Жауапты редакторлар

635

үш тасты біре, бір тасты бөлек қағып алады 

(Б.Төтенаев, Қаз. ұлт ойын., 48).

ҮШІНШІ: Үшіншіге орын жоқ. э т н.

Бірінің  артына  бірі  екі-екіден  дөңге-

лене  тұрып  ойнайтын  балалар  ойыны. 

Енді  бір  сəтте  жастар  қоршалай  тұрып 

алып «орамал тастамақ», «ү ш і н ш і г е 

о  р  ы  н    ж  о  қ»  деген  сияқты  əрекеттегі 

ойындарды  ойнады  (Ə.Тарази,  Қиян 

соқпақ, 124). 

Ф

ФАЗЕНДА  з  а  т.  ж  а  ң  а.  Ауқатты 

адамдардың қала сыртындағы үй жайы, 

шаруашылығы. – Саған Түргендегі ф а з е 

н д а м д ы сыйлағым кеп жүр, - деді Атағұл 

(Ж.Қорғасбек, Жынды қайың, 113). 

ФАКТІЛІК с ы н. Фактіге қатысты, 

факті  боларлық;  мəнбілік.  Сəбит  еңбегі

ф а к т і л і к материалдарының молдығы-

мен қызықты (С.Қирабаев, Октябрь, 78). 

ФАКТІШІЛ  с  ы  н.  Факт  келтіргіш, 

фактімен  сөйлегіш;  мəнбішіл. – Мысал-

мен сөйлесеңіз, - деді Əлкен жəй отырмай. 

– Факт керек! – Ф а к т і ш і л і н, жаман 

неменің, - деді Қараман қайта түйіліп (Қаз. 

əдеб., 22. 06. 1984, 16). 

ФАКТІШІЛДІК  з  а  т.  Шындыққа 

(фактіге) сүйенушілік, факті келтірушілік. 

Дерекшілдік, ф а к т і ш і л д і к бел алады, 

шығарманың көркемдік қуаты кемиді (Қаз. 

əдеб., 23. 11. 1984, 6). 

ФАКУЛЬТЕТАРАЛЫҚ... Тіпті екі рет 

ф а к у л ь т е т а р а л ы қ жарысқа да 

қатысқанмын (Т.Əбдіков, Ақиқат, 101).

ФАРАБИТАНУ  з  а  т.  Екінші  Ари-

стотель  атанған  Əл-Фарабидің  өмірін, 

шығармашылығын  зерттеу  ісі.  Бұдан 

жеті жыл бұрын құралған ф а р а б и т а 

н  у  тобының  қазіргі  күндегі  жұмысының 

ауқымы тар, оның үстіне осы топтағы ма-

мандар саны аз (Қаз. əдеб., 31. 05. 1974, 2). 

ФАРАБИТАНУШЫ  з  а  т.  Фарабидің 

өмірін,  шығармашылығын  зерттеуші 

адам. Бұл мəселе бойынша белгілі ф а р а

б и т а н у ш ы А.Көбесов, т.б. мерекеге 

дайындық жұмыстары жөнінде пікірлерін 

ортаға салды (Қаз. əдеб., 31. 05. 1974, 2).

ФАТХА  з  а  т.  а  р.  Арабтың  қысқа 

дауыстыларының  үстіне  қойылатын 

белгілердің бірі. Оспан дəуірінен сақталған 

Құранның əріптері үстінде һамза, ташдид, 

сукун,  мадда,  уасла,  қысқа  дауыстылар:

ф а т х а, кесра, дамма белгілері жоқ (Қаз. 

əдеб., 25. 08. 1989, 14). 

ФƏЛСАФАШЫ  з  а  т.  с  ө  й  л.  Фило-

соф.  Абайдың  ойшылдық,  оқымыстылық 

мектебінің  басты  да  негізгі  біреуі – орта 

ғасыр заманында өмір сүрген шығыс ф ə л 

с а ф а ш ы л а р ы екендігі шындық (Қаз. 

əдеб., 06. 07. 1973, 3). 

