Кесте 6 - Мен салыстырамын «Семантикалық кесте»
сөздер
|
негізгі үстеу
|
туынды үстеу
|
күрделі үстеу
|
жәнімен
|
|
|
|
аңдаусызда
|
|
|
|
баян
|
|
|
|
күні-бойы
|
|
|
|
босқа
|
|
|
|
қытай
|
|
|
|
биыл
|
|
|
|
кейін
|
|
|
|
анда-санда
|
|
|
|
таңертең
|
|
|
|
қазір
|
|
|
|
жорта
|
|
|
|
баяғыда
|
|
|
|
ретімен
|
|
|
|
ТЫҢДАЛЫМ.
1. Үнтаспадан тыңдау: «Мен толғанамын» (сабақта айтылғандарды дұрыс ұғыну үшін ұлы Абайша толғансақ 31-қара сөздер ескерткен нәрселерді ұмытпауға 4 түрлі себеп бар)
1. Көкірегі байлаулы болуы керек.
2. Көңілденіп ынтамен тұтыну керек.
3. Бірнеше рет ішінен қайталап, көңілген бекіту керек.
4. Ой кеселдерінен қашық болуы керек.
2. «Мен талдаймын» ұлы Абай өлеңдерінен үзінділерді оқып, үстеулерді сұрақ қою арқылы тауып, құрамдық түрлерін анықтау.
2.1. Жоғары төмен қаз-үйрек, (үрделі үстеу)
Ұшып тұрса сымпылдап.
2.2. Жарамайды бекер алдау (негізгі үстеу)
Теңің емес мен сенің.
2.3. Жүрегімнің түбіне терең бойла (негізгі үстеу)
Мен бір жұмбақ адаммын оны да ойла.
2.4. Ержеткен соң түспеді уысыма,
Қолымды мезгілінен кеш сермедім (негізгі үстеу)
ІІІ. ЗЕРТТЕУ БӨЛІМІ
Курс жұмысының тақырыбына байланысты зерттеу – экспримент жұмысымызды Астана қаласының Сырбай Мәуленов атындағы №37 мектеп-лицейінде 6 «Б» сыныбында өткіздім. Бұл сыныпта барлығы 25 оқушы бар. Ал бақылау сыныбы 6 «В» сыныбы, бұл сыныпта да барлығы 25 оқушы. Екі сыныптың білім деңгейі және оқу үлгерімі бірдей.
Сурет 2. Анықтаушы эксперимент нәтижелері
Курс жұмысы бойынша зерттеу-эксперимент жұмысымызда алдыға қойған мақтатымыз – оқу мақсаттарына сәйкес үстеудің мағыналық жағын меңгертуде тілдік дағдылар оқылым, жазылым, айтылым, тыңдалымды қолдана отырып меңгерту.
Қазіргі кезде оқушылардың граматикалық тақырыпқа қызығушылықтары төмен. Бұл граматикалық сауаттылықтарының төмендеуіне және оқу мақсатына жету жолдарының оң нәтиже бермеуіне алып келеді. Жаңартылған білім мазмұнындағы талаптарға сәйкес граматикалық тақырыпты лексикалық тақырыппен байланыстыра қарастыру арқылы оқушылардың тілдік дағдысын қалыптастыруға болады.
Үстеу. Үстеулердің мағына жағынан заттың қимыл, іс-әрекетінің және заттың сынының әр алуан белгілерін білдіру үшін қолданылатындығы.Үстеулердің сөйлемде етістікті сипаттайтындығы, яғни істің, қимылдың мән-жайын, амалын, мезгілін, мекенін білдіретіндігі.
Бақылауға алынған жаттығуларда мұғалімде оқушы қателігін түзетіп отыра алады, себебі бұл әдістің мақсаты сауатты сөйлеуге үйрету. Флуенттілікті дамыту барысында оқушы қателігін бірден түзетпеген дұрыс. Солай жасаған кезде ғана оқушы өз ойын жеткізіп, коммуникацияға түсе алады. Ал кеткен қателіктерді жазып алып (әсіресе сыныпқа ортақ), жаттығудан кейін сыныппен бірлесе отырып түзетуге болады.
• Флуенттілікті жаттықтыру кезінде оқушылар «Үстеу» бойынша сөйлеу тақырыбын өздері таңдай алады және оны дамытуға арналған жаттығулар жоба жұмысы, пікірталас, мәселені шешу, себебін анықтау сияқты тапсырмалардан тұрады. Бұл тапсырмалардың барлығы да оқушыларға жаңа ақпараттарды бір-бірімен бөлісуге және қарым-қатынасқа түсуге мүмкіндік береді.
• Тілді жаңадан меңгеріп жүрген оқушылар үйренген сөздерін айтылым кезінде қолдануда уақытты қажет етуі мүмкін. Кейбір сыныптар, әсіресе, жаңадан үйренушілер, үнсіздік кезеңін бастан өткереді. Сол себепті де бастапқы уақыттарда оларға тілді көбірек тыңдауға, үйренуге уақыт беріледі, яғни сабақ барысында үнсіз, жай ғана тыңдаушы ретінде отыруына рұқсат етіледі. Алайда олардың түсінген түсінбегендігі ым-ишара қолдану арқылы тексеріліп отырады. Мысалы, егер оқушы түсінсе басын изейді, қолмен көрсетеді.
• Айтылымға арналған сабақ құрылымы төмендегідей:
1. Кіріспе: сабақ тақырыбын таныстыру және сол сабаққа қажетті жаңа сөздерді немесе тілдік форманы үйрету.
2. Негізгі бөлім: Жаңадан үйренген сөздерді немесе тілдік форманы жаттықтыруға арналған тапсырмалар. Бұл жаттығулар бақылауға алынған практикалық жұмыстардан бастап, жартылай бақылауға алынған практикалық жаттығуларды қамтуы мүмкін. Оның барлығы сынып деңгейі мен сабақ мазмұнына байланысты.
3. Бекіту бөлімі: оқушыларға тақырып аясында еркін сөйлеуге және үйренгендерін қолдануға мүмкіндік беретін тапсырмалардан тұрады.
Соған орай, біз эксперимент жұмысымызда төмендегі көрсетілген әдіс-тәсілдерді қолдана отырып оқушыларға үстеудің мағыналық жағына меңгеруге тырыстық.
Достарыңызбен бөлісу: |