Кіріспе зерттеудің қысқaшa сипaттaмaсы
АҚШ-тағы күтімді қажет ететін қарт адамдарға арналған бағдарламалар мен жобалар
жүктеу/скачать 307,95 Kb.
|
| АҚШ-тағы күтімді қажет ететін қарт адамдарға арналған бағдарламалар мен жобалар:
Қарттарды қорғау қызметтері (ХХ ғасырдың 60-жылдарынан бастап әр штатта бар). АҚШ Мемлекеттік департаментінің мәліметі бойынша, жыл сайын жүздеген мың қарт америкалықтар үйлерінен қудаланады және олардың отбасылары қараусыз қалдырады. Мұндай қарт адамдар ең қарапайым адам қажеттіліктерін өз бетімен қанағаттандыру алмайды,күтімді қажет етеді: тамақ, ұйқы, өзін-өзі күту және т.б. АҚШ-та мұндай адамдарға мақсатты түрде көмек көрсету өткен ғасырдың 50-жылдарында басталған. Қызмет орталығы қарттарға қатысты зорлық-зомбылық жағдайлары туралы ақпарат алады және оны зерттейді. Бұл ақпарат құпия болып табылады. Егер қызмет орталығы бұл істің зорлық-зомбылық туралы заңын бұзады деп санаса, әлеуметтік қызметкер бұл істі тергеуге жібереді (шұғыл жағдайларда 24 сағат ішінде). Клиентке барлық дағдарыстық қызметтер көрсетіледі. Егер зорлық-зомбылық фактісі дәлелденбесе, онда клиентке қызмет орталығы ұсына алатын және қажеттілігі болатын әлеуметтік және медициналық қызметтердің барлық пакеттері ұсынылады. Егде жастағы адам бұл қызметтерді қабылдамауына да құқылы. Егер, зорлық-зомбылық фактілері дәлелденсе, сот шешімі шығып, қарттар толық мемлекет қарамағына өтеді. Қарт зейнеткер - еріктілер бағдарламасы - Ұлттық және Қоғамдық Қызметтер Корпорациясы ұсынған қарт еріктілердің бағдарламасы 55 жастан асқан американдықтардың қауымдастық мәселесін шешуге қызығушылықтары мен дағдыларына сәйкес келеді. Бағдарлама еріктілері аптасына 40 сағаттан қоғамға қалай және қайда пайда әкелетінін таңдайды. Бағдарлама барлық қарт адамдарға өзін танып білуге мүмкіндік береді [44]. Қарт «ата-ананың» патронаттық бағдарламасы - арт ата-аналарға арналған фостерлік бағдарлама. Бұл федералды бағдарлама 1965 жылы құрылған және 60 жастан асқан қарт адамдарға ерекше күтімді қажет ететін балаларға көмек және қолдау көрсету мүмкіндігін ұсынады. Бұл ата-анасынан алыс тұратын балалар, жас аналар, СПИД-тен зардап шеккендер, кәмелетке толмаған құқық бұзушылар, зорлық-зомбылық пен панасыздық құрбандары ерекше күтімді және күтімді қажет ететін мүгедек балаларға арналған.Мұндай ерікті қарт адамдар арнайы оқу бағдарламасын оқып, балаларға күніне 4 сағат, аптасына 20 сағат көмектеседі. Зейнеткерлерге қызмет көрсету ғимараты - зейнетақы қызметі корпусы 1993 жылы пайда болды және қарт адамдарға көмек көрсететін миллионнан астам американдықтарды біріктіреді. Оның қызметіне үш бағдарлама кіреді - фостерлік отбасылар, қарттар және қарт зейнеткер. Корпустағы қарт адамдар(аға серіктестер) - көмекке мұқтаж немесе өз үйінде немесе қоғамдастықта өз бетінше өмір сүре алмайтын, күтімді қажет ететін , жасы үлкен қарт адамдармен жұмыс жасайтын 60 жастан асқан адамдар. Ұлттық және қоғамдық қызметтер корпорациясы туралы ережеге сәйкес, аға серіктестер «клиенттерге өздерінің табиғи қажеттіліктерін қанағаттандыруға көмектеседі: олар қарттар үшін достық қарым-қатынасты қамтамасыз етеді және көмекртеседі, оқшауланған жағдайда үй шаруасындағы жұмыстарды орындауға, қарттарды тасымалдау және күтім жасау, олармен сөйлесуге көмектеседі». Аға серіктестер жазымайтын ауруы бар науқастарға, өздерінен үлкен қарт адамдарға және мүгедектердге қызмет көрсетеді. Қарттарға арналған күндізгі емдеу орталықтары. АҚШ-тағы әр қалада осындай орталық бар. Әдетте, олар ескі немесе қазіргі заманғы әдемі ғимаратта орналасқан және мемлекеттік немесе жеке мекеме. Онда мамандар да, еріктілер де жұмыс істейді. Орталықтар муниципалды немесе жеке әлеуметтік қызметтер арқылы қаржыландырылады. Орталықты директорлар кеңесі және қамқоршылар басқарады. Қарт адамдардың үйлерін күтуге арналған жоба (үйді жөндеу қызметтері) - Қарттардың үйлеріне күтім жасау, үйді