект мәзірінде Microsoft equation формулар 
редакторы жоқ болса, онда оны қою қажет. Ол үшін, — Пуск 

  На-
стройка 

 Панель управления 

 Установка и удаление программ 

 
Microsoft  office 

  Добавить 

  Дополнительные  средства  Office 

 
Состав 

 Редактор формул 

 ОК әрекеттері орындалады. 
Бірінші қолдану алдында келесі әрекеттерді жасап алған лазым: 
Стиль 

  Определить  (белгілердің  мәнерін  (стиль)  —  Полужирный, 
Курсив  барлық  белгілер  үшін),  Размер 

  Определить,  формула 
белгілері  өлшемдерінің  керек  арақатынастарын  (жол  үсті,  жол  асты 

 
243 
индекстерін  және  т.б.  –  суретте  көрінеді)  қойыңыз.  Бұл  өлшемдер 
өзіңіз өзгерпейінше сақталады.  
Латын  шрифтіне  көшіңіз.  Әдеттегі  әріптер  пернетақтадан 
теріледі  (төмендегі  Ау  мысалын  қараңыз),  үстіңгі  және  төменгі 
индекстерді  (2,  p,q)  теру  үшін,  формула  тақтасынан  жоғары  және 
төменгі жағында нүктелері бар қара тікбұрышты таңдаңыз.  
Теңдік  «=»  белгісіне  өту  үшін,    пернесін  басып,  меңзерді  оң 
жаққа апару керек. 
Қосынды  үшін,  тақтадағы  үстінде  және  төменде  нүктесі  бар 
қосынды 

  белгісін  шертіңіз.  Екінші  қосындыны  да  солай.  Интеграл 
үшін,  үстінде  және  төменде  нүктелері  бар  соның  белгісін  таңдаңыз 
және  т.с.с.  Формуланың  бөлшектерінің  арасына  кемтіктерді  (бос 
орын) кірістіру үшін, «а_b» батырмасын қолданылады. 
Символ  тұратын  терезеге  кіру  үшін,  меңзермен  (немесе 
пернетақтаның  көрсеткілерімен  (стрелками)  жоғары,  төмен,  солға, 
оңға)  осы  терезеге  тұру  керек.  Формулалар  тақтасындағы  қарайған 
терезе,  онда  символ  бар  екенін,  ал  бос  –  оған  бірдеңені  кірістіруге 
болатынын көрсетеді. Қате терілген символды терезеден жою үшін  – 
терезені екі рет шертіп DEL пернесі басылады. 
Теріліп  болған  формуланы  құжатқа  кіргізу  –  формуланың 
аймағынан тыс құжаттың кез келген жерінде тінтуірмен шерту. 
Формуланы түзету – оны екі рет шерту. Қайтадан формулалар 
редакторының  аймағына  кіресіз.  Пернетақтаның  көрсеткілермен 
немесе тінтуірмен қате символға барып оны түзете аласыз.  
Формуланы  мәтіннің  айналып  (обтекание)  өтуін  жасау  үшін  – 
формуланы  шертіп 

  Формат 

  Объект 

  Обтекание  және 
формуланы айналып өту түрін таңдау 

ОК.  
3.11. Кестелермен жұмыс  
Кестенің ұяшығына суретті кірсітіру – керек ұяшықты шерту 

  Вставка 

  Рисунок,  қажет  суретті  таңдау  және  Вставить 
батырмасы  басылады.  Сурет  экранның  ортасына  түседі.  Оны 
ұяшықтың  өлшеміне  сәйкестіріп  пішімдеу  керек 

  Формат 

 
Объект 

  Положение  (Обтекание) 

  Нет  (обтекания) 

  ОК. 
Кестенің  ұяшығына  осылай  кірістірілген  сурет,  кестені  құжаттың 
ішінде қозғағанда, оған «байлаулы» болады (төмендегі үлгі).  













E
Z
n
1
i
m
k
j
j
i
0
q
p
2
q
p
dx
x
f
Ay
)
(
,
,
,

 
244 
Ұяшықтағы  мәтіннің  бағытын  өзгерту  –  керек  ұяшыққа 
тінтуірдің оң батырмасын шерту 

 Направление текста 

 мәтіннің 
керек бағытын таңдау 

 ОК. 
Ұяшықтағы  мәтінді  туралау  –  керек  ұяшыққа  тінтуірдің  оң 
батырмасын шерту 

  Выравнивание  в  ячейке  ... 