Ф Ə Н И Л І К   з   а   т.   1 .   Д ү н и е н і ң 

жалғандығы,  баянсыздық.  Дүниенің 

өзгермелі ф ə н и л і г і н ұдайы ескертіп, 

адам  өміріндегі  ең  ардақты  нəрсе  елге 

жақсылық  жасау  екендігін  мадақ  етеді 

(Лен. жас, 27. 10. 1983, 3). 2. с ы н. Фəниге 

қатысты;  жалған  (өмір).  Азаматтың 

ф ə н и л і к өмірі тоқталғанымен артын-

да  қалған  рухани  мұрасы,  аты,  абыройы, 

шəкірттері арқылы оның мəңгі бақи өмірі 

елдің еңсесін көтеріп келеді (М.Арын, Бес 

анық, 6).

ФЕЛЬЕТОНДАТ  е  т.  Қайта-қайта 

(жиі) фельетон жазу. Ал одан бергі жерде 

өз «есігімді» өзім қақпалап, бірде ф е л ь е-

 т о н д а т ы п, бірде мельетондатып келе 

жатырмын тепеңдеп (Ж.Алтайбаев, Таңд. 

шығ., 146).

ФЕЛЬЕТОНДАТУ  Фельетондат 

етістігінің қимыл атауы. 

ФЕЛЬЕТОНДЫҚ  с  ы  н.  Фельетон 

боларлық, фельетонға жарарлық. Ойнау-

шы үш-ақ адам. Мазмұны – ф е л ь е т о н 

д ы қ (Т.Əлімқұлов, Көкек айы, 58). 

ФЕНОЛОГ... «Марттың ортасында суыр 

інінен  шығады. 23 мартта  тоқылдақтың 

алғашқы тоқылдатқаны естілді» деп жаза-

ды ф е н о л о г (Марқакөл, 72). 

ФЕНОЛОГИЯЛЫҚ...  Қорықтың 

ғылыми  қызметкері   Г.М.Васильев 

құрастырған 1979 жылғы ф е н о л о г и я 

л ы қ шолу мен жергілікті тұрғындардың 

бақылауларына жүгінетін (Марқакөл, 72). 

ФЕРУЗА з а т. м и н. Жасыл көк түсті 

асыл  тас.  Сүйекпен  оюланған  ақбас  ер, 

оюына  алтын  жалатқан  күміс  білезік, 

көздеріне ф е р у з а салған, зер шашақты 

Байынқол Қалиев

636

алқаларды  айтпай  отырмын  (Ə.Тəжібаев, 

Хаттар сөйле., 10). 

ФЕХТОВАЛЬШІ  з  а  т.  Фехтование 

спортымен айналысушы адам. – Сіз ф е х 

т о в а л ь ш і с і з. «СССР спорт мастері» 

деген  значегіңізді  көргем  (М.Мағауин, 

Көк мұнар, 40). Ф е х т о в а л ь ш і н і ң 

көз ілеспес əдемі қимылы. Боксердің дəл 

соққысы ... (Сен жəне сенің кітабың, 122). 

ФИЗИКА:  Физика-математика 

факультеті.  Жоғары  оқу  орындарының 

физика жəне математика мамандарын да-

ярлап шығаратын факультет. Сын кезінде 

барлық  пəнді  беске  тапсырыпты,  бірақ 

оқуға түсе алмапты – он жетіге толмадың 

депті. Содан ол университеттің ф и з и к а-

м  а  т  е  м  а  т  и  к  а  факультетіне  түседі 

(Ə.Тарази, Тасжарған, 339). 

ФИЗМАТ з а т. «Физика-математика 

факульеті» дегеннің қысқарған түрі. Оның 

əйелі ф и з м а т т ы бітірген, мектепте 

мұғалім  болып  істейді  (Лен.  жас, 16. 09. 

1988, 3). 

ФИЗРУК  з  а  т.  Физкультура  сабағын 

жүргізуші. – Мені ф и з р у к ұстап қалды 

(Ш.Шалқаров, Серіккөл, 76).

ФИЛОЛОГША  ү  с  т.  Филолог  мама-

нынша. Кейбір кезде кейіпкер инженердің

ф и л о л о г ш а ойлап, филологша сөйлеуі-

нің бір ұшығы осында жатыр-ау (Лен. жас, 

19. 07. 1974, 3). 

Ф И Л О С О ФТ Ы Қ   з   а   т.   Ф и л о -

софия  мамандығын  игергендік,  фило-

соф  болғандық.  Бірақ  Абайға  дейінгі 

эпостағы,  толғаулардағы,  қара  өлең, 

мақал-мəтелдердегі  байлығымызда, 

ойлылығымызда, ф и л о с о ф т ы ғ ы м ы 

з д а шек жоқ екен ғой (Ə.Тəжібаев, Жданов 

əңгім., 138). Абай – бүкіл қазақ халқының 

данышпандығын ,  т а ланттылығын , 

дарындылығын, ф и л о с о ф т ы ғ ы н бой-

ына толық сіңірген толық адам (Жұлдыздар 

отбасы, 2010, №5, 50). 

