Кіріспе зерттеудің қысқaшa сипaттaмaсы
Танымдық оқыту бағдарламасы
жүктеу/скачать 307,95 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Мәдени-тынығу бағдарламасы.
- «мейірбикелік әлеуметтік қызметін»
- «Белсенді ұзақ өмір» жобасы
| Танымдық оқыту бағдарламасы
Бұл әр түрлі бағыттар бойынша дәрістердің жүргізілуі: әңгімелер, кітапханалық терапия, бейнероликтер. Бұл сабақтар рухани байытады, шығармашылық қабілеттерін дамытады және мәдени деңгейін көтеруге ықпал етеді. Бұл шаралар қарттардың ойын бөліп, қарастыруға көмектеседі. Орталық мамандарының дәрістері: Әлеуметтік жұмыс мамандары музыка, сурет, әдебиет пәндерінен дәріс оқиды; Дәрігер-терапевттің салауатты өмір салты туралы дәрісі; Психологтар психологиялық денсаулық, есте сақтау қабілеттерін дамыту және психология туралы дәрістер оқиды. Қалалық кітапхана қызметкерлері ұйымдастырған танымал адамдардың өмірі мен шығармашылығы туралы пікірталастар сериясы, кітапхана терапиясы, фильмдер қарау. Мәдени-тынығу бағдарламасы. Қарт адамдарға арналған әлеуметтік-мәдени іс-шаралар кешенін ұйымдастыру. Театрларға, өлкетану мұражайына, көрмелерге, концерттерге бару; кәсіби жазушылар одағының мүшелерімен шығармашылық кездесулер; Фольклорлық терапия – концерттер ұйымдастыру, концерттік бағдарламаларға бару, мешітке, ғибадатханаларға бару. Қарттар арасындағы шығармашылықты дамыту: вокал, би үйірмелеріне бару. Турнилерлер ұйымдастыру: теннис, шахмат, дойбы және т.б. Белсенді ұзақ өмір сүру мектебі қартайған шақта тұлғаның дамуына ықпал етеді, шығармашылық қабілеттерін дамытады, салауатты өмір салтын ұстануға үйретеді. Белсенділігі төмен қарттардың денсаулық жағдайларының төмендемеуіне, жақсаруына, әкеледі. Сонымен қатар, дағдарыс кезеңінің жағымсыз салдарын болдырмауда, олардың ішкі және сыртқы өзгерістерге бейімделу қабілетін арттыруда маңызды рөл атқаратын, егде жастағы адамдардың әлеуметтік әл-ауқатының деңгейін көтере алатын үшінші жастағы адамдар үшін мұндай мектеп пен жоба немесе бағдарламаларды ұйымдастыру қажет. Көптеген елдерде, мұндай тәжірибелік жұмыстар жүргізіліп, «үшінші жас» қарттарына көмек көрсету ұйымдастырылған. Бұл олардың мәдениеттерінің жалпы деңгейін жоғарылатуға, белсенді ұзақ өмір сүру кезеңін ұлғайтуға, қарт адамдарда өзін-өзі күту мүмкіндігін жасауға, егде жастағы адамдардың өмір сүру сапасын жақсарту, олардың қартаю процесіне бейімделулерінің оптималдылығына, зейнеткерлердің өмірлік жағдайын жандандыру, оларды қоғамдық пайдалы қызметке тартуға, сондай-ақ, денсаулық жағдайларына байланысты қоғамнан оқшауланып қалған күтімді қажет ететін қарттардың өзіне деген сенімділік арттыруға, мотивация беруге көмектеседі. Екінші ұсыныс, бұл мәселені шешудің бір жолы – қарт адамдарға патронаттық отбасылар құру болды. Қарт адамдарға арналған патронаттық отбасы - мемлекеттік мекемелерге жақсы баламаға айналған салыстырмалы түрде «жас» жоба. Егде жастағы адамдарға арналған патронаттық отбасылар Қазақстанда жаңалық емес, алайда, әлі бұл тұрғыда тәжірибе жоқ. Қазіргі уақытта «қарттар мен мүгедектерге арналған патронаттық отбасы» ұғымының нақты анықтамасы жоқ. Анықтамалардың бірін И.