  қажет пішімдеуді 
таңдау (сәйкес батырманы шерту).  
Кестедегі  деректерді  іріктеу–алфавит  бойынша,  нөмірлер 
бойынша, т.с.с. – Таблица 

 Сортировка, іріктелетін бағанды, іріктеу 
ережесін (мысалы, кемуі бойынша – По убыванию) таңдау 

 ОК. 
Кестені  екі  бетте  орналастыру  үшін,  оны  екі  бөлікке  айыру 
қажеттілігі,  жиі  болады.  Ол  үшін,  айыруды  кірістіретін  жолдың 
алдындағы  жолды  ерекшелеп  алып,  Таблица 

  Разбить  таблицу 
әрекеттерін орындау керек.  
Дайын  үлгілер  бойынша  әдемі  кестені  жасау  –  кестенің  кез 
келген жерін шертіп, Таблица 

  Автоформат, шыққан  тізімді карап 
ұнағанды  таңдау 

  ОК.  Мұндай  кестелерді  де,  әдеттегідей 
әдістермен, яғни кеңейтуге, тарылтуға және басқадай түзетуге болады. 
Ұяшықтың  ішіндегісінің  көшірмесін  алу  үшін  –  CTRL 
пернесін  ұстап  тұрып,  оның  ішіндегісін,  кестенің  ішіндегі  көшірме 
орнына апару. 
3.11.1. Үлгі бойынша тапсырма  
Осы 
тапсырманы 
орындағанда 
сіздің 
үйренетініңіз: 
ұяшықтарды біріктіруді және бөлуді, ұяшықтағы мәтіннің бағытын 
өзгертуді және тұралауды, ұяшықтарды құйып бояуды, жиектерінің 
түстері мен қалыңдығын өзгертуді, ұяшыққа суретті кірістіруді. 
 
К е с т е   м ә з і р і  
W
or
d
-та
 
күрде
лі 
ке
ст
еле
рді қ
ұру оң
ай
 жә
не
 
жылда
м
 
 
2 
 
 1 
Ұяшықтарды 
біріктіру 
Суретті кірістіру 
 
Шекара сызу 
А 
Б 

 Ұяшықтарды  
 бөлу 
Ұяшық  
мазмұнын 
 тәуелсіз пішімдеу  
В 
Г 
Деректерді  
іріктеу    

 
 
1. Аяғанұлы 
Тіпті есептеу  
(Формуланы қара) 
2. Базарханұлы 
3. Валиханұлы 
Осы мысалды орындағаныңыз кестемен жұмыс жасауды игергеніңіз 

 
245 
3.12. Құжатты қорғау  
Компьютерде құлыптың және кілттің орнына пароль (құпия сөз) 
қолданылады.  Пайдаланушы  өзінің  компьютеріне  кіру  мүмкіндігін 
шектей алады. Ол үшін, компьютердің өз Setup-ында (user password), 
яғни «темір» деңгейінде, Жұмыс столының  паролін беру керек: Пуск 

  Настройка 

  Пользователи  -...,  экранды  Сақтаушы  паролі:  Пуск 

 Настройка 

 Экран 

 Заставка 

 Пароль 

 Изменить.... 
Құжатты  қорғаудың  кейбір  қарапайым,  бірақтағы  айтарлықтай 
сенімді  түрлерін  қарастырайық.  Біздің  мақсатымыз  –  құжатқа 
өзгерістер енгізу тұрмақ, оны көрсетпеу. 
Мәтіннің  бөлігін  жасыру.  Көрсетуге  болмайтын  мәтіннің 
үзіндісін ерекшелеп 

 Формат 

 Шрифт 

  Скрытый.  
Жасырылған  мәтінді  көрсету  –  бәрін  ерекшелеп  (Ctrl+5), 

 
Формат 

 Шрифт

  Скрытый қанатшаны алу. Бірақта бұл жеңіл 
тәсіл, білетін адам осылай жасап, жасырылған мәтінді көруі мүмкін. 
Құжатты құпиялау – яғни, құжат оқуға мүмкін болмауы керек, 
ол  үшін:  Сервис 

  Параметры 

  Безопасность,  –  пароль  для 
открытия файла өрісінде парольді теру (15 символға дейін) 

