Сұрақтар және оларға берілген жауаптардың бағалануы
Оқытуды өнімді ету факторлары бойынша даярлығы
|
∑
|
Диагностикалық даярлығы бойынша
|
|
∑
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
1
|
1
|
2
|
1
|
2
|
1
|
2
|
9
|
2
|
2
|
1
|
2
|
1
|
1
|
9
|
2
|
3
|
2
|
1
|
2
|
2
|
2
|
12
|
2
|
2
|
2
|
2
|
1
|
1
|
10
|
3
|
2
|
2
|
1
|
1
|
2
|
1
|
9
|
2
|
2
|
1
|
2
|
1
|
1
|
9
|
4
|
1
|
2
|
0
|
1
|
1
|
2
|
7
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
12
|
5
|
3
|
2
|
1
|
2
|
3
|
2
|
13
|
2
|
2
|
2
|
2
|
1
|
2
|
11
|
6
|
1
|
2
|
0
|
1
|
1
|
0
|
5
|
2
|
0
|
0
|
2
|
1
|
1
|
6
|
7
|
1
|
2
|
1
|
1
|
1
|
2
|
8
|
2
|
2
|
1
|
2
|
1
|
1
|
9
|
8
|
2
|
1
|
1
|
0
|
1
|
0
|
5
|
0
|
0
|
0
|
2
|
1
|
1
|
4
|
9
|
2
|
2
|
1
|
2
|
2
|
2
|
11
|
2
|
2
|
2
|
2
|
1
|
2
|
9
|
10
|
2
|
1
|
1
|
1
|
1
|
2
|
8
|
2
|
2
|
1
|
1
|
1
|
1
|
8
|
11
|
2
|
2
|
1
|
2
|
3
|
2
|
12
|
0
|
2
|
2
|
2
|
2
|
1
|
9
|
12
|
2
|
3
|
1
|
2
|
3
|
2
|
13
|
2
|
0
|
2
|
2
|
2
|
2
|
10
|
13
|
2
|
3
|
3
|
3
|
2
|
2
|
15
|
0
|
0
|
0
|
2
|
1
|
0
|
3
|
14
|
1
|
2
|
1
|
2
|
3
|
2
|
11
|
2
|
2
|
1
|
2
|
1
|
1
|
9
|
15
|
2
|
3
|
0
|
1
|
2
|
2
|
10
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
12
|
16
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
0
|
5
|
2
|
2
|
2
|
2
|
1
|
1
|
10
|
17
|
1
|
1
|
1
|
3
|
2
|
2
|
10
|
2
|
2
|
2
|
1
|
1
|
2
|
10
|
18
|
3
|
3
|
2
|
3
|
2
|
2
|
15
|
2
|
2
|
2
|
2
|
1
|
1
|
10
|
19
|
2
|
3
|
1
|
3
|
2
|
1
|
12
|
2
|
2
|
2
|
2
|
1
|
2
|
11
|
20
|
3
|
1
|
2
|
1
|
3
|
2
|
12
|
2
|
2
|
1
|
2
|
1
|
1
|
11
|
|
37
|
40
|
21
|
34
|
38
|
32
|
|
34
|
32
|
28
|
38
|
24
|
26
|
|
Оқыту үдерісінің өнімділігін арттырушы басты факторлар қатарында уақытты қарастырып, оған талдау жүргізіп, тайм менеджмент ұғымына анықтама алдық. Зерттеу жұмысымыздың ендігі мақсаты "Уақытты жас өспірім ұрпақ қалайша, қандай деңгейде пайдаланады?", "Уақыты ұтымды басқара біледі ме?" деген сауалға жауап табу. Осы тұста біз уақыт диагностикасын жүргізуді жөн көрдік. Зерттеу нысаны ретінде мектеп оқушылары мен ата-аналарды алдық. Уақытқа байланысты бірқатар сауалдардан тұратын сауалнамалар алынды. Сауалнамалар бастауыш сынып оқушылары мен орта және жоғарғы сынып оқушыларының жас ерекшеліктері ескеріліп құрастырылды. Бастауыш сынып оқушыларына арнайы, орта және жоғары сынып оқушыларына арнайы бірнеше сауалнамалар қатары алынды. Оқушылардың ата-аналарына да арнайы жасалған сауалнама тарқатылды. Сауалнама сұрақтары уақытты тиімді басқару, пайдалану үшін оң әсер ететін факторларға , кері әсерін тигізетін факторларға және тұлға бойында болу шарт білімдерге байланысты үш деңгейге бөлініп жасалынды. .(Қосымша (сауалнамалар)) Алынған сауалнамалар нәтижесі төменгі кестеде көрсетілген.
