«Жаратылыстану»
жүктеу/скачать 0,91 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «Жаратылыстану» пәні. Бастауыш мектеп. 1-сынып 2-тоқсан 5- бөлім. Табиғат физикасы: Күш және қозғалыс
- Пән бойынша оқу мақсаты Тілдік мақсат Пәнге қатысты лексика мен терминология
- «Жаратылыстану» пәні. Бастауыш мектеп. 1-сынып 3-тоқсан 4- бөлім. Ғарыш және жер: Ғарыш. Жер. Кеңістік пен уақыт
- Осы бөлімнің тілдік мақсаты
(Ұ) Сәбиге ұйқыға қанша сағат қажет Сұрақтарды тұжырымдаған кезде, оқытудағы саралау тәсілін ескере отырып,
Блум таксономиясына сүйеніңіз.
Мұндай сұрақтардың жағдайы төмен жанұялардан шыққан балаларды ыңғайсыз жағдайға қоятынын есепке алыңыз.
Оқушылармен рөлдік ойындар
өткізуге, сыныпта азық-түлік дүкенін безендіріңіз. Осы декорацияны тоқсанның аяғына дейін қалдырыңыз.
Тамаққа арналған бос контейнерлер Журналдар, қайшы, желім, картон. Оқу сағаттары
Қағаз немесе
картоннан жасалған дөңгелек парақтар, сурет салу жиынтығы
36
5- нұсқа
Мамыр 2016
екенін – оқушылардың өздеріне ұйқыға қанша (аз ба, көппе) уақыт қажет екенін айқындап алыңыздар. Олар үйде нешеде ұйықтайтыны және отбасында сағат нешеде
ұйқыға жататыны жайлы сөйлесіңіздер. (Ж,Ө) Олар ұйқыдан тұрғаннан күні бойы түнде ұйықтайтын уақытқа дейін қандай әрекеттермен айналысатыны жайында талқылаңыздар.
талқылаңыздар – біздің ағзамыз өседі, қалпына келеді және демалады. (Кішігірім көлік/техникамен салыстырыңыз).
қағаздарда өзіңіздің күніңізді сағатпен бейнелеп шығыңыз. Қалыптастырушы бағалау: күн/түн аралығында уақытты демалысқа немесе ұйқыға бөліп үйрендіңіз бе?
Уақытты сағат
форматында қолданып, оны (оқытуға пайдаланылатын) сағатта көрсетіңіз. Уақыт бойынша тапсырмалардың байланысын математика сабағында өткізіңіз.
Оқушылар түс және/немесе қараңғыдан қорқу
туралы өз
пікірлерін тақлылап бөлісе алады.
37
5- нұсқа
Мамыр 2016
Оқушылар итеру немесе тарту арқылы қозғалатын ойыншықтармен ойнауы тиіс. Контекст «Бізді қоршаған орта» ортақ тақырыбы аясында оқушылар күштердің (итеру және тарту) қалай қозғалыс тудыратындығын біледі. Мұны күнделікті өмірде бақылауға болады, мысалы, мектеп төңірегінде көліктердің қозғалысы, ойыншықтар мен заттардың қозғалуы. Дене шынықтыру пәнімен байланыстыруға жақсы мүмкіндік болады (кішкене доптарды қолдану). Осы бөлімнің тілдік мақсаты Оқушылардың бөлім бойынша тілдік мақсаттарына жету үшін төменде ғылыми тілдің үлгісі көрсетілген Пән бойынша оқу мақсаты Тілдік мақсат Пәнге қатысты лексика мен терминология Диалогке / жазуға қажетті тіркестер Оқушылар:
ұғымын түсіндіреді. Оқушылар: «Бұны не қозғалтады? Мен бұны қалай жылдамдата / ақырындата немесе тоқтата аламын?», т.б. сұрақтар қойып және жауап бере алады.