 ОК 

 
Подтверждение пароля (есте сақтау үшін, парольді тағы теру) 

 ОК. 
Экранда  пароль  жұлдызшалар  жиыны  болып  бейнеленеді  (ешкім 
сығаламас  үшін).  Құжатты  сақтап  жабамыз  –  Файл 

  Сохранить 

 
Файл 

 Закрыть.  
Құжатты басқаша да құпиялауға болады: Файл 

  Сохранить 
как 

Сервис

  Параметры  безопасности  –  пароль  для  открытия 
файла  өрісінде  парольді  теру.  Осыдан  кейін  файлдың  ашылуы 
парольді  сұраудан  басталады.  Парольді  ұмытпаңыз,  әйтпесе 
құжатыңызды біржолата жоғалтасыз. 
Құпиялық  грифін  алу  –  құжатты  ашып,  парольді  дұрыс 
тергеннен кейін: Сервис 

 Параметры 

 Безопасность. Пароль для 
открытия  файла  өрісінде  жұлдызшаларды  жойып 

  ОК.  Файлды 
сақтаңыз. Осыдан кейін Сіздің құжатыңызды кім болса да оқи алады. 
Құжатқа  өзгерістерді  енгізуге  тиым  салудан  бас  тарту: 
Сервис 

  Снять  защиту,  егер  алдында  пароль  берілген  болса,  онда 
оны теру. Құжатқа қайтадан өзгерістер енгізуге мүмкін болады. 
3.13. Гиперсілтемелер 
Гиперсілтеме – бұл құжаттың ішінен басқа құжатқа сілтеу. Бір 
құжаттың  мәтінінде  басқа  құжатқа  кіретін  түйінді  (ключевое)  сөз, 
сөйлемше  (фраза),  сурет  (сілтеме)  кездесуі  мүмкін.  Оларды 
«саусақпен» шертіп екінші құжатқа, оның ішінен үшіншіге, одан кері 

 
246 
қайтуға  болады,  т.с.с.  Әдетте,  мәтіндік  сілтеменің  асты  сызылып 
тұрады.  
Құжаттың  осылай  құрылымдануы,  өте  өзекті,  себебі  мәтінді 
қарау  үрдісін  бақаруға  болады.  Гипермәтіндер  Интернет  беттерінде 
кеңінен қолданылады. 
Гиперсілтемені  қосу  –  сілтеме  болатын  нысанды 
ерекшелеу,  мысалы,  «Осыны  бас»  мәтіні,  Вставить  гиперссылку 
батырмасын  шерту,  шыққан  диалогты  терезеден  қажет  құжатты 
(мәтінді,  суретті,  графикті  және  тіпті  программаны)  қапшықтардан 
тауып 

 ОК. Нысана сілтеме болады.  
Гиперсілтемеден  бастапқы  құжатқа  қайту  тәртібі  –  Вид→ 
Панели  инструментов  →  Веб-узел  панелін  шығарып  →  Назад 
батырмасын басу.  
Гипермәтінді  құжатты  Web-бет  түрінде  сақтау–  Файл 

 
Сохранить  в  формате  HTML 

.....Мұндай  құжат  НТМ  қеңейтімін 
алады және оны Интернетте қолдануға болады. 
Гипермәтінді жою – оны ерекшелеп DEL пернесін басу керек. 
Құжатты желімен жіберу – Файл 

