БӨРІДЕЙ:  Бөрідей  бөріккен

126

Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

БРЕЛОК  з  а  т.  Сəнді  жасалған  кілт 

тізетін  шығыршық.  Францияның  бір 

фирмасы  автомашина  жүргізушілерге 

арнап кілт тізетін шығыршық – б р е л о к 

шығарды (Білім жəне еңбек, 1985, 10, 45). 

БУБИ  з  а  т.  Қарта  ойынындағы 4 

қағаздың (маст) бір түрі; поп. 

БУДДАХАНА з а т. с ө й л. Будхана. 

БУДКАЛЫ с ы н. Будкасы бар, будка 

орнатылған. Енді бір сəтте б у д к а л ы 

машина  орнынан  ақырын  қозғалды

(С. Лəмбеков, Əке жолы, 36). 

БУДХАНА  з  а  т.  Будда  дініндегілер

жиналып,  құдайға  табынатын  орын. 

Тұңжы  ханынан  Алтайда  бір  орыннан

б  у  д  х  а  н  а  салдыруға  рұқсат  алады

(М. Разданұлы, Алтай., 7).

БУЙ  з  а  т.  с  ө  й  л.  Бояқ.  Б  у  й  артта 

қалыпты...  Шалқасынан  сұлап  жата  кетті 

(Қ. Ысқақов, Қараорман, 224). 

БУЛАН  е  т.  а  у  ы  с.  Асып-тасу,  дан-

дайсу,  көкірек  керу,  желігу,  мастану. 

Шен-шекпеніне б у л а н ы п, екі қолын жан 

қалтасына салып шіреніп, астам сөз, астам 

қылық істегендерді қазақ халқы жек көрген 

(А. Нүсіпоқасұлы, Ағаш бесік., 1, 95). Қазақ 

халқы  мəнсабы  мен  байлығына  б  у  л  а  н 

ы  п,  даналарға  ақыл  айтуды  өркеуделік, 

надандық,  көргенсіздік  деп  білген  (Бұл 

да, 1, 124). Марданның дəл осы тұста жын 

дарыған бақсыдай ата дəулетке б у л а н ы 

п, жастықтың желігімен ел кезуі жөн-ақ еді 

(М. Разданұлы, Алтай., 101).

БУЛАНУ Булан етістігінің қимыл ата-

уы.  Осылайша  бұл  ата  «жəнтекейдің  тең 

жартысын біз ұстаймыз» деп б у л а н у д ы.

  Буланатын  жөні  де  бар  (М.  Разданұлы, 

Алтай., 272).

БУЛАУ з а т. қ. ө н е р. Алтын немесе 

күміс ертіндісін бір нəрсенің бетіне жа-

лату (Қаз. этнография., 1, 542). Б у л а у 

д ы алтын буын күміс бетіне, күміс буын 

басқа металл бұйымдардың бетіне жағуда 

қолданылған (Бұл да). 

БУЛЛИТ  з  а  т.  с  п  о  р  т.  Коккейші-

лер  берілген  уақытта  тең  ойнаған 

жағдайда  қақпашыны  тұрғызып  қойып, 

əр  командаға  бес-бестен  шайба  соғуға 

құқық  беруі.  Астананың  «Барыс»  хок-

кей  клубы  «СКА»  командасымен  негізгі 

уақытта 2:2 есебімен тең ойнап, б у л л и 

т сериясы бойынша ұтылып қалды (Жас 

Алаш, 29.10.09). 

БУНАҚТАУ з а т. қ. ө н е р. Қамшының 

сабын,  өрімін  ылғалды  жас  таспамен 

бунақтап, тастай етіп бекіту тəсілі (Қаз. 

этнография., 1, 542). 

БУНАУ з а т. Жас жылқының күзегенде 

сəнін кетірмес үшін ара-арасынан сиретіп, 

кертпеш-кертпеш етіп күзеу тəсілі (Қаз. 

