«Инженерлік геоэкология» пәні бойынша
Ядролық сьнақ полигондары
жүктеу/скачать 0,49 Mb.
|
| Ядролық сьнақ полигондары
Әлемде ядролық қару сынайтын полигондар өте көп Ядролық сынақтар жер астында (литосферада), жер бетінді және жер үстінде (атмосферада) жүргізіледі. Бұл сынақтардың геоэкожүйелерге келтіретін адамзат өміріне тигізетін зияны өте үлкен. Қазакстанның байтақ даласында әртүрлі бағытта 25-ке жуық полигон орналасқан. Олар айналадағы ортаға, осы нысандарда жұмыс атқаратын адамдар мен барша халыққа зиянын тигізуде. Айтылғандар ядролық сынақ полигондарымен бірге "Байкоңыр" космодромына да қатысты. Осы нысандардың ішіндегі ең бірегейі - Семей полигоны. Семей полигонында: "Қырық жыл бойы жүргізілген сынақгар барысында тек ашық тәсілмен ғана жасалған жарылыстардың куаты Хиросимаға тасталған бомбаның қуатынан 20 мың есе артық" - деп жазған, әйгілі қоғам қайраткері, ақын-жазушы, "Невада - Семей" қозғалысының жетекшісі Олжас Сүлейменов. В.И.Гусевтің "Ақпараты" бойынша: 1953 жылы 12 тамызда термоядролық қондырғыны жарған. Жарылыс алдында Абай ауданьның бірқатар елді мекенінде тұратын халық қауіпсіз жерге әкетілген. Жарылысынан кейінгі алғашқы сағаттарда радиоактивтілік мөлшері Қарауыл кентінде - 280 рентген/сағ., Саржал мен Қайнарда - 150 рентген/сағ. болған. Жарылыстан кейін тоғыз күн өте салысымен, Қарауыл тұрғындары кентке қайға оралуы салдарынан қайғылы жағдай орнады. Адамдар жаппай залалдануға ұшырады. 1953 жылға дейін Семей полигоны аймағының халқы бірі қалмай күн сайын әртүрлі мөлшерде радияциямен сәулеленген. Бұған қарсы ешқандай шара (хальқты кауіпсіз жерге әкету жарылыс болған мекендерде залалсыздандыру) іс жүзінде қолданылмаған. Есеп бойынша, осы жылдары мезгіл-мезгіл радиациялық сәулеленуге Семей аймағында тұратын 500 мыңдай адам ұшыраған. Полигонның төңірегіндегі басқа облыстар аумағында Қарағанды, Павлодар, Шығыс Қазакстан, Ресейдің Алтай өлкесінде) тексеріс жұмыстары жүргізілмеген. Сынақтардың халықка тигізген зияны орасан. Бірақ оны қырық жьл бойы жасырып келген. Радиациялық зардаптан сәбилер мен малдың төлдері кемтар немесе құбжық болып туған. Мәселен, Егіндібұлақ, Май, Лебяжі аудандарында әрбір үшінші сәби дүниеге өлі немесе кемтар болып келген. Полигонның зардабын осы аймақга туған кемтар суретші Көріпбек Күйіков Хиросимада өткен митингіде: Газеттер мені жерасты атом жарылыстары адамға ешқандай зиян келтірмейді деп сендіргісі келеді. Мен полигонмен шекаралас жерде өмірге келдім. Менің жасым жиырма екіде. Өмірге қолсыз келдім. Осындай жағдайда өмірге келгендер басқа полигондар аумағында да көп. Полигон жер бетіндегі барлық адамның денсаулығын нашарлатып, келбетін бүлдіреді. Полигонды тоқтататын менің қолдарым жоқ ..." деп налыған. Қанша термоядролық және сутек бомбалары сыналған? Бұл туралы, яғни 1945 жылдан 1989 жылдын 31 желтоқсанына дейін АҚШ пен КСРО жасаган ядролық сынақтар санын О.Сұлейменов (1990) келтірген деректерден білеміз. жүктеу/скачать 0,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|