 Отправить 

 … 
Гипермәтінді  қолданудың  ең  маңызды  салалары  – 
анықтамалық  жүйелері,  Интернетте  HTML  тілінің  көмегімен 
гипермәтіндік  беттерді  жасау  және  электрондық  оқулықтарды 
құрылымдау. 
Мысал.  Келесі  мәтіндердің  фрагменттері  үшін,  гипермәтіндік 
құжатты ұйымдастыру мысалын қарастырайық:  
а)  Файл  –  қатты  немесе  иілгіш  магниттік  дискіге  жазылған, 
аты  аталған  байттар  жиынтығы.  Файлдар  дискіде  әртүрлі 
программалардың: 
мәтіндік 
редакторлардың, 
электрондық 
кестелердің,  компиляторлардың  және  т.б.,  жұмыстарының 
нәтижесінде пайда болады. 
б)  Барлық  ақпарат  компьютердің  жедел  жадында  екілік 
кодтардың  (нөлдер  және  бірлер)  тізбектері  түрінде  сақталады. 
Нөльді  немесе  бірді  сақтау  үшін,  1  битке  тең  жадының  көлемі 
қажет.  Жадының  бір  байты  8  битті  құрастырады.  1024  байт  =  1 
Кбайт. 
в)  Жедел  жады  –  әр  қайсысы  тек  қана  бір  байт  ақпарат 
сақтай алатын, арнаулы электрондық ұяшықтар жиынтығы. Жедал 
жадыда  ағымды  программа  және  оның  қолданатын  деректері 
сақталады.  
г)  Ақпаратты  ұзақ  уақытқа  сақтау  үшін  магниттік  дискілер 
қолданылады,  олар  қатты  (винчестер)  және  иілгіш  (дискеталар) 
болып  бөлінеді.  Сонымен  қатар  дискеталарды  компьютерлердің 

 
247 
арасында  ақпаратты  тасымалдау  үшін  қолдануға  болады.  Кейінгі 
кезде дискета қолданыстан шықты да, оның орнына, сыйымдылығы 
да үлкен әрі сенімді де флеш-жадылар пайдаланылып жүр.  
д)  Программа  –  құрылған  алгоритмді  іске  асыру  үшін, 
компьютердің  орындайтын  машиналық  командалар  жиыны. 
Бастапқы  программаның  мәтіндерін  машиналық  командалар  тіліне 
аударатын,  делдал-программалардың  екі  типі  бар.  Компилятор-
программалары алдымен программаның мәтіндерін машиналық кодқа 
аударады,  содан  кейін  программаның  орындалуы  басталады. 
Интерпретатор-программалары 
бастапқы 
программаның 
әр 
командандасын жеке-жеке машиналық кодқа аударады және бірден 
орындайды. 
Берілген  мәтінде  астын  сызу  арқылы  түйінді  сөздерді 
ерекшелеп, үзінділер арасында байланыстарды орнатайық. Нәтижесін 
төмендегі суреттен көреміз:  
Файл  –  ол,  қатты  немесе  иілгіш 
магниттік
 
дискіге  жазылған,  аты 
аталған 
байттар 
жиынтығы. 
Файлдар 
дискіде 
әртүрлі 
программалардың: 
мәтіндік 
редакторлардың, 
электрондық 
кестелердің, 
компиляторлардың 
және 
т.б., 
жұмыстарының 
нәтижесінде пайда болады. 
Барлық 
ақпарат 
компьютердің 
жедел  жадында  екілік  кодтардың 
(нөлдер  және  бірлер)  тізбектері 
түрінде  сақталады.  Нөльді  немесе 
бірді  сақтау  үшін,  1  битке  тең 
жадының  көлемі  қажет.  Жадының 
бір
 
байты  8  битті  құрастырады. 
1024 байт = 1 Кбайт. 
 
Жедел  жады  –  ол,  әр 
қайсысы  тек  қана  бір  байт 
ақпарат 
сақтай 
алатын, 
арнаулы 
электрондық 
ұяшықтар  жиынтығы.  Жедал 
жадыда  ағымды  программа 
және 
оның
 
қолданатын 
деректері сақталады
. 
 
Ақпаратты  ұзақ  уақытқа  сақтау 
үшін 
магниттік 
дискілер 
қолданылады, 
олар 
қатты 
(винчестер) 
және 
иілгіш 
(дискеталар) 
болып 
бөлінеді. 
Сонымен 
қатар 
дискеталарды
 
компьютерлердің 
арасында
 
ақпаратты 
тасымалдау 
үшін 
қолдануға болады. 
Программа  –  ол,  құрылған  алгоритмді  іске  асыру  үшін,  компьютердің 
орындайтын  машиналық  командалар  жиыны.  Бастапқы  программаның 
мәтіндерін 
машиналық 
командалар 
тіліне 
аударатын, 
делдал-
программалардың  екі  типі  бар.  Компилятор-программалары  алдымен 
программаның  мәтіндерін  машиналық  кодқа  аударады,  содан  кейін 
программаның 
орындалуы 
басталады.
 
Интерпретатор-программалары 
бастапқы  программаның  әр  командандасын  жеке-жеке  машиналық  кодқа 
аударады және бірден орындайды. 