этнография., 1, 542). 

БУРА: Бура шөгеру. Күйі келген інгенді 

шөгеріп, оған шабынған бураны əкеліп салу 

арқылы  інгенді  қайыту  (ұрықтандыру) 

тəсілі (Қаз. этнография., 1, 544). 

БУРАҚОТАН з а т. Келеге түсер кезінде 

бураның үйірін бір жерге қайырып, жинап 

алуы. Аз жылда Лепсінің қос қапталы түйе 

түлігіне толып, енді көктем шықса болды, 

үйірсек буралар б у р а қ о т а н жасап, əрі 

өткен бері өткенге шабына зіркілдейтінді 

шығарды  (А.  Сейдімбеков:  Соц.  Қаз., 

18.10.1981, 3). 

БУРАҚҰС з а т. ж е р г. Су құстарының 

бір  түрі.  Жалт  қарасам,  быжынаған  көп

б  у  р  а  қ  ұ  с  судың  жағасында,  мылтық-

тың  оғы  еркін  жететін  жерде  отыр  екен

(Ж. Қосыбаев, Əнші Мұхит, 7). 

БУЫЛДЫҚ  з  а  т.  б  о  т.  Буылдық 

өсімдігінің  жеуге  жарамды  тамыр 

түйнегі. Көлемі үйректің жұмыртқасындай 

б у ы л д ы ғ ы н қоламтаға көміп я сүт пен 

сорпаның  біреуіне  сап  пісірсең,  аузыңда 

үгіліп, дəмі қант татып тұрады (С. Мұқанов, 

Мөл.  махаббат, 333). Мал  қыстан  жұтап 

шығып, ақ тапшы болған жылдары б у ы л

д ы қ теріп, соны пісіріп жеп жүрек жал-

ғайды (С. Əсіпов, Еменнің., 143). 

БУЫН: Буын таю. Сүйек буындарының 

өз  орнынан  жылжып  кетуі.  Сыртқы 

ауруларға  жарақат,  сынық,  жара,  б  у  ы  н

т а ю тəрізді көзге көрінетін, белгі беретін 

ауруларды  жатқызған  (Қаз.  этнография., 

1, 273). 

БУРЫЛДАЙ з а т. к ө н е. Сауыттың 

бір түрі. – Б у р ы л д а й деген сауыт бар. 

Жағасы бар, жеңі жоқ. Ағайынды адамның, 

Өкпесі бар, кегі жоқ (Қабанбай: Қаз. əдеб., 

05.01.1990, 8). 

БҰҒАҚТЫЛАУ  с  ы  н.  Бұғағы  аздап 

шығыңқы, салбыраңқы. Аян тағы да қызға 

ентелей  түсіп,  ортасы  шұңқыр,  б  ұ  ғ  а  қ 

т  ы  л  а  у  келген  сүйір  иегінен  ұстады

(Қ. Ысқақов, Бұқтырма, 12). 

БҰҒАЛЫҚ  з  а  т.  к  ə  с  і  б.  Домбыра 

мойнының жоғарғы жағы, алқымы. Əдетте 

127

Байынқол Қалиев

күй сағалықтан б ұ ғ а л ы қ қ а қарай тар-

тылады ғой. Ал, Сүгірдің «Қазаны», «Ақсақ 

тоқтысы» осының керісінше, б ұ ғ а л ы қ

т  а  н  сағалыққа  қарай  тартылады  (Қаз. 

əдеб., 14.08.1977, 2). 

БҰҒАЛЫҚ: Бұғалық арқан. Бір жағы 

тұзақталған, ұзындығы 10-14 құлаштай, 

асау  ұстауға  арналған,  жіңішке  қыл 

арқан (Қаз. этнография., 1, 192). Өздеріңіз 

елестетіп  көріңіші,  нағыз  жылқышының 

қосақ арқан, матау арқан, ат арқан, жан ар-

қан, б ұ ғ а л ы қ  а р қ а н, керме арқан деп ата-

латын аса қажетті жабдық құралдары əр түр-

лі дайындалады (Лен. жас, 23.11.1972, 3). 