жөндеу қызметтері. Отбасынан бөлек тұратын көптеген қарт адамдарға құрылыс мамандары мен жөндеушілердің көмегі қажет, олар баспанаға күтім жасауға көмектеседі. Жобалар егде жастағы адамдарға үйлеріне күтімді ұйымдастыруда белгілі бір артықшылықтар береді. Тамақтану бағдарламалары, «дөңгелектегі тамақ». Ұлттық тамақтану бағдарламасы 1965 жылғы заңның 3 және 6-баптарына сәйкес 1972 жылы құрылды. Осы заңға сәйкес мемлекеттер қарттарды тамақтандыруды қарттарүйі немесе шіркеулер орталықтарында және үйге тамақ (доңғалақпен) жеткізу арқылы қамтамасыз етуі керек. АҚШ денсаулық сақтау департаменті, осы бағдарламаларды қадағалайды, аз қамтамасыз етілген қарт адамдарға, жалғыз тұратын және қауіпті жағдайда тұратын жандарға көмек көрсетеді. Заңгерлік қызметтері бар медбикелік үйлер - адвокаттық қызметтері бар күтім үйлері, оларда арнайы геронтологиялық оқытудан өткен медбикелер емдеу ақысын есептеу, мұрагерлік мәселесін шешу және басқа да мәселелер бойынша адвокаттық қызмет көрсетеді. Әлеуметтік жұмыстың американдық моделінің ерекшелігі әлеуметтік көмек жүйесін орталықсыздандыру болып табылады. Бұл дегеніміз, әлеуметтік федералды бағдарламаларды қамтамасыз ету бойынша нақты ұйымдастырушылық іс-шаралар тікелей мемлекеттік және муниципалды деңгейде жүзеге асырылады[44]. Сонымен қатар, әлеуметтік-психологиялық көмек телефондары, федералды салықтарды төмендетуге арналған арнайы бағдарламалар, «Көлікке арнайы бағалар» бағдарламасы, қоғам таңдау бағдарламасы (кез-келген қарт өзіне қажетті қоғам мен қауымды таңдап, еркін өмір сүру мүмкіндігіне ие бола алады), ұрпақ аралық бағдарламалар, хоспис бағдарламалары жүзеге асырылады. АҚШ-тың күтім үйлерінің көпшілігі салыстырмалы түрде кішкентай, орташа есеппен 80 керует. тік десе болады. Олардың 75% -ы жеке, коммерциялық , 15% -ы - этникалық, діни және қайырымдылық ұйымдары қаржыландыратын жеке коммерциялық емес ұйымдар. Қоғамдық денсаулық сақтау және әлеуметтік көмек (қауымдастық) үй күтімі, күндізгі күтім орталықтары, психикалық денсаулық орталықтары, қарттар орталықтары, хоспистер сияқты қызметтермен қамтамасыз етілді. Америка Құрама Штаттарындағы егде жастағы адамдарға арналған күнделікті күтім орталықтарынан басқа мүгедек зейнеткерлерге, атап айтқанда жүйке жүйесінің ауыр ауруларынан зардап шегушілерге әлеуметтік, тұрмыстық және медициналық көмек көрсетуге арналған арнайы ақылы орталықтардың желісі жылдам қарқынмен дамуда. Мұндай орталықтарға баратын адамдар диеталық тамақпен қамтамасыз етіледі, физиотерапиялық процедуралар қабылданады, медициналық гимнастика, еңбек терапиясы, логопед қызмет көрсетеді. Сондай-аө, бос уақытты ұйымдастыруға үлкен көңіл бөлінеді - экскурсиялар, билер, спорттық ойындар, түрлі тақырыптардағы әңгімелер немесе пікірталастар дәрігерлердің, психиатрлардың, сұлулық салоны жұмыс істейді [45]. АҚШ-тағы қарт адамдардың көпшілігі қарттар үйінде қалады. Қазақстан қоғамынан айырмашылығы, американдықтар егде жастағы азаматтарды қарттар үйіне көшіруді айыптамайды. Егер АҚШ-та қария енді жалғыз тұрып, өз бетінше қызмет ете алмаса, коммуналдық төлемдерді төлей алмаса, ол арнайы пансионатқа көшеді. АҚШ-та белсенді өмір салтын ұстанатын қарт адамдар үшін «Күн қалалары» деп аталатын 500-ден астам қала салынған. АҚШ-тағы аса дамыған қызмет түрі - үйде қызмет көрсету, жоғарыа көрсетілген бағдарламалар мен жобалар қарт адамдардан отбасыларының бас тартуының алдын алу болуы мүмкін. Себебі, туыстардың қарт адамдардан бас тартуларының себептерінің бірі оларға күтім көрсету, бағу болып отыр. Ресми деректерге сәйкес, отбасылары бас тартқан қарттардың 42,3%-ы күтімді қажет ететін қарттар болып отыр. Сондықтан да, АҚШ-тағы бұл қарттарға көрсетілетін әлеуметтік қызмет түрлері қарт туысқандардан бас тартудың алдын-алу технологияларының бірі деп қарастыруға болады. жүктеу/скачать 307,95 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|