ФИЛОСОФША ү с т. Философ сияқты, 

философ тəрізді. Тарихтың құбылмалы сан 

кезеңдерін ф и л о с о ф ш а түйіндеп, со-

циологша талдайтын, шежірешіше тізетін 

еді (Қаз. əдеб., 17. 01. 1975, 3).

ФИЛЬТЕРСІЗ  с  ы  н.  Фильтері  жоқ, 

фильтер жасалмаған. Ф и л ь т е р с і з, 

мыжылған  арзан  сигареттің  біреуін  алып 

тұтатқанда  тұңғыш  рет  қолы  қалтырады 

(Ш.Мұртазаев, Үй-іші жылғы., 205). 

ФИНАГЕНТ  з  а  т.  Финанстық  іс-

əрекеттерді  орындайтын  маман.  Ф  и  н 

а г е н т і н і ң келіп кеткеніне көп уақыт 

өте  қойған  жоқ  (Ш.Мұртазаев,  Интернат 

наны, 131). 

ФИТОТЕРАПИЯ з а т. м е д. Дəрілік 

өсімдіктермен  емдеу.  Əсіресе  дəрілік 

өсімдіктермен  емдеу  тəсілі – ф  и  т  о  т 

е  р  а  п  и  я  ерекше  көңіл  қойып,  қолдау 

көрсетуді  қажет  етеді  (Алматы  ақшамы, 

12. 07. 1989, 3). 

ФЛЮОРИТ  з  а  т.  м  и  н.  Мөлдір  көк 

түсті  тау  жынысы.  Қызыл,  көк  түсті 

слюда,  ашық  қызыл  микроклин,  мөлдір 

көк ф л ю о р и т, қою жасыл турмалин, 

қан  қызыл  граниттердің  өзі  неге  тұрады 

(Т.Əбдіков, Айтылмаған., 201). Пегмативті 

тау жарықтарында түрлі түсті ф л ю о р и т 

т і ң, сары топаздың, ақшыл көк аметистің 

кристалдары көрінеді (Қарқаралы, 40).

ФЛЮОРОГРАФИЯЛЫҚ  с  ы  н. 

Флюорографияға  қатысты,  соған  тəн. 

Бұл мəселе биік мінберден назарға алынып, 

аналар мен балаларды тегін ф л ю о р о г р а 

ф и я л ы қ тексеруден өткізу туралы пəрмен 

шықты (Б.Омарұлы, 11-ші қаламұш, 194). 

Туберкулез, ұра (рак) секілді қауіпті дерт-

терден сақтану үшін сау кісілерді жаппай 

ф л ю о р о г р а ф и я л ы қ əдіспен тексере 

бастаған (Жұлдыз, 1972, №3, 194). 

ФОЛЬКЛОРИСТ з а т. с ө й л. Фоль-

клоршы.  Соңғы  уақытқа  дейін  ф  о  л  ь  к 

л  о  р  и  с  т  е  р  і  м  і  з  д  і  ң  бірсыпырасы 

тұрмыс-салт ертегілері бертінде ғана пайла 

болды  деп  есептеп  келді  (Қаз.  əдеб., 10. 

05. 1974, 3). Қай ф о л ь к л о р и с т і ң

болмасын  еңбегін,  творчестволық  əдіс-

тəсілдерін  терең  зерттеп,  көлемді  еңбек 

жазу  фольклористиканың  басты  міндеті 

(Жалын, 1974, №4, 143).

ФОЛЬКЛОРИСТІК с ы н. Фольклорға 

тəн, фольклорға қатысты. Этнографиялық, 

ф о л ь к л о р и с т і к жинамалардың бəрін 

қазақ халқының тарихын жасауға қызмет 

етеді  деп  ашық  айтты  (Қаз.  əдеб., 29. 03. 

1974, 3). 

ФОЛЬКЛОРЛАН  е  т.  Фольклорлық 

реңк  алу,  фольклорға  айналу.  Ал  екінші 

біреуі  ауызша  сақталған  жəне  халықтың 

күнделікті сөйлеу тілінің нормасына түсіп, 

ауызша редакцияланып, ф о л ь к л о р л а н 

ы п отырған (ҚазССР Хабарлары, қоғ. ғыл. 