Б Ұ Ғ А Л Ы Қ ТА Л У   Б ұ ғ а л ы қ т а л 

етістігінің қимыл атауы.

БҰҒАЛЫҚШЫ з а т. Жылқыға бұғалық 

салушы  адам.  Кейін  оралып  келіп,  аттан 

қарғып  түсіп,  б  ұ  ғ  а  л  ы  қ  ш  ы  жігітті 

қосауызбен атып құлатады (Ж. Қосыбаев, 

Əнші  Мұхит, 42). – Иə,  осы  аймақтағы 

саһарадан одан өткен б ұ ғ а л ы қ ш ы жоқ 

(Қаз. əдеб., 14.10.1975, 2). 

БҰҒНАЙ з а т. э т н. Отырып ойнайтын 

ойынның бір түрі. «Б ұ ғ н а й» ойынына 

ойнағысы келгендердің бəрі қатынаса ала-

ды.  Жүргізуші  ойыншыларды  нөмірлеп 

алады. Содан кейін «Бəкенші бұғнай» деп 

шақырады. Сол кезде ол орнынан тез тұру 

керек (Б. Төтенаев, Қаз. ұлт. ойын., 67). 

БҰҒЫ:  Бұғының  ауыз  шайқауы. 

Бұғының матасу кезіне сай келетін жауын-

шашын,  боран,  суық  т.б.  Амал  дегеніміз 

– жыл сайын бір уақытта қайталанып оты-

ратын  ауа  райындағы  құбылыстар  (жел, 

боран,  жауын-шашын  т.б.).  Олар:  киіктің 

матауы, құралайдың салқыны, б ұ ғ ы н ы ң

а у ы з  ш а й қ а у ы, текебұрқақ, бесқонақ 

т.б. (Ана тілі, 02.04.1992, 6). 

Бұғы шақырғыш аспап. Бұғының дау-

сын келтіріп, оны шақыратын, сыбызғыға 

ұқсас  үрлемелі  аспап.  Сəмбі  талдың 

қабығынан жасаған б ұ ғ ы  ш а қ ы р ғ ы ш 

а с п а б ы н алып, түн ішінде қарағайдың 

бұтағына барып жайғасатын (К. Сегізбаев, 

Жап-жасыл., 91).

БҰҒЫБАЙ з а т. э т н. Қазақтың ұлттық 

ойындарының бірі. Баяғы атам заманнан ел 

ішінде  сақталған  «бөріктастамақ», «мыр-

шым»,  «  б  ұ  ғ  ы  б  а  й»  ойындары  бала 

кездегі «айгөлекке» жалғасып жыл сайын 

өзгермей  келе  жатқан-ды  (С.  Сейтхазин, 

Хадиша, 108). 

БҰҒЫЖЫМ  з  а  т.  Жапырақ  бетіне 

өскен бұжыр-бұжыр түйін. Тау пісте бір 

жылда пісте салса, келесі жылы жапырақ 

бетіне б ұ ғ ы ж ы м байлайды. Ертеде б ұ 

ғ ы ж ы м н а н дəрі-дəрмек жасайды екен 

(Қаз. пионері, 05.06.1971, 3). 

БҰҒЫ-ҚОҢЫЗ  қ.  Мүйізді  қоңыз. 

Мүйізді қоңыздар немесе б ұ ғ ы-қ о ң ы з 

д а р тобы қатпарлы мұрттардың 1250 түрін 

біріктіреді (Жəндіктер, 26). 

БҰҒЫШАҚ  з  а  т.  з  о  о  л.  Бұғының 

төлі. Жемдеп жібер сұлы сап, Бұғы бала-

сы – б ұ ғ ы ш а қ (А. Құралұлы, Ұлттық., 

1, 70). 

