Кіріспе зерттеудің қысқaшa сипaттaмaсы
жүктеу/скачать 307,95 Kb.
|
| Швецияда 10,3 млн халық тұрады, оның 18%-ы зейнет жасындағы қарттар. Елдегі өмір сүру жасының ұзақтығы 83 жасты құрайды. Швециядағы қарттармен әлеуметтік жұмыстың бағыттары:
Мемлекеттік және жеке әлеуметтік қызмет көрсету. Қарт адамдарға күтім жасау негізінен коммуналдық қызметтермен жүзеге асырылады. Кейбір муниципалитеттерде осы саладағы жедел іс-шаралар жеке адамдардың қолына өтеді. Барлық егде жастағы адамдарға үйде немесе арнайы мекемелерде тұрғанда муниципалды немесе жеке қамқорлық түрлерін таңдау еркіндігі беріледі. Үйде қызмет көрсету. Үйде тұруды жалғастыратын қарттарға тәуелсіз өмірлерін жеңілдету үшін әр түрлі көмек көрсетіледі. Швед муниципалитеттерінің барлығында дерлік қарт адамдар мен функционалдық бұзылулары бар адамдарға үйге жеткізу қызметі бар. Үйде күтім жасау мақсаттарының бірі - қарт адамдар мен мүгедектерге қалыпты, тәуелсіз өмір сүруге көмектесу. Бұл қарттардың қарттар үйіне бармай, өз үйінде ұзақ тұруына көмектеседі [48]. 24 сағат көрсетілетін көмек. Муниципалитеттердің жартысына жуығы қарт адамдарда арнайы күндізгі орталықтарда бірге тамақтану мүмкіндігі бар. Олардың кейбіреулерінде қарттар өз тамақтарын дайындайтын шағын топтарға бөлінген. Егде жастағы адам күнделікті қажеттіліктерін қанағаттандыра алмайтын кезде, ол үйде көмек көрсету қызметіне жүгіне алады, оны қалалық билік қаржыландырады. Мұндай қызметтердің көлемі қажеттілікке байланысты. Мүгедектігі бар қарт адамдар тәулік бойы көмек ала алады. Мүгедектігі бар қарттармен күтімді қажет ететін қарттар үйде әлеуметтік және медициналық көмек ала алады. Муниципалитеттер жасы ұлғайған адамдарға және функционалды бұзылулары бар адамдарға жандандыруға және қалпына келтіруге арналған әртүрлі іс-шараларды ұсынады. Бұл, ең алдымен, ақыл-ой кемістігі мен психикалық ауытқулармен ауыратын адамдарға қатысты. Күндізгі жұмыспен қамту орталықтарының арқасында көптеген адамдар өз пәтерлерінде өз бетінше тұра алады. Көлік қызметі. Қарт адамдар мен функционалдық бұзылулары бар адамдар үшін такси немесе арнайы көлік құралдарын ұсынатын муниципалды көлік қызметі бар. Бұл қоғамдық көліктерді пайдалана алмайтын қарт адамдарға қызмет етеді. Тек бір-екі қалаларда ғана осы жүйе бойынша жыл сайын үш миллионға жуық сапар жасалады. Зейнетақымен қамсыздандыру. Жұмыс аяқталғаннан кейін Швецияның барлық азаматтары зейнетақы төлемдеріне құқылы. Зейнет жасын 61-ден 67 жасқа дейін таңдауға болады. Зейнетке шығудың орташа жасы қазіргі кезде 64 жасты құрайды. Швецияның зейнетақы жүйесі үш компоненттен тұрады: мемлекеттік зейнетақы, жұмыс беруші қаржыландыратын кәсіптік зейнетақы және жеке зейнетақы жинақтары. Мемлекеттік зейнетақы қорларына жарналар әр жұмыс жылы үшін төленеді. Қарттарды тұрғын үймен қамтамасыз ету. Швециядағы қарт адамдар арасында 55 жастан асқан адамдарға арналған мамандандырылған үйлердегі пәтерлерге сұраныс артып келеді. Бұл жерде олар өз пәтерлерінде қалыпты өмір сүреді, бірақ үйлер қол жетімділікке жоғары талаптар қойылған. Бұл үйлердің кейбіреулері қалпына келтірілуде, ал басқалары - қарапайым үйлер, қайта құру немесе жөндеуге байланысты қол жетімділікті арттыру мақсатында қайта салынуда.