сер., 1971, №5, 40).

Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

637

ФОЛЬКЛОРЛАНУ  Фольклорлан 

етістігінің қимыл атауы. 

ФОНТАНША  ү  с  т.  Фонтан  тəрізді, 

фонтан сияқты. Ақтеңге ұртындағы суын 

əуеге ф о н т а н ш а бүркіп, маңдайына 

жабысқан шашын самайына қарай ысырды 

(Қ.Қараманұлы, Ай куə, 130). 

ФОРМАЛЫ с ы н. Үстінде формасы 

бар, форма киген. Істің мəн-жайын түсінген 

ф о р м а л ы жігіт шалдың қасында қалатын 

болды (Қ.Қазиев, Жалғыз жалау., 30). 

ФОСФОРШЫ з а т. Фосфор өндіруші, 

фосформен  жұмыс  істеуші.  Сонда  біз 

кешеге дейін бір ғана суперфосфат заводы 

қоныс тепкен шаһарда ф о с ф о р ш ы ма-

мандарын қайдан табамыз? (Е.Əкімқұлов, 

Перизат., 129). Соны жете түсінген ф о с 

ф о р ш ы л а р он бірінші бесжылдықтың 

үшінші  өзекті  жылын  барынша  екпінді 

бастады (Лен. жас, 10. 12. 1983, 1). 

ФОСФОРШЫЛЫҚ з а т. Фосфоршы 

болушылық, фосформен жұмыс істеушілік. 

Инженер-химик  боламын  десең,  еңбек 

жолыңды ф о с ф о р ш ы л ы қ т а н баста 

(Е.Əкімқұлов, Перизат., 105). 

ФОТОАЛЬБОМ... Соның нəтижесінде 

біршама материалдар жинақталды. Ф о т 

о а л ь б о м, фотомонтаж құрастырылды 

(Лен. жас, 27. 06. 1973, 5). 

ФОТОБҰРЫШ  з  а  т.  Белгілі  бір 

тақырып  бойынша  түсірілген  фото-

суреттер  қойылған  орын.  Мектепте  қой 

өсіруші комсомол-жастар бригадаларының 

өмірге келу, еңбек өрісіне шығу жолдарын 

бейнелейтін  көркем  де  көрнекті  ф  о  т  о

б ұ р ы ш ұйымдастырылған (Лен. жас, 27. 

03. 1976, 2). 

ФОТОЖУРНАЛИСТ  з  а  т.  Түсірген 

суреттері арқылы ақпарат беретін маман. 

Ал қазақ баспасөзінде Егізовтен басқа бір 

ғана тақырыпты қаузаған ф о т о ж у р н 

а л и с т болған емес (Б.Омарұлы, 11-ші 

қаламұш, 93). 

ФОТОЖУРНАЛИСТИКА з а т. Жур-

налистика мамандығының жеке бір саласы. 

Сырбаздығы мен сымбаты бөлек Н.Қизатов, 

жүрген  жерін  той-думанға  айналдыра-

тын  Р.Хайналы  жəне  басқалар  ф  о  т  о

ж у р н а л и с т и к а ғ а бүкіл ғұмырла-

рын арнады (Б.Омарұлы, 11-ші қалаұш, 93). 

ФОТОКӨРІНІС з а т. Түсірілген фото-

суреттер  негізінде  жасалған  мазмұнды 

бейне. – Кəне, тырс демеңіздер. Бұл «Абай 

атам алдында» деген ф о т о к ө р і н і с 

болмақ (Т.Жақыпбайұлы, Лашын, 173). 

ФОТОСӨРЕ  з  а  т.  Фотосуреттер 

тұрған сөре (текше). Əділ сыншы ф о т о с 

ө р е н і уақыттарды есептеп болысымен бұл 

қашықтықта 2.14.86 секунд уақыт кететінін 

көрсетті (Лен.жас, 17. 12. 1974, 4). 

ФОТОСУРЕТШІ з а т. Фотоға (сурет-

ке) түсіруші маман; фотограф. Емханаға 

бармас бұрын, өз редакциямыздың ф о т 

о с у р е т ш і с і н шақырып алып, суретке 

түстім (Ə.Ыдырысов, Таңшолпан, 236). 