қозғалу, итеру, тарту, жылдамдату, бәсеңдету/жайлату, бағытты өзгерту, тоқтату Талқылауға арналған сұрақтар: •
•
Мен бұны қалай жылдамдата / ақырындата / тоқтата аламын? •
Бұл қалай…? •
Сен оны …істей аласың ба? •
Егер, … не болады? Неліктен екенін айта аласың ба? … не болады? … кейбір заттар тез немесе жай қозғалады? Басқада тілдік мақсаттарды қою және ғылыми тілді оқытуға қатысты қосымша нұсқаулық жоғарыдағы «Тілдік мақсат туралы» бөлімді қараңыз. Қысқаша шолу 38
5- нұсқа
Мамыр 2016
Оқушылар адамдардың, нысандардың, ойыншықтар мен машиналардың, қозғалысын зерттейді. Нәтижесінде нысандарды қозғалысқа келтіретін итеру мен тарту – қозғалыс тудыратын күштің мысалдары екендігін түсіне бастайды. Оқушылар алған білімдерін басқа пәндерді оқу барысында қолдана алады (мысалы, дене шынықтыру сабағында).
39
5- нұсқа
Мамыр 2016
Күш пен
қозғалыс 1.5.1.1 түрлі денелердің қозғалысынан мысалдар келтіру;
(МК, Ұ) Сыныпқа түрлі қозғалыс мысалдарын көрсетіңіз: • Адамның қозғалысы • Су мен бұлттардың қозғалысы • Жердің өз осі бойынша қозғалысы • Өсімдіктердің өсуіндегі жарыққа бағытталған қозғалысы (мысалы, күнбағыс) • Көліктердің жолдағы қозғалысы • Ұшақтардың қозғалысы (Ұ) Оқушылармен бірге қозғалыс – деген бір дененің қалыбын өзге денелерге қарағанда, өзгерту болып табылатынын талқылаңыздар. (ОТ,Т,Ж) Оқушыларға ойын ұсыныңыз: екі оқушы сыныпта қатар келе жатады, оларға қарсы өзге екі оқушы келе жатады. •
Қандай оқушылар бір-біріне қатысты қозғалып келе жатыр? •
•
Қайсылары отырған оқушылардың көзқарастарына сай тез қозғалып келе жатыр? •
Қозғалыс қатыстылығының принциптері бірінші рет ұлы итальян ғалымы Галилео Галилейдің шығармаларында, кейінірек тереңірек деңгейде Альберт Эйнштейннің қатыстылық теориясында зерттелді және олар балаларға қиын да түсініксіз болады. Дегенмен, қозғалыстың қатыстылығы фактісі әңгімеде сипатталған мысалдарда көрнекті түрде ашылады. Сондықтан балаларды таныстырып өту керек.
қоюға болады: сенің көршің парталарға қатысты қалай қозғалып келеді? Саған қатысты ше?
Секундомермен жүріс пен жақындаудың уақытын өлшеуге болады.. Фотографии, рисунки, видео примеров движения тел в пространстве.
Секундомер 40
5- нұсқа
Мамыр 2016
жатқандарға қатысты тез қозғалып келеді? •
Бір жұпқа екінші жұпты қуып жетуді ұсыныңыз. Олардың қозғалыс жылдамдықтары қалай өзгерді?