БҰДЫРЛЫҚ  з  а  т.  Бұдыр  болғандық 

(тегіс еместік). 

БҰЖЫРА з а т. Бір жағында бұрандасы 

бар, етік тігіліп болғаннан кейін етіктің 

ішіндегі  қалыпты  алып  шығатын  құрал 

(Қаз. этнография., 2, 124). 

БҰЗАЛАҢ  с  ы  н.  с  ө  й  л.  Бұзылған, 

өзгерген  д.м.  Кешеден  бері  ауа  райы  б  ұ

з а л а ң еді (С. Лəмбеков, Əке жолы, 180). 

БҰЗАЛАҢДА е т. с ө й л. Бұзылу. Сол-

ақ екен, шешем марқұм есіме түсіп, көңілі 

түскірдің б ұ з а л а ң д а п- а қ жүре бергені 

(Ж. Алтайбаев, Таңд. шығ., 194). 

БҰЗАЛАҢДАУ Бұзалаңда етістігінің 

қимыл атауы.

БҰЗАУБАС з а т. з о о л. Басы үлкен 

теңіз балығы. 1950-65 жылдары Балқашқа 

көксерке, судак, ақмарқа, ақамур, қаракөз, 

мөңке, оңғақ, б ұ з а у б а с, итшабақ, шабақ 

т.б.  балықтар  қоныстандырылды  (Қаз. 

əдеб., 16.12.1988, 2). 

БҰЗАУҚА  з  а  т.  з  о  о  л.  Маралдың 

бұзауы. – Атпа, атпа! Обал болады! – де-

генде  ғана  ақын  құлаған  аңның  қасында 

селтиіп тұрған маралдың сары теңбіл б ұ

з а у қ а с ы н көрді (К. Сегізбаев, Жылдың 

ең., 106). Тіпті өзен жанындағы тосқауылда 

жатып, бұғының б ұ з а у қ а с ы н, доңыздың 

торайларын ұстап жеген кездері де болған 

(К. Сегізбаев, Жап-жасыл., 18). 

БҰЗАУШІҢМЕН з а т. б о т. Түп-түп 

болып  өсетін,  аласа  бұта.  Жолдың  екі 

жағы – тұтасқан шидей-шидей түп-түп б ұ 

з а у ш і ң м е н (Ə. Қалдыбаев, Таңд. шығ., 

2, 113). 

БҰЗЫҚШЫ  с  ы  н.  с  ө  й  л.  Бұзық. 

Ұстасамын  қожамен  елде  тұрған,  Неге 

десең, б ұ з ы қ ш ы көбі антұрған. Сыр мен 

Түркістаннан келіп қайтқан, Имандардың 

128

Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

ісіне  жаным  құрбан! (Мəшһүр  Жүсіп, 

Шығ., 4, 197). 

БҰЗЫЛ:  Бұзылған  патефондай.  Бір 

айтқанын қайталай беретін, қайталағыш. 

Б ұ з ы л ғ а н  п а т е ф о н д а й ол соны 

қайталай берді, қайталай берді (Ə. Тарази, 

Тасжарған, 17). 

БҰЙДАРЫҚСЫЗ с ы н. ж е р г. Бетімен 

кеткен,  жүгенсіз.  Совет  жастары  деген 

атаққа  кір  келтіріп,  бетімен  кетіп  жүрген 

б ұ й д а р ы қ с ы з бұзық қыздарға үгіт-

насихат жүргізу жүктелді (Ə. Нұрпейісов, 

Соңғы., 138). 

БҰЙДАС з а т. к ө н е. Əшекейленген 

зерлі белбеу. Сонда Абылай хан қамқа тон-

ды  үстіне  жауып,  алтын  жиханы  басына 

шаншып, б ұ й д а с белбеуді беліне буын-

дырды дейді (Дала уалаяты газ., 1989, 478). 

БҰЙҚЫТ з а т. к ə с і б. Балық өңдейтін, 

сақтайтын орын. Плотта тачка да айдап,

б ұ й қ ы т т а р ғ а балық тасып та жеткіз-

дім (Қ. Құрманғалиева, Атырау., 107, 138). 

БҰЙРАШАШ з а т. з о о л. Төбе шашы 

үрпиген су құсы. Заказник территориясы-

нан сондай-ақ б ұ й р а ш а ш жəне қызғылт 

бірқазандар, аққұтандар, субүркіттер, үй-

ректер кездеседі (Соц. Қаз., 24.06.1983, 4). 

БҰЙРЫҚСЫЗ с ы н. Бұйрық болмаса, 

жазмышсыз.  Тағдырсыз  пенде  өлмейді, 

Жан денеден айырылып Б ұ й р ы қ с ы з шы-

ғып кетпейді (Ө. Ақжолұлы, Үриятнама, 12).

БҰЙЫҒУШЫЛЫҚ  з  а  т.  Өзімен  өзі 

болғандық, бұйыққандық. Манағы бір б ұ 

й ы ғ у ш ы л ы қ, тұнжырау деген жоғалып, 

қарсы  алдында  мүлдем  бір  бөтен  бейне 

тұрды (Лен. жас, 11.02.1976, 4). 

БҰЙЫМ з а т. ж е р г. Мата, кездеме, 

шүперек.  Ақ  б  ұ  й  ы  м  ғ  а  орап  алғанда, 

Құндаққа  қойды  таңып  сап.  Жып-жылы 

суға  салғаныңда,  Денемді  əбден  арулап 

(Шəкəрім,  Шығ., 187). Кіндікті  кесіп 

тастамағы,  Жас  өмір  сүйтіп  қиылған.  Ақ 

б ұ й ы м ғ а орай бастамағы, Кебінің сондай 

бұйымнан (Бұл да, 188). 

БҰЙЫРМАСЫНҒА ү с т. с ө й л. Тіпті, 

тым болмаса. Б ұ й ы р м а с ы н ғ а назар 

аударсамшы. Бойы еңкіш, бетінде шешек 

дағы  бар  көрінген  (Ш.  Құмарова,  Əйел 

шырағы, 37). 

БҰЙРЫҚШЫЛДЫҚ  з  а  т.  Бұйрық 

берушілдік,  бұйрыққұмарлық.  Жас  ди-

ректорда əр адамның ерекшелігіне қарау-

дан  гөрі  əкімгершілік,  нықыртушылық, 

б ұ й р ы қ ш ы л д ы қ басым (Қаз. əдеб., 

09.04.1976, 3). 

БҰЙЫРЫМ  з  а  т.  Бұйырған  нəрсе. 

Араға отыз жылдай уақыт түсіріп, екеуін 

өткел  аузында  жолықтыртқан  тағдырдың 

жазуы, б ұ й ы р ы м ы еді (М. Айымбетов, 

Құмөзек., 55). 

БҰҚА:  Бұқадан  шықты.  Қашып 

кетті,  ұрықтанды.  Біздің  үйдің  барлық 

сиыры да биыл осы б ұ қ а д а н ғана ш ы қ 

т ы (С. Мұқанов, Мөлдір., 199). 

Бұқа  көзденді.  Көзін  сүзе  қарады; 

көзін  алартты.  Амандық  дейтін  б  ұ  қ  а 

к  ө  з  д  е  н  г  е  н,  мыртық  жігіт  еді.  Тілін 

шайнап  сөйлейтін  (Б.  Майлин,  Таңд., 

339). Анадайдан бұларға б ұ қ а  к ө з д е 

н і п қарап келе жатқан семізшелеу, қасқа 

бас  еркек  қатарына  келіп  іркіліңкіреді 

(К.Ахметбеков, Егіз қала, 227). 