 
248 
Практикалық жұмыс тапсырмалары 
1-нұсқа  
а) 









2
,
2
3
sin
4
cos
5
,
5
cos
1
2
x
x
x
x
x
x
  б)
;
2
cos
sin
10
1
3
2




i
i
i
i
s
  
в) 
;
))
(
)
(
(
))
(
)
(
(
b
x
cth
a
x
cth
b
x
th
a
x
th
f







 г) 
;
)
(
)
(
)
(
)
(
b
x
ctg
a
x
ctg
b
x
tg
a
x
tg
f







 
д) 









t
t
t
c
y
t
x
2
)
1
(
;
2
1
2
2
 е) 
;
2
2
2
x
x
x
y



 
2-нұсқа  
а) 

















2
x
åñëè
2
1
x
x
5
x
2
åñëè
2
1
x
3
5
x
åñëè
6
x
x
5
y
2
,
.
,
.
sin
,
 б) 
n
a
a
a
S
1
13
12
1
...




  
в) 
)
6
.
7
(
log
1
/(
)
2
(
log
)
(
(log
2
2






x
b
x
b
x
f
a
a
a
 
г)


5
.
0
,
3
,
3
,
cos
2
)
(





h
x
x
x
f
x
 
д)
y
y
x
y
y
x
y
y
x
S
n
n







...
2
2
1
1
 
е)
)
6
.
7
(
log
1
)
2
(
log
)
(
log
2






x
b
x
b
x
f
a
a
a
 
3 - нұсқа 
а) 



n
i
i
i
y
x
S
1
 б) 
t
b
b
a
ab
t
b
a
X







cos
cos
)
(
 
в)













2
;
0
,
sin
2
;
0
,
cos
3
3
t
t
a
Y
t
t
a
X
  
г) 
))
4
(
5
/(
))
1
.
0
0
(
3
)
2
/
(
2
(
b
x
th
th
x
Q
th
f





 
д) 
)
2
(
ln
sin
8
.
7
5
)
1
(
3
2
2
1
fx
i
fe
x
x
x
x
n
i
i



 

 е) 
)
4
(
5
)
1
.
0
(
3
)
2
(
2
b
x
tg
x
tg
x
a
tg
f





 
4 - нұсқа 
a)
6
,
0
)
(
/
)
)
2
(
(





x
ab
ctg
shx
a
x
tg
f
 
б)



n
k
k
k
k
1
2
)...
1
(
 в)
2
3



x
x
y
 
г)



2
;
0
sin
cos






t
t
r
y
t
r
x
 д) 
6
,
0
)
(
)
2
(





x
ab
ctg
shx
a
x
tg
f
 

 
249 
е)



















)
(
,
2
0
,
sin
sin
)
(
,
,
cos
cos
)
(
A
B
D
B
n
n
t
D
t
B
a
y
A
B
D
t
B
A
D
t
B
A
x




 
5 - нұсқа 
а) 
;
)
1
cos(
x
x
y



 б) 








n
i
xi
i
e
fx
x
i
f
i
tgx
x
1
2
2
2
)
2
(
7
2
sin
 
в)



2
;
0
,
0
)
cos
1
(
sin
)
cos
1
(
cos











t
a
t
t
a
y
t
t
a
x
г) 
)
(
)
(
)
(
)
(
b
x
ctg
a
x
ctg
a
x
tg
a
x
tg
f







  
д) 





n
i
i
fi
fx
x
xi
1
2
2
3
2
2
arcsin
6
)
1
(
 
е)
))
(
)
(
/
))
(
)
(
(
b
x
cth
a
x
cth
b
x
th
a
x
th
f







 
6 - нұсқа 
а) 
1
2
1
2



x
x
y
 б) 












 








 





0
,
0
*
sin
sin
)
(
*
cos
cos
)
(
b
a
t
a
b
a
a
t
b
a
y
t
a
b
a
a
t
b
a
x
 
в) 





n
i
i
i
i
f
x
i
x
x
1
2
)
5
.
3
(
sin
ln
2
(
)
1
(
 г) 











3
0
)
cos
(sin
,
0
)
sin
(cos
t
егер
t
t
t
a
y
a
егер
t
t
a
x
 
д) 
))
(
/(log
))
(
log
)
(
)
(
log
2
(
2
3
/
1
a
x
ab
x
b
x
a
x
f
n
n
n







 
е) 