Қазір көптеген үй иелері қарт адамдарға әр түрлі тұрғын үй түрлерін ұсынады; олардың арасында жеке меншік иелері де, коммуналдық тұрғын үй кәсіпорындары да, кооперативтер де, тұрғын үй қорлары да бар. Қарттарға арналған баспана ашық тұрғын үй нарығының бөлігі болып табылады. Бұл дегеніміз, белгіленген жас шегіне жеткен кез-келген адам пәтердің осы түріне жүгінуге құқылы. 80 жастан асқандардың 17% -дан азы тұрақты мамандары мен тәулік бойы қызмет ететін мамандандырылған мекемелерде тұрады. Мұндай мекемелердегі орындарды муниципалитеттер қажеттіліктерге және жағдайды бағалауға сәйкес бөледі. Тәулік бойы күтімді қажет ететіндердің көпшілігі - ақыл-ойы кем қарт адамдар. Қарттардың бос уақытын ұйымдастыру. Қарттарға муниципалитеттен және қайырымдылық ұйымдарынан арнайы билеттер алынып, олардың театр, музей және кино көрулеріне ыңғайлы жағдайлар жасалынған. Оларды арнайы көліктермен апарып көрулеріне мүмкіндік жасалынған [48]. Швецияда отбасылары мен туыстары бас тартқан қарттар саны басқаларға қарағанда аз, себебі елде қарттарды әлеуметтік қамсыздандыру жақсы дамыған. Басқа елдерде жоқ, Швецияда қарттарды тұрғын үймен қамтамасыз ету қарастырылған. Скандинавия елдерінің тағы да бір мемлекеті Норвегияда зейнет жасындағы қарттар жалпы халық санының 15%-ын құрайды. Зейнет жасы ресми түрде 67 жасты құрайды, жұмысберушілермен еңбек шартын жасасқанда 62 жасты да көрсетуге болады. Колумбия университетінің жүргізген зерттеуінің нәтижесі бойынша, Норвегия мемлекеті қарттарды қорғау бойынша және қарт адамдардың қолжетімді әрі уайымсыз өмір сүруі бойынша ең қолайлы бірінші мемлекет деп танылды. Норвегия зейнатақының берілетін мөлшері ең үлкен мемлекет саналады. Американдық ғалымдардың пікірі бойынша, қарт адамдарға мейірімді қоғам - бұл экономикалық жағынан да, медициналық көмек алатын, көшеде жүріп, өздері тұратын жерде өз үлестерін қоса алатын қоғам және жастармен үйлесетін өмір. Норвегияның көптеген қалаларында қарттарға арналған пәтерлердің құрылысы жүргізілуде.Мәселен, орталықтарда, дүкендер, банктер, тұтынушыларға қызмет көрсету орындарының жанында, муниципалитет есебінен олар үшін арнайы жоба бойынша пәтерлік тұрғын үйлер салынды. Сондай-ақ, қарттарға медициналық көмек пен қызмет толығымен мемлекет тарапынан қаржыландырылады, сондықтан да тастанды қарттар саны да аз [49]. Қарттардың, материалдық және әлеуметтік ахуалы бойынша үшінші орында тұрған Батыс Еуропаның мемлекеттерінің бірі - Германия. Германияда күтімді қажет ететін 2 млн қарт адам бар, олардың ¾ бөлігі үйде көмек көрсету қызметін (Әлеуметтік Кодекстің ХІ томына сәйкес) қолданады. Қалған бөлігі, отбасылары бас тартқан тастанды қарттар болып отыр. Сондай-ақ елде 11 мың қарттар үйі бар, олардың барлығы шартты әрі жақсы жағдайда қамтамасыз етілген. Елде қарттар үйінен бөлек, жеке кәсіпкерлер құраған «Альтенхейм» пансионат үйлері бар. Олардың саны 13 мыңды құрайды [50]. Отбасылары бас тартқан күтімді қажет ететін қарттарға арналған тұрғын формалары мен арнайы әлеуметтік қызмет түрлері қалыптасқан. Олардың ішінде, мынадай тұру формаларын атап көрсетуге болады: тұруы және күтімі бар үйлер; күтіммен немесе күтімсіз қарттар үйлері; қызмет көрсетілетін үйлер; әр түрлі жастағы адамдардың бірге тұратын үйлері; орналасқан жеріндегі бейімделу бойынша кеңес беру орталықтары. Тұрғын үйдің жаңа формаларының ерекшелігі - негізгі қызметтерді (жедел телефондар, коммуналдық қызметтер, қоғамдық қолдау қызметтері және т.б.) және қосымша (таңдаулы) қызметтерді (үйді ұстау, тамақтану, медициналық қызмет көрсету және т.б.) қамтитын көрсетілетін қызметтердің айырмашылығы. т.б.) Амбулаториялық және жартылай / стационарлық көмек келесі қызметтерді қамтиды: үйде күтім жасау; қысқа мерзімді күтім; күндізгі және түнгі күтім; медициналық көмек құралдарын жалға алу; көлік қызметі; «Доңғалақтардағы тамақ»; сенім телефоны; баспана; жедел қызмет; координациялық орталықтар. Германияда қарттарға көмек көрсетудің көптеген формалары бар. Оның бірі, медициналық қамсыздандырылу, қарттар Германияда толығымен мемлекет қаржыландырылуымен медициналық тексерістерден өтеді, кез-келген ота түрі мен медициналық тексерілу тегін. Екіншісі, қарттардың әлеуметтік-мәдени қажеттіліктерін қамтамасыз ету. Әлеуметтік қызметтер ақысыз негізде күтім көрсетуші, шаштараз және мейірбике қызметін ұсынады. Сонымен қатар, зейнеткерлерге бассейндерге, денсаулық сақтау және мәдени мекемелерге (мұражайлар, театрлар және т.б.) бару кезінде жеңілдіктер қарастырылған, сондай-ақ қоғамдық көліктерде жол жүру ақысы төмендетілген. Пәтер / үй және коммуналдық қызметтерге ақы төлеу төмендетілген мөлшерлемемен есептеледі [51]. Көптеген ұсыныстар егде жастағы азаматтардың өздерінен келіп түседі, оларды жүзеге асырады және өздерінің жас топтарынан тыс жерлерде таратылады.Өз-өзіне көмек көрсету және азаматтық белсенділікке үлкен көңіл бөлінеді. Бұл жерде білім алудың ерекше маңыздылығын атап өткен жөн. Институционалдық тұрғыдан оның әлеуметтік жұмыстағы рөлі төмендегілер арқылы артады: мемлекеттік жоғары мектептер; жоғары мектептер мен академиялар; сонымен қатар әртүрлі формада оқыту, мысалы, өмірбаяндық бағытта оқыту. Қартайған шақтағы білім ересектерге білім беру саласына жатады. Ол өмір әлемімен, өзінің қартаюымен және белгілі бір жағдайларда, автономиядағы шектеулерге байланысты, беделді кеңейту, құзыреттіліктерді дамыту, сонымен қатар білім мен тәжірибе алмасу мәселелерін талқылауға бағытталған. Германияда, әлеуметтік қызметкерлер дайындайтын кәсіптік оқытудан бөлек, жеке мамандандырылған оқыту курстары да бар. Жалпы, әлеуметтік қызметкер курсын аяқтаған соң, арнайы қарт адамдар күтімі және қарттарға қызмет көрсету бойынша «Altenpflegehelfer» қызметкері мамандығы оқытылады. Оқу мерзімі – 1 жылды құрайды. Altenpfleger - медициналық көмек көрсету кезінде қарт адамдарға қамқорлық жасай алады. Оқу мерзімі - 3 жыл. Куәлік тәуелсіз жұмысшы немесе жеке кәсіпкер ретінде жұмысқа орналасуға мүмкіндік береді. Елде алынған медициналық білім болған жағдайда жалпы оқу мерзімі бір жарым жылға созылады. Медициналық білім болмаған жағдайда Altenpfleger сертификатын алу үшін 3,5 жыл қажет болады [52]. жүктеу/скачать 307,95 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|