Жануарлар этологиясы
жүктеу/скачать 1,51 Mb. Pdf көрінісі
|
Жануарлар этологиясы
- Бұл бет үшін навигация:
- Ата – аналарын тану.
| Шабақтарды айырып тану. Импринтинг. Жас балықтарды өсіру
мерзімінде жыртқыш цихлидті балықтар қоректенуін тоқтатпайды. Сондықтан, олар өздерінің шабақтарын ауызына тығып, қорғай отырып, олар өздеріне жақын түрлердің шабақтарын жей бастайды. Бұл түрдің балықтарының есі жақсы дамыған болып шықты. Жас цихлод балықтары ең бірінші рет ұрпақ қалдыратын кезде, ұя құрады және сол жерге жиналған уылдырықтарынан шабақтар шыға бастайды, олар бірнеше сағат бойы олардың қалай көрінетінін есте сақтап қалады және қартайғанша өз шабақтарының түрін бөтен шабақтармен шатастырмайды. Шабақтарын өсіру кезінде бөтен балық шабақтарын қорек етпейді. Жан – жағынан алып қарайтын болсақ, бұл жағыдайды үйрену ғана емес, сонымен қатар өз түрінің балаларының келбетін ата - аналық есте сақтау десекте болады. Осыған көз жеткізу үшін мына экспермент көмек болды. Хемихромистердің жас жұбы ең бірінші уылдырық шашқан кезде, ғалымдар олардың өз уылдырықтарын басқа цихлид түрлерінің уылдырықтарына алмастырып қойды. Шабақтар жарып шықты және ата – аналары оларды қамқорлықпен өсірді, ал өзінің нақты шабақтарын кездестірген кезде, олар оны бірден жеп қойып отырды. Осындай ауытқыған мінез – құлық нық бекітілді. Өзінің ұрпағын өсіру қабілеті толығымен жоғалды, себебі өздерінің шабақтары жарыққа шыққаннан кейін, ата –аналары оларды жеп қойды. Демек, кейбір жағыдайларда ата –аналарының есінде шабақтарына тән ұмытылмайтын әсер қалады. Ата – аналарын тану.Цихлид балықтарының шабақтарында әлдебір жағыдай туындағды. Олар өздерін қорғайтын ата – аналарын іздеуде және олар одан шыны аралыққта болсада, оларды аңдый береді. Бірақ қозғалыссыз жатқа балық оларды еліктірмейді, егер олар өте тез жүзетін болса, онда шабақтар оған бытырап ұмтылады. Ақырын қозғалатын балыққа олар барлық жерде қозғалады. Бұл жағыдайда заттың бөлшектері немесе пішіні маңызды емес, тек қозғалыс жылдамдығы басты рөл ойнайды.Шабақтар дискінің артынан жүзуіде мүмкін, 253 олар одан тым алшақ болған сайын, соншалықтыоның диаметрі үлкен болып көрінеді. Олар бір және сол бұрыштағы үлгіні көруге тырысады. Шабақтар біріне – бірі сығылысып, шағын топ болуға тырысады және осы кезде топтық балықтарға тән аңду реакциясын және еліктеуші инстинктті демонстрациялайды. Егер осындай топтың ортасына шыны ыдысты сыйғызып, оған басқа шабақтарды қоятын болса, онлай барлық топ осы ыдыстың айналасына жиналады және тезірек болған сайын, соншалықты көп жиналады. Экспериментте көрсетілгендей, цихлид балықтарының шабақтары алғашқы уақыттарда сымға жағылған балауыз тамшысынан құралған жасанды үйірлерді аңдыды; балауыз тамшыларының түсі шабақтар үшін талғаусыз. Бірақ олар ата –аналарын денесіндегі қызыл дақтарына қарап таниды. Цихлид балықтары өскен сайын шабақтарға тән топтық мінез – құлықты толығымен жоғалтады. жүктеу/скачать 1,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|