1.4. Блум таксономиясы бойынша қазақ әдебиеті пәнінен сабақ жоспарын құру әдістемесі Қазақ әдебиеті сабақтарын өткенде оқушыларды жалықтырып немесе сол сабаққа деген қызығушылығын төмендетіп алып жатамыз, сол себепті сабақ жоспарын «Блум таксономиясымен» өтуді жөн көрдім.
Білу
Бірінші білу деңгейінде оқушы берілген жаңа түсінікті ұғуы, есте ұстау және мінездеме беруді үйренеді. Мысалы, Махамбет жырларындағы ақын поэзиясын өр рухпен терең түсініп оқи білу, өлеңдегі көнерген сөздермен сөздік арқылы жұмыс істей білу деңгейінде жүзеге асады. Блум таксономиясының басқа жүйелер тәрізді басты ерекшеліктерінің бірі пәнаралық байланыс арқылы өрістейтінін айта кетуіміз керек. Махамбеттің отты жырларын аудио арқылы көне сарындармен сүйемелдеу арқылы тыңдау да оқушының зердесін аша түсетіні анық.
Түсіну
Келесі түсіну деңгейінде оқушылар ақын шығармашылығын мазмұндау, түсіну, суреттеу, жаңа сөз тіркестерін жасау сияқты сатылардан өтеді. Мәселен, осы түсіну деңгейінде оқушылар «ереуіл» сияқты сөздердің мән-мағынасына үңіледі. Ереуіл ат бейнесін ақын не үшін қолданып отырғанын да топтық жұмыстың барысында анықтап алады.
Қолдану
Бұл екі деңгейден кейін мұғалім оқушыларға қолдану деңгейінің жұмыстарын таныстырады. Онда жаңа білімді тәжірибеде, жаңа жағдайда шеше алу үшін болжам жасалады. Айталық, оқушылар аталған деңгейде өлең қандай сарында жазылғандығын, тіпті Махамбеттің «Ереуіл атқа ер салмай» атты өлеңін ақын қандай поэтикалық тілмен суреттегенін де біліп үлгереді.
Талдау
Осы қолдану деңгейінен кейін оқушылар талдау деңгейіне көшеді. Алған білімнің жіктелуі, негізгі түйінді аңғару, бүгінмен байланыстыра отырып бөліктерге бөлу, айқындау сияқты кәсіби талдауға нық қадамдар жасала бастайды. Онда өлең құрылысына талдау да жүргізіледі. Тіл көркемдігіне, яғни эпитет, теңеу, аллитерация, ассонанс, гиперболаны мәтіннен табу да бір ғана сабақ барысында қайталанып өтеді. Мұның барлығы баланың шығармашылығын дамытуға мол пайдасы бары айтпаса да түсінікті.
Жинақтау
Сабақтың соңғы күрделі кезеңі – жинақтау және бағалау кезеңі. Жинақтау деңгейінде оқушы дара болжамдардың тұтас бір ұғым тудыруын анықтайтын дәрежеге жетеді. Өлеңдегі негізгі ойдың қалай берілгендігі, ақынның асыл ойларының арқауы неде, тіпті Махамбеттің орнында өзің болсаң не істер едің, не дер едің деген сұрақтарға жауап ізделеді.
Бағалау
Ал ,соңғы бағалау деңгейінде оқушылар өз жұмыстарын өздерінше бағалап, шешім қабылдап, ой қорытындысын шығарады. Осы кезеңде әр оқушы Махамбеттен ұнатқан бір-бір өлеңдерін жатқа айтып өтеді. Тіпті әр топтан шығармашыл оқушылар «Махамбетше жырласам» деген тақырыпта өздері де өлең жазып оқып береді. Тұтас сабақтың әр деңгейінде Махамбеттің өзін-өзі сипаттайтын, тұлғалайтын ғажап теңеулері балалардың қиялын қарыштатып, санасын шексіз кеңістікпен ұштастырады.