Күш пен
қозғалыс
1.2 Табиғатты тану әдістері 1.5.1.1 түрлі денелердің қозғалысынан мысалдар келтіру 1.1.2.1 қоршаған әлем құбылыстарына бақылау жүргізу;
(ОТ,Т) Оқушыларға қозғалыс ұғымын қайталау үшін интерактивті тапсырма беріңіз. Балаларды топтарда жинап, оларға қозғалысты көрсетуді ұсыныңыз А) құстар тобын Ә) тау бұлағын Б) пойызды Балалармен бірге олар қандай қозғалысты көрсеткендерін, оларға қатысты қандай заттар қозғалғандығын талқылаңыздар. (Ж) Оқушыларға қозғалып тұрған денелер бейнленген суреттер таратыңыз. Оларды бір-біріне қатысты қозғалып жатқаны не тыныштық сақтауы бойынша орындарына қойып шығуға ұсыныс жасаңыз. Қандай жағдайда олар тезірек қозғалады? (Ө) Оқушыларға сүйікті жануарларының қимылын бейнелеуді сұраңыз. Содан кейін, оқушылардан қозғалыстың қандай мысалын бейнелегенін айтып беруді сұраңыз. Балалар өздерінің суреттерінде айтып берген қозғалыстарды тақтада жазып қойыңыз. Материал 1 сыныпқа арналғандықтан, басынан бастап тек қана қол жетімді материалды қарап таңдаған дұрыс.
Тапсырма оқушылардың сыни ойлауын дамытуға бағытталған.
Берілген тапсырма оқушылардың жоғары ойлағыштық іс-әрекетіне сәйкес келетін мәліметтер сараптамасына бағытталған. Интерактивті сұрақтар: http://files.school- collection.edu.ru/dlrs tore/669b2b56-e921- 11dc-95ff- 0800200c9a66/3_1.s wf
Қозғалыс туралы суреттер: http://go.mail.ru/sear ch_images?q=%D0% B4%D0%B2%D0% B8%D0%B6%D0% B5%D0%BD%D0% B8%D0%B5 41
5- нұсқа
Мамыр 2016
Күш пен
қозғалыс 1.5.1.2
қозғалыстың адам өміріндегі және табиғаттағы маңыздылығын (Ұ) Оқушыларға бізді қоршаған әлемде ненің қозғалатынын санап шығуларын сұраңыз. Оқушылардан осы мысалдарды суретке салып, сыныпта іліп қоюларын сұраңыз. (Т) Оқушыларға топта келтірілген мысалдардың табиғатта және адам өмірінде қандай маңыздылығы бар екенін талқылап шығуды ұсыныңыз. Аяғында дөңгелек үстел ұйымдастырыңыз. (Ұ) Оқушылармен бірге «Позицияңды қабылда» деген жаттығу өткізіңіздер. Оқушыларға пікірлерді оқи отыра, оқушылардан «Иә» не «Жоқ» позициясын қабылдап, дәлелдеуін сұраңыз. Берілген тапсырманы «Галереяда тур» сыни ойлауды дамыту түрінде өткізіле алады.
Әрбір ықылас білдірген оқушының пікірін тыңдап шығу маңызды.
Оқушыларға еркін қозғалуды қамтамасыз етіп, кабинеттің әрбір соңында «Иә» және «Жоқ» деген тақташаларды орнатып қойыңыз. Сурет салу жиынтығы
«Иә» және «Жоқ» деген тақташалар Күш пен қозғалыс
1.2
Табиғатты тану әдістері 1.5.1.3 қозғалыстың түрлі траекториясын зерттеу, оларды сурет түрінде көрсету 1.1.2.2
көрсетілген экспериментті түсіндіру
(Ұ) Оқушыларға келесі тапсырмаларды орындауды ұсыныңыз:
Бір сызыққа тұрып, топпен бір фигураны салу, сосын сызық бойынша қозғалу
Балалар үдеріс кезінде қандай сызықты кескіндеді? Бұл сызықты траектория деп атайды. (МК) Оқушылардан интерактивті ресурстарды көруді сұраңыз (қар, құм бетіндегі із). Оқушылармен іздер қозғалысының траекториясын талқылаңыздар. (ОТ) Оқушыларға қағаз ұшақтар жасауды ұсыныңыз. Осыдан кейін бірнеше оқушы Мұғалім алдын-ала шеңберлер, үшбұрыштар, төртбұрыштар, өзге сызықтар бейнеленген карточкалар дайындайды. Бормен бір оқушының траекториясын да салуға болады.