БҰҚАТАНА  з  а  т.  з  о  о  л.  Бүркіт-

тің  еркегі.  Құсбегілердің  көпшілігі 

бүркіттің ұрғашысын – ұябасар, еркегін – 

шəулі дейді. Кейбіреулер бүркіттің еркегін 

– б ұ қ а т а н а десе, енді бір жерде сарша 

деушілер де бар (Ж.Бабалықов, Қырандар, 

98). 

БҰҚАТЕК  з  а  т.  ж  е  р  г.  Көкнəр. 

Сондықтан да, апиын, көкнəр немесе б ұ

қ а т е к деп те аталады (Қаз. этнография., 

1, 180). Көкнəрдің (б ұ қ а т е к) шипалық 

қасиеті мол (Бұл да, 181). 

БҰҚАТТАН е т. Бураның келесін іздеп, 

қатты  дыбыс  шығаруы.  Ит  үре  берсін, 

қозы  маңырасын,  айғыр  кісінесін,  бұқа 

өміресін, бура б ұ қ а т т а н с ы н, бота 

боздасын (М. Қалдыбай, Елім деген., 53). 

БҰҚПА з а т. з о о л. с ө й л. Бұқпаторғай 

(І. Жансүгіров: Лен. жас, 22.11.1972, 4). 

БҰЛАМА  з  а  т.  ж  е  р  г.  Монша,  бу, 

бұлау. Бұхарда бар б ұ л а м а, Ташкентке 

бар сұлама. Ел жаманы шыға ма? Шығадан 

жақсы туа ма? (Алдаспан, 188). 

БҰЛАҢ з а т. ж е р г. Кемелердің кер-

уен  жасап  тізіліп  тұруы.  Теңізшілер 

балықтарын  өткізіп  б  ұ  л  а  ң  ғ  а  тұрған 

кезде, оқта-текте ел жайынан, майдан жай-

ынан хабар айтады (Ə. Сараев, Тосқауыл, 

66). 

Бұлаң  құйрық.  Құйрығы  бұлаңдаған 

тез  жүріс.  Атқа  қонған  төрт  адам  б  ұ  л 

а  ң    қ  ұ  й  р  ы  қ  п  е  н  отырып,  кемеліне 

келе гүлденген құмайт кеңістікке шыққан 

(Қ.Тоқмырзин,  Керзаман, 3, 73). Егінбай 

129

Байынқол Қалиев

əуелі атын онша тебінбей, б ұ л а ң  қ ұ й

р ы қ п е н бара жатқан (Бұл да, 135). 

БҰЛАҢДЫҚ  з  а  т.  Бұлаңдағандық, 

бұлтақтық. Мұндай б ұ л а ң д ы қ т ы ң 

да сыры бар. Кейбір жылпостар сол арқылы 

ұпай санайды (Қ. Толыбаев, Бабақан., 100). 

БҰЛҒАҚСЫЗ  ү  с  т.  Ешбір  сылтау-

сыз,  бұлғақтамай-ақ.  Өзі  атқаруға  тиісті 

жұмыстарды б ұ л ғ а қ с ы з қолға алуға 

мойын бұрады (Қ. Толыбаев, Бабадан., 27). 

БҰЛҒАҚШЫ з а т. к ө н е. Бұлғаққа 

қатысушы, көтерілісші, бүлікші. – Б ұ л ғ 

а қ ш ы мен бұзақыға салатын тұзақ, - деді 

Ай-Шешек  міз  бақпастан  (М.  Мағауин, 

Аласапыран, 98).

БҰЛҒАҚШЫЛ  з  а  т.  Бұлғақты 

жа қ т ау ш ы ,   б ү л і к ш і л .   –   Абд ол л а 

Ноғайлының б ұ л ғ а қ ш ы л би, мырза-

ларымен  жең  ұшынан  жалғасып,  құпия 

келісім жасаған сияқты (М. Мағауин, Ала-

сапыран, 2, 9). 