ФОТОТЕРІМ...  Түрлі  түсті  суретті 

журналдың ф о т о т е р і м і н жасаған – 

Данияр Сəкенұлы (Соц. Қаз., 14. 06. 1980). 

ФРЕГАТ з а т. з о о л. Теңіз жағалау-

ларында  тіршілік  ететін,  құйрығы 

ұзын,  ірірек  келген  жыртқыш  құс.  Теңіз 

жағасында жүретін қанатты ірі құс ф р е г 

а т т а р ұшу сапасымен жəне басқа теңіз 

құстарына қырғидай тиюімен ерекшеленеді 

(Құстар, 18). 

ФРЕЗЕРЛІК с ы н. Фрезерде істей ала-

тын,  фрезерді  меңгерген.  Қазір  григорші 

өз баласына ф р е з е р л і к мамандықтың 

қыры  мен  сырын  талмай  үйретуде  (Лен. 

жас, 07. 01. 1976, 2). 

ФУТБОЛ: Футбол отаны. п е р и ф р. 

Англия. Ф у т б о л  о т а н ы Англия екені 

барша жұртқа белгілі (Қаз. пионері, 03. 11. 

1971, 2). 

ФУТУРИСТІК  с  ы  н.  Футуристке 

қатысты,  футуристке  тəн.  Жаңалыққа 

төтенше  бой  ұрған  албырт  шағында  ф  у 

т у р и с т і к əуенге аздап əуестенсе де 

Маяковский  революциялық  идеяға  терең 

берілді (Лен. жас, 19. 07. 1973, 5). 

Х

ХАБАРДАРЛАН  е  т.  с  ө  й  л.  Бір 

нəрсенің мəн-жайынан хабар берілу, дерек 

жеткізілу.  Өзінсіз  жұрттың  жетімсіреп 

қалатынын,  кетерінен  х  а  б  а  р  д  а  р  л  а 

н  с  а,  кеудесінен  жүрегін  жұлып  алып, 

алақанына  салып,  бұған  ұсынып,  ортала-

Байынқол Қалиев

638

рында  қалуын  өтінетіндерін,  жібермесін 

сезді (Т.Жұртбаев, Бесқарагер, 61). 

ХАБАРДАРЛАНУ   Хабардарл ан 

етістігінің қимыл атауы. 

ХАБАРЛАМАХАТ  з  а  т.  р  е  с  м  и. 

Қандай  да  бір  жағдайды  хабарлау  үшін 

немесе орындалмаған міндеттерді ескерту 

үшін  жазылған  қызметтік  хаттардың 

бірі. Х а б а р л а м а х а т осы хатты жазуға 

мəжбүр болған жағдайды баяндаудан баста-

лады (Ə.Хамзина, Іс қағаз., 81).

ХАБАРЛАМАШЫ... Саяси х а б а р л 

а м а ш ы л а р əр кезде-ақ шопандар ара-

сынан табылады (Қаз. əдеб., 30. 08. 197, 1). 

ХАБАРХАТ з а т. Бір нəрсенің хабарын 

беретін хат. Əйтсе де мен əуелі Қайсарға 

х а б а р х а т жолдауды мақұл көрдім (Ал-

маты ақшамы, 07. 08. 1990, 3). 

ХАЗАР з а т. Ортағасырлық түркі тілді 

халық. VII ғасырдың ортасына қарай х а з 

а р л а р Солтүстік Кавказ бен Қара теңіз 

жағалауында  Хазар  қағандығын  қүрды 

(ҚҰЭ, 9, 255). 

ХАЗІРЕТШЕ  ү  с  т.  Хазірет  сияқты, 

хазірет  тəрізді.  Құран  оқып  болып  х  а 

з і р е т т е р ш е құлашымды кең жай-

ып  бата  қылып,  бəйбішеге  көңіл  айттым 

(З.Иманбаев, Қос қайың, 185).

Х А К АС . . .   Т ү р і к ш і л д і к   Т ү р і к 

қағанатынан  бастап  түріктердің  (қазақ, 

өзбек,  чуваш,  саха,  х  а  к  а  с,  тува  т.б.) 

мызғымас ұлттық идеологиясы болып та-

былады (Қалибек Хакім., 218). 

ХАКАСША ү с т. Хакас тілінде. Мыса-

лы, қазақша көкек, қырғыз тілінде – кукук, 

х а к а с ш а кояк деп атайды (Е.Раушанов, 

Құстар., 122). 