2
2
1
/
2
5
.
0
a
x
ch
b
x
ch
a
x
ch
f






 
7 – нұсқа 
а) 
1
2
1
...





nn
n
n
n
a
a
a
S
 б) 
n
i
x
x
S
i
i
,
1
,
2
.
0
2
2




  
в) 




















2
,
0
,
sin
sin
sin
cos
0
,
0
,
cos
cos
2
t
t
b
t
b
t
t
a
y
b
a
t
b
t
a
x
  
г)











n
i
i
i
t
arctg
i
f
x
1
1
2
sin
1
2
)
1
(
 
д)
)
6
2
4
(
85
,
7
)
4
5
(
)
2
(
2
2












x
x
ctg
x
ctg
a
x
ctg
f
 е) 
)
2
sin(
5
,
2
2
)
2
(
2
2









x
x
x
x
ctg
a
x
ctg
f
  
8 – нұсқа 

 
250 
а) 












;
/
ba
x
th
b
x
2
cth
c
x
th
a
bx
cth
f
2
2







 
б) 
;
1
3
1
2



x
x
y
  в) 








;
2
2
2
ba
x
tg
b
x
ctg
c
x
tg
a
bx
ctg
f







 
г) 
 




;
5
.
2
7
.
6
ln
1
2
2
3
2
3
1
fx
f
i
x
x
x
i
i
n
i





 д) 



2
;
0
sin
cos
2






t
t
t
y
t
r
x
 
е) 
n
i
x
x
S
i
i
,
1
,
2
.
0
2
2




 
9 – нұсқа 
а)
 


f
x
i
f
x
arctgx
x
i
n
i
4
2
2
2
3
1
ln
1





 б)

 



a
x
tg
ab
a
x
tg
b
x
ctg
f
2
2





 
в) 

 







a
x
th
b
a
a
x
th
b
x
cth
f
2
/
2





 
г) 
n
a
a
a
S
2
23
22
2
...




 д) 







 



t
b
b
a
b
a
t
b
a
x
cos
cos
 
е) 
n
i
x
x
S
i
i
,
1
,
2
.
0
2
2




  
10 - нұсқа 
а)
2
3
2
3
x
x
y



 б) 
 
 



n
j
ij
j
i
i
a
b
1
1
 
в) 











2
3
2
2
1
1
t
at
y
t
at
x


0
,
;





a
t
г) 
 




2
3
2
2
1
sin
7
.
6
1
x
i
x
f
e
i
x
x
i
n
i


 

 
д) 






a
x
ch
b
x
ch
a
x
ch
f






1
2
5
.
0
2
 е) 



2
;
0
sin
cos
2






t
t
r
y
t
r
x
 
Тест сұрақтары 
1.
 
Мәтіндік редактор – қандай іс-әрекетке арналған программа: 
a.
 
символдық тілдерден машиналық кодтарға автоматты аудару 
үшін; 
b.
 
редакциялы-баспалық  іс-әрекетінде,  іс  жүргізу  үрдісінде 
мәтіндік ақпаратмен жұмыс жасау үшін; 
c.
 
ойын  программаларын  жасау  үрдісінде  бейнелермен  жұмыс 
жасау үшін; 
d.
 
құжаттарды жасағанда ДК ресурсын басқару үшін; 
e.
 
дұрыс жауап жоқ. 

 
251 
2.
 
«Символ  –  ...  –  жол  –  абзац  –  мәтіннің  фрагменті» 
қатарында не жіберілген: 
a.
 
сөз; 
b.
 
абзац; 
c.
 
бет; 
d.
 
мәтін; 
e.
 
кітап. 
3.
 
Мәтіндік редактордың негізгі функцияларына жатады: 
a.
 
мәтіннің  фрагменттерінің  көшірмесін  алу,  орнын  ауыстыру, 
жою және іріктеу; 
b.
 
мәтінді  жасау,  редакциялау,  пішімдеу,  сақтау,  баспаға 
шығару; 
c.
 
мәтінді жасағанда, ДК ресурстарын және үрдістерін басқару; 
d.
 
мәтіндік файлда ұсынылған ақпаратты автоматты өңдеу; 
e.
 
жоғарыдағы жауаптардың бәрі дұрыс. 
4.
 
Мәтіндік редактордың мәзірі – ол: 
a.
 
экранда  мәтінді  сол  арқылы  қарап  шығатын,  әлпеттес 
«терезе»;  
b.
 
құжатты 
жасағанда 
ДК 
ресурсын 
басқаруды 
қамсыздандыратын ішкі программа; 
c.
 
мәтінмен 
әртүрлі 
операцияларды 
жасауға 
ауысуды 
қамсыздандыратын, редактордың интерфейсінің бөлігі; 
d.
 
мәтіндік  редактордың  ағымды  жағдайы  туралы  ақпарат 
беретін интерфейсінің бөлігі; 
e.
 
жоғарыдағы жауаптардың бәрі дұрыс. 
5.
 
Гипермәтін — ол: 
a.
 
қарапайым, бірақ көлемі бойынша өте үлке мәтін; 
b.
 
ішінде, 
әртүрлі 
үзінділердің 
арасында 
мағыналық 
байланыстар белгіленген, мәтіндік ақпаратты ұйымдастыру әдісі; 
c.
 
әріптері үлкен өлшемді шрифтпен терілген мәтін; 
d.
 
мазмұны  мәтіндік,  деректер  қорының  біркелкі  бөлінген 
жиынтығы; 
e.
 
дұрыс жауап жоқ 
6.
 
Microsoft Word – ол: 
a.
 
сурет  салуға  арналған  қосымша  программалық  редактор 
(процессор); 
b.
 
мәтіндегі формулаларды есептеуге арналған; 
c.
 
символдық, мәтіндік ақпаратты өңдеуге арналған, мүмкіндігі 
өте кең мәтіндік редактор (процессор); 
d.
 
құжат  дайындау  үрдісінде  дербес  компьютердің  ресурсын 
басқаратын программалық процессор; 

 
252 
e.
 
дұрыс жауап жоқ. 
7.
 
Мәтінді енгізу үрдісінде Enter клавишасын басу кезеңі: 
a.
 
әр жолдың аяғында; 
b.
 
мәтіндің ең соңында; 
c.
 
сөйлемнің аяғында; 
d.
 
тек абзацтың аяғында; 
e.
 
дұрыс жауап жоқ. 
8.
 
MS Word мәтіндік редакторында жұмыс жасауға әр уақытта 
қажет саймандар тақтасы: 
a.
 
Таблицы и границы, Стандартная, Форматирование; 
b.
 
Стандартная, Форматирование, Рисование; 
c.
 
Настройка изображения, Таблицы и границы, Рамки; 
d.
 
Рисование, WordArt, Базы данных; 
e.
 
WordArt, Equation, Форматирование. 
9.
 
MS  Word  мәтіндік  редакторында  қанша  құжат  жүктеліп 
тұрғанын білу тәртібі: 
a.
 
«Окно» мәзірін ашу 

 ашылған құжаттардың тізімін оқу; 
b.
 
«Вид» мәзірін ашу 

 ашылған құжаттардың тізімін оқу; 
c.
 
«Файл» мәзірін ашу 

 ашылған құжаттардың тізімін оқу; 
d.
 
«Вид» мәзірін ашу 

Область задач; 
e.
 
дұрыс жауап жоқ. 
10.
 
 Microsoft Word-та керек саймандар тақтасын қою тәртібі: 
a.
 
Вставка 

 Панели инструментов 

 Enter; 
b.
 
Вид 

 Панели инструментов 

 керек тақтаны белгілеу; 
c.
 
Вставка 

 Символ 

 Панели инструментов ; 
d.
 
Вид 

 керек тақтаны сырт еткізу 

; 
e.
 
Вставка 

 Ссылка 

 Название ... . 
11.
 
Microsoft Word-та сақталған файлдың кеңейтімі: 
a.
 
.bmp; 
b.
 
.xls; 
c.
 
.txt; 
d.
 
.doc. 
e.
 
.http 
12.
 
 Мәтінің  көшірмесін  жасау  тәртібі,  суреттің  көшірмесін 
жасау тәртібінен айырмашылығы қандай:  
a.
 
еш айырмашылығы жоқ; 
b.
 
суреттің  көшірмесін  Ctrl  +  Insert  және  Shift  +  Insert 
клавишаларының көмегімен жасауға болмайды; 
c.
 