БҰЛҒАР: Бұлғар садақ. к ө н е. Бұлғар 

елінде  (жерінде)  жасалған  садақ.  Б  ұ  л

ғ а р ы  с а д а қ, Бұхар жай Тарта алма-

сам,  маған  серт!  Бел  күшіме  шыдамай, 

Беліңнен сынсаң, саған серт (Қобыланды 

батыр: Ақсауыт, 1, 70). Б ұ л ғ а р ы  с а д 

а қ, бұхар жай Тартылар майдан күн бүгін. 

Алтын құндақ ақ берен, Атылар майдан күн 

бүгін (Бұл да). 

БҰЛҒАТ Бұлға етістігінен жасалған 

өзгелік етіс. 

БҰЛҒАТУ  Бұлғат  етістігінің  қимыл 

атауы. Қол б ұ л ғ а т у ғ а да мұрша бер-

меді (А. Хасенова, Етіс. сипат., 277).

БҰЛҚЫН¹'>БҰЛҚЫН¹  з  а  т.  ж  а  ң  а.  Насос.  Мо-

торды  «тыр»  еткізсеңіз,  шыңыраудың 

түбінен  солқылдатып  су  тартады  да,  ре-

зинка  б  ұ  л  қ  ы  н  н  ы  ң  (насос)  аузынан 

бетон  шүңетке  лақылдатып  құяды  кеп

(О. Сəрсенбаев, Жиде, 55). - Əсірəлі, қоң-

ды қойға сыздықтатып б ұ л қ ы н м е н су 

жібер (Д. Досжанов, Табалдырығыңа., 224). 

БҰЛҚЫН² з а т. к ə с і б. Мойынтұрық 

ағашын  бекітуге  арналған  темір.  –  Қос 

шаңырақкерді  таңертең  ерте  жек,  бүгін 

жарманың  б  ұ  л  қ  ы  н  ы  н  жөндеп  қой

(Ж. Мусин, Туған үй., 117). 

БҰЛҚЫН

3

 з а т. ж е р г. Арақтың бір 

түрі.  Түс  ауа  төр  алдында  зəңгі  Жүсіп, 

Отырды өз тобымен б ұ л қ ы н ішіп. Бұғағы 

ала өгіздің əукесіндей, Кеткендей өне бойы 

күп боп ісіп (Қ. Аманжолов, Шығ., 2, 34). 

БҰЛҚЫТУ Бұлқыт етістігінің қимыл 

атауы (Ж. Өмірбеков, Қызыл су, 111). 

БҰЛТАҚТАҒАНСУ  Бұлтақтағансы 

етістігінің қимыл атауы. 

БҰЛТАҚТАҒАНСЫ е т. Шындықты 

айтқысы келмеу, жалтарғансу. Алғашында 

Айдабол жас жігітке жаны ашығандай түр 

көрсетіп, б ұ л т а қ т а ғ а н с ы п бақты 

(Қ. Ботбай, Егіз қауашақ, 128).

БҰЛТАРҒЫШ  с  ы  н.  Бұлтара  бере

тін, жалт бұлтаратын. Бірақ ондай жы-

ныс арасын мекен еткен, өзі б ұ л т а р ғ ы ш,

бұққыш  аң  жеке  қыран  құс  тұрсын,  жер 

бетін  тіміскілей  жабылған  тазыларға 

да  алдыра  қоймайды  ғой  (Ə.  Көшімов, 

Жас аңшы, 65). Көкпар жігітті ат ойынға 

бейімделіп,  ұшқыр,  төзімді,  б  ұ  л  т  а  р 

ғ  ы  ш  болуға  үйретеді  (Ө.  Жолымбетов, 

Айгөлек, 62). 

жүктеу/скачать 8,4 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: