Кіріспе І. Оқыту әдістері теориясы және түрлері
Проблемалык окытудың теориялык негiзi және окыту мазмұны
жүктеу/скачать 190 Kb.
|
| 2.4. Проблемалык окытудың теориялык негiзi және окыту мазмұны
Мұгалимдер - коғамнын ен бiлiмдi, ен ойшыл, ен сынампаз бөлiгi болып табылады. Бiлiм саласы қызметкерлерiнiң Отаншылдығы халыктын басқа буындарымен салыстырғанда анағұрлым ауыр киындықтарды бастан кеше отырып, жастарга озiнiн бойындағы бар бiлiмiн берiп кана қоймай, оларды адамдык, адалдык, тазалык, гуманизм, Отан суйе бiлу секiлдi асқақ сезiмдерге тәрбиелеуiнен танылады Н.Ә.Назарбаев Мұғалімге жүктелер мiндет өте ауыр, тек өз iсiне берiлген, жаңалықты жатсынбай кабылдайтын, ұлттык касиеттерiмiздiн асылдарын аскактата отырып, шәкірттерінің жанына нұр құятын устазды ғана бүгінгі күннің лайыкты тұлғасы деуге болады. Сабакты бүкіл сынып кызыгатындай етіп, бастауға зор мән берiлуi керек.Сондыктан окушылар «Бүгін сабақ қалай болар екен? Мұғалім не айтар екен?>> деп отыруы тиіс. Қызықты сабақ оқушының пәнге деген қызығушылығын арттырады. Мугалім сабақты казiргi талапка сай жана эдiс-тәсiлдермен кызыкты, тартымды өткiзу үшiн жан-жақты iзденiп, кеп окуы керек, кажымай талмай, ерiнбей еңбек етуге тиіс. Сабак жүйелi болуы керек. тиiс. Бастауыш мектеп бул окушы тұлғасы мен санасынын дамуы куатты жүретін, ерекше кұнды, кайталанбас кезең. Сондыктан бастауыш білім үздiксiз бiлiм берудiн алгашкы баскышы, да жауапты жұмыс. Бастауыш мектеп балаға белгілі бір білім беріп қана қоймай, оны жалпы дамыту, яғни сөйлеу, оку, қоршаған орта жөнiнде дурыс көзкарас калыптастыру, жағдайларды обьективті түрде бақылап, талдау жасауға үйрету, ойын дурыс айтуға, салыстыра білуге, дəлелдеуге, сөйлеу мәдениетіне үйретеді. Бастауыш сынып оқушысының зейiнi тұрақсыз, импульсивті, кабылдау мүмкіндіктері әртүрлi болады. Дегенмен де әр баланын бiр нәрсеге бейiмi болады. Бейiмдiлiк оянып келе жаткан кабiлеттiн алгашкы белгiсi. Окушының шығармашылык кабiлетiн дамытуда мектеп қана максатты турде ыкпал ете алады. Бала бойындагы кабiлеттi ашу - окушының шығармашылык багытта дамуына жете мән беру болып табылады. Нагыз сабак ол аркашан диалог, iздене, дайындала, уйрене, кенесе шәкірттер болашағын ойлай жасалған еңбек пен тәжірибенің бiрлiгi. Педагогикалык технологиялар окыту максатына жетудiн тиiмдi жолдарын көрсетедi. Кез келген окыту технологиясы iс- әрекеттің кар-кындылығы мен белсендiлiгiн арттырады. Кейбiр технологияларда бул куралдар басты идеялар және нәтиже тиімдiгiнiң негiзiн курап, жеке тулганын жетiлуiне, дамуына багыпталған. Олар: проблемалык окыту технологиялары, коммуникативті технологиялары. Проблемалык окыту- мугалiм басшылығы мен қиын мәселелерді туғызу және оқушылардың белсенді түрде өз беттері мен ол мәселелердi шешу. Қорытындысында олардын ойлау қабілеттері дамып, шығармашылық iскерлiктерi мен дағдылары калыптасуына жағдай жасайды. Проблемалык окыту технологиясы оқушылардың мұғалім басшылығымен проблемалык ситуацияны шешуде өздік зерттеу іс әрекетімен айналысуын, сонын натижесiнде окушылардын бiлiм, бiлiк, дағдыларынын калыптасуымен, танымдык белсендiлiгiнiн, икемдiлiгi, эрудиция, шығармашылық ойлау және т.