Оқушыларда «траектория» ұғымы туралы ұғымдық аппаратын қалыптастыру қажет
Кеңістікте денелер қозғалысының әр түрлі Шеңберлер, үшбұрыштар, төртбұрыштар, өзге сызықтар бейнеленген карточкалар
Мультфильм «Маша мен аю. Сандаған аңдардың іздері» https://www.youtube. 42
5- нұсқа
Мамыр 2016
сыныпта не мектеп дәлізінде бастапқы позицияны ұстап, өздерінің ұшақтарын жібереді. Қалған балаларға ұшақтардың ұшу траекториясын бақылауды сұраңыз. Тақтада ұшырылған ұшақтардың қозғалысының әр түрлі траекториясын салыңыздар. траекториялары неге тәуелді екенін талқылаңыздар. com/watch?v=rnm61 GN2O8w
Ұшақ жасауға арналған қағаз парақтары (түрлі- түсті болғаны абзал)
5.1 Күш пен қозғалыс
1.2
Табиғатты тану әдістері
1.5.1.3
қозғалыстың түрлі
траекторияларын зерттеу, оларды сурет түрінде көрсету
1.1.2.2
көрсетілген экспериментті түсіндіру
(МК) Оқушыларға көліктер қозғалысының траекториясы туралы бейне әнді көріп шығуға ұсыныс жасаңыз.
(МК) Қозғалыс траекторияларын суретте көрсете отыра, қалай зерттеудің жолдарын талқылаңыздар. Жол апаты орын алған кезде МАИ қызметкерлері уақиға барысын автокөлік қозғалысының траекториясын өлшеп табатынын оқушыларға мәлімдеңіздер. (Т) Оқушыларға құмда, қарда, асфальта аяқ ізі бейнеленген суреттерді ұсыныңыз. Бұл сызықтардың қалай аталатынын талқылаңыздар. Олар бір-бірінен қалай ажыратылады? (Ө) Оқушыларға дене қозғалысының траекториясын бейнелеген өз суреттерін салуды ұсыныңыз. Оқушыларды нысандар қозғалысының траеторияларын бақылау және сараптама арқылы зерттеуге ынталандыру маңызды.
Іс-әрекеттің бұл түрін экскурсия формасында өткізуге болады.
Әрбір оқушының өз суретін түсіндіріп өткені маңызды. «Бағдаршам – оқытатын балалар тақпағы, көліктер туралы мультфильм» https://www.youtube. com/watch?v=zU4qF 1WbivY
көліктер, ойыншық бағдаршамдар
жиынтығы
43
5- нұсқа
Мамыр 2016
3-тоқсан 4- бөлім. Ғарыш және жер: Ғарыш. Жер. Кеңістік пен уақыт Осыған дейін меңгерілген білім Оқушылар біздің Жер планетасында өмір сүретінімізді білуі тиіс. Сондай-ақ, олар Жер планетасы ғарышта орналасқанын білуі тиіс. Контекст Оқушылар «Саяхат» ортақ тақырыбы аясында өз әлеміне немесе еліне қарағанда Жер планетасы туралы кең ауқымда біледі. Ғарышпен танысады. Жердің жасанды үлгісі мен бейнесін бейнелеудің тәсілдерін үйренеді. Кеңістік пен уақытты Жердегі өмір мен үдерістердің өту формасы ретінде білетін болады. Осы бөлімнің тілдік мақсаты Оқушыларға осы бөлімнің тілдік мақсаттарына жетуіне көмектесу үшін, сыныпта ғылыми тілді пайдаланудың тілдік мақсатының мысалдар үлгісі төменде көрсетілген
Оқушылар: •
ғарыш туралы ғылым ретінде сипаттайтын болады •
Жер пішінін сипаттап білетін болады •
уақыт маңыздылығын түсіндіретін болады
Оқушылар: •
ғарышты зерттеуде астрономияның рөлін талқылайды •
өзіне тән ерекшеліктерін атайды •
уақытты адамға берілген маңызды ресурс ретінде бағалау
қажеттілігін талқылайды Келесі терминдер мен сөз тіркестерін қамтиды: •
ғылым, астроном, жұлдыздар, галактика, шоқжұлдыздар, ғылым ретінде астрономияның даму тарихы •
полюстар •
уақыт, күн тәртібі, көп, аз, бәріне үлгеру, уақытты бағалау. - Мен астроном болғым келеді, себебі… - Астрономия – қызғылықты ғылым, өйткені… - Мені жұлдыздар қызықтырады, өйткені… - Жер ғаламшарының пішіні қандай? - Глобуста біздің елді қалай табуға болады? - Жердегі температура экваторға қашықтықтан алшақтығына орай өзгеретінінің сыры неде? - Уақыт деген не? - Өмірдің қай жерінде бізге уақытты бақылау керек? -
білдіреді? - Адамның өмірінде уақыттың алатын орны қандай? Басқада тілдік мақсаттарды қою және ғылыми тілді оқытуға қатысты қосымша нұсқаулық жоғарыдағы «Тілдік мақсат туралы» бөлімді қараңыз. Қысқаша шолу Оқушылар Жердің шар тәріздес екенін түсініп, осы білімдерін математикалық пішіндерге қатысты қолдана отырып, глобус пен жұмыс істеуді 44
5- нұсқа
Мамыр 2016
үйренеді. Сондай-ақ, олар біздің өміріміз үшін Жер атмосферасының маңыздылығын біледі. Жердің пішінін өзіне тән қасиеттерін атап, сипаттайды. Уақыттың маңыздылығын түсіндіреді және оны өлшейтін құралдарды атайды.
бағдарлама сына сілтеме Оқу мақсаттары Сабақта ұсынылатын іс-әрекет түрлері Мұғалімге арналған ескертпелер (оқыту әдістемесі бойынша) Оқыту ресурстары Ғарыш
1.4.2.1 астрономияны ғарыш туралы ғылым ретінде сипаттау;
саяхат жасауды ұсыныңыз. Ол үшін «Ғарыш балалар
үшін» интернет- ресурсының интерактивті мүмкіншіліктерін қолданыңыз. Оқушыларға келесі жол бағыттарын ұсыныңыз: •
•
Ғалам масштабын зерттеу •
Визуалды планетарий •
Метеориттердің құлау картасы •
Айға саяхат •
Галактикалардың соқтығысу үлгісі (МК, Ұ) Оқушылардың «Ғарыш» атты рөлдік ойынға қатысуларын сұраңыз. Ол үшін балаларға Күн, Ай, Күн жүйесіндегі ғаламшарлардың, астероидтар мен
кометалардың рөлдерін таратыңыз. Ұғымдық аппаратын қалыптастыру үшін, оқушыларға Күн
жүйесіндегі ғаламшарлар, Күн, Ай, астероидтар мен кометалардың орналасу орнын анықтап шығуды ұсыныңыз. Осыны оқушылармен талдап шығыңыз.
(Ө) Оқушылардан ғарышты бейнелуді сұраңыз. Сыныпта
оқушылардың Виртуалды экскурсияны өткізе
алмаған жағдайда, оқушыларға фотографиялар мен суреттер ұсыныңыз.
«Ғарыш» ұғымын терең ұғыну үшін, әңгімеңізді бейне
роликтермен, фотолармен және суреттермен өрнектеңіз.
Көрме «Галереяда тур» түрінде ұйымдастыра алады. «Ғарыш балалар үшін» сайты: ғарыштың интерактивті 3Dбейнелерhttp://v- kosmose.com/kosmos-dlya- detei/
Күн жүйесінің ғаламшарлары: http://www.c osmos-online.ru/planets-of- the-solar-system.html
Сурет салу жиынтықтары |