Дамушы елдердің негізгі топтары
1. Жетекші дамушы елдер. Бұл топшадағы елдерде (Қытай, Үндістан, Бразилия, Мексика) халық санының көптігі, осыған байланысты елдер арзан еңбек ресурстарымен қамтамасыз етілген. Дегенмен бұл жағдайда елдердің экономикасы өте ауқымды, экономикалық әлеуеті өте жоғары болғанына қарамастан, жан басына шаққандағы экономикалық көрсеткіштері төмен болады. Шаруашылық құрылымының күрделілігі және бай мәдени қордың болуы бұл елдердің әлем өркеннетіндегі аса маңызды рөлін анықтайды. Аталған факторлармен қатар Қытай мен Үндістанның ядролық, ғарыштық держава. 2017 жылғы Әлемдік банк рейтингі бойынша Қытай жан басына шаққандағы жиынтық ұлттық табыс өнімі мөлшері жөнінен 2017 жылы әлемде 78-орында, Үндістан 123-орында тұр.
Жаңа индустриялық елдер.
Бұл елдер өте қысқа мерзім ішінде әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштері бойынша сапалық секіріске кол жеткізді.
Жаңа индустриялық елдерге тән белгіле
Жаңа индустриялық елдердің екі негізгі даму үлгісі белгілі:
Азиялық үлгі ұлттық экономиканы басым түрде сыртқы нарыққа бағыттау негізінде дамумен ерекшеленеді;
Латынамерикалық үлгі ұлттық экономиканы импорт алмастырушы бағытта дамытумен сипатталады.
Дамудың азиялық үлгісі тән болатын жаңа индустриялық елдер арасында Малайзия мен Тайланд айрықша көзге түседі. Тайландта ауылшаруашылығының үлесі дамыған елдермен салыстырғанда әлі күнге дейін жоғары (8,2%), қызмет көрсету саласының үлесі 55,6%-ды құрайды. Ал Малайзия - нағыз экспортқа бағдарланған ел. Бұл елдің экспорттық квотасы 40% шамасында болады. Негізгі белгілермен қатар Латын Америкасындағы жаңа индустриялык елдерге импорт алмастырушы, ал Азиядағы осы тектес елдерге экспортка бағдарланған экономика тән.
Мұнай экспорттаушы елдер. Парсы шығанағы елдері, Ливня, Венесуэла және т.б. енетін бұл топшадағы елдерге көп мөлшердегі мұнай экспортынан басқа, жан басына шаққандағы әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштердің жоғары болуы, қаржы экспортына бағдарлану, экономика салалары мен әлеуметтік өмірде, тұрмыста жаңа технологиялардың кеңінен енгізілуі тән болады. Бұл елдерде экономиканың басты саласы қызмет көрсету болып табылады.
Достарыңызбен бөлісу: |