Н. Бондаренко: «Патронаттық отбасы – бұл өзіне-өзі қызмет көрсету мүмкіндігінің шектелуіне байланысты әлеуметтік қолдауға және тиісті түрдегі сырттан күтімге мұқтаж жалғызбасты (жалғыз тұратын) егде жастағы және мүгедек азаматтардың отбасылық ортада болу мерзімін ұзартуға арналған әлеуметтік тиімді экономикалық және технологиялық үлгі». Қарт адамға арналған патронаттық отбасының әлеуметтік рөлі жалғызбасты қарт азаматтардың тұрмысын қамтамасыз ету мәселесі жойылады, тұрақты қамқорлық көрсетіледі, патронаттық отбасы да қарт адамды қамтамасыз ету үшін қосымша табыс алады. Бұл тәсіл балаға арналған патронаттық отбасы үлгісіне ұқсайды және өмір сүруі мен дамуы үшін толық негізге ие. Егер шет елдердің тәжірибесіне жүгінетін болсақ, онда балаларға арналған патронаттық (патронатты, алмастырушы) отбасы үлгісі, сондай-ақ отбасыларға мемлекет төлейтін шартпен қарт адамдарды орналастыру тәжірибесі мысал бола алады. Мұндай тәжірибе АҚШ, Англия, Швейцария, Франция және т.б. елдерде бар. Патронаттық отбасындағы мұндай әлеуметтік қызметтер егде жастағы азаматтардың өздеріне таныс әлеуметтік ортада болуын барынша арттыруға бағытталған. Патронаттық отбасы егде жастағы адамға қажетті күтіммен, азық-түлікпен, дәрі-дәрмекпен, тұрмыстық заттармен қамтамасыз ету, алғашқы медициналық көмек көрсету, медициналық көмек көрсету, жалпы өмірді, бос уақытты ұйымдастыру, қолайлы психологиялық ахуал жасау міндеттерін өзіне алады. Егде жастағы адамның патронаттық отбасында тұруы екі жақтың қалауына байланысты бір айдан бірнеше жылға дейін созылуы мүмкін, бұл екі жаққа да тиімді болуы керек, тек осы жағдайда ол екі жақтан да сұранысқа ие болады. Патронаттық отбасының тұрғылықты жері патронаттық отбасының тұрғын үй-жайы да, қарт азаматтың тұрғын үй-жайы да болуы мүмкін. Елімізде жалғызбасты зейнеткерлерді «асырап алу» әлі тәжірибе ғана болғанымен, мүлде бейтаныс адамдар адам қасіретіне бей-жай қарай алмағандықтан ғана әлсіз көршілеріне қамқорлық жасайтын мысалдар көп. Осылайша, егде жастағы адамға патронаттық отбасы технологиясын пайдалану тәжірибесі дер кезінде көмек пен қолдау көрсету арқылы ұзақ өмір сүруді ұзартуға және өмір сүру сапасын жақсартуға мүмкіндік береді. Отбасы да қарт адамның әлеуметтік мәртебесін көтереді, ол өзін қауіпсіз сезінеді, қарт адамның әдеттегі өмір ырғағы бұзылмайды. Қарт туысқандардан бас тартудың алдын-алу үшін, бұл мәселенің себебімен күресу үшін тағы да бір инновациялық технология «мейірбикелік әлеуметтік қызметін» ұйымдастыру. Бұл ұсыныс қарт туысқандардан бас тартуға мәжбүр болатын отбасыларға өз көмегін көрсетеді. Мейірбикелердің әлеуметтік қызметі сияқты инновациялық технологияны қарастырдық, оның көмегімен отбасылар қарт адамға тұрақты негізде күтім жасауда барлық қажетті кәсіби көмек алады. Осы қызметтің арқасында қарт адам стационарлық мекемелерде болмай, үйде отырып-ақ барлық қажетті әлеуметтік қызметтерді алады. Бұл геронтологиялық, әлеуметтік оңалту орталықтарындағы, қарттар үйлеріндегі кезектерді азайтуға, сондай-ақ отбасының қарттарды қолдауы мен қамқорлығын сақтауға ықпал етеді. Медбикелердің әлеуметтік қызметі үйде мұқтаж жандарға әлеуметтік, әлеуметтік, медициналық