Кесте 20- Уақытты өнімді пайдалану құзыреттілігін анықтау диагностикасының нәтижерелі.
|
Төмен құзыретті
|
Орта құзыретті
|
Жоғары құзыретті
|
Ата-аналардан алынған сауалнама нәтижесі
|
3(8%)
|
37(74%)
|
9(18%)
|
Жоғарғы және орта сынып оқушыларынан алынған сауалнама нәтижесі
|
21(42%)
|
28(56%)
|
1(2%)
|
Бастауыш сынып оқушыларынан алынған сауалнама нәтижесі
|
14 (28%)
|
29(58%)
|
7(14%)
|
Диагностикалық құзыреттілік деңгейін бағалауға арналған диагностикалық құралдарды қалыптастыру әдістемесін сынақтан өткізу, диагностикалық құралдардың ұсынылған жиынтығы мен өлшеуді жүзеге асыру тәртібі зерттелетін сапаның деңгейін дәл анықтауға мүмкіндік береді.
ЖОО-да болашақ педагог-психологтардың диагностикалық құзыреттілігін қалыптастыру - болашақтағы кәсіби қызмет үшін қажет болатын керекті құзыреттіліктер мен маңызды кәсіби сапаларды игеру үшін арнайы ұйымдастырылған педагогикалық процессті қарастырады. Бұл процесс болашақ педагог-психологтардың диагностикалық құзыреттілігін қалыптастыру әдістемесі аясында жүзеге асырылады.
ХҚТУ -де тәжірибелік-эксперменттік жұмыс барысында жүргізілген болашақ педагог- психологтардың диагностикалық құзыреттілігін қалыптастыру әдістемесін сынақтау өткізу зерттеудің негізгі теориялық тұжырымдарын растады. Оқытуды өнімді ету факторларын жеке және кешенді диагностикалау мен оның нәтижелерін өңдеу әдістемесі ұсынылды Жүргізілген тәжірибелік-эксперименттік жұмыстар болашақ педагог-психологтардың диагностикалық құзыреттілігін қалыптастыру асяныдағы ұсынылған оқытуды өнімді ету әдістемесінің тиімділігін және диагностикалық құралдардың жарамдылығын растады.
Тәжірибелік жұмыс нәтижелері тәжірибелік топтағы болашақ педагог-психологтардың диагностикалық құзыреттілігінің қалыптасу деңгейінің бақылау тобындағы қатысушылармен салыстырғанда елеулі түрде өзгергенін көрсетеді. Математикалық статистика әдістерін пайдалана отырып нәтижелерді тексеру олардың статистикалық маңыздылығын және сенімділігін нақтылады.
Осыған байланысты, зерттеу алдына қойған міндеттері орындалды және гипотеза дәлелдендідеп тұжырымдауға болады. Болашақ педагог- психологтардың диагностикалық құзыреттілігін қалыптастыру бойынша диссертациялық жұмыстағы келтірілген, болашақ педагог-психологтардың диагностикалық құзыреттілігін қалыптастыру моделі негізінде құрылған әдістерді оқу-тәрбие үдерісіне ендіру, бұл үдерісті жоғары білім беру ортасында сапалы жүзеге асыруға мүмкіндік береді.
ҚОРЫТЫНДЫ
Педагог-психолог жұмысының табыстылығы ЖОО-дағы теориялық және практикалық қызметтен тұратын оның кәсіби дайындығымен тікелей байланысты. Жоғары білім беру жағдайында болашақ педагог-психологтардың диагностикалық құзыреттілігін қалыптастыру мәселесі өзекті болып табылады және оны шешу психологиялық-педагогикалық білімді кеңінен қолдануды талап етеді. Бұл үшін қазіргі уақытта еліміздің жоғары оқу орындарында болашақ педагог-психологтардың диагностикалық құзыреттілігін қалыптастыру үшін барлық қажетті алғышарттар бар. Педагог-психологты дайындауда қалыптасқан проблемаларды шешудің оңтайлы әдістерін табуға мүмкіндік бере отырып, қазіргі білім беру ұйымдарында Қазақстан Республикасының мәртебесі мен рөлін арттырады.
Жүргізілген «Болашақ педагог- психологтардың диагностикалық құзыреттілігін қалыптастыру» атты диссертациялық зерттеу жұмысының ғылыми болжамы дәлелденіп, төмендегідей бірнеше теориялық және қолданбалы нәтижелер алынды.
Қазіргі білім беру жүйесінің жұмысын реттеуге бағытталған ғылыми еңбектер мен бағдарламаларды, нормативтік құжаттар мен бағдарламаларды талдау негізінде педагог-психологтың диагностикалық құзыреттілігін қалыптастыру мәселесі теориялық және практикалық тұрғыдан да аз зерттелген, болашақ педагог-психологтардың диагностикалық құзыреттілігін қалыптастыру проблемасының өзектілігі дәлелденді.
Психологиялық-педагогикалық қызметтің болашақ мамандарының диагностикалық құзыреттілігін қалыптастыр әдіснаманың: құзыреттілік жүйелілік, тұлғалық бағдарлы және ортаға бағытталған тәсілдерін қолдану кезінде тиімді жүзеге асырылатыны негізделді.
Болашақ педагог-психологтардың диагностикалық құзыреттіліктерін қалыптастырудың бір-бірімен өзара байланыстағы құндылықты- мотивациялық, мазмұндық, процессуалдық және рефлексивті компоненттер жүйесінен тұратын, төмен, орта, жоғары деңгейлері анықталған, дайындық, негізгі, қорытынды кезеңдермен жүзеге асырылыуымен ойластырылған құрылымдық моделі жасалып, негізделді. Модель болашақ мамандардың диагностикалық құзыреттілігін қалыптастыру мазмұнын және оны өлшеудің диагностикалық құралдарын анықтауға мүмкіндік берді.
Әзірленген модельге сәйкес «Тұлғаны психологиялық-педагогикалық диагностикалау» курсының мазмұны бойынша жаңартылған курсты оқыту арқылы жүзеге асатын жоғарғы оқу орынындағы ОБСӨЖ тақырыптарына өзгерістер енгізіледі. Болашақ педагог-психологтардың диагностикалық құзыреттілігін қалыптастыру үдерісін әдістемелік тұрғыдан қамтамасыз ету бағдарламасы жасалды.
Болашақ педагог-психологтың диагностикалық құзыреттілігін қалыптастыру моделі Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті апробациядан өтіп, ол тәжірибеге «5В010300 Педагогика және психология» мамандығының 50 студенті қатысты. Университеттік білім беру жүйесінде болашақ педагог- психологтардың диагностикалық құзыреттілігін қалыптасыру бойынша жүргізілген тәжірибелік эксперименттік жұмыс өзінің тиімділігін көрсетті.
ЖОО-да болашақ педагог-психологтардың диагностикалық құзыреттілігін қалыптастыруды әдістемелік қамтамасыз ету бағытында «Оқытуды өнімді ету бағытындағы педагог-психологтың сауалнамалар жинағы» атты диагностикалық минимумы құрастырылып, тәжірибеде тиімділігі дәлелденді.
Сонымен, зерттеу нәтижелерін қорыта болашақ педагог-психологтардың диагностикалық құзыреттілігін қалыптастыру үдерісін ұйымдастыру барысында оның жүйелілігін және тәжірибеге бағытталғандығы, білім алушының қызығушылықтары ескеріліп, жаңа әдіс тәсілдер қолдану арқылы олардың субъектілігін дамыту бағытындағы мақсатты жұмыстар жүргізулері қажет.
Жалпы, қол жеткізілген нәтижелерге қарамастан, орындалған зерттеу жұмысы болашақ кәсіби маман ретінде педагог-психологтың тұлғалық әлеуетін, диагностикалық құзыреттілігін қалыптастыруға мүмкіндік беретін жағдай жасау перспективаларымен байланысты бірқатар жаңа мәселелерді қойды деп есептейміз.
Зерттеу тақырыбы күрделі болу себебінен оның барлық салаларын қамту мүмкін емес, сондықтан қарастырылып отырған мәселе толығымен шешілді. Болашақта университеттік білім беру ортасында педагог-психологтың диагностикалық құзыреттілігін қалыптастыру мәселесін ақпараттық-коммуникациялық технологиялар мен бұқаралық ашық онлайн курстарды қолдану арқылы қалыптастыру процесін ұйымдастырушылық және әдістемелік қамтамасыз ету бағытында зерделеу қажет деп ойлаймыз.
Достарыңызбен бөлісу: |