ХАКІМШІЛІК з а т. с ө й л. Хакімдік, 

хакім  болғандық.  Ең  басында  көрінді 

байлық оңды: Басқасына даярлар байлық 

жолды. Х а к і м ш і л і к, сұлу жар, алғыс, 

атақ Бəрі сатылар, тек байлық болса болды 

(С.Торайғыров, Таңд. шығ., 174). 

ХАҚТЫҚ х а т. Растық, ақиқаттық, 

шындық.  Қалимат  түшжаһадай  жары 

қалды, осылай Исламның шын х а қ т ы 

ғ ы н сонан білді. «Құдай бір, құран шын, 

пайғамбар  хақ»  деді  де  Дариға  қыз  дінге 

кірді (Бабалар сөзі, 79-т., 297). Ол (Абай) 

Алланың  бірлігі  мен  пайғамбардың  х  а  қ 

т ы ғ ы н а шүбə келтірмеген (Жұлдыздар 

отбасы, 2010, №5, 36). Қалимат түшжаһадат 

жары қалды, Исламның шын х а қ т ы ғ 

ы  н  сонан  білді. «Құдай  бір,  құран  шын, 

пайғамбар хақ», - деді де Дариға қыз дінге 

кірді (Бабалар сөзі, 79, 297). 

ХАЛАЛ з а т. а р. Адал. Ол семьясына, 

жақын туыстарына, жаны ашыр жолдаста-

рына барынша х а л а л болатын (Қаз. əдеб., 

29. 09. 1978, 3). 

ХАЛВА  з  а  т.  Шемішке  дəнінен, 

жаңғақтан  карамел  қосып  жасаған 

кондитерлік  өнім  (тағам).  Бөктергінің 

тырнағындай саусақтарымен х а л в а н ы 

кесіп алып, таразыға тартты (З.Иманбаев, 

Қос қайың, 281).

ХАЛИФАЛЫҚ з а т. Халифа болғандық, 

мемлекетті билеушілік. Түсінде «Лұқман, 

саған  х  а  л  и  ф  а  л  ы  қ  керек  пе?»  деп 

сұрайды (Жас алаш, 17. 09. 1994, 3). 

ХАЛИФАСЫЗ с ы н. Халифасы жоқ, 

халифасы болмаған. Кейбір əмірлер, хан-

дар «мұсылман халықтары х а л и ф а с ы 

з тұруға мүмкін емес» деп жатқан көрінеді 

(С.Сейфуллин, Таңд., 91). 

ХАЛУАХАНА  з  а  т.  Халуа  сатыла-

тын  жер  (орын).  Асхана,  наубайхана, 

бозахана, х а л у а х а н а, балханалар тұр 

(Қ.Əбдіқадыров, Əңгім., 6). 

ХАЛЫҚ:  Халық  əні  [биі].  Халық 

өнерінің ежелден келе жатқан түрі (əні, 

биі). Х а л ы қ  ə н д е р і əдетте əртүрлі 

(тарихи, эпикалық, лирикалық, тұрмыстық 

т.б.) болып келеді (ҚҰЭ, 9, 280). 

ХАЛЫҚТАНУ  з  а  т.  Белгілі  бір 

халықты тану ғылымы. Бұл х а л ы қ т а н у

ғлымы  немесе  этнология  болып  шығады 

(Л.Гумилев, Қиял патшалығы., 411). 

ХАЛЫҚТЫҚ:  Халықтық  бақылау 

комитеті.  Өндіріс  орындарын,  ұйым 

жұмыстарын халық атынан бақылайтын 

мекеме (З.Шүкіров, Қиын түйін, 3). 

ХАМАЛ  з  а  т.  а  р.  Көктемнің  бірін-

ші  аты;  наурыз.  Байырғы  қазақ  кален-

дарындағы  зодиак  айлары,  яғни  жұлдыз 

айлар  арабша  мынадай  болған:  х  а  м  а  л 

(март), сəуір (апрель), зауза (май), саратан 

(июнь),  əсет  (июль),  сүмбіле  (август)  т.б. 

(М.Ысқақов:  Қаз.  əдеб., 23. 03. 1990, 4). 

Хұт (февраль) аяқталып қалған, ертең х а м 

а л (наурыз) тумақшы (Қ.Сəрсекеев, Қызыл 

жалау, 2, 76). 

жүктеу/скачать 8,4 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: