Ќысќаша µмірбаяны
жүктеу/скачать 393,22 Kb. Pdf көрінісі
|
|
, Кедейлік кетіреді сыныңызды , . Бар болса мол табады мініңізді , . Бұл күнде тіл сөйлемей мал сөйлеген - , – [1] Көре бер өйтіп бүйтіп күніңізді деген қорытындысынан теңсіздікке деген наразылығы айқын көрінеді. Келтірілген мысалдардан байқалатындай шайырдың көптеген шығармаларында сатиралық сарын, өткір сарказм тән. Мәселен, аталған өлеңде өзі мысқылдап отырған құбылыстың ішкі мәніне тереңдей үңіледі және сол кеселдің туындап жатқан тәркінін тап басып дәл табады. Қашанда әдебиеттің бағыт-бағдары мен бет-бейнесі көп ретте оны тудырған дәуір сипатымен тығыз байланысты. Ендеше мәшһүр шығармаларының әжуа-мысқылға құрылып, сатиралық бағыты айқын да өткір болуы соның нәтижесінде әлеуметтік тамырларының тереңдеуі заңды. М.Ж. Көпеев Европадағы, өте-мөте Ресейдегі саяси хал- ахуалмен жақсы таныс болғандықтан, қазақ даласының отарланып жатқанын, ел ішінде бұзықтық, әділетсіздік көбейгенін жіті көре білді. Елдің қараңғылықта қалып бара жатқанына қатты күйінгендіктен ең алдымен ел өмірінің қайғысын, саяси тіршілігін, бостандықты халықтың талап- тілегін жырлап, өлеңдер жазады. Мысалы, 1903 жылы жазған өлеңінде былай дейді: , Қызыл гүл жасарсайшы солып жатқан . Әр нәрсе шағымызда болып жатқан , Жақсылық ойлаңыздар біздің халық 56 , Тастаңыз жамандықты толып жатқан , Үлгісі чиновниктер осы болып . Қасқырша ауыз салып жұлып жатқан * * * , Құрметті ел билеген хакімдер де . Жыландай зәрін төгіп сорып жатқан - - , Бас салып мұңды зарлы кем кетікті , [1] Бүркіттей тырнағымен бүріп жатқан Ақын чиновниктерді қиянатшыл, зорлықшыл, «қасқырға», ел билеген әкім атаулыны «зәрін төккен жыланға», «тырнағымен бүрген бүркітке» – кілең жыртқышқа теңейді. «Қазақтың қылып жүрген жұмысы» деген өлеңінде бұзық, қиянатшыл ұлықтарды, уытты теңеулер арқылы олардың сықпытын таңбалайды: , Жалаңдап аждаһардай ауылнайлар . Беліне ақ киізден күйік байлар , Цифрын бес тиынын бес теңге деп . Кедейдің хат білмеген соры қайнар , Мойнына сары жезден қарғы салып - . Алдынан неше түрлі дау шар бар , жүктеу/скачать 393,22 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|