ФУНКЦИЯ ГРАФИГІНІҢ АСИМПТОТАЛАРЫ
Анықтама. Егер y=f(x) функциясы үшін және шектерінің ең болмағанда біреуі шексіздікке тең болса, онда функция графигінің тік асимптотасы деп аталады (6а-сурет).
у=kx+b түзуі y=f(x) функция графигінің көлбеу асимптотасы деп аталады, егер функцияға тиісті қандай да бір М нүкте координат басынан алыстаған сайын түзуге шексіз жақындаса (6б-сурет).
-
у у
М
x
y=f(x)
х
0 а
6а-сурет 6б-сурет
|
Көлбеу асимптотаның дербес жағдайы (k=0) горизонталь асимптота болады: y=b
Көлбеу асимптотаны мынадай теорема көмегімен табуға болады.
Теорема. у=kx+b түзуі y=f(x) функция графигінің көлбеу асимптотасы болуы үшін мынадай шектердің бар болуы қажетті және жеткілікті:
, .
Функцияны зерттеп оның графигін салуды мынадай ретпен жүргізген жөн:
Функцияның анықталу облысын табу;
функцияны жұп, тақтылыққа зерттеу;
функцияны периодтылыққа зерттеу;
функцияны үзіліссіздікке зерттеп, үзіліс нүктелерін табу;
күдікті нүктелерін табу;
монотонды аралығы мен экстремумдарын табу;
ойыс, дөңес аралықтарын, иілу нүктелерін табу;
функция графигінің асимптоталарын табу;
функция графигінің координаталар осімен қилысу нүктелерін;
зерттеулерге сүйеніп график салу.
ЕСЕПТЕР МЕН ТАПСЫРМАЛАР
1. Лопиталь ережесін қолданып шек есептеу керек:
1) ; 2) ; 3) ;
4) ; 5) ; 6) .
2. Функцияны зерттеп графигін салу керек:
1) ; 2); 3) ;
4) ; 5) ; 6) .
3. Функцияның көрсетілген аралықта ең үлкен және ең кіші мәнін табу керек:
1) функциясының аралықтағы;
2) функциясының аралықтағы;
3) функциясының аралықтағы.
4. Лопиталь ережесін қолданып шек есептеу керек:
1) ; 2) ; 3) .
5. Функцияны зерттеп графигін салу керек:
1) ; 2);
3) ; 4) .
Достарыңызбен бөлісу: |