және әлеуметтік гигиеналық қызмет көрсетеді. Медбикелердің әлеуметтік қызметі – қарт адамның мемлекеттік әлеуметтік қамсыздандырылу пакетіне кіреді. Қиын жағдайға тап болған науқасқа және оған күтім жасайтын туыстарына күнделікті өмірді ұйымдастыруда және оңалту мен күтімнің қосалқы құралдарын қолдануда сауатты көмек қажет. Ауыр науқастарды үйде күту процесін ұйымдастырудағы ең маңызды міндет әлеуметтік қызмет көрсететін әлеуметтік қызметкерлердің кәсіби дайындығын қамтамасыз ету болып табылады. «Медбикелік қызмет» – өзіне-өзі қызмет көрсету мүмкіндігін айтарлықтай немесе толық жоғалтқан азаматтармен жұмыс істеуге арналған стационарлық ауыстыру технологиясы, ол қарт немесе мүгедектің таныс, үй жағдайында болу мерзімін ұзартуға көмектеседі. Қызмет көрсету мамандарының негізгі функционалдық міндеттері клиенттердің психологиялық, әлеуметтік және физикалық жағдайын сақтауға бағытталған. Бұл бағдарламаның мақсаты – өзіне-өзі қызмет көрсету мүмкіндігін айтарлықтай немесе толық жоғалтқан клиенттердің үйде әлеуметтік қызмет көрсету көлемі мен сапасына жеке қажеттіліктерін қанағаттандыру. Әдетте, медициналық мекеме аурудың ағымын өзі бақылайды, физикалық ауырсынудан арылуға бағытталған өмірді қамтамасыз ететін терапияны жүргізеді, ал әлеуметтік қызметтің міндеті тек әлеуметтік және әлеуметтік және медициналық көмек емес, сонымен қатар психикалық тепе-теңдікті, жағымды көңіл-күйді сақтау, қолайсыз диагнозға ситуациялық реакциялармен жұмыс істеу. Мұндай клиенттер әсіресе әлеуметтік және медициналық қызметкердің эмпатиясын, мейірімділігін және адал қолдауын қажет етеді. Бұл жағдайда стационарлық мекемеге деген қажеттілік жойылып, қарт адам өзіне де, отбасына да қолайсыздық тудырмай, әдеттегі үй жағдайында қала алады. Сондай-ақ, Алматы қаласындағы, жоғарыда көрсетілген «Белсенді ұзақ өмір» жобасы мен Алматы қаласында жұмыс істейтін жаңа үлгідегі әлеуметтік орталықтарға ерекше назар аудару керек. 58 жастан асқан Алматы қаласы тұрғындарына ерекше назар аудара отырып жасалған, жоба әлеуметтік, мәдени салаларды қамтиды. Клуб қызметі келесі бағыттар бойынша ұсынылған: салауатты өмір салты, шығармашылық, технология, бос уақытты өткізу, дамыту. Әр бағытта – лекциялар, кездесулер, билер, гимнастиканың әртүрлі түрлері, мысалы, чигонг, пилатес, аспаздық сабақтары, сурет салу, модельдеу, шахмат, бильярд, кітаптар мен журналдарды оқу, актерлік шеберлік, шешендік өнер, цифрлық технологиялар және т.б. қарастырылған. Орталықтың ерекшелігі – келушілер өз білімі мен тәжірибесін басқалармен бөлісе алады. Орталыққа келушілер, мысалы, өз үйірмесін, қауымдастығын және тіпті клубын ұйымдастыра алады. Гимнастикадан шет тілдерін үйренуге дейінгі алуан түрлі формалар мен іс-шаралар әрбір клиентке өзіне ұнайтын нәрсені табуға мүмкіндік береді. Осы тақырыпты зерделеу аясында және ұсынылған ұсыныстар бойынша Алматы қаласының әлеуметтік мекемелерінің қызметіне үш құрамдас бөлікте қарт туысқандардан бас тарту проблемасы бойынша SWOT талдау жүргізілді: Кесте 7. Ұсынылған ұсыныстар бойынша SWOT талдау
жүктеу/скачать 307,95 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|