2.2. Оқытудың аң түрлері және оларға сипаттама Оку мекемелері тәжірибесінде бірқатар белгілерімен дербестенген оку түрлері қолданылуда. Оку турі- бул окыту және окып-үйрену кызметерінiң
ерекшелiгiне орайластырылған жалпылама сипаттағы бiлiм игеру жуйесi,
ягни оку процесiндегi муғалiм мен окушы арасындағы карым-катынас, колданымдагы оку курал-жабдыктары, әдiстерi және формаларының аткаратын
мiндеттерi.
Оку түрі өз негiзiне алынған педагогикалық технология (кейiнгi дәрісбаяндарда карастырылады) сипатымен аныкталады. Оку түрлері келесідей ажыралады: түсіндірме-кернекілік, жалаң-жаттанды (догматикалык), тұлғалық
бағдарлы, компьютерлі, модульді, қашықтан оқу (дистанционды), панаралык т.б.
Түсіндірме-көрнекілі: (дәстүрлі, акпарат жеткізу) оку түрі. Мұндай оқуда мұғалім ауызекі сөзбен көрнекi куралдарды колдана отырып, окушыларға материалды ұсынады, шәкiрттер акпаратты сол куйiнде кабылдайды кайталап
айтып береді.
Жалаң - жаттанды (догматикалык) -окуда тындаушы ұсынылған акпараттын мән-мағынасына енiп жатпастан, тусiнбей-ак кабылдайды.
Дамытушы оку турi окушылардын бiлiм, ептiлiк және дағдыларынығ күннен күнге арта түсуiне кажет ішкі психологиялык жагдаяттардын (зейiн, түйсiк, кабылдау, ес, ойлау, сөйлеу және т.б.) жетіліп баруын қамтамасыз етеді. Оқу жедел каркынмен жогары деңгейде жүредi, бiлiм игеру процесі саналы,мақсатты және жүйелi курылып, негiзiнен, теориялык акпарат, мәліметтерді меңгеруге бағытталады.
Шығармашыл (эвристикалык) оку проблемдi және шығармашыл окудың
басты принциптерiне негiзделедi. Бул окуда окушының білімдік табыс белгіленген ғылыми бiлiмдер кеңiстiгiндегi онын тұлғалық шығармашыл қабілеттерiнiн өзiнше iске косылуымен тiкелей байланысты. Осыдан, мугалiм мiндетi баланын барша ұнамды адами қасиеттерінің (нышан, талант, дарын, т.с.с.) оянуына ат салысып, оларды білім игеру процесiне коса білу.
Тұлғалық бағдарлы оку мәні - білімдену бағдарламалары мен оку процесі
әр оқушынын жеке өзiне тән танымдық ерекшеліктерін ескерумен түзiледi
әрi iске косылады.
Компьютерлі оку және оқыту қызметтері электронды есептеу машиналарынын кері байланысты окыту- бакылау бағдарламаларына негізделеді. ЭЕM
оку процесіндегі білім мазмұнының игеріліп жатқандығы жөнінде кері акпараттын дәл әрi молдығынан даралыкты окуды кушейтеді.
Модулъді оқуда бiлiмдiк акпараттык шагын дидактикалык бөлшегiнiң -
модульдін кеп тарапты кызметтер аткаруынан бiлiм мазмұнының тұтастай
игерiлуiн қамтамасыз етуге болады.
Қашықтықтан оқыту түрi қазiргi заман телебайланыс жүйесін пайдаланумен көзделген максаттарға қол жеткізуге байланыс мумкiндiк береді.
Пәнаралык оку - сыбайлас білім салаларындағы пəнаралык және пәнішілік байланыстарды іске асыруга багытталып, бiрiктiрiлген оку пәндерін меңгердікездейді.
Мiндетті оқыту - ағартушы саясаттын ұстанымы, осыған сәйкес заңнама
тәртiбiнде белгілі бiр жастын балалары белгiленген мөлшерде бiлiм алуы
тиiс. Барлыгына жалпы және акысыз бiлiм - бiрнеше жузжылдыктар бойындағы халык массасы негiзгi демократиялык мiндеттерiнiң бiрi.
Ашык окыту бірқатар шетелдердегі мектептерде оку жумысын ұйымдастыру тәсiлi. Ашық оқытуға сынып-сабактық жуйеден және берiлген мөлшерлер негiзiнде улгерiмдi багалаудан бас тарту, оку кеңiстiгiнiң «ашык», икемдi уйымдастырылуы, оку топтарының жылжымалы құрамы, сонымен бiрге оку жұмысынын турлерi мен тәсiлдерiн баланың еркiн таңдауы тән.