б. манызды касиеттерiнiң дамуымен сипатталады. Проблемалы окыту кезiнде мұғалімнің жетекшілігімен проблемалы жағдай жасалып, окушылар оны шешуге белсендi турде катысады, осы iс әрекеттің нәтижесiнде окушылар кәсіби білімді, дағды мен бiлiктердi меңгеріп, ойлау кабілеттерін дамытады. Проблемалы окыту ынталандырудың ерекше проблемалы түрiне негiзделедi. сондыктан материалдык дидактикалык мазмұнынын тиiстi дәрежеде яғни проблемалы жагдайдын тiзбегi ретiнде берiлуiн талап етедi. Ғылыми білім логикасының түп-төркiнi проблемалы жағдайлардын логикасы болып табылады. Проблемалы жағдайлар мазмұнның белгісіздігіне қарай, проблемалыктын деңгейіне қарай, ақпарат сәйкессiздiгiнiң түрiне карай, баска да әдiстемелiк ерекшелiктерiне карай әртүрлі болуы мүмкін. Проблемалы окыту технологиясы - бул проблемалы жагдайларды, окушылардын белсендi танымдык кызметiн ұйымдастыруға негiзделген технология. Педагогикалык проблемалы жагдай белсендiлiктi оятатын әрекеттердің обьектісінің жаңалығын, маңыздылығын, сұлулығын және басқа да ерекшеліктерін айқындайтын мұғалім сұрактарынын негiзiнде туындайды. Психологиялык проблемалык жағдай жасаудың өзіндік жеке ерекшелiктерi бар. Тым киын не тым жеңiл танымдық міндет оқушылардың ойында проблемалық жағдай туғызбайды. Проблемалы жағдайларды оку үрдiсiнiн барлык, яғни жаңа такырыпты түсiндiру кезинде, жаңа сабакты бекіту, тексеру кезендерiнде ойластыруға болады. Мұғалiм проблемалы жагдай (ситуация) тугызып, оның шешiмiн iздеуге окушыларды багыттайды. Сейтiп, бала өз окуының субьектiсiне айналады, соның нəтижесiнде бала жаңа бiлiм игеріп, әрекет әдістерін меңгередi. Проблемалык окыту өзiнiң мазмұны мен құрылымы бойынша педагог пен окушылардың шығармашык процестерiн жинактайтын окытудың педагогика технологиясы болып табылады. Онын баска технологиялардан айырмашылығы, бiрiншiден, оку әрекетiнiн барлык құрылымы функциональды турде эрет етедi, екiншiден, проблемалык окытуда әрекеттiң моделiн куру кезеңi мен субьектiнiң шешу тәсілін өз бетімен таңдап яғни әрекеттi өздiгiнен реттеу үстем болады. Проблемалық оқытуға тән ерекшеліктерді анықтау оның басқа технологиялардан айырмашылығын неғұрлым тереңірек қарастыруға мумкiндiк береді: - проблемалык окытудын бiрiншi шарты оку iс-әректiнiң дамуын алдын ала аныктайтын оку акпаратынын дамушы және дамитын кұрылымының жүйес болып табылады; - проблемалық оқытудың екiншi шарты акпаратты мiндетiне ауыстыру барысында оны шешу тәсiлiн таңдау мумкiндiгi карастырылған кезде ғана iске асырылады; - проблемалык окытудың үшінші шарты - студенттiң субъекті ретіндегі ұстанымы, онын таным максатын саналы түсiнуi мен кабылдауы және нәтижелердi шешумен алу үшiн бар құралдарды өзіндік бағалау; - проблемалык окытуды анықтайтын негізгі сипат окытушы мен студенттің өзара әрекетінің тәсілі ретіндегі проблемалык жағдаят болып табылады. Қазiргi кезде проблемалык окыту педагогика ғылымы мен практикасының ізгілендіру бағытын жузеге асырып отырған негiзгi технологиялардын бiрi болып табылады. Онын негiзiн мугалiмнiң кәсiби қалыптасуына ерекше ықпал ететін иннвоциялык ортаны кұру идеясы кұрайды. жүктеу/скачать 190 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|