суреттің 
көшірмесін 
Копировать 
және 
Вставить 
командалардың көмегімен жасауға болмайды 

 
253 
d.
 
мәтіннің 
көшірмесін 
Копировать 
және 
Вставить 
командалардың көмегімен жасауға болмайды 
e.
 
дұрыс жауап жоқ. 
13.
 
Пайдаланушы шрифттің қандай өлшемдерін қоя алады: 
a.
 
тек қана мәзірде келтірілгендерін; 
b.
 
1 ден 1638 дейін; 
c.
 
8 ден 72 дейін; 
d.
 
кез келген өлшемді; 
e.
 
дұрыс жауап жоқ. 
14.
 
Форматтау  тақтасында  «Нумерация»  және  «Маркеры»  екі 
батырмаларын басып жасалған тізімнің түрі қандай болады:  
a.
 
тізімде алдымен маркер одан кейін нөмір тұрады; 
b.
 
жүйе, тізімнің керек типін дәлірек көрсетілуін хабарлайды; 
c.
 
бұл екі батырма қатар басыла алмайды; 
d.
 
тізімде алдымен нөмір одан кейін маркер тұрады; 
e.
 
дұрыс жауап жоқ. 
15.
 
Word программасының терезесінде саймандар тақталарының 
нешесі тұруы мүмкін: 
a.
 
екі; 
b.
 
пайдаланушының қалауына байланысты; 
c.
 
үш; 
d.
 
он бес 
e.
 
осы айтылғандардың барлығы. 
16.
 
 Қызыл толқынды сызықпен сызылған сөздерде әрдайым қате 
бар деуге болама: 
a.
 
жоқ, жүйе өзі, оған белгісіз барлық сөздерді сызады; 
b.
 
ия, барлық сызылған сөздерде қателер бар; 
c.
 
құжатты  тексеру  үрдісі  дербес  компьютердің  ресурсын 
басқаратын программаның орындалуына байланысты; 
d.
 
жоғарыдағы жауаптардың бәрі дұрыс; 
e.
 
дұрыс жауап жоқ. 
17.
 
Мәтінді редакциялау дегеніміз ол: 
a.
 
мәтіндік файл түрінде дискіге мәтінді сақтау процедурасы; 
b.
 
жасалған, бар мәтінге өзгерістерді енгізу үрдісі; 
c.
 
компьютерлік  желілер  бойынша  мәтіндік  ақпаратты  жіберу 
үрдісі; 
d.
 
сыртқы  сақтау  құрылғысынан  алдын  ала  жасалған  мәтінді 
оқу процедурасы; 
e.
 
жоғарыдағы жауаптардың бәрі дұрыс. 
18.
 
Мәтінді пішімдеу процедурасы қарастырады: 
a.
 
мәтінді буферге жазуды; 

 
254 
b.
 
мәтінді жоюды; 
c.
 
мәтінмен алдында жасалған операцияны кері қайтаруды;  
d.
 
алдын-ала анықталған ережелерге сәйкес мәтіннің автоматты 
орналасуын; 
e.
 
жоғарыдағы жауаптардың бәрі дұрыс. 
19.
 
Мәтіндік  ақпарат  кодталғанда,  әр  символдың  екілік 
кодының компьютердің жадында алатын орны тең: 
a.
 
4 бит; 
b.
 
1 бит; 
c.
 
2 байт; 
d.
 
1 байт; 
e.
 
3 байт. 
20.
 
Мәтіндік  редакторда  файлдармен  жұмыс  жасау  режімінде 
пайдаланушының жүзеге асыратыны:  
a.
 
файлдарды  сақтауды,  оларды  сыртқы  құрылғылардан 
жүктеуді; 
b.
 
анықтамалық ақпаратқа қатынасуды;  
c.
 
мәтіндік файлдың фрагменттерін көшіру; 
d.
 
мәтіндік файлды редакциялау; 
e.
 
дұрыс жауап жоқ. 
21.
 
Компьютерде мәтіндік ақпаратты ұсыну үшін пайдаланатын 
алфавиттің қуаттылығы: 
a.
 
33 символ; 
b.
 
256 символ; 
c.
 
29 символ; 
d.
 
2 символ; 
e.
 
42 символ.  
 
 
 
 

 
255 

жүктеу/